Uniwersytet Warszawski

Paweł Stępień Zadania systemu zapewnienia jakości kształcenia na Uniwersytecie Warszawskim wynikające z nowelizacji Prawa o szkolnictwie wyższym FORUM DYSKUSYJNE DOBRE PRAKTYKI W ZAPEWNIANIU I DOSKONALENIU JAKOŚCI KSZTAŁCENIA NA UNIWERSYTECIE WARSZAWSKIM 2011 7 czerwca 2011

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy II. Zadania Wydziałowych Zespołów Zapewnienia Jakości Kształcenia na Uniwersytecie Warszawskim w warunkach znowelizowanego Prawa o szkolnictwie wyższym

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy PROBLEM DEFINICJI (dotychczas używane terminy mogą prowadzić do nieporozumień) Art. 2 ust. 1 USTAWY z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym [...] Przykładowe definicje: 14) kierunek studiów – [oznacza] wyodrębnioną część jednego lub kilku obszarów kształcenia, realizowaną w uczelni w sposób określony przez program kształcenia; 14a) obszar kształcenia – zasób wiedzy i umiejętności z zakresu jednego z obszarów wiedzy określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595, z 2005 r. Nr 164, poz. 1365 oraz z 2010 r. Nr 96, poz. 620 i Nr ..., poz....); 14b) program kształcenia – opis określonych przez uczelnię spójnych efektów kształcenia, zgodny z Krajowymi Ramami Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, oraz opis procesu kształcenia, prowadzącego do osiągnięcia tych efektów, wraz z przypisanymi do poszczególnych modułów tego procesu punktami ECTS;

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy PROWADZENIE STUDIÓW Art. 9. (nowego Prawa o szkolnictwie wyższym) 1. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi, w drodze rozporządzenia: 1) warunki, jakie musi spełniać opis kwalifikacji pierwszego i drugiego stopnia, uwzględniając przyporządkowanie kwalifikacji do obszarów kształcenia oraz dziedzin i dyscyplin określonych na podstawie ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki; 2) Krajowe Ramy Kwalifikacji, w tym opis efektów kształcenia dla obszarów kształcenia, z uwzględnieniem poziomów i profili kształcenia. 2. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi, w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, wzorcowe efekty kształcenia dla poszczególnych kierunków studiów, uwzględniając poziom i profil kształcenia w poszczególnych obszarach kształcenia, a także istniejące kierunki studiów.

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy PROWADZENIE STUDIÓW Art. 9. (nowego Prawa o szkolnictwie wyższym) 3. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi, w drodze rozporządzenia: 1) warunki, jakie muszą spełniać jednostki organizacyjne, aby prowadzić studia na określonym kierunku i poziomie kształcenia, a w szczególności: a) liczbę nauczycieli akademickich, posiadających tytuł naukowy lub stopień naukowy lub osób, które nabyły uprawnienia równoważne z uprawnieniami doktora habilitowanego na podstawie art. 21a ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, zaliczanych do minimum kadrowego, b) proporcje liczby pracowników, o których mowa w lit. a, do liczby studentów na danym kierunku studiów – z uwzględnieniem zasad, określonych w art. 9a i art. 112a; 2) warunki, jakie musi spełniać program kształcenia uwzględniając: a) zakładane efekty kształcenia, b) opis procesu kształcenia prowadzącego do uzyskania tych efektów z punktami ECTS przypisanymi do poszczególnych modułów, c) sposób weryfikacji efektów;

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy PROWADZENIE STUDIÓW Art. 9. (nowego Prawa o szkolnictwie wyższym), ust. 3 (cd.) 3) warunki oceny programowej, o której mowa w art. 48a ust. 3, uwzględniając w szczególności: a) spełnianie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku, poziomie i profilu kształcenia, b) akredytacje lub certyfikaty instytucji międzynarodowych, c) działanie wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia w zakresie analizy efektów kształcenia – mając na uwadze zapewnienie właściwej jakości kształcenia; 4) warunki oceny instytucjonalnej, o której mowa w art. 48a ust. 4, uwzględniając w szczególności: a) funkcjonowanie i doskonalenie systemów zapewnienia jakości kształcenia, c) wyniki oceny programowej kierunków studiów prowadzonych w podstawowej jednostce organizacyjnej uczelni – mając na uwadze zapewnienie właściwej jakości kształcenia; […]

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy PROWADZENIE STUDIÓW Art. 11. (nowego Prawa o szkolnictwie wyższym) 1. Podstawowa jednostka organizacyjna uczelni posiadająca uprawnienie do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego i spełniająca warunki określone w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 3 pkt 1, może prowadzić studia na określonym przez senat uczelni, w drodze uchwały, kierunku studiów i poziomie kształcenia, w ramach obszarów kształcenia oraz dziedzin odpowiadających uprawnieniom do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego. Uchwała senatu uczelni określa efekty kształcenia, do których są dostosowane plany studiów i programy kształcenia, odpowiednio do poziomu i profilu kształcenia. 2. Podstawowa jednostka organizacyjna uczelni nieposiadająca uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego, może prowadzić studia na określonym kierunku, poziomie i profilu kształcenia zgodnie z: 1) wzorcowym opisem efektów kształcenia dla kierunku i poziomu kształcenia określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 lub 2) opisem efektów kształcenia określonym przez senat uczelni dla kierunku innego niż kierunki określone w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2.

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy PROWADZENIE STUDIÓW Art. 11. (nowego Prawa o szkolnictwie wyższym) 3. Podstawowa jednostka organizacyjna uczelni nieposiadająca uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego może uzyskać uprawnienie do prowadzenia studiów, o których mowa w ust. 2, na podstawie decyzji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, wydanej po zasięgnięciu opinii ministra nadzorującego uczelnię oraz Polskiej Komisji Akredytacyjnej w zakresie spełniania warunków określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 3 pkt 1. W przypadku kierunku studiów innego niż określony w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 jest wymagana również opinia Polskiej Komisji Akredytacyjnej o efektach kształcenia określonych przez senat uczelni.

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy KONTYNUACJA I DOSTOSOWANIE PROGRAMÓW KSZTAŁCENIA Art. 16. USTAWY z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym [...] 1. Jednostki organizacyjne uczelni niespełniające wymagań określonych w art. 11 ust. 2–4 ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, prowadzące w dniu wejścia w życie ustawy studia na kierunku studiów i poziomie kształcenia bez konieczności uzyskania decyzji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego mogą je prowadzić do zakończenia całego cyklu kształcenia. […] 3. Podstawowe jednostki organizacyjne uczelni, o których mowa w ust. 1, posiadające uprawnienia do prowadzenia kształcenia na określonym kierunku studiów i poziomie kształcenia zachowują te uprawnienia bez konieczności uzyskania decyzji ministra, o której mowa w art. 11 ust. 3 ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, jeżeli w ciągu 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy dostosują programy kształcenia: 1) do wzorcowych efektów kształcenia, o których mowa w art. 9 ust. 2 ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, albo 2) do opisu efektów kształcenia opracowanego przez senat uczelni.

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy KONTYNUACJA I DOSTOSOWANIE PROGRAMÓW KSZTAŁCENIA Art. 16. USTAWY z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym [...] 4. Jeżeli dostosowanie, o którym mowa w ust. 3 pkt 2, wymaga dokonania w programie kształcenia zmiany zajęć dydaktycznych, za które można uzyskać więcej niż 30 % punktów ECTS, podstawowa jednostka organizacyjna uczelni może prowadzić kształcenie na określonym kierunku studiów i poziomie kształcenia po pozytywnym zaopiniowaniu opisu efektów kształcenia przez Polską Komisję Akredytacyjną.

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy KONTYNUACJA I DOSTOSOWANIE PROGRAMÓW KSZTAŁCENIA Art. 29. USTAWY z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym [...] ust. 1. Studenci przyjęci na studia przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy oraz w roku akademickim 2011/2012 studiują według programów opracowanych na podstawie dotychczasowych przepisów do końca okresu studiów przewidzianego w programie i planie studiów.

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy Projekty rozporządzeń Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Rozporządzenie [...] w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia. Projekt z dnia 5 maja 2011 § 2. 1. Jednostka organizacyjna uczelni może prowadzić studia pierwszego stopnia, jeżeli spełnia następujące warunki: [...] 2) wskazała związek kierunku studiów z misją uczelni; 3) przyporządkowała kierunek studiów do obszaru lub obszarów kształcenia opisanych w KRK dla SzW [...];

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy Projekty rozporządzeń Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Rozporządzenie [...] w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia. Projekt z dnia 5 maja 2011 § 2. ust. 1 (cd.) 4) posiada program kształcenia dla tego kierunku i poziomu kształcenia oraz dla określonego profilu klub profili kształcenia na tym kierunku, w tym: a) posiada opis zakładanych, spójnych efektów kształcenia odpowiadających efektom kształcenia dla danego obszaru kształcenia lub obszarów kształcenia [...] lub wskazała odpowiedni dla danego kierunku i poziomu wzorcowy opis efektów kształcenia [...]; b) posiada program studiów, stanowiący opis procesu kształcenia prowadzącego do uzyskania tych efektów, w tym plan studiów, odrębny dla studiów prowadzonych w formie stacjonarnej i niestacjonarnej; [...] 9) wdrożyła wewnętrzny system zapewniania jakości kształcenia na prowadzonym kierunku studiów.

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy Projekty rozporządzeń Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Rozporządzenie [...] w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia. Projekt z dnia 5 maja 2011 § 6. 1. Program studiów stanowiący opis procesu kształcenia dla kierunku i poziomu kształcenia określa: [...] 3) moduły kształcenia – zajęcia lub grupy zajęć – wraz z przypisaniem do każdego modułu zakładanych efektów kształcenia oraz liczby punktów ECTS; 4) sposoby weryfikacji zakładanych efektów kształcenia osiąganych przez studenta;

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy Projekty rozporządzeń Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Rozporządzenie [...] w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia. Projekt z dnia 5 maja 2011 § 17. 1. System zapewnienia jakości kształcenia dla kierunku prowadzonego w jednostce organizacyjnej uczelni uwzględnia w szczególności wyniki przeprowadzonych egzaminów i innych form weryfikowania efektów kształcenia osiąganych przez studenta w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych oraz oceny dokonywane przez studentów [ankiety] [...]. 2. Kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni [...] przedkłada na koniec roku akademickiego radzie tej jednostki ocenę efektów kształcenia, która stanowi podstawę doskonalenia programu kształcenia.

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy Projekty rozporządzeń Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Rozporządzenie [...] w sprawie oceny programowej i instytucjonalnej. Projekt z dnia 26 maja 2011 § 2. Ocena programowa obejmuje ocenę: 1) spełniania warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku studiów, poziomie i profilu kształcenia [...], w tym ocenę: a) zgodności kierunku studiów z misją uczelni, b) zgodności opracowanych przez jednostkę zakładanych efektów kształcenia z efektami kształcenia dla wskazanego obszaru lub obszarów kształcenia opisanych w KRK dla SzW, c) programu studiów, w tym skuteczności realizacji zakładanych efektów, a także sposobu weryfikacji osiągniętych efektów kształcenia, d) systemu punktów ECTS [...].

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy Projekty rozporządzeń Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Rozporządzenie [...] w sprawie oceny programowej i instytucjonalnej. Projekt z dnia 26 maja 2011 § 2. (cd.) 2) funkcjonowania wewnętrznego systemu zapewnienia jakości kształcenia, w tym mechanizmu jego doskonalenia; 3) zarządzania procesem dydaktycznym, w tym zmian dokonywanych w programie kształcenia wynikających z jego doskonalenia; [...].

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy Projekty rozporządzeń Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Rozporządzenie [...] w sprawie oceny programowej i instytucjonalnej. Projekt z dnia 26 maja 2011 § 6. Jeżeli jednostka prowadzi kierunek studiów o profilu praktycznym, ocena programowa obejmuje dostosowanie efektów kształcenia uzyskanych w procesie kształcenia do potrzeb rynku pracy [...]. § 8. Ocena instytucjonalna obejmuje: 1) zgodność strategii rozwoju jednostki ze strategią rozwoju uczelni; 2) funkcjonowanie wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia, w tym jego kompleksowość i skuteczność oraz stopień wykorzystania oceny jego efektywności w doskonaleniu jakości; 3) jakość kształcenia na studiach podyplomowych, prowadzonych w jednostce; 4) analizę efektywności kształcenia na studiach doktoranckich, prowadzonych w jednostce; 5) współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym.

I. Nowy stan prawny – wybrane zapisy Projekty rozporządzeń Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Rozporządzenie [...] w sprawie […] warunków wydawania oraz niezbędnych elementów dyplomów ukończenia studiów. Projekt z dnia 6 kwietnia 2011 § 7. 1. Dyplom ukończenia studiów wyższych zawiera następujące elementy: […] 2) nazwę uczelni wydającej dyplom lub nazwy uczelni i instytucji naukowych prowadzących studia wspólnie oraz nazwę podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni;

II. Zadania Wydziałowych Zespołów Zapewnienia Jakości Kształcenia na Uniwersytecie Warszawskim w warunkach znowelizowanego Prawa o szkolnictwie wyższym

II. Zadania WZZJK w nowych warunkach Uchwała nr 240 Senatu UW z 20 czerwca 2007 roku w sprawie systemu zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia na UW § 10 1. Zespół jednostki podejmuje działania na rzecz zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia w jednostce. W tym celu w szczególności opracowuje i przedstawia dziekanowi/kierownikowi jednostki wnioski i projekty [...] dotyczące: polityki, określającej cele i strategię zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia w jednostce, procedur zapewnienia jakości kształcenia, określających sposoby realizowania przyjętych przez jednostkę założeń i celów, zasad zatwierdzania, monitorowania i okresowego przeglądu programów nauczania i ich efektów, zasad oceniania studentów i doktorantów, uwzględniających konieczność publikowania i konsekwentnego stosowania kryteriów, przepisów i procedur,

II. Zadania WZZJK w nowych warunkach Uchwała nr 240 Senatu UW z 20 czerwca 2007 roku w sprawie systemu zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia na UW § 10 e. zasad zapewnienia jakości kadry dydaktycznej, gwarantujących prowadzenie zajęć dla studentów i doktorantów przez wykwalifikowaną i kompetentną kadrę oraz umożliwiających nauczycielom akademickim podnoszenie kwalifikacji i kompetencji, f. zasad monitorowania, przeglądu i podnoszenia poziomu zasobów do nauki (m.in. bibliotek, komputerów z dostępem do Internetu) oraz środków wsparcia dla studentów i doktorantów (np. opieki naukowej czy doradztwa), g. zasad gromadzenia, analizowania i publikowania informacji na temat kształcenia w jednostce z wykorzystaniem m.in. USOS, h. zasad publikowania informacji na temat kształcenia w jednostce.

II. Zadania WZZJK w nowych warunkach Uchwała nr 240 Senatu UW z 20 czerwca 2007 roku w sprawie systemu zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia na UW § 10 2. Zespół jednostki sporządza, zgodnie z wytycznymi Uczelnianego Zespołu, sprawozdanie z oceny własnej, stanowiące wynik ewaluacji jakości kształcenia w jednostce i przedstawia je dziekanowi/kierownikowi jednostki. 3. Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 2, w szczególności: przedstawia mocne i słabe strony jednostki w zakresie kształcenia, przedstawia plany i kalendarium działań w celu wyeliminowania zjawisk niepożądanych i naprawy niedostatków oraz w celu doskonalenia jakości kształcenia. 4. Oceniając jakość kształcenia w jednostce, zespół jednostki bierze pod uwagę wyniki ankiet studenckich, uwzględniające opinie studentów i doktorantów [...].

II. Zadania WZZJK w nowych warunkach Harmonogram przygotowywania sprawozdań z oceny własnej w latach 2008-2012 2008/2009 – zasady zatwierdzania, monitorowania i okresowego przeglądu programów nauczania i ich efektów [Uchw. 240 § 5 ust. 1, lit. c] 2009/2010 – zasady oceniania studentów oraz funkcjonowania systemu USOS [Uchw. 240 § 5 ust. 1, lit. d oraz lit. g] 2010/2011 – zapewnienie i doskonalenie jakości kadry dydaktycznej [Uchw. 240 § 5 ust. 1, lit. e] 2011/2012 – misja i strategie jednostek oraz misja i strategia uczelni [Uchw. 240 § 5 ust. 1, lit. a].

II. Zadania WZZJK w nowych warunkach Rozporządzenie [...] w sprawie oceny programowej i instytucjonalnej. Projekt z dnia 26 maja 2011 § 2. Ocena programowa obejmuje ocenę: 1) spełniania warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku studiów, poziomie i profilu kształcenia [...], w tym ocenę: a) zgodności kierunku studiów z misją uczelni, b) zgodności opracowanych przez jednostkę zakładanych efektów kształcenia z efektami kształcenia dla wskazanego obszaru lub obszarów kształcenia opisanych w KRK dla SzW, c) programu studiów, w tym skuteczności realizacji zakładanych efektów, a także sposobu weryfikacji osiągniętych efektów kształcenia, d) systemu punktów ECTS [...].

II. Zadania WZZJK w nowych warunkach Rozporządzenie [...] w sprawie oceny programowej i instytucjonalnej. Projekt z dnia 26 maja 2011 § 2. (cd.) 2) funkcjonowania wewnętrznego systemu zapewnienia jakości kształcenia, w tym mechanizmu jego doskonalenia; 3) zarządzania procesem dydaktycznym, w tym zmian dokonywanych w programie kształcenia wynikających z jego doskonalenia; [...].

II. Zadania WZZJK w nowych warunkach Rozporządzenie [...] w sprawie oceny programowej i instytucjonalnej. Projekt z dnia 26 maja 2011 § 6. Jeżeli jednostka prowadzi kierunek studiów o profilu praktycznym, ocena programowa obejmuje dostosowanie efektów kształcenia uzyskanych w procesie kształcenia do potrzeb rynku pracy [...]. § 8. Ocena instytucjonalna obejmuje: 1) zgodność strategii rozwoju jednostki ze strategią rozwoju uczelni; 2) funkcjonowanie wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia, w tym jego kompleksowość i skuteczność oraz stopień wykorzystania oceny jego efektywności w doskonaleniu jakości; 3) jakość kształcenia na studiach podyplomowych, prowadzonych w jednostce; 4) analizę efektywności kształcenia na studiach doktoranckich, prowadzonych w jednostce; 5) współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym.

Pełnomocnik Rektora ds. Jakości Kształcenia dr hab. Paweł Stępień, prof. UW E-mail: pawel.stepien@adm.uw.edu.pl Tel. 0 692 15 62 64 Biuro ds. Jakości Kształcenia Kierownik: mgr Agata Wroczyńska (awroczynska@uw.edu.pl) mgr Dominika Bień www.bjk.uw.edu.pl E-mail: bjk@uw.edu.pl Tel. (22) 55 24 072, (22) 55 24 073, Fax (22) 55 24 071 Siedziba: ul. Karowa 18, p. 203