Gospodarka energetyczna w przedsiębiorstwie. Gdańsk, 2003

Wiadomości wstępne Przedsiębiorstwo stanowi wyodrębniony prawnie i finansowo element otoczenia (pozostający z nim w ścisłej zależności) działający w obszarach: Organizacji i zarządzania, Przygotowania procesu wytwarzania produktów lub/i usług, Organizacji marketingu i sprzedaży, Organizacji cyklu produkcyjnego.

Wiadomości wstępne Cykl produkcyjny jest to proces użytkowania różnego rodzaju materiałów, środków technicznych i usług w celu wytworzenia produktów wymaganych przez rynek. W procesie produkcji obowiązują zasady: Celowości, Planowania, Gospodarności.

Wiadomości wstępne Zasada gospodarności polega na: Maksymalizacji zysku, Minimalizacji nakładów.

Wiadomości wstępne System produkcyjny jako element cyklu produkcji stanowi celowo zaprojektowany i zorganizowany układ materialny, energetyczny i informacyjny, na który składają się: Wektor wejścia X – czynniki produkcji, Wektor wyjścia Y – produkt końcowy, Proces wytwarzania, Proces zarządzania, Sprzężenie materialne, energetyczne i informacyjne.

Wiadomości wstępne

Wiadomości wstępne System energetyczny procesu produkcji powinien: Zapewnić dostawę czynników zgodnie z wymaganiami procesu produkcji przez właściwe sieci i instalacje przemysłowe, Utylizować odpady (zgodnie z obowiązującymi normami), Zapewnić stały pomiar i możliwość optymalizacji zużycia energii ( w tym recyrkulację, odzysk itp.).

Wiadomości wstępne Podstawowym wskaźnikiem określającym efektywność wykorzystania elementów wejścia systemów produkcyjnych ( w tym energii) jest produktywność. Produktywność jest to stosunek wektora Y do X. Zarządzanie systemami produkcji ma na celu maksymalizację produktywności tzn. minimalizację wektora X i maksymalizacje wektora Y.

Wiadomości wstępne Produktywność energii można wyznaczyć jako: Liczba jednostek wyrobów / moc zainstalowaną Liczba jednostek wyrobów / energię zużyta Liczba jednostek wyrobów / koszty energii

Energia Energia – zdolność do wykonania pracy

Energia Energia ciała fizycznego: Zewnętrzna Wewnętrzna Energia zewnętrzna Mechaniczna Elektryczna Energia wewnętrzna: Jądrowa, Chemiczna, Termiczna – cieplna.

Energia Własności energii: Parametr ekstensywny, Energia właściwa jest funkcją parametrów stanu, Energię układu można zmienić przez pracę lub ciepło, Energia układu izolowanego lub odosobnionego jest stała.

Energia Równowaga układu: Termiczna, Mechaniczna, Chemiczna.

Energia Sprawność: h = h = Wielkość rzeczywista Wielkość teoretyczna Zysk h = Nakład

Zasady konwersji energii Praca – jest to rezultat działania „sił uogólnionych”. Praca: Dodatnia – jeśli wykonuje ją układ, Ujemna – wykonana nad układem. Najważniejsze rodzaje pracy Praca zmiany objętości, Praca pola magnetycznego, Praca pola elektrycznego.

Zasady konwersji energii Ciepło – jest częścią energii cieplnej (termicznej) przekazywaną przez granicę systemu, bez przenoszenia substancji, na skutek różnicy temperatury systemu (lub jego części) i otoczenia. Ciepło dodatnie – ciepło doprowadzone do układu.

Zasady konwersji energii I Zasada termodynamiki Zmiana energii układu jest spowodowana wykonaniem pracy i przejściem ciepła. II Zasada termodynamiki Niemożliwe jest zbudowanie silnika, który działając cyklicznie nie wywoływałby innych zmian prócz ochładzania jednego źródła ciepła i wykonywania pracy.

Zasady konwersji energii Procesy nieodwracalne: Układ izolowany, będący w stanie nierównowagi, zawsze dąży do stanu równowagi. Tego typu proces nazywa się procesem samorzutnym. Odwrócenie zjawiska samorzutnego jest niemożliwe.

Zasady konwersji energii Jakość energii – egzergia: Wielkość, która określa jakość energii nazywamy egzergią. Jakość energii jest tym samym, co jej zdolność do spowodowania zmian wykonywania pracy.

Urządzenia energetyczne Silniki, Sprężarki, Wymienniki ciepła, Wentylatory, Pompy, Chłodziarki i pompy ciepła Kotły.

Urządzenia energetyczne Silniki

Urządzenia energetyczne Sprężarki

Urządzenia energetyczne Wymienniki ciepła

Urządzenia energetyczne Wentylatory

Urządzenia energetyczne Wentylatory

Urządzenia energetyczne Pompy

Urządzenia energetyczne Pompy

Urządzenia energetyczne Chłodziarki

Urządzenia energetyczne Chłodziarki

Urządzenia energetyczne Pompy ciepła

Urządzenia energetyczne Kotły

Organizacja Dobry program oszczędności energii zależy w głównej mierze od: Całościowej i kompleksowej kontroli wszystkich działów pod kątem zużycia energii, Połączenia procesu projektowego z oszczędnościami energii, Rozwoju nowych mniej energochłonnych technologii.

Organizacja Motywacja: Kadra managerska aktywnie uczestniczy w programie, Reklamowanie oszczędności energii w zakładzie pracy, Monitorowanie postawionych celów, Współzawodnictwo między działami.

Kadra managerska w programie W każdym dziale koordynator programu (produkcja, serwis, itp.), Koordynatorzy tworzą ciało doradcze dla władz przedsiębiorstwa, Koordynatorzy monitorują w swoich działach zużycie energii,

Reklamowanie oszczędności Wewnętrzne publikacje Ilości zużytej energii, Poniesionych kosztów, Prognozy. Zewnętrzne publikacje: Czasopisma, Konferencje Spotkania.

Monitorowanie postawionych celów Raportowanie w oparciu o schemat organizacyjny przedsiębiorstwa Raportowanie poziomu zużycia energii Miesięczne, Kwartalne, Roczne.

Organizacja Planowanie, Prognozy, Symulacje, Bilans zysków i strat, Pozyskiwanie środków finansowych, Kredyty Dotacje celowe Udział w ogólnokrajowych projektach

Audyt energetyczny Audyt energetyczny – procedura mająca na celu analizę prowadzonej gospodarki oraz wypracowania własnych, efektywnych sposobów bieżącej kontroli użytkowania energii. Podstawowy cel - przedstawić bieżącą kontrolę procesów energetycznych prowadzącą do wczesnego wykrywania i eliminowania nadmiernego, nieracjonalnego zużycia energii

Zarządzanie Podstawą zarządzania energetycznego jest Plan Przedsięwzięć Energetycznych, który obejmuje: Zamierzenia, które można wprowadzić w życie natychmiast oraz takie, które mogą być zrealizowane w dłuższym okresie czasu lub przy okazji innych prac modernizacyjnych, przedsięwzięcia beznakładowe lub niskonakładowe, przedsięwzięcia wymagające znacznych nakładów inwestycyjnych.

Zarządzanie Wprowadzenie technik zarządzania energią elektryczną może być szczególnie efektywne. Podstawowe przesłanki decydujące o specyfice jej użytkowania są następujące: Duża dynamika procesów użytkowania energii elektrycznej, przy bardzo ograniczonych możliwościach gromadzenia energii, Ograniczoność subsydiowalności nośnika w wielu zastosowaniach, Łatwość przesyłu i dystrybucji energii oraz dobrze opanowane technologie przetwarzania energii elektrycznej na wiele rodzajów energii użytecznej, co decyduje o coraz szerszym wykorzystaniu tej formy energii i wprowadzaniu jej do wielu procesów technologicznych, Możliwość automatyzacji wielu procesów energetycznych wykorzystujących ten nośnik.

Zarządzanie Obniżenie ilości zużywanych paliw zależeć będzie od kroków prowadzonych na kolejnych etapach konwersji i wykorzystania energii. Działania podjęte w ramach wprowadzenia zarządzania paliwami można podzielić na trzy grupy: obniżenie zużycia, poprzez wzrost sprawności spalania lub przetwarzania, poprawa efektywności wykorzystania paliw, wykorzystanie paliw do procesów skojarzonych (np. produkcja ciepła i elektryczności, dodatkowo z chłodzeniem).

Zarządzanie Efektem modernizacji energooszczędnej może być: zmniejszenie zapotrzebowania na energię (i\lub na moc), zwiększenie wydajności urządzeń przy zachowaniu wyjściowego zużycia nośników energetycznych, połączenie dwóch, wymienionych w poprzednich punktach efektów.

Audyt energetyczny Auto-audyt jest procedurą ciągłą, polegającą na: Bieżącym i regularnym gromadzeniu danych o zużyciu energii, Bieżącej analizie zgromadzonych danych, Identyfikacji nieprawidłowości eksploatacyjnych, w tym również powodujących zwiększenie zużycia energii, Analizowanie możliwości dokonywania usprawnień z uwzględnieniem: możliwości technicznych, efektywności ekonomicznej, Okresowym przygotowywaniu raportów dotyczącym stanu gospodarki energetycznej zakładu, Przygotowywaniu propozycji działań modernizacyjnych