PROWADZENIE: Dorota Maciejewska WOM - Gorzów Wlkp. Moduł: PRACA Z UCZNIEM NIEPEŁNOSPRAWNYM INTELEKTUALNIE Z ZABURZONYM ZACHOWANIEM PROWADZENIE: Dorota Maciejewska WOM - Gorzów Wlkp.

USTALENIA TERMINOLOGICZNE dzieciństwo adolescencja dojrzałość 3-10 lat 11- 24 lat trudności zaburzenia zaburzenia wychowawcze, zachowania osobowości zakłócenia emocjonalne

ZABURZENIA ZACHOWANIA to powtarzające się, trwałe wzorce zachowania, które przekraczają lub łamią: - podstawowe prawa innych, - normy społeczne (w tym prawne), - normy obowiązujące w danym wieku.

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE ZABURZONYCH ZACHOWAŃ Nieadekwatność - oznacza, że zachowanie nie jest racjonalną odpowiedzią na daną sytuację/bodziec, nie jest współmierne dostosowane czy do kontekstu, osoby i relacji. Sztywność – oznacza, że zachowanie powtarza się według tego samego, niezmiennego wzorca, niezależnie od zmian jakie pojawiają się sytuacji.

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE ZABURZONYCH ZACHOWAŃ Automatyczność – oznacza, że zachowanie uruchamia się automatycznie jako odpowiedź na niektóre elementy sytuacji, bez rozpoznania sytuacji jako całości. Negatywne emocje - zaburzonym zachowaniom zawsze towarzyszą negatywne emocje, najczęściej są to: wściekłość, złość, lęk, poczucie winy i wstydu, zazdrość, rozpacz, wstręt.

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE ZABURZONYCH ZACHOWAŃ Szkodliwość dla podmiotu i otoczenia: dla podmiotu: wyraża się w braku umiejętności zaspokajania swoich potrzeb w akceptowany społecznie sposób, budowania dobrych relacji oraz pozostawaniu w kręgu negatywnych emocji. - dla otoczenia: wyraża się poprzez wywoływanie u innych negatywnych emocji, poczucia bezradności i konieczności podjęcia specjalnych działań oraz powodowaniu szkód fizycznych u osób i niszczeniu przedmiotów .

SYMPTOMY – OBJAWY zaburzeń zachowania ćwiczenie (NA TERENIE SZKOŁY)

SYMPTOMY - OBJAWY Zaburzone relacje z rówieśnikami. Zaburzone relacje z dorosłymi. Zaburzenia obrazu siebie (zakłócenia emocjonalne). Niewłaściwe podejście do zadań. Inne trudne zachowania.

OBJAWY ZABURZONEGO ZACHOWANIA MŁODZIEŻY Nadużywanie alkoholu. Używanie narkotyków. Wczesne podejmowanie zachowań seksualnych. Przymuszanie innych do zachowań seksualnych. Niski poziom tolerancji na frustrację

OMINĄĆ F R U S OSOBA T POKONAĆ CEL A C J CEL ZASTĘPCZY ZASTĄPIĆ FRUSTRACJA OMINĄĆ F R U S OSOBA T POKONAĆ CEL A C J CEL ZASTĘPCZY ZASTĄPIĆ

MYŚLI MYŚLI EMOCJE EMOCJE ZACHOWANIA ZACHOWANIA

TRZY OBSZARY ZABURZENEGO ZACHOWANIA Sfera sądów poznawczych – myślenia i przekonań na temat siebie, innych i świata. Sfera emocjonalna – ustosunkowania do siebie samego, niewspółmierność siły i rodzaju emocji, zblokowanie ekspresji, nieumiejętność wyrażania. Sfera zachowań – działania i radzenia sobie w różnych sytuacjach.

OBSZARY PRACY czyli co może zrobić nauczyciel? ZMIANIAĆ SĄDY POZNAWCZE UCZNIA KORYGOWAĆ ZACHOWANIA W KONKRETNYCH SYTUACJACH SZKOLNYCH ZACHOWYWAĆ SIĘ TAK, BY NIE POGŁĘBIAĆ URAZU

ZMIANA SĄDÓW POZNAWCZYCH ćwiczenie

TREŚCI URAZOWE A. OBSZAR RELACJI Z RÓWIEŚNIKAMI Nie jestem dla innych atrakcyjnym partnerem. Jestem gorszy od innych. Chcąc zdobyć sympatię, muszę spowodować, aby inni śmiali się ze mnie. Atakowanie innych i zdobywanie kontroli jest jednym sposobem uniknięcia poniżenia, odrzucenia i lekceważenia.

TREŚCI URAZOWE B. OBSZAR RELACJI Z DOROSŁYMI Jeśli coś zrobię, to dorośli wynajdą niedociągnięcia, i skrytykują mnie. Nie jestem dla dorosłych ważna osobą, moje potrzeby nie obchodzą ich. Dla dorosłych nie jest ważne, co przeżywam, chcę i co mnie interesuje [ Dorośli chcą ode mnie wyłącznie tego, abym spełniał ich oczekiwania. Jeśli nie spełniam, nie akceptują mnie.

TREŚCI URAZOWE C. OBSZAR RELACJI ZADANIOWYCH Nic mi się nie udaje, więc nie warto próbować. Trudne zadania nie są dla mnie. Zraz spotka mnie niepowodzenie, wiec lepiej pomyśleć, jak przetrwać najbliższy czas. Jestem niezdolny, a matematyka jest dla mnie za trudna.

TREŚCI URAZOWE D. OBSZAR USTOSUNKOWAŃ DO SIEBIE SAMEGO Jestem zły. Nie lubię siebie.

KORYGOWANIE ZACHOWAŃ

STRUKTURA ZACHOWAŃ CZŁOWIEKA POTRZEBA ZADANIE ZACHOWANIA POSZUKUJĄCE WYBORY APETENCJA BODŹCE ZASPOKOJENIE KLUCZOWE KONSUMPCJA

ZMIANA WZORCÓW ZACHOWAŃ A. OBSZAR RELACJI Z RÓWIEŚNIKAMI Ćwiczenie pożądanych umiejętności interpersonalnych: współdziałania, rozwiązywania konfliktów, negocjowania, słuchania wyrażania potrzeb, pozytywnych informacji dzielenia się doświadczeniami, planami, sądami

ZMIANA WZORCÓW ZACHOWAŃ B. OBSZAR RELACJI Z DOROSŁYMI Ćwiczenie umiejętności interpersonalnych: wyrażania potrzeb, komunikowanie przeżyć, korzystanie z oparcia.

ZMIANA WZORCÓW ZACHOWAŃ C. OBSZAR RELACJI ZADANIOWYCH Trenowanie umiejętności: określania celów, planowania zadań, etapowych sposobów realizacji zadań.

ZMIANA WZORCÓW ZACHOWAŃ D. OBSZAR USTOSUNKOWAŃ DO SIEBIE SAMEGO Doskonalenie umiejętności: rozpoznawania własnych stanów emocjonalnych, własnych potrzeb, określania sfery własnej sprawczości, refleksji

PRZYCZYNY- ŹRÓDŁA SYTUACJE DEPRYWACJA URAZOWE POTRZEB JEDNORAZOWE CHRONICZNE DEPRYWACJA POTRZEB FIZJOLOGICZNYCH PSYCHOLOGICZNYCH

DEPRYWACJA POTRZEB FIZJOLOGICZNE SEN SYTOŚC DOTYK ODPOCZYNEK PSYCHOLOGICZNE BLISKOŚCI BYCIA KOCHANYM AKCEPTACJI SAMODZIELNOŚCI POZNANIA KOMPETENCJI

SYTUACJE DZIAŁAJĄCE URAZOWO 1. ODRZUCENIE EMOCJONALNE 2. KONTAKT Z DEMORALIZUJĄCYM OTOCZENIEM 3. OPUSZCZENIE W TRUDNEJ SYTUACJI 4. BYCIE ŚWIADKIEM SYTUACJI, GDZIE LUDZIE ŹLE SIĘ TRAKTUJĄ

Współpraca z rodzicami ucznia z zaburzeniami zachowania

Przepisywanie złego zachowania czynnikom zewnętrznym. MECHANIZMY OBRONNE DOROSŁYCH URUCHAMIANE WOBEC UCZNIÓW Z ZABURZONYM ZACHOWANIEM Przepisywanie złego zachowania czynnikom zewnętrznym. Przypisywanie antyspołecznych zachowań traumatycznym wydarzeniom. Umniejszanie znaczenia prezentowanych zachowań. Przekonanie o rozdwojeniu osobowości. Przypisywanie zachowania naturalnym procesom rozwojowym.

ZABURZENIA ZACHOWANIA PODSUMOWANIE ZABURZENIA ZACHOWANIA Są jedną z wychowawczo najtrudniejszych form zaburzeń w funkcjonowaniu uczniów. Zaburzenia zachowań diagnozuje psychiatra lub psycholog. Zaburzenia zachowania wymagają terapii – leczenia. Nauczyciel-wychowawca może korygować zachowania ucznia i nie pogłębiać urazu.