Broker informacji w społeczeństwie wiedzy: istota zawodu Dr Sabina Cisek Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Jagielloński Sabina Cisek, 28.02.2008

Plan prezentacji Terminologia Istota profesji brokera informacji Broker informacji jako pośrednik (information intermediary) w społeczeństwie wiedzy: wybrane aspekty Co sprzedaje broker informacji? Co to są odpowiednie umiejętności i wiedza? Wykorzystane piśmiennictwo Sabina Cisek, 28.02.2008

Terminologia Sabina Cisek, 28.02.2008

Nazwa zawodu W języku polskim: broker informacji = infobroker W języku angielskim: częściej information broker niż infobroker inne określenia – independent information professional, info-entrepreneur [zob. http://www.batesinfo.com/info-brokering.html ] W języku niemieckim: infobroker Sabina Cisek, 28.02.2008

Nazwa działalności i dziedziny W języku polskim: działalność – infobrokering, infobroking dziedzina (praktyka i teoria?) – infobrokerstwo Uwaga! Występuje też termin „infobrokerstwo systemowe” – propagowany przez dr. Tadeusza Wojewódzkiego i serwis http://www.infobrokerstwo.pl/; „infobroker systemowy” = CIO? W języku angielskim: Information brokering, Information brokerage, Information broking INFO-ENTREPRENEURSHIP Sabina Cisek, 28.02.2008

Istota profesji brokera informacji Sabina Cisek, 28.02.2008

Cechy definicyjne brokera informacji (warunki konieczne) Jest pośrednikiem (information intermediary) pomiędzy zasobami informacyjnymi a ludźmi i organizacjami, którzy informacji potrzebują Jest niezależny (independent information professional) – prowadzi własną działalność gospodarczą, ewentualnie jest zatrudniony w firmie infobrokerskiej Swoje usługi oferuje odpłatnie Sprzedaje NIE informację (w sensie – wiadomość, treść) – ale usługę informacyjną Posiada odpowiednie umiejętności i wiedzę, kieruje się etyką zawodową, korzysta jedynie z legalnych źródeł informacji Sabina Cisek, 28.02.2008

Czym zajmuje się broker informacji? Funkcje i obszary działalności Podstawowe zadanie (warunek sine qua non bycia infobrokerem) Mediacja w świecie informacji: określenie potrzeby informacyjnej; wyszukiwanie, filtracja, przetwarzanie, akredytacja, udostępnianie informacji; odpowiedź na pytanie klienta / zaspokojenie potrzeby informacyjnej Infobrokerska mediacja powoduje przetworzenie informacji w wiedzę? Inne / opcjonalne zadania Monitoring – Internetu, konkurencji, mediów, newsów Szkolenie użytkowników, udzielanie porad Weryfikacja danych, faktów Zarządzanie informacją / zarządzanie wiedzą Usługi tekstowe / copywriting Sabina Cisek, 28.02.2008

Czym różni się broker informacji (infobroker) od bibliotekarza? rejestrem funkcji/zadań: infobroker: przede wszystkim ma zadania informacyjne bibliotekarz: oprócz funkcji informacyjnej pełni jeszcze inne – edukacyjną, intelektualną, estetyczną, rozrywkową, integracyjną, substytutywną oraz obywatelską komercjalizacją usług: broker informacji oferuje swoje usługi odpłatnie w ramach własnej działalności gospodarczej, usługi biblioteczne są darmowe dla użytkowników zakresem przetwarzania informacji: infobroker najczęściej przetwarza informację w większym stopniu/zakresie niż bibliotekarz indywidualizacją i personalizacją usług: broker informacji z reguły oferuje usługi i treści bardziej spersonalizowane i zindywidualizowane niż czyni to bibliotekarz Sabina Cisek, 28.02.2008

Broker informacji jako pośrednik (information intermediary ) w społeczeństwie wiedzy: wybrane aspekty Sabina Cisek, 28.02.2008

Na czym polega bycie pośrednikiem – czyli mediacja Na czym polega bycie pośrednikiem – czyli mediacja? Etapy działania brokera informacji Kompetentne identyfikowanie/ustalanie rzeczywistych potrzeb informacyjnych klientów/odbiorców/użytkowników Pozyskiwanie informacji ze źródeł różnego typu (Internet – różne narzędzia/usługi, komercyjne serwisy informacyjne, biblioteki, archiwa, wywiadownie gospodarcze etc.) Wybór – wartościowanie – powtórny wybór zasobów/źródeł/treści = filtracja informacji Przetwarzanie informacji: analiza, synteza, tworzenie źródeł pochodnych zgodnie z zapotrzebowaniem klienta Akredytacja informacji: gwarancja jakości Udostępnianie informacji: odpowiedź na pytanie/zamówienie klienta, a nawet – zaspokojenie jego potrzeb informacyjnych (jeżeli to możliwe) Sabina Cisek, 28.02.2008

Co trzeba umieć i wiedzieć aby być kompetentnym pośrednikiem w świecie informacji? Z jednej strony – znać zasoby informacyjne i umieć pozyskiwać z nich informację; nadto: wyszukaną informację wartościować, filtrować, następnie – przetwarzać, udostępniać i rekomendować. Efektem wymienionych działań jest akredytacja informacji Z drugiej strony – rozumieć/znać aktualnych/potencjalnych klientów/użytkowników, w tym – ich potrzeby i zachowania informacyjne Sabina Cisek, 28.02.2008

W jaki sposób poznać i zrozumieć potrzeby i zachowania informacyjne klientów? (A) Na poziomie „teoretycznym”: na podstawie literatury przedmiotu (koncepcje, modele, wyniki badań empirycznych) z zakresu nauki o informacji, ekonomiki informacji (bada m.in. potrzeby informacyjne podmiotów gospodarczych), nauk o zarządzaniu (B) Na poziomie „praktycznym”: na podstawie komunikacji z klientem, wywiadu informacyjnego Umiejętne połączenie (A) i (B)  sukces. Przykład: identyfikacja rzeczywistych potrzeb informacyjnych klientów Sabina Cisek, 28.02.2008

Problem: pytanie/zamówienie klienta – a jego rzeczywiste potrzeby informacyjne Kompetentna identyfikacja i charakterystyka potrzeb informacyjnych klientów (1) Wiedza z zakresu inib Potrzeby i zachowania informacyjne (np. zadawane pytania) to NIE jest to samo Potrzeby informacyjne są dynamiczne, zmieniają się również w trakcie pozyskiwania i przetwarzania informacji Potrzeby informacyjne nie zawsze są uświadomione Na potrzeby informacyjne wpływa wiele czynników, także – „niemerytoryczne” Sabina Cisek, 28.02.2008

Doświadczenia praktyków [zob. np. Pastuszka 2007] Problem: pytanie/zamówienie klienta – a jego rzeczywiste potrzeby informacyjne Kompetentna identyfikacja i charakterystyka potrzeb informacyjnych klientów (2) Doświadczenia praktyków [zob. np. Pastuszka 2007] Nie zawsze zadawane/zgłaszane pytania odzwierciedlają faktyczne potrzeby informacyjne klienta/użytkownika Broker informacji musi określić – w komunikacji z klientem – jego rzeczywiste potrzeby informacyjne, to jest sprawa kluczowa dla sukcesu infobrokera W trakcie współpracy z klientem często następuje modyfikacja, rozszerzenie, zmiana potrzeb i pytań: trzeba ten proces ustawicznie monitorować Sabina Cisek, 28.02.2008

Co sprzedaje broker informacji? Sabina Cisek, 28.02.2008

Co sprzedaje broker informacji? Informacja jako towar w gospodarce opartej na wiedzy = wyrób lub usługa lub dostęp [Materska 2007, s. 207-212] Broker informacji sprzedaje usługę informacyjną polegającą na pośredniczeniu pomiędzy utrwalonym zasobem informacji/wiedzy a jego użytkownikami Albo: Infobroker sprzedaje usługę informacyjną, polegającą na zaspokojeniu konkretnych, zindywidualizowanych potrzeb informacyjnych jednostek bądź organizacji (głównie firm) Albo: Broker informacji sprzedaje usługę informacyjną, polegającą na przekształceniu informacji w zindywidualizowaną wiedzę (?) Albo: Infobroker sprzedaje swoją umiejętność zaspokojenia konkretnych potrzeb informacyjnych … / przekształcania informacji w zindywidualizowaną wiedzę Sabina Cisek, 28.02.2008

Dlaczego „niebezpiecznie” jest twierdzić, że infobroker sprzedaje informację? To zależy – rzecz jasna – od definicji informacji  Informacja (w sensie: wiadomość, wiedza, treść) jest z reguły czyjąś własnością (zatem infobroker nie może jej sprzedawać – bo nie należy do niego!) albo stanowi dobro publiczne (czy wolno sprzedawać dobro publiczne?) Sabina Cisek, 28.02.2008

Co to są odpowiednie umiejętności i wiedza? Sabina Cisek, 28.02.2008

Kwalifikacje zawodowe brokera informacji Kwalifikacje biznesowe – w zakresie etyki oraz pragmatyki zawodowej (prowadzenie działalności gospodarczej) Kwalifikacje informacyjne Zna istniejące zasoby informacyjne, nie tylko elektroniczne Potrafi opracować i zastosować odpowiednią strategię wyszukiwawczą Umie trafnie dobrać źródła informacji, dokonać wyboru oraz oceny Umie odpowiednio opracować, przetworzyć i przedstawić informację – dokonać analizy i syntezy, sporządzać bazy danych, bibliografie, notatki, prezentacje, raporty, streszczenia, wykazy, zestawienia, także – serwisy WWW Kwalifikacje komunikacyjne – komunikacja interpersonalna z klientami, marketing i PR Kwalifikacje pedagogiczne – prowadzenie kursów, szkoleń, udzielanie porad Kwalifikacje techniczne – znajomość technologii informacyjnej Sabina Cisek, 28.02.2008

Wykorzystane piśmiennictwo Broker informacji (2007) [dok. elektr.]. W: Wikipedia [wersja w języku polskim]. Dostępny w WWW: http://pl.wikipedia.org/wiki/Broker_informacji Cisek, Sabina (2007) [dok. elektr. prezentacja .ppt]. Infobrokerstwo w Polsce. Stan obecny i perspektywy. Dostępny w WWW: http://149.156.160.7/~cisek/broker%20_informacji/Cisek_infobrokerstwo_w_Polsce.ppt lub http://www.slideshare.net/sabinacisek/ Materska, Katarzyna (2007). Informacja w organizacjach społeczeństwa wiedzy. Warszawa: Wydawnictwo SBP Nowak, Elżbieta Paulina (2006). Broker informacji – odpowiedź na zapotrzebowanie XXI wieku. Zagadnienia Informacji Naukowej nr 1 (87), s. 51-63 Pastuszka, Bartosz (2007). Infobroker w świecie biznesu – kiedy i do jakich zadań przedsiębiorstwa potrzebują usług brokera informacji? W: III Seminarium z cyklu Infobroker: Efektywne wykorzystanie zasobów informacyjnych sieci (2007). Warszawa: Centrum Promocji Informatyki Reitz, Joan M. (2007) [dok. elektr.]. Information broker. W: Online Dictionary for Library and Information Science. Dostępny w WWW: http://lu.com/odlis/odlis_i.cfm Sabina Cisek, 28.02.2008