Dr Agata Gemzik-Salwach Rynki finansowe Dr Agata Gemzik-Salwach

Plan prezentacji: Istota rynku Finanse jako zjawisko System finansowy Znaczenie konkurencji Makroekonomiczne przesłanki decyzji finansowych Ryzyko w funkcjonowaniu przedsiębiorstw Trendy na rynkach finansowych Podsumowanie

1. Istota rynku RYNEK: Transakcje zawierane pomiędzy kupującymi i sprzedającymi Mechanizm, za pomocą którego konsumenci i producenci ustalają ilość sprzedanych dóbr Zespół warunków umożliwiających wymianę między sprzedawcami a nabywcami

Rodzaje rynku Ze względu na zasięg terytorialny: lokalny, regionalny, krajowy, międzynarodowy Ze względu na przedmiot obrotu: np. Samochodowy, pracy, dóbr i usług, towarowy, pieniężny, itp.

Rodzaje rynku Ze względu na swobodę dokonywania transakcji na rynku: rynek wolny – swoboda obrotu, podjęcia działalności, minimalizacja ograniczeń dostępu do poszczególnych rynków międzynarodowych. rynek reglamentowany szary rynek - posiadanie reglamentowanych dóbr jest legalne, ale obrót nimi poza wyznaczonym systemem reglamentacji jest zakazany. czarny rynek - obrót wartościami, których posiadanie jest nielegalne lub ograniczone do pewnych organizacji, zakazany jest także obrót tymi wartościami.

Rodzaje rynku Ze względu na skalę lub wielkość transakcji hurtowy detaliczny

Podmioty gospodarcze Producenci Konsumenci Rząd

Ruch okrężny i przepływy finansowe w gospodarce

Dobra i usługi Dobra materialne Dobra niematerialne Dobra wolne Usługi

2. Finanse jako zjawisko Pojęcie finansów: Pieniężne stosunki wymiany i podziału Zjawiska i procesy pieniężne; tam gdzie nie występuje pieniądz nie ma finansów(gosp. naturalna) Stosunki społeczne powstające w związku z gromadzeniem, podziałem i wydatkiem środków pieniężnych.

W wyniku ewolucji powstały dwie gałęzie finanse publiczne finanse prywatne i indywidualne

Różnice między finansami publicznymi a prywatnymi: Finanse prywatne są uzależniane i kształtowane przez prawa gospodarki rynkowej (podaż, popyt wyznaczają rynkową stopę procentową). Finanse publiczne zdominowane są interwencja państwową; wyznaczone są przez władzę. Państwo dysponuje przymusem dla zapewnienia sobie dochodów i nie podlega przymusowi w zakresie wykonywania wydatków. Natomiast osoby prywatne nie dysponują przymusem dla zapewnienia sobie dochodów. Finanse publiczne wyrażają się pieniądzem , którego gestorem jest państwo. Prywatni posiadacze nie maja na niego wpływu.

Finanse publiczne skierowane są na realizację interesu ogólnospołecznego a prywatne interesu indywidualnego. Finanse prywatne z reguły nie mają wpływu na kształtowanie się równowagi finansowo - pieniężnej państwa. Finanse publiczne maja charakter w obiektywnej mierze niezależny od człowieka, wynikają z działań obiektywnych sił rozwoju społeczno- gospodarczego(chodzi o warunki geograficzne, demograficzne, dziedzictwo kulturowe i historyczne)

3. System finansowy Rynek pieniężny Rynek kapitałowy

Rynki finansowe- inne podejście Rynek pieniężny transakcje krótkoterminowe Rynek kapitałowy Transakcje długoterminowe (emisja i obrót papierów wartościowych Rynek kredytowy Podaż funduszy oferowanych przez banki Rynek walutowy Obejmuje międzynarodowe transfery finansowe Rynek ubezpieczeń

Kryterium ze względu na specyfikę instrumentów: rynki tradycyjne rynki instrumentów pochodnych (są odbiciem właściwych papierów wartościowych

Kryterium ze względu na czas: rynki krótkoterminowe rynki średnioterminowe rynki długoterminowe

4. Znaczenie konkurencji Struktury rynkowe Doskonała konkurencja Konkurencja monopolistyczna Oligopol Monopol

Strategie rynkowe Strategia kosztowa (niskie koszty, niska cena) Strategia jakościowa (wysokie koszty, wysoka jakość, wysoka cena) Strategia niszy rynkowej Strategia zintegrowanej produkcji (szybkość adaptacji oferty produkcyjnej do zmieniającego się popytu) Strategia masowego marketingu (rozszerzenie przestrzeni sprzedaży i przepustowości kanałów dystrybucji) Strategia zindywidualizowanego marketingu (suma zintegrowanych korzyści klientów tzn. sprzedaż katalogowa lub zakupy elektroniczne - czyli nie dla wszystkich)

5. Makroekonomiczne przesłanki decyzji finansowych Do tych uwarunkowań należą: koniunktura gospodarcza, polityka fiskalna i monetarna państwa, inflacja, interwencjonizm państwowy.

Koniunktura gospodarcza Koniunktura gospodarcza podlega cyklicznym wahaniom, przy czym długość cyklu i ostrość wahań kształtuje się nieregularnie. Na cykl koniunkturalny składa się okres ożywienia gospodarki prowadzący do jej rozkwitu, po którym zaczynają się pojawiać oznaki kryzysu prowadzącego do przedłużającej się niekiedy depresji gospodarczej, a dopiero jej przezwyciężenie umożliwia zapoczątkowanie ponownego ożywienia ekonomiki.

Inflacja Powoduje erozję siły nabywczej pieniądza, znajdującą odbicie we wzroście ogólnego poziomu cen. Wysoki poziom inflacji wpływa na poziom nominalny odsetek od pożyczek i kredytów, zagraża deprecjacji realnej wielkości kapitałów własnych firmy, jej należności i zasobów pieniężnych. W okresach wysokiej inflacji może ujawnić się okresowy wzrost popytu na produkty firmy, powodowany chęcią „ucieczki” przez klientów od tracącego wartość pieniądza, szczególnie wówczas gdy stopa procentowa od lokat w bankach nie pokrywa strat siły nabywczej zasobów gotówkowych. Inflacja wpływa na zniekształcenie obrazu rzeczywistego przebiegu realnych procesów gospodarczych ujawnionych w pieniężnej postaci.

Polityka fiskalna Wywiera decydujący wpływ na sytuację finansową firmy, przede wszystkim za pośrednictwem systemu podatkowego, który przyjmuje z reguły znaczną część przychodów osiąganych przez przedsiębiorstwo. Wzmożone zapotrzebowanie fiskusa na pieniądz objawia się w formie emisji obligacji i bonów skarbowych przy oferowaniu atrakcyjnego oprocentowania. Ogranicza to podaż pieniądza na inne cele a więc możliwość uzyskania kredytów i pożyczek wpływa także przeważnie na wzrost ogólnej stopy procentowej a więc kosztów finansowych ponoszonych przez firmę.

Polityka monetarna Bank Centralny reguluje popyt i podaż stopą procentową (niska stopa procentowa jest korzystna dla przedsiebiorstwa)

6. Ryzyko w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa ryzyko  operacyjne – wiąże się z udziałem kapitału obcego w finansowaniu przedsiębiorstwa; im wyższy udział kapitału obcego tym trudniej go przedsiębiorstwu spłacić, ryzyko stopy procentowej – związane ze zmianą stopy procentowej, ryzyko terminu wykupu – im dłuższy okres do terminu wykupu tym wyższe ryzyko, bardziej ryzykowne są obligacje 3-letnie niż 1-roczne, ryzyko bankowe - związane z działalnością banku, ryzyko finansowe - występuje przy inwestowaniu w papiery wartościowe, ryzyko inflacji - niepewność zwrotu z inwestycji, ryzyko kredytowe - ryzyko nieodzyskania należności, ryzyko płynności - trudności w sprzedaży papierów wartościowych (zamiany instrumentu na gotówkę), ryzyko systematyczne - zdeterminowane zewnętrznymi warunkami gospodarowania, ryzyko walutowe - spotykane w transakcjach walutowych dotyczy instrumentów kupowanych za waluty

7. Nowe tendencje na rynkach finansowych XX wieku i ich skutki Zmiana obowiązującej doktryny ekonomicznej Wzrost ryzyka stóp procentowych i ryzyka walutowego Globalizacja Deregulacja Komputeryzacja Rozwój instrumentów pochodnych