CBA- Centralne Biuro Antykorupcyjne: To służba specjalna do spraw zwalczania korupcji w życiu publicznym, gospodarczym, instytucjach państwowych i samorządowych, a także do zwalczania działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa.
Podstawa prawna działalności: ustawa o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym z dnia 9 czerwca 2006 r. (Dz. U. 2006 r. Nr 104, poz. 708).
UPRAWNIENIA CBA W granicach zadań ustawowych funkcjonariusze CBA wykonują: czynności operacyjno-rozpoznawcze w celu zapobiegania popełnieniu przestępstw, ich rozpoznania i wykrywania oraz - jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa - czynności dochodzeniowo-śledcze w celu ścigania sprawców przestępstw; czynności kontrolne w celu ujawniania przypadków korupcji w instytucjach państwowych i samorządzie terytorialnym oraz nadużyć osób pełniących funkcje publiczne, czynności operacyjno-rozpoznawcze i analityczno-informacyjne w celu uzyskiwania i przetwarzania informacji istotnych dla zwalczania korupcji w instytucjach państwowych i samorządzie terytorialnym oraz działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa.
Do zadań CBA należy: 1. ściganie karne przestępstw przeciwko: działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, wymiarowi sprawiedliwości, wyborom i referendum, porządkowi publicznemu, wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi nielegalnemu finansowaniu partii politycznych, obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji i subwencji
2. Kontrole mają na celu: ujawnianie i przeciwdziałanie przypadkom nieprzestrzegania przepisów ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne; dokumentowanie podstaw i inicjowanie realizacji przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 1990 r. o zwrocie korzyści uzyskanych niesłusznie kosztem Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych; ujawnianie przypadków nieprzestrzegania procedur prywatyzacji i komercjalizacji, wsparcia finansowego, udzielania zamówień publicznych, rozporządzania mieniem jednostek lub przedsiębiorców oraz przyznawania koncesji, zezwoleń, zwolnień podmiotowych i przedmiotowych, ulg, preferencji, kontyngentów, plafonów, poręczeń i gwarancji kredytowych; kontrolę prawidłowości i prawdziwości oświadczeń majątkowych lub oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej osób pełniących funkcje publiczne;
3. działalność analityczna: zjawiska występującew obszarze właściwości CBA oraz informowanie w tym zakresie Prezesa Rady Ministrów, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejm i Senat.
Struktura CBA CBA zatrudnia blisko 1000 osób. W skład CBA wchodzą następujące jednostki organizacyjne: 1. Departament Operacyjno-Śledczy; 2. Departament Ochrony; 3. Departament Postępowań Kontrolnych; 4. Departament Analiz; 5. Biuro Techniki Operacyjnej; 6. Biuro Prawne; 7. Biuro Finansów; 8. Biuro Kadr i Szkolenia; 9. Biuro Logistyki; 10. Biuro Teleinformatyki; 11. Biuro Kontroli i Spraw Wewnętrznych; 12. Gabinet Szefa; 13. Zespół Audytu Wewnętrznego; oraz Delegatury terenowe.
Współpraca międzynarodowa CBA współdziała w zakresie swojej właściwości z organizacjami międzynarodowymi, swoimi odpowiednikami i organami ścigania innych państw na podstawie umów i porozumień międzynarodowych oraz odrębnych przepisów. CBA współpracuje między innymi z: *OLAF (Europejskim Urzędem ds. Zwalczania Oszustw) *Interpol *Europol *EPAC (Europejskimi Partnerami Przeciwko Korupcji) *EACN (Europejską Siecią Antykorupcyjną)
Współpraca międzynarodowa Cd. Funkcjonariusze CBA uczestniczyli także w przygotowaniu projektów o zasięgu międzynarodowym, np. projektu bliźniaczego dla Rumunii Transition Facility „Zwalczanie prania pieniędzy i finansowania terroryzmu”. CBA prezentowało doświadczenia antykorupcyjne w Polsce w ramach programu budowania świadomości antykorupcyjnej, realizowanego przez Departament Sprawiedliwości USA, skierowany do przedstawicieli ukraińskich organów ścigania. Centralne Biuro Antykorupcyjne uczestniczyło w unijnym projekcie bliźniaczym Transition Facility 2005 i 2006 Efektem współpracy z ekspertami niemieckimi, belgijskimi i holenderskimi był cykl wszechstronnych szkoleń, staży i warsztatów dla funkcjonariuszy CBA, zrealizowanych w Polsce i w krajach partnerskich służb.
Służba i Nabór w CBA Służbę w CBA może pełnić osoba: posiadająca wyłącznie obywatelstwo polskie; korzystająca z pełni praw publicznych; wykazująca nieskazitelną postawę moralną, obywatelską i patriotyczną; która nie była skazana za popełnione umyślnie przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe; dająca rękojmię zachowania tajemnicy stosownie do wymogów określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych; posiadająca co najmniej średnie wykształcenie i wymagane kwalifikacje zawodowe oraz zdolność fizyczną i psychiczną do pełnienia służby; która nie pełniła służby zawodowej, nie pracowała i nie była współpracownikiem organów bezpieczeństwa państwa, wymienionych w art. 5 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Służba i Nabór w CBA Nabór prowadzony jest w oparciu o następujące zasady: konkurencyjności ofert - nabór ma charakter konkursowy; celowości poszukiwań- rekrutacja kandydatów o kompetencjach i potencjale pożądanym dla kultury organizacyjnej firmy centralnej weryfikacji - ocena predyspozycji kandydata do służby w CBA dokonywana jest przez Komisję powoływaną przez Szefa CBA i odbywa się tylko w Centrali CBA. Postępowanie kwalifikacyjne w stosunku do kandydata obejmuje: złożenie odpowiednich dokumentów; sprawdzenie w ewidencjach, rejestrach i kartotekach prawdziwości danych; badania psychologiczne; przeprowadzenie rozmowy kwalifikacyjnej; Na rozmowę kandydat stawia się z wypełnioną ankietą bezpieczeństwa; ustalenie zdolności fizycznej i psychicznej do służby w CBA.
Służba i Nabór w CBA Przy ostatecznej ocenie predyspozycji kandydata do służby w CBA bierze się pod uwagę w szczególności: opinie z badań psychologicznych i lekarskich; doświadczenie zawodowe; Poziom, kierunek jego wykształcenia; wiek kandydata; znajomość języków obcych; posiadanie dodatkowych kwalifikacji i/lub uprawnień. Centralne Biuro Antykorupcyjne zastrzega sobie możliwość odpowiadania jedynie na wybrane oferty.
Szkolenie i rozwój funkcjonariuszy System szkolenia funkcjonariuszy w Centralnym Biurze Antykorupcyjnym oparty jest na bezpośrednich potrzebach związanych z realizacją zadań statutowych. Ma on charakter zindywidualizowany ze względu na: - potrzeby szkoleniowe jednostek organizacyjnych oraz - charakter służby poszczególnych funkcjonariuszy. Szkolenia w CBA realizowane są według następującego modelu: Szkolenia podstawowe; Szkolenia specjalistyczne; Szkolenia doskonalące. Systemem tym objęci są wszyscy funkcjonariusze CBA.
Szkolenie i rozwój funkcjonariuszy Osobę przyjętą do służby w CBA mianuje się funkcjonariuszem w służbie przygotowawczej na okres do 3 lat. W okresie tym funkcjonariusz CBA podlega intensywnemu szkoleniu i, nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy, opiniowaniu służbowemu. Szkolenia podstawowe są prowadzone według jednolitego programu szkolenia przygotowującego do wykonywania zadań służbowych na stanowiskach, na których wymagane są kwalifikacje zawodowe podstawowe. Tematyka szkolenia podstawowego w szczególności obejmuje: zasady funkcjonowania i strukturę organizacyjną CBA; właściwość rzeczową i zakres uprawnień CBA; elementy prawa karnego i procesowego; etykę zawodową; podstawy ochrony informacji niejawnych; pragmatykę służbową funkcjonariusza; czynności analityczne; pierwszą pomoc medyczną; zasady i tryb stosowania środków przymusu bezpośredniego oraz broni palnej; szkolenie strzeleckie.
Tajna współpraca Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, CBA nie może przy wykonywaniu swoich zadań korzystać z tajnej współpracy: Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, członków Rady Ministrów, sekretarzy i podsekretarzy stanu, wojewodów i wicewojewodów posłów i senatorów; Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Prezesa Trybunału Konstytucyjnego, Prezesa Narodowego Banku Polskiego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji i innych dyrektorów generalnych w ministerstwach, urzędach centralnych lub urzędach wojewódzkich; sędziów, prokuratorów i adwokatów; członków rady nadzorczej, członków zarządu oraz dyrektorów programów Telewizji Polskiej i Polskiego Radia redaktorów naczelnych, dziennikarzy lub osób prowadzących działalność wydawniczą rektorów, prorektorów szkół wyższych.
Upublicznione działania operacyjno-śledcze CBA 2006-2007 4 grudnia 2006 - powiadomiono o pierwszej akcji CBA. Zatrzymano Roberta M. i Wiesława B. Są oni podejrzewani o działanie na szkodę spółki "Kama Foods" S.A. luty 2007 – zatrzymanie Mirosława G.; jednym z postawionych zatrzymanemu zarzutów było przyjmowanie korzyści majątkowej od pacjentów w związku z pełnieniem przez niego funkcji publicznej czerwiec i lipiec 2007 – zatrzymania dyrektorów z Centralnego Ośrodka Sportu w Warszawie, którym postawiono zarzuty przyjmowania korzyści majątkowej w związku z pełnioną funkcją publiczną 6 lipca 2007 – zatrzymanie dwóch osób podejrzanych o korupcję w tzw. aferze gruntowej 1 października 2007 CBA zatrzymało posłankę PO Beatę Sawicką oraz burmistrza Helu Mirosława Wądołowskiego. Prawdopodobnie zostaną im przedstawione zarzuty usiłowania przyjęcia korzyści majątkowej w zamian za próbę tzw. "ustawienia" przetargu publicznego. CBA na wniosek prokuratora zatrzymało ją powtórnie 5 listopada 2007 dzień po wygaśnięciu chroniącego ją immunitetu poselskiego. Sąd uznał, że drugie zatrzymanie było bezzasadne i nakazał jej zwolnienie 25 października 2007 – zatrzymanie byłego ministra sportu Tomasza Lipca w związku z postępowaniem prowadzonym przez prokuratora apelacyjnego w Warszawie w sprawie korupcji w Centralnym Ośrodku Sportu w Warszawie
Upublicznione działania operacyjno-śledcze CBA 2009 23 września 2009 upubliczniono informację o zatrzymaniu Weroniki Marczuk-Pazury w związku z podejrzeniem przyjęcia korzyści majątkowej i powoływania się na wpływy w organach władzy publicznej 1 października 2009 dziennik Rzeczpospolita upublicznił stenogramy sporządzonych przez CBA z rozmów telefonicznych Zbigniewa Chlebowskiego z lobbystami w sprawie zmian w ustawie o zakładach losowych i grach liczbowych (operacja Black Jack) 2 października 2009 upubliczniono informację o zatrzymaniu Janusza Stokłosy w związku z podejrzeniem wręczenia korzyści majątkowej funkcjonariuszom publicznym z Urzędu Lotnictwa Cywilnego 2011 6 października 2011 funkcjonariusze CBA zlikwidowali zorganizowaną grupę przestępczą działającą na szkodę Skarbu Państwa RP
Operacje CBA
Krytyka W listopadzie 2007 pełnomocnik rządu PO do spraw walki z korupcją Julia Pitera poinformowała, że pracuje nad raportem o nadużyciach w CBA. O ukończeniu raportu i przekazaniu go premierowi poinformowała w grudniu 2007 . W styczniu 2008 o udostępnienie raportu poprosił Rzecznik Praw Obywatelskich Janusz Kochanowski oraz Piotr Brzozowski właściciel kancelarii prawnej w Miłomłynie. Julia Pitera odmówiła udostępnienia oraz publikacji raportu. Piotr Brzozowski zaskarżył decyzję Prezesa Rady Ministrów w przedmiocie odmowy udostępnienie raportu w trybie informacji publicznej, czego wynikiem był wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 lipca 2008 r. uchylający decyzje premiera. W dniu 20 lutego 2009 r. ten sam sąd, na skutek kolejnej skargi Piotra Brzozowskiego skazał prawomocnym wyrokiem Prezesa Rady Ministrów Donalda Tuska na karę 10000 PLN grzywny za niewykonanie poprzedniego wyroku. W 2009 roku CBA ustosunkowało się do jawnej części raportu. W styczniu 2008 listy w obronie CBA opublikowała grupa osób publicznych i polityków, a następnie grupa naukowców z Poznania i Wrocławia.
Dziękujemy za uwagę.