SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI OCENA STRATEGICZNA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI MIASTA SZCZECINA WRAZ Z WYBOREM WARIANTÓW LOKALIZACJI ZAKŁADU TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH I element przygotowania dokumentacji niezbędnej do starania się o środki z Funduszu Spójności na finansowanie elementów systemu gospodarki odpadami komunalnymi w Szczecinie. Zespół PU „Południe”

WYMAGANIA DOTYCZĄCE SKŁADOWANIA ODPOWIEDNIO PRZETWORZONYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH Zgodnie z zapisami rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów i procedur dopuszczenia odpadów do składowania na składowiskach danego typu (Dz. U. Nr 186, poz. 1553): nie można składować odpadów komunalnych, których wartości graniczne przekraczają: ogólny węgiel organiczny TOC jest > 5% strata przy prażeniu jest > 8% ciepło spalania jest > 6 MJ/kg

PODSTAWOWY WNIOSEK ODNOŚNIE ILOŚCI SPALARNI ODPADÓW W POLSCE w okresie do dnia 31 grudnia 2010 r. oraz 31 grudnia 2013 r. Prognozowana ilość spalarni odpadów komunalnych w Polsce do 31 grudnia 2010 7 spalarni do 31 grudnia 2013 10 /11/ spalarni w tym 1 w Szczecinie

SPALARNIA ODPADÓW W SYSTEMIE KOMPLEKSOWEJ GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI

SPALARNIE ODPADÓW KOMUNALNYCH POLSCE W PERSPEKTYWIE LAT 2010 - 2013 w UE-15 oraz w POLSCE W PERSPEKTYWIE LAT 2010 - 2013 UE–15 obecnie: około 400 instalacji Polska obecnie: 1 instalacja

NAJISTOTNIEJSZE WYZWANIA DLA MIASTA SZCZECINA W ASPEKCIE BUDOWY INSTALACJI TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH dokonanie aktualizacji Miejskiego Planu Gospodarki Odpadami / w trakcie uchwalania /, wskazanie optymalnej, a jednocześnie bezkonfliktowej lokalizacji, przygotowanie szeroko rozumianej DOKUMENTACJI (oceny strategicznej, studium , ocena oddziaływania na środowisko, itp.) wymaganej przez Komisję Europejską dla złożenia wniosku o dofinansowanie projektu z Funduszu Spójności, permanentne podnoszenie świadomości ekologicznej, kształtowanie pozytywnej dla projektu atmosfery politycznej.

Przy wykonywaniu oceny uwzględnione zostaną ustalenia dokumentów przygotowanych na szczeblu krajowym i wojewódzkim, oraz przyjętych przez Radę Miasta Szczecina Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010 Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami Województwa Zachodniopomorskiego Strategia Rozwoju Szczecina, ; Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego w Szczecinie w latach 2004-2013 (Załącznik do Uchwały Nr XXIX/580/04 Rada Miasta Szczecina z dnia 22.11.2004) Wieloletni Program Inwestycyjny na lata 2008-2013 Opracowanie Grontmij Polska Sp. z o. o. Inne dokumenty

instalacje do mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów, Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami Województwa Zachodniopomorskiego 2010 przewiduje, że w województwie zachodniopomorskim niezbędnymi elementami systemu gospodarowania odpadami są: sortownie odpadów, kompostownie odpadów , instalacje do mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów, instalacje do termicznego przekształcania odpadów, stacje demontażu odpadów wielkogabarytowych, punkty zbiórki odpadów niebezpiecznych lub zbiorcze punkty gromadzenia odpadów, składowiska. Odpady zmieszane lub pozostałość po sortowaniu odpadów powinny być poddane unieszkodliwianiu z wykorzystaniem metod mechaniczno-biologicznego lub termicznego przekształcania a deponowany na składowisku powinien być wyłącznie odpad resztkowy.

Cel realizacji Oceny Strategicznej Docelowego Systemu Gospodarowania Odpadami dla Miasta Szczecina Wybór optymalnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi przewidzianego do realizacji w (PGO). Najważniejsze pytania: Jak rozwinąć efektywność selektywnej zbiórki odpadów „u źródła” ? Jakie podjąć działania, aby ograniczyć ilość powstających odpadów i wykorzystać surowce wtórne? Jakie technologie zagospodarowania odpadów są optymalne dla Szczecina ? Jak optymalnie wykorzystać istniejące zakłady zagospodarowania odpadów? Jaka powinna być wydajność nowych zakładów? Jeżeli zdecyduje się o budowie Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Jakie są potencjalne możliwości lokalizacji spalarni z punktu widzenia uwarunkowań technicznych, infrastrukturalnych, środowiskowych i społecznych.

Analiza wariantów systemu gospodarki odpadami wraz z wyborem potencjalnie możliwych lokalizacji ZTPOK Metoda: Analiza wielokryterialna. Wyniki: Rekomendacja scenariusza do realizacji w PGO dla miasta Szczecina. Wskazanie potencjalnie możliwych lokalizacji elementów rekomendowanego scenariusza wraz z ZTPOK

KRYTERIA OCENY SYSTEMU TECHNICZNE PRZYRODNICZE EKONOMICZNE SPOŁECZNE

KRYTERIA TECHNICZNE zmniejszenie strumienia odpadów; czas eksploatacji składowiska pozostałości; redukcja ilości odpadów uzyskana w 2011 roku; redukcja odpadów biodegradowalnych – wymóg dyrektywy UE; odzysk surowców wtórnych odzysk energii.

KRYTERIA PRZYRODNICZE (EKOLOGICZNE) ocena wpływu systemu na środowisko naturalne; ocena korzyści środowiskowych wynikających z działania systemu; ocena strat środowiskowych; emisje w wyniku przetwarzania odpadów.

KRYTERIA EKONOMICZNE pełne miesięczne średnie obciążenie finansowe przypadające na 1 mieszkańca [PLN/M]; koszt, uwzględniający nakłady i koszty eksploatacyjne; ocena wielkości przychodu jednostkowego w wyniku funkcjonowania systemu.

KRYTERIA SPOŁECZNO - POLITYCZNE miara stopnia akceptacji społecznej dla przyjętego scenariusza; miara stanowiąca ocenę możliwości tworzenia nowych miejsc pracy; zgodność z kierunkami wskazanymi PGO zgodność z dyrektywami UE; regionalność i perspektywiczność rozwiązania.

Kryteria minimalizacji i odzysku Analiza wielokryterialna Wybór systemu gospodarki odpadami Kryterium społeczne Kryteria ekonomiczne

LOKALIZACJA ZAKŁADU - KRYTERIA TECHNICZNO – PRAWNE zgodność z planem zagospodarowania terenu z KPGO i WPGO, wielkość i możliwości terenu, istniejąca infrastruktura,

LOKALIZACJA ZAKŁADU - KRYTERIA EKOLOGICZNE warunki wprowadzania zanieczyszczeń do atmosfery, możliwości i warunki odbioru ścieków, odległość od składowiska odpadów ostatecznych (emisja od transportu), odległość od miasta (dowóz odpadów, emisja), możliwość wykorzystania produktów (energii i stałych produktów), wykorzystanie odnawialnych źródeł energii,

LOKALIZACJA ZAKŁADU - KRYTERIA EKONOMICZNE: ceny gruntu, nakłady inwestycyjne na budowę infrastruktury, koszty transportu odpadów i produktów, koszty kompromisu społecznego,

LOKALIZACJA ZAKŁADU - KRYTERIA SPOŁECZNO – POLITYCZNE: sąsiedztwo zabudowy mieszkalnej, możliwość konfliktów społecznych, uwarunkowania polityczne.

PODSUMOWANIE: Wybór strategii gospodarowania odpadami jest trudnym zadaniem decyzyjnym, które musi uwzględniać różne, często sprzeczne cele i zadania, Analiza wielokryterialna stanowi matematyczne narzędzie, porównujące pomiędzy sobą różne warianty systemu gospodarki i pozwalające wybrać optymalne lokalizacje instalacji systemu

Dziękuję za uwagę stanislawgastol@ochronaprzyrody.pl

Macierz wypłat

Wybór wielokryterialny rozwiązania kompromisowego

Graficzna ilustracja idei punktu utopijnego

Wyniki matematycznego wyboru strategii Lp. Hierarchia ważności kryteriów Miejsce wybranej do realizacji strategii s5 1 5 : 4 : 1 s4*)s5 s3s2s1 2 10 : 10 : 10 s4*)s3s5 s2s1 s3*)s5*) s4s2s1 3 5 : 4 : 10 s3*)s2s1s5 s4 s3*)s2s5 s1s4 4 10 : 4 : 1

ISTNIEJE KONIECZNOŚĆ: budowy nowej konfiguracji systemu wraz z propozycjami lokalizacji Zaproponowania kryteriów oceniających funkcjonowanie systemu

NAJTRUDNIEJSZYM ZADANIEM METOD DECYZYJNYCH JEST PEŁEN OPIS ZADANIA, CZYLI ZBIÓR MIERZALNYCH WSKAŹNIKÓW I KRYTERIÓW OCENIAJĄCYCH

SPALARNIE ODPADÓW KOMUNALNYCH w UE-15 oraz w POLSCE W PERSPEKTYWIE LAT 2010 - 2014 UE-15 obecnie: około 20 – 25 % (46 mln Mg/a) udziału w stosowanych metodach przeróbki odpadów Polska około 2014 r. 16% udziału

Ilość spalarni odpadów Brno – ok. 50 mln Euro z fund. ISPA INSTALACJE TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH W NOWYCH KRAJACH UE Kraj Ilość spalarni odpadów o wydajności >3 Mg/h Czechy (Praga, Brno i Liberec) 3 Brno – ok. 50 mln Euro z fund. ISPA Bułgaria, Rumunia Estonia Litwa, Łotwa Polska (Warszawa) 1 Słowacja (Bratysława, Trnawa) 2 Słowenia Węgry (Budapeszt)

WYMAGANIA DOTYCZĄCE SKŁADOWANIA ODPOWIEDNIO PRZETWORZONYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH c.d. Podobne przepisy, dotyczące zakazu składowania nieprzetworzonych odpadów komunalnych obowiązują w Austrii w Niemczech, Holandii, Belgii i w pewnym sensie wymuszają potrzebę budowy spalarni odpadów. Ze względu na istotne problemy z praktycznymi możliwościami wdrożenia ww. rozporządzenia przewiduje się, że zastosowana zostanie karencja do końca roku 2012.

DLA OKREŚLONEGO REGIONU DLACZEGO SPALARNIA JEST NIEZBĘDNA W NOWOCZESNYM SYSTEMIE GOSPODARKI ODPADAMI DLA DUŻEJ AGLOMERACJI LUB DLA OKREŚLONEGO REGIONU LUB ZWIĄZKU GMIN wymuszają to wymagania prawne zmniejszająca się chłonność składowisk odpadów i odejście od koncepcji składowania

PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA: krajowej gospodarce odpadami pozostaje coraz mniej czasu na realizację przyjętych zobowiązań akcesyjnych i ustawowych, głównie dotyczących redukcji odpadów ulegających biodegradacji i odzysku odpadów opakowaniowych, rozpoczęcie procesu przed inwestycyjnego instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych wraz z wszelkimi procedurami, a szczególnie analizą uwarunkowań środowiskowych i kampanią dla pozyskania akceptacji społecznej, to w chwili obecnej podstawowe wyzwanie dla krajowej gospodarki odpadami komunalnymi w dużych polskich miastach lub regionach kraju, podstawowe bariery w procesie przed inwestycyjnym ITPOK, to niska świadomość i akceptacja społeczna, model opłat za odbiór i zagospodarowanie odpadów, presja braku czasu i widmo płacenia kar.

Unieszkodliwianie termiczne = KORZYŚCI DLA ŚRODOWISKA 34

ODPADY = PROBLEMY Odpady = Szkodliwość Dokuczliwości: Duże ilości (góry śmieci) Uciążliwości (wizualne, zapachowe, …) Zagrożenia zdrowotne (epidemia) Zagrożenia środowiskowe Polityka w gospodarce odpadami : podział dostępnych środków powinien zapewniać: REDUKCJĘ WYTWARZANIA MINIMALIZOWAĆ ZANIECZYSZCZENIA OPTYMALIZOWAĆ ODZYSK

SPALANIE - Szkodliwość zmniejszona Zdrowie i Środowisko Wychwycenie i skoncentrowanie zanieczyszczeń chemicznych : Drobne cząsteczki Metale ciężkie Dioksyny … Nie akumulujemy zanieczyszczeń dla przyszłych pokoleń