Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW 2007-2013) Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW 2007-2013)

DLA WSZYSTKICH OBSZARÓW WIEJSKICH W UE POLITYKA ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH 2007-2013 Uproszczenie Obecnie (do 2006 r.): W przyszłości (od 2007 r.): Źródła finansowania (fundusze) systemy finansowania, zarządzania i kontroli 2 Systemy programowania 1 fundusz 1 system finansowania zarządzania i kontroli 1 System programowania DLA WSZYSTKICH OBSZARÓW WIEJSKICH W UE

FINANSOWANIE WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ W LATACH 2007-2013 Wspólna Polityka Rolna będzie finansowana w latach 2007-2013 przez dwa fundusze: Europejski Fundusz Gwarancji Rolnej (EFGR) – płatności bezpośrednie, mechanizmy rynkowe, Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) – PROW 2007 - 2013

Rozporządzenie Rady 1698/2005 z 20 września 2005 r Rozporządzenie Rady 1698/2005 z 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (opublikowane w Dz.U. UE L 277, w dniu 21.10.2005 r.) Określa: zasady wsparcia w ramach EFRROW zasady programowania, oceny, monitorowania programów Szczegółowe przepisy – rozporządzenie wykonawcze KE, krajowe akty prawne

ROZPORZĄDZENIA WYKONAWCZE DO ROZPORZĄDZENIA 1698/2005 (PROJEKTY) Ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich ustanawiające przepisy przejściowe dla rozwoju obszarów wiejskich, o którym mowa w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1698/2005 Ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia (WE) nr 1698/2005 w odniesieniu do wprowadzania procedur kontroli, jak również wzajemnej zgodności dotyczącej środków wsparcia na rzecz rozwoju obszarów wiejskich

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1290/2005 z dnia 21 czerwca 2005 r Rozporządzenie Rady (WE) nr 1290/2005 z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej (opublikowane w Dz.U. UE L 209, w dniu 11.08.2005 r.) Rozporządzenie reguluje szczegółowe warunki i zasady stosowane do finansowania z budżetu wspólnotowego wydatków na wspólną politykę rolną, w tym wydatków na rozwój obszarów wiejskich, w latach 2007 – 2013 i tworzy odpowiednie ramy prawne do realizacji tego celu. Na podstawie przepisów Rozporządzenia nr 1290/2005 utworzono dwa fundusze: Europejski Fundusz Gwarancji Rolnej (EFGR), Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).

PODSTAWY PRAWNE W POLSKIM PORZĄDKU PRAWNYM Projekt Ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich w ramach programu rozwoju obszarów wiejskich Rozporządzenia wykonawcze do każdego z działań

DOKUMENTY KRAJOWE, OKREŚLAJĄCE ZAŁOŻENIA DLA WSPARCIA ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) Krajowy Plan Strategiczny (KPS)– jest on wdrażany w krajach UE poprzez programy rozwoju obszarów wiejskich Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW 2007-2013) dokument programowy

KRAJOWY PLAN STRATEGICZNY - KPS (uzgodnienia z KE) Syntetyczny dokument o charakterze strategicznym Jest tworzony z uwzględnieniem Strategicznych Wytycznych Wspólnoty w zakresie rozwoju obszarów wiejskich Ukazuje polską specyfikę rozwoju obszarów wiejskich Określa priorytety i kierunki rozwoju obszarów wiejskich

KRAJOWY PLAN STRATEGICZNY c.d. Stanowi podstawę dla realizacji działań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 Podlega uzgodnieniom z Komisją Europejską przed zatwierdzeniem Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 -2013 Szeroko konsultowany z partnerami społeczno-gospodarczymi

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

STRUKTURA PROW 2007 - 2013 Nowy program stanowił będzie połączenie realizowanych obecnie, tj. w latach 2004 – 2006: Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006” oraz Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006.

ZAŁOŻENIA PROW 2007 - 2013 PROW określa w szczególności beneficjentów, wysokość, zakres oraz warunki udzielania pomocy w ramach poszczególnych działań oraz plan finansowy, system wdrażania, monitorowania i oceny. Program obejmuje lata 2007–2013 i będzie realizowany ze środków Unii Europejskiej pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), w połączeniu ze środkami krajowymi (budżet państwa, środki samorządów oraz środki własne beneficjentów). Program swym zasięgiem obejmuje cały kraj.

OSIE PROW 2007-2013 oś 1 (gospodarcza): wsparcie konkurencyjności sektora rolnego i leśnego; oś 2 (środowiskowa): poprawa stanu środowiska i tereny wiejskie; oś 3 (społeczna): podniesienie jakości życia na obszarach wiejskich i dywersyfikacja ekonomiczna obszarów wiejskich; oś 4: Leader.

Oś 1 (gospodarcza): wsparcie konkurencyjności sektora rolnego i leśnego Szkolenia zawodowe i akcje informacyjne dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie; Ułatwienie startu młodym rolnikom; Renty strukturalne; Modernizacja gospodarstw rolnych; Zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej; Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa; Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności; Działania informacyjne i promocyjne; Grupy producentów rolnych; Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów.

Oś 2 (środowiskowa): poprawa stanu środowiska i tereny wiejskie Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania; Płatności dla obszarów NATURA 2000 oraz związanych z wdrażaniem Dyrektywy 2000/60/EC; Program rolnośrodowiskowy; Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż grunty rolne; Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy i wprowadzanie odpowiednich instrumentów zapobiegawczych.

Oś 3 (społeczna): podniesienie jakości życia na obszarach wiejskich i dywersyfikacja ekonomiczna obszarów wiejskich Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej; Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej; Odnowa i rozwój wsi; Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw;

Oś 4 LEADER Wybrane działania z osi 3 wdrażane będą poprzez podejście LEADER Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej; Odnowa i rozwój wsi; Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw; LEADER jest podejściem przekrojowym, polegającym na budowaniu lokalnych partnerstw na rzecz realizacji lokalnych zintegrowanych strategii rozwoju obszarów wiejskich

Realizacja PROW- jednostki zaangażowane w realizację Programu Instytucja zarządzająca Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Akredytowane agencje płatnicze Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Jednostka certyfikująca Ministerstwo Finansów Jednostki delegowane

Budżet PROW 2007-2013 Razem – ok.15,6 mld euro w tym EFRROW – ok. 12 mld euro Budżet krajowy ok. 3,6 mld euro

Harmonogram PROW 2007-2013 Konsultacje projektu PROW 2007 – 2013 (kwiecień-maj 2006 r.); Oficjalne przekazanie Krajowego Planu Strategicznego do Komisji Europejskiej (czerwiec 2006 r.); Opracowywanie krajowych podstaw prawnych (od czerwca 2006 r.) robocze uzgodnienia PROW 2007–2013 z KE (czerwiec-sierpień); Oficjalne przekazanie PROW 2007 –2013 do KE (sierpień/wrzesień 2006 r.); Zatwierdzenie PROW 2007–2013 – grudzień 2006 r.

PROW 2007-2013 będzie wdrażany sekwencyjnie od 2007 r PROW 2007-2013 będzie wdrażany sekwencyjnie od 2007 r., po zatwierdzeniu przez Komisję Europejską w pierwszym etapie działania stanowiące kontynuację działań istniejących w ramach PROW 2004 – 2006 następnie/równolegle działania stanowiące kontynuację obecnego SPO 2004-2006, które wymagają akredytacji, jako ostatnie będą uruchamiane działania nowe, wymagające stworzenia nowych procedur, aktów prawnych i dostosowania systemu IT i przygotowania ARiMR do ich wdrażania oraz beneficjentów

Oś 1 (gospodarcza): wsparcie konkurencyjności sektora rolnego i leśnego

SZKOLENIA ZAWODOWE I AKCJE INFORMACYJNE DLA OSÓB ZATRUDNIONYCH W ROLNICTWIE I LEŚNICTWIE Schemat I – szkolenia (warsztaty, kursy) Schemat II – doskonalenie zawodowe (cykle szkoleniowe, staże)

SZKOLENIA ZAWODOWE I AKCJE INFORMACYJNE DLA OSÓB ZATRUDNIONYCH W ROLNICTWIE I LEŚNICTWIE BENEFICJENCI Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki nieposiadające osobowości prawnej prowadzące działalność szkoleniową oraz konsorcja przez nie tworzone.

SZKOLENIA ZAWODOWE I AKCJE INFORMACYJNE DLA OSÓB ZATRUDNIONYCH W ROLNICTWIE I LEŚNICTWIE Kryteria dostępu Podmioty prywatne muszą posiadać akredytację Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na prowadzenie szkoleń. Priorytet dostępu do szkoleń mają rolnicy, którzy w roku poprzedzającym rozpoczęcie wykonywania usługi uzyskali płatności bezpośrednie oraz ubiegający się o pomoc w ramach działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom”

UŁATWIENIE STARTU MŁODYM ROLNIKOM BENEFICJENCI Osoby fizyczne rozpoczynające po raz pierwszy samodzielne prowadzenie gospodarstwa rolnego.

UŁATWIENIE STARTU MŁODYM ROLNIKOM Kryteria dostępu: Beneficjent: nie ukończył 40 roku życia, posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe, jest ubezpieczony w KRUS z mocy ustawy i w pełnym zakresie w czasie ubiegania się o pomoc oraz przez okres co najmniej 3 lat od uzyskania wsparcia, przedkłada plan rozwoju gospodarstwa (obowiązkowa kontrola realizacji planu w ciągu 3 lat), zobowiązuje się do prowadzenia gospodarstwa przez okres co najmniej 5 lat

UŁATWIENIE STARTU MŁODYM ROLNIKOM Kryteria dostępu cd. Gospodarstwo młodego rolnika: posiada powierzchnię użytków rolnych równą co najmniej średniej powierzchni gospodarstwa rolnego w danym województwie i nie większą niż 300 ha, posiada wielkość ekonomiczną wynoszącą co najmniej 4 ESU.

RENTY STRUKTURALNE Wsparcie dla rolników, którzy decydują się zaprzestać prowadzenia działalności rolniczej w celu przekazania swoich gospodarstw innym rolnikom lub instytucjom.

RENTY STRUKTURALNE Wnioskodawca producent rolny (osoba fizyczna); ma nie mniej niż 55 lat, lecz nie osiągnął jeszcze wieku emerytalnego (mężczyzna – 65 lat, kobieta – 60 lat) w momencie przekazania; zaprzestaje prowadzenia towarowej działalności rolniczej; przekaże gospodarstwo o powierzchni co najmniej 3 ha UR albo 1 ha UR; prowadził nieprzerwanie działalność rolniczą przez 10 lat poprzedzających przekazanie gospodarstwa.

MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH BENEFICJENCI osoby fizyczne osoby prawne wspólnicy spółek cywilnych spółki prawa handlowego nieposiadające osobowości prawnej

MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH Kryteria dostępu – dotyczące wnioskodawcy Osoba ubiegająca się o pomoc finansową jest pełnoletnia i w chwili ubiegania się o pomoc nie przekroczyła wieku emerytalnego określonego w przepisach o ubezpieczeniu społecznym. Gospodarstwo rolne jest prowadzone przez osobę o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.

MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH Kryteria dostępu – dotyczące inwestycji Inwestycja przyczynia się do poprawy ogólnych wyników gospodarstwa rolnego. Inwestycja spełnia normy mające zastosowanie do tej inwestycji. W gospodarstwie rolnym spełnione będą, stosownie do rodzaju prowadzonej produkcji, minimalne standardy w zakresie higieny, ochrony środowiska oraz warunków utrzymania zwierząt. Inwestycja dotyczy działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, z wyłączeniem leśnictwa i akwakultury.

MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH Poziom wsparcia 40% - kwoty kwalifikującej się inwestycji, 50% - dla osób poniżej 40 roku życia, 50% - gdy inwestycja jest realizowana na obszarach: górskich, ONW, NATURA 2000, oraz na których obowiązują ograniczenia w związku z wdrażaniem dyrektywy 2000/60/WE (tzw. dyrektywy „wodnej”) 75% kwoty kwalifikującej się inwestycji na związku z wdrażaniem dyrektywy 91/676/WE do 30 kwietnia 2008 r. Kwoty: 300 tys. PLN lub 500 tys. PLN

ZWIĘKSZANIE WARTOŚCI DODANEJ PODSTAWOWEJ PRODUKCJI ROLNEJ I LEŚNEJ BENEFICJENCI Przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie przetwórstwa lub wprowadzania do obrotu produktów rolnych objętych Załącznikiem nr 1 do TWE, z wyjątkiem produktów rybnych i leśnych. Wsparcie udzielane jest małym i średnim przedsiębiorstwom oraz przedsiębiorstwom zatrudniającym mniej niż 750 pracowników lub posiadającym obrót nieprzekraczający równowartości w złotych 200 mln euro.

ZWIĘKSZANIE WARTOŚCI DODANEJ PODSTAWOWEJ PRODUKCJI ROLNEJ I LEŚNEJ Kryteria dostępu: Podmiot, którego dotyczy inwestycja wykazuje żywotność ekonomiczną. Jeśli inwestycja zakłada wzrost mocy produkcyjnych, warunkiem przyznania pomocy jest wykazanie możliwości zbytu planowanej produkcji. Inwestycje dotyczące handlu detalicznego nie są wspierane. Pomoc może być przyznana podmiotom spełniającym obowiązujące normy higieniczno – sanitarne, ochrony środowiska i dobrostanu zwierząt.

ZWIĘKSZANIE WARTOŚCI DODANEJ PODSTAWOWEJ PRODUKCJI ROLNEJ I LEŚNEJ Kryteria dostępu c.d. Inwestycja, której dotyczy projekt musi spełniać wszystkie normy mające zastosowanie do tej inwestycji. Wspierane są projekty realizowane przez zakłady, które zaopatrują się w surowce na podstawie umów długoterminowych zawieranych z producentami rolnymi. (Budowa nowego zakładu produkcyjnego może podlegać wsparciu, pod warunkiem udokumentowania bazy surowcowej lub w przypadku, gdy inwestycja związana jest z przeniesieniem już istniejącego zakładu).

ZWIĘKSZANIE WARTOŚCI DODANEJ PODSTAWOWEJ PRODUKCJI ROLNEJ I LEŚNEJ Poziom wsparcia W przypadku małych i średnich przedsiębiorstw pomoc finansowa może stanowić nie więcej niż 50% łącznych kosztów kwalifikowalnych, a w przypadku pozostałych przedsiębiorstw - nie więcej niż 25 %. Maksymalna wysokość pomocy przyznanej na realizację projektu w przez jednego przedsiębiorcę w okresie realizacji Programu wynosi 20 mln złotych. Wielkość pomocy przyznanej na realizację jednego projektu nie może być niższa niż 100 tys. złotych.

POPRAWIANIE I ROZWIJANIE INFRASTRUKTURY ZWIĄZANEJ Z ROZWOJEM I DOSTOSOWANIEM ROLNICTWA I LEŚNICTWA Schemat I – Scalanie gruntów Schemat II – Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi

POPRAWIANIE I ROZWIJANIE INFRASTRUKTURY….. – SCALANIE GRUNTÓW Beneficjent Starosta powiatu Zakres pomocy opracowanie dokumentacji geodezyjno – prawnej; zagospodarowanie poscaleniowe związane z organizacją przestrzeni produkcyjnej; koszty prac projektowych i przygotowawczych. Wysokość pomocy będzie wynosiła 100% kosztów kwalifikowalnych

POPRAWIANIE I ROZWIJANIE INFRASTRUKTURY… POPRAWIANIE I ROZWIJANIE INFRASTRUKTURY…. – GOSPODAROWANIE ROLNICZYMI ZASOBAMI WODNYMI Beneficjent Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Zakres pomocy koszty prac projektowych i przygotowawczych; koszty robót budowlano-montażowych; koszty wykupu gruntu pod inwestycje; koszt ten nie może stanowić więcej niż 10% całkowitych kosztów kwalifikowalnych projektu.

UCZESTNICTWO ROLNIKÓW W SYSTEMACH JAKOŚCI ŻYWNOŚCI Cel działania Poprawa jakości produkcji i produktów rolnych przeznaczonych do spożycia przez ludzi; Zwiększenie spożycia żywności wysokiej jakości; Wsparcie rolników wytwarzających żywność wysokiej jakości. Beneficjent - Producent rolny

UCZESTNICTWO ROLNIKÓW W SYSTEMACH JAKOŚCI ŻYWNOŚCI Wsparcie rolników uczestniczących w dobrowolnych systemach jakości żywności: a) System Chronionych Nazw Pochodzenia, Chronionych Oznaczeń Geograficznych i Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności b) Integrowana produkcja (IP) c) Tradycja, Jakość - Program Polskiej Izby Produktu Regionalnego i Lokalnego

UCZESTNICTWO ROLNIKÓW W SYSTEMACH JAKOŚCI ŻYWNOŚCI Poziom wsparcia System Chronionych Nazw Pochodzenia, Chronionych Oznaczeń Geograficznych i Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności 3500 zł/rok/gosp.  b) Integrowana produkcja 1800 zł/rok/gosp.  c) Tradycja, Jakość 2500 zł/rok/gosp.  Płatność udzielana będzie na gospodarstwo przez max 5 lat

DZIAŁANIA INFORMACYJNE I PROMOCYJNE Cel działania zwiększenie popytu na produkty rolne i środki spożywcze objęte mechanizmami jakości żywności, które zostały włączone do działania „Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności”; pogłębienie wiedzy konsumentów o zaletach produktów rolnych i środków spożywczych objętych mechanizmami jakości żywności; pogłębienie wiedzy konsumentów o mechanizmach jakości żywności

DZIAŁANIA INFORMACYJNE I PROMOCYJNE c.d. Beneficjent Grupa producentów skupiająca podmioty aktywnie uczestniczące w systemach jakości żywności w odniesieniu do określonego produktu rolnego lub środka spożywczego. Forma i wysokość pomocy Grupy producentów mogą uzyskać refundację, do 70% kwalifikujących się kosztów, faktycznie poniesionych na realizację działań w ramach Projektu.

GRUPY PRODUCENTÓW ROLNYCH Działanie w kształcie zbliżonym do obecnego Działania 7 Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006

KORZYSTANIE Z USŁUG DORADCZYCH PRZEZ ROLNIKÓW I POSIADACZY LASÓW Pomoc doradcza rolnikom i posiadaczom lasów w zakresie: wynikającym z zasady wzajemnej zgodności (cross-compliance) tj. w zakresie gospodarki gruntami, ochrony środowiska, zdrowia publicznego, dobrostanu i zdrowia zwierząt, zdrowotności roślin, zwiększenia konkurencyjności i dochodowości gospodarstw rolnych i leśnych, wspierania restrukturyzacji, rozwoju i innowacji w gospodarstwach rolnych i leśnych, poprawy jakości życia na obszarach wiejskich oraz wspieranie różnicowania działalności gospodarczej, ochrony środowiska naturalnego, poprawy bezpieczeństwa pracy.

KORZYSTANIE Z USŁUG DORADCZYCH PRZEZ ROLNIKÓW I POSIADACZY LASÓW Katalog usług doradczych wraz ze zryczałtowanymi stawkami za ich świadczenie (zarządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi) Doradztwo grupowe i indywidualne

KORZYSTANIE Z USŁUG DORADCZYCH PRZEZ ROLNIKÓW I POSIADACZY LASÓW Poziom wsparcia Odbiorca pomocy uzyska maksimum 1 500 euro na gospodarstwo w całym okresie programowania. Stawki za poszczególne usługi doradcze zostaną określone w formie kwot ryczałtowych, zapisanych w katalogu usług.

Oś 2 (środowiskowa): poprawa stanu środowiska i tereny wiejskie

Gospodarowanie na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) Cel działania zapewnienie ciągłości rolniczego użytkowania ziemi i tym samym utrzymanie żywotności obszarów wiejskich; zachowanie walorów krajobrazowych obszarów wiejskich; promowanie rolnictwa przyjaznego dla środowiska

DZIAŁANIE ONW Typ ONW Użytki rolne (%) 1,5 49,6 2,8 54,0 46,0 100,0 górskie 1,5 nizinne 49,6 specyficzne 2,8 razem ONW 54,0 pozostałe 46,0 Polska 100,0

DZIAŁANIE ONW c.d. ZMIANY W LATACH 2007-2013 uszczegółowienie do poziomu obrębów ewidencyjnych kwalifikujących do ONW nizinnego I i nizinnego II w gminach, które nie kwalifikują się do ONW jako całość, a nie podlegały jeszcze uszczegółowieniu Od 2009 roku beneficjentów będzie obowiązywała zasada wzajemnej zgodności (ang. cross-compliance)

DZIAŁANIE ONW c.d. PROPOZYCJE ZMIAN W LATACH 2007-2013 Wprowadzenie od 2009 roku, po zakończeniu 5-letnich zobowiązań rozpoczętych w roku 2004, „miękkich wymogów”, prowadzących do korzystnych zmian w środowisku, dotyczących ochrony zasobów glebowych, promocji wypasu i zachowania siedlisk marginalnych Uszczegółowienie ONW górskich do poziomu obrębów ewidencyjnych Ewentualna zmiana kryteriów kwalifikacji do ONW – najwcześniej od 2010 r.

PŁATNOŚCI DLA OBSZARÓW NATURA 2000 ORAZ ZWIĄZANYCH Z WDRAŻANIEM DYREKTYWY 2000/60/EC Cel działania Wspieranie rolników, których gospodarstwa leżą na obszarach Natura 2000 i którzy w związku z tym realizują obowiązkowe wymogi Od 2010 r. wsparcie dla obszarów, na których obowiązują ograniczenia w związku z wdrażaniem dyrektywy 2000/60/WE

PŁATNOŚCI DLA OBSZARÓW NATURA 2000 ORAZ ZWIĄZANYCH Z WDRAŻANIEM DYREKTYWY 2000/60/EC c.d. Cel działania c.d. Rekompensują zwiększone koszty lub utracony dochód z powodu ograniczeń wynikających z położenia działek rolnych na obszarach Natura 2000 i związanych z wdrażaniem dyrektywy 2000/60/WE Pakiety takie same, jak w programie rolnośrodowiskowym Zobowiązanie do udziału w programie przez 5 lat Płatność w przeliczeniu na ha

PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY Spójny z dotychczas realizowanym Programem Rolnośrodowiskowym; Realizacja na terenie całego kraju; Zmiany w wymogach do poszczególnych pakietów.

PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY - koncepcja wdrażania „stare” pakiet od 2008 r.; „nowe” pakiety wprowadzane stopniowo; Propozycja zmiany terminu składania wniosków (spójny z płatnościami obszarowymi).

PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY PAKIETY - PROPOZYCJE Rolnictwo zrównoważone (wyższa płatność, odejście % udziału zbóż w strukturze zasiewów, nieobowiązkowy PLANO RS) Rolnictwo ekologiczne (połączenie płatności za TUZ z produkcją zwierzęcą, uprawy sadownicze niskonakładowe, uprawy zielarskie) Ekstensywne trwałe użytki zielone (dostępny na wszystkich TUZ) Ochrona siedlisk przyrodniczych (dokumentacja siedliska, wyższe wymogi)

PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY – PAKIETY c.d. -PROPOZYCJE Zachowanie lokalnych odmian roślin uprawnych, w tym sady tradycyjne (produkcja nasienna, towarowa, sad nie więcej niż 0,4 ha) Ochrona lokalnych ras zwierząt gospodarskich (propozycja dodania kolejnych ras) Ochrona gleb i wód (degresywność) Użytki przyrodnicze (wpływających na różnorodność biologiczną i walory krajobrazowych)

ZALESIANIE GRUNTÓW ROLNYCH ORAZ ZALESIANIE GRUNTÓW INNYCH NIŻ ROLNE Wsparcie na zalesianie Założenie uprawy leśnej lub plantacji drzew szybkorosnących obejmuje też wykonanie uzupełnień i grodzenie uprawy (w miarę potrzeb). Pozostałe części płatności są niedostępne dla plantacji drzew szybkorosnących Premia pielęgnacyjna Pielęgnacja uprawy leśnej obejmująca wykaszanie chwastów, zabiegi ochronne przeciw chorobom i szkodnikom, zabezpieczanie uprawy przed zgryzaniem oraz dokonywanie cięć pielęgnacyjnych. Premia zalesieniowa Rekompensata utraconego dochodu z tytułu wyłączenia gruntów spod uprawy rolnej. Okres wsparcia 15 lat (obecnie 20 lat)

ZALESIANIE GRUNTÓW ROLNYCH ORAZ ZALESIANIE GRUNTÓW INNYCH NIŻ ROLNE Wsparcie obejmuje: zalesienia poprzez sadzenie (sztuczne), gdzie dla zakładania i pielęgnacji uprawy leśnej stosuje się te same zasady, co przy zalesianiu gruntów rolnych; zalesienia z wykorzystaniem sukcesji naturalnej uzupełnianej nasadzeniami sztucznymi, gdzie przy uznawaniu i ocenie udatności uprawy stosuje się specyficzne kryteria.

ZALESIANIE GRUNTÓW ROLNYCH ORAZ ZALESIANIE GRUNTÓW INNYCH NIŻ ROLNE - RODZAJE PREMII Wsparcie na zalesienie Założenie uprawy leśnej lub plantacji drzew szybkorosnących, obejmuje też wykonanie uzupełnień i grodzenie uprawy (w miarę potrzeb). Premia pielęgnacyjna Pielęgnacja uprawy leśnej obejmująca wykaszanie chwastów, zabiegi ochronne przeciw chorobom i szkodnikom, zabezpieczanie uprawy przed zgryzaniem oraz dokonywanie cięć pielęgnacyjnych. Premia dotyczy wyłącznie gruntów, na których zaprzestano uprawy rolniczej.

Beneficjenci działania ZALESIANIE GRUNTÓW ROLNYCH ORAZ ZALESIANIE GRUNTÓW INNYCH NIŻ ROLNE Beneficjenci działania Producenci rolni: osoby fizyczne lub prawne, jednostki nieposiadające osobowości prawnej, dzierżawcy – osoby fizyczne i korporacje prawa prywatnego. grupa rolników lub właścicieli gruntów rolnych (min. 3 osoby, prowadzące działalność rolniczą na łącznej powierzchni co najmniej 3 ha).

Wdrażanie poprzez dwa schematy: PRZYWRACANIE POTENCJAŁU PRODUKCJI LEŚNEJ ZNISZCZONEGO PRZEZ KATASTROFY ORAZ WPROWADZENIE ODPOWIEDNICH INSTRUMENTÓW ZAPOBIEGAWCZYCH Wdrażanie poprzez dwa schematy: wsparcie dla obszarów na których nastąpiła katastrofa – nadleśnictwa i właściciele lasów prywatnych na terenie nadleśnictw, w których nastąpiła katastrofa, wprowadzenie elementów zapobiegawczych - nadleśnictwa i właściciele lasów prywatnych na terenach wrażliwych na naturalne katastrofy oraz znajdujących się na terenach zaliczonych do dwóch najwyższych kategorii zagrożenia pożarowego.

Oś 3 (społeczna): podniesienie jakości życia na obszarach wiejskich i dywersyfikacja ekonomiczna obszarów wiejskich

RÓŻNICOWANIE W KIERUNKU DZIAŁALNOŚCI NIEROLNICZEJ Zakres pomocy W ramach działania mogą być wspierane projekty w zakresie: usług, w szczególności: dla gospodarstw rolnych i leśnych, ludności, budowlanych oraz instalacyjnych, turystycznych oraz związanych z wypoczynkiem, transportowych, przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych magazynowania i przechowywania towarów, sprzedaży bezpośredniej produktów pochodzących z własnego gospodarstwa rolnego, wytwarzania materiałów energetycznych z biomasy w tym zagospodarowania słomy, odpadów łąkowych, leśnych itp., rzemiosła i rękodzielnictwa

RÓŻNICOWANIE W KIERUNKU DZIAŁALNOŚCI NIEROLNICZEJ Beneficjenci: Osoby fizyczne: rolnicy, małżonkowie rolników lub domownicy

RÓŻNICOWANIE W KIERUNKU DZIAŁALNOŚCI NIEROLNICZEJ Wysokość pomocy Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi i na jedno gospodarstwo rolne w ramach działania, w okresie realizacji Programu, jednemu beneficjentowi i gospodarstwu rolnemu nie może przekroczyć 100 tys. zł. Poziom pomocy udzielanej beneficjentowi wynosi maksymalnie 50% kosztów kwalifikowalnych projektu

RÓŻNICOWANIE W KIERUNKU DZIAŁALNOŚCI NIEROLNICZEJ Kryteria dostępu I: Projekt jest uzasadniony ekonomicznie – biznesplan Projekt jest zgodny ze strategią rozwoju lokalnego LGD – dot. projektów realizowanych na obszarze LGD W przypadku projektów obejmujących tworzenie bazy noclegowej – oświadczenie o zobowiązaniu się do zgłoszenia obiektu do wpisu w ewidencji albo potwierdzenie wpisu w ewidencji W przypadku projektów w zakresie usług hotelarskich świadczonych wyłącznie w obiektach hotelarskich: przyrzeczenie zaszeregowania obiektu do odpowiedniego rodzaju i kategorii albo kopia decyzji określająca kategorię obiektu

RÓŻNICOWANIE W KIERUNKU DZIAŁALNOŚCI NIEROLNICZEJ Kryteria dostępu II: Wnioskodawca jest posiadaczem samoistnym gospodarstwa rolnego nie krócej niż 2 lata przed dniem złożenia wniosku o pomoc Wnioskodawca jest ubezpieczony w KRUS w czasie ubiegania się o pomoc oraz przez okres co najmniej 2 lat przed dniem złożenia wniosku o pomoc (wykluczeni rolnicy ubezpieczeni na wniosek w niepełnym zakresie) Projekt może być przyjęty do realizacji jeśli wydano wszystkie wymagane prawem decyzje, pozwolenia lub opinie organów administracji publicznej

RÓŻNICOWANIE W KIERUNKU DZIAŁALNOŚCI NIEROLNICZEJ Kryteria dostępu III: Gospodarstwo rolne wnioskodawcy osiąga wielkość ekonomiczną co najmniej 0,5 ESU Wnioskodawca uregulował wszystkie należności podatkowe i z tytułu ubezpieczenia społecznego

RÓŻNICOWANIE W KIERUNKU DZIAŁALNOŚCI NIEROLNICZEJ Kryteria dostępu – wykluczenia: Pomoc nie może być przyznana wnioskodawcy, który ma ustalone prawo do: emerytury, renty strukturalnej, stałej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy albo renty inwalidzkiej z ubezpieczenia społecznego rolników i członków ich rodzin w rozumieniu ustawy o KRUS, renty inwalidzkiej orzeczonej w związku z całkowitą niezdolnością do pracy, wydanej na podstawie innych niż powyżej wymienione przepisy prawa

PODSTWOWE USŁUGI DLA GOSPODARKI I LUDNOŚCI WIEJSKIEJ Zakres pomocy Pomoc inwestycyjna udzielona będzie na realizację projektów w zakresie: zaopatrzenia w wodę i gospodarki ściekowej tworzenia systemu zbioru, segregacji, wywozu odpadów komunalnych

PODSTWOWE USŁUGI DLA GOSPODARKI I LUDNOŚCI WIEJSKIEJ Beneficjenci: Jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki oraz organy wykonujące zadania jednostek samorządu terytorialnego

Forma i wysokość pomocy poziom wsparcia PODSTWOWE USŁUGI DLA GOSPODARKI I LUDNOŚCI WIEJSKIEJ Forma i wysokość pomocy poziom wsparcia Pomoc polega na refinansowaniu części poniesionych kosztów realizacji inwestycji. Poziom pomocy wynosi maksymalnie 75% kosztów kwalifikowalnych inwestycji. Kwoty pomocy wynoszą odpowiednio dla projektów w zakresie: gospodarki wodno-ściekowej – 2 500 tys. zł dla jednej gminy gospodarki odpadami – 200 tys. zł dla jednej gminy Kwoty te określono w odniesieniu do całego okresu wdrażania PROW 2007-2013

PODSTWOWE USŁUGI DLA GOSPODARKI I LUDNOŚCI WIEJSKIEJ KRYTERIA DOSTĘPU Projekty dotyczące zaopatrzenia w wodę i gospodarki ściekowej mogą być realizowane w miejscowościach poniżej 2 tys. RLM (Równoważna Liczba Mieszkańców)

ODNOWA I ROZWÓJ WSI Zakres pomocy Wsparcie przyznawane będzie na realizację projektów inwestycyjnych w zakresie: Remontu, przebudowy i wyposażenia obiektów pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe, w tym obiektów zabytkowych Remontu, przebudowy i wyposażenia obiektów służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury Kształtowania przestrzeni publicznej Budowy lub remontu, przebudowy publicznej infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych i społeczno-kulturalnych Zakupu obiektów zabytkowych lub charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie oraz ich adaptację na cele publiczne Odnawiania, eksponowania lub konserwacji lokalnych pomników historycznych, obiektów architektury sakralnej i miejsc pamięci

ODNOWA I WSI ROZWÓJ BENEFICJENCI – Gminy Instytucje kultury, dla których organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego Kościoły i związki wyznaniowe

ODNOWA I ROZWÓJ WSI Wysokość pomocy: Nie więcej niż 800 tys. zł w okresie realizacji Programu na realizację projektów w jednej miejscowości

KRYTERIA DOSTĘPU – SCHEMAT I ODNOWA I ROZWÓJ WSI KRYTERIA DOSTĘPU – SCHEMAT I Projekt realizowany jest w miejscowości gminy wiejskiej lub miejsko-wiejskiej, dla której opracowany został Plan Odnowy Wsi Plan Odnowy Wsi jest zgodny ze strategią rozwoju gminy, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy lub miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego Projekt składany przez instytucję kultury, dla której organizatorem jest jst, powinien być zaakceptowany przez tę jednostkę W przypadku, gdy projekt dotyczy obiektu nienależącego do beneficjenta lub jest realizowany na terenie nie będącym jego własnością, przedstawienie dokumentu potwierdzającego prawo do dysponowania nieruchomością na cele określone w projekcie przez okres co najmniej 7 lat od daty dokonania ostatniej płatności przez Agencję Płatniczą Projekt jest zgodny ze strategią rozwoju lokalnego LGD

TWORZENIE I ROZWÓJ MIKROPRZEDSIĘBIORSTW Zakres pomocy Pomoc udzielana będzie na realizację projektów w zakresie tworzenie lub rozwijania mikroprzedsiębiorstw Beneficjenci Osoby fizyczne lub prawne prowadzące działalność gospodarczą, tj. przedsiębiorcy wpisani do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym lub ewidencji działalności gospodarczej

TWORZENIE I ROZWÓJ MIKROPRZEDSIĘBIORSTW WYSOKOŚĆ POMOCY Pomoc będzie udzielana na zasadzie refundacji poniesionych kosztów Projekty mogą być realizowane w dwóch etapach Maksymalna wysokość pomocy udzielonej w ramach działania jednemu beneficjentowi nie może przekroczyć 100 tys. zł. Poziom pomocy udzielanej beneficjentowi wynosi maksymalnie 50% kosztów kwalifikowalnych projektu

TWORZENIE I ROZWÓJ MIKROPRZEDSIĘBIORSTW KRYTERIA DOSTĘPU Projekt jest zgodny ze strategią rozwoju lokalnego LGD Projekt jest uzasadniony ekonomicznie - biznesplan Projekt może być przyjęty do realizacji jeśli wydano wszystkie wymagane prawem decyzje, pozwolenia lub opinie organów administracji publicznej Wnioskodawca uregulował wszystkie należności podatkowe i z tytułu ubezpieczenia społecznego

Dziękuję za uwagę !

PROJEKT PROGRAMU ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA 2007 – 2013 Nie obejmuje swym zasięgiem działań: Wsparcie gospodarstw niskotowarowych Poprawa dobrostanu zwierząt

KWESTIE PRZEMAWIAJĄCE PRZECIWKO REALIZACJI DZIAŁANIA WSPARCIE GOSPODARSTW NISKOTOWAROWYCH W RAMACH PROW NA LATA 2007-2013 Rozproszenie i niska jednostkowa kwota pomocy – działanie angażuje potencjalnie duże środki, a zarazem nie umożliwia zwiększenia efektywności wspieranych gospodarstw. Dążenie do zwiększenia efektywności wymaga zawężenia warunków dostępu, a więc wzrostu kosztów transakcyjnych na poziomie wnioskodawcy, systemu wdrażania i kontroli.

KWESTIE PRZEMAWIAJĄCE PRZECIWKO REALIZACJI DZIAŁANIA POPRAWA DOBROSTANU ZWIERZĄT W RAMACH PROW NA LATA 2007-2013 W przeważającej większości przypadków, poprawa dobrostanu zwierząt wiąże się z przeprowadzeniem inwestycji w gospodarstwie rolnym. Inwestycje nie podlegają finansowaniu w ramach tego działania, co może prowadzić do słabego zainteresowania producentów rolnych tą formą wsparcia. Inwestycje poprawiające dobrostan zwierząt mogą być sfinansowane w ramach działania Modernizacja gospodarstw rolnych. Realizacja instrumentu wymusza zbudowanie od podstaw systemu obsługi działania, a w trakcie jego wdrażania prowadzenie szeregu kontroli, co w konsekwencji pociąga za sobą wysokie koszty obsługi.