Polska w strefie euro

Polska w obszarze walutowym. Warunki przystąpienia do strefy euro Kraj, który zamierza przystąpić do strefy euro musi spełnić wymogi formalne – kryteria konwergencji z Maastricht. Polska od 1 maja 2004 roku ma status członka UGW z derogacją. Jest to etap początkowy, forma okresu przejściowego pomiędzy akcesją i przyjęciem wspólnej waluty. Kolejny etap - wstąpienie do systemu ERM II, po którym może zostać przyjęta wspólna waluta. Kraje posiadające status członka z derogacją są zobowiązane przez traktat do przyjęcia euro.

Ze względu na status kraju-kandydata do UGW, jedno z głównych wyzwań przed polską gospodarką – spełnienie makroekonomicznych kryteriów zawartych w Traktacie z Maastricht. Są to kryteria fiskalne (deficyt budżetowy, poziom długu publicznego) oraz monetarne (stabilność cen, kurs walutowy i stopa procentowa). Dodatkowe zagadnienie – niezależność banku centralnego.

Kryteria fiskalne Poziom deficytu budżetowego. Polska nie spełnia tego kryterium. Duże znaczenie ma sposób klasyfikacji Otwartych Funduszy Emerytalnych. Wcześniej były zaliczane do systemu finansów publicznych. Interpretacja Eurostatu pozwalała na taką klasyfikację do końca 2006 r. - w okresie przejściowym. Od 2007 r. II filar ubezpieczeń emerytalnych nie jest zaliczany do finansów. Stąd prognozowany deficyt zwiększy się do 4,1% PKB.

Kryteria fiskalne Poziom długu publicznego W Polsce nie ma problemu ze spełnieniem tego kryterium. Poziom ten w ostatnich latach kształtował się poniżej 60% PKB (w latach 2004 – 2005 był na poziomie: 43,9%, 41,9%, 42,5% PKB). Przy utrzymaniu się dużego deficytu budżetowego istnieje ryzyko wzrostu tego poziomu.

Kryteria monetarne Inflacja Inflacja się obniżyła znacznie (1997 – 15%, 2005 – 2,2%). W marcu 2006 r. Polska weszła do grupy krajów o najbardziej stabilnych cenach. Poziom inflacji w Polsce stał się kryterium referencyjnym. We wrześniu 2006 r. wartość referencyjna została obliczona na podstawie inflacji w: Finlandii 1,2%, Polsce 1,2%, Szwecji 1,4%,

Kryteria monetarne Długookresowe stopy procentowe. W okresie referencyjnym od kwietnia 2005 do marca 2006 r. długookresowa stopa procentowa Polski wyniosła 5% i była niższa od poziomu referencyjnego, który wynosił 5,9%. We wrześniu 2006 r. polskie stopy długookresowe również stały się kryterium referencyjnym.

Kryteria monetarne Stabilność kursu walutowego Dla spełnienia tego kryterium wymagane jest uczestnictwo w ERM II Wiąże się to z dyscyplinowaniem polityki kursowej i osiąganiem silniejszej konwergencji członków starych i nowych. Kurs centralny złotego w ERM II może się wahać względem euro w paśmie +/- 15% Polska jako jedyny kraj z 10 nowych członków nie deklarowała terminu wejścia do ERM II. Uczestnictwo nie jest oczekiwane od początku członkostwa – oznacza przyjęcie dość restrykcyjnego systemu, eliminującego większe fluktuacje kursu.

Konwergencja prawna Wyzwaniem dla Polski było ujednolicenie polskiego prawa bankowego ze standardami europejskimi. Harmonizacja ta była warunkiem koniecznym prawidłowego funkcjonowania jednolitego rynku finansowego, wyższej efektywności i bezpieczeństwa obrotu. Warunek dot. Bezpieczeństwa systemu bankowego odnosił się do tych działań dostosowawczych, które zmierzały do podwyższenia standardów zarządzania i planowania strategicznego. Był też postęp technologiczny

Konwergencja prawna Nadal nie jest rozwiązana kwestia zbieżności ustawodawstwa krajowego i statutu banku centralnego z artykułami 108 i 109 Traktatu z Maastricht oraz ze statutem Europejskiego Systemu Banków Centralnych. Przy wstąpieniu Polski do UGW ustawa o NBP będzie zmodyfikowana. Konieczna jest zmiana prowadząca do zwiększenia niezależności NBP. Przyjęcie euro będzie oznaczało uznanie praw EBC w zakresie polityki monetarnej, emisji pieniądza i zarządzania rezerwami walutowymi. Oznacza to zmiany w Konstytucji.

Polska w strefie euro Po wejściu do UGW polscy producenci, inwestorzy, eksporterzy i importerzy przestaną być narażeni na ryzyko kursowe i związane z nim koszty. Małe i średnie przedsiębiorstwa zyskają dużo, mając tańszy dostęp do informacji o warunkach na rynku i możliwościach rozwoju. Ponieważ integracja to proces dynamiczny ciężko prognozować nominalne wielkości wszystkich kosztów i korzyści – zbyt dużo zmiennych ma na to wpływ.

Polska w strefie euro Najbardziej niekorzystne z punktu widzenia pojedynczego kraju jest potencjalne ograniczenie niezależności. Podstawowy problem analityczny: fundamentalna niekomaptybilnosć trzech podstawowych celów realizowanych przez rządy: stabilności kursów, mobilności kapitału, autonomii monetarnej

Polska w strefie euro Żeby zrealizowały się korzyści ze wspólnej waluty mają być spełnione dwa podstawowe warunki: - Mobilność czynników produkcji wewnątrz obszaru - Pełna konwergencja gospodarcza w sferze realnej Rozszerzenie rynku wewnętrznego, przy równoczesnych oszczędnościach z tytułu kosztów bankowych prowadzi do wzrostu konkurencyjności międzynarodowej gospodarki Polski. Z drugiej strony mogą być zaostrzenia zróżnicowań regionalnych – wspólna waluta może skierować kapitały do regionów bardziej rozwiniętych gospodarczo.