Statystyka publiczna we współczesnym świecie Józef Oleński Uniwersytet Warszawski Główny Urząd Statystyczny Uniwersytet Humanistyczno – Przyrodniczy im. Jana Kochanowskiego Kielce, 13 stycznia 2011

Misja statystyki publicznej Organizacja Narodów Zjednoczonych na 64 sesji Zgromadzenia Ogólnego w dniu 10 czerwca 2010 r. przyjęła rezolucję ustanawiającą Światowy Dzień Statystyki 2010 10 20 Misja statystyki publicznej Monitorowanie procesów rozwoju społecznego – gospodarczego we współczesnym świecie i służba informacyjna społeczeństwom krajów i społeczności międzynarodowej

„Współczesny świat” wymaga wzmocnienia potencjału statystycznego dla sprostania nowym wyzwaniom i potrzebom informacyjnym społeczeństw, gospodarek, państw i organizacji międzynarodowych Globalizacja Instytucjonalizacja życia społecznego i gospodarczego Infrastrukturalizacja rozwoju Metropolizacja rozwoju Instytucjonalne oderwanie sektora finansowego od sfery realnej i jego umocowanie prawne Społeczeństwo informacyjne Gospodarka oparta na wiedzy Sprawcza rola sektora informacyjnego i środków masowego przekazu w gospodarce, życiu społecznym i polityce

Globalizacja Globalne regulacje instytucjonalne określające ramy suwerennych decyzji państw Normy Konwencje, Globalne podmioty gospodarcze i społeczne Globalne rynki i sektory gospodarki Sektor bankowy, inne instytucje finansowe Mass media i informacja naukowo - techniczna Transport Rynki produktowe Badania naukowe Rozmyte granice ekonomiczne i społeczne państw Decyzje i działania organów państwowych i podmiotów społeczno – gospodarczych wymagają informacji o zakresie globalnym

Instytucjonalizacja Redukcja wolnego rynku do targowiska i bazaru Głęboki interwencjonizm instytucjonalny w skali globalnej, regionalnej, państwowej, sektorowej „Akt prawny” – narzędziem bieżących decyzji i operatywnego zarządzania Biurokratyzacja i „kauzyperdyzacja” (tylko procedury zapisane w formie „prawa” są dozwolone) paraliżują aktywność, sprzyjają korupcji i stymulują szarą strefę w skali makro „Numerologia” ekonomiczna i społeczna oparta o oficjalne dane statystyczne - podstawą decyzji „Neomonopolizacja” - w oparciu o „prawo” Wzrost znaczenia sektora publicznego w gospodarce Redukcja wolnego rynku do targowiska i bazaru

Infrastrukturalizacja rozwoju O bezpieczeństwie kraju decyduje dostęp do zasobów o znaczeniu strategicznym O rozwoju kraju, regionu, branży decyduje infrastruktura Techniczna: transportowa, energetyczna Społeczna Prawno-organizacyjna Informacyjna Infrastruktury decydujące : informacyjna prawno – organizacyjna O suwerenności decyduje nadzór państwa nad systemami infrastrukturalnymi

Metropolizacja rozwoju W metropoliach koncentrują się zasoby determinujące rozwój Centra polityczne i administracyjne Nauka Edukacja na poziomie uniwersyteckim Centra decyzyjne gospodarki Metropolie Lokalne Krajowe Regionalne - międzynarodowe Globalne - światowe Rozwój metropolii dzięki transferowi zasobów innych regionów Efekt synergii: grawitacja ekonomiczna Polaryzacja rozwoju przestrzennego w skali globalnej

Oderwanie sektora finansowego od sfery realnej Globalny sektor finansowy Globalne instytucje finansowe Pozycję sektora finansowego w gospodarce determinują instytucje i prawo „Wirtualizacja” procesów ekonomicznych w sektorze finansowym Absolutna przewaga sektora finansowego nad sferą realną dzięki asymetrii prawnej O równowadze między sektorem finansowym a sferą realną decydują instytucje posługujące się prawem, egzekwowanym przez państwo

Globalne społeczeństwo informacyjne Rosnące minima informacyjne Cywilizacyjne Funkcjonalne Sytuacyjne Rosnące luki informacyjne ludzi i organizacji Rosnący autonomiczny popyt na informację generuje podaż informacji Absolutna asymetria informacyjna między producentem i użytkownikiem informacji Masowa produkcja informacji nie respektującej norm jakości przez podmioty komercyjne Potrzebny Adekwatny poziom kultury informacyjnej społeczeństwa Transparencja językowa i „jeden język” - statystyki

Fundamentalne prawo informacji w gospodarce opartej na wiedzy Informacja gorsza wypiera informację lepszą Wiedza (informacja) staje się towarem na rynku informacyjnym Rynek wzmacnia wypieranie informacji lepszej przez gorszą Etyka – jedynym gwarantem jakości informacji Etyka wzmocniona przez egzekwowalne normy informacyjne – warunkiem i gwarantem społecznego ładu informacyjnego Statystyka publiczna – narzędziem ograniczenia skutków fundamentalnego prawa informacji w zakresie swojego oddziaływania

Gospodarka oparta na wiedzy Informacyjny charakter postępu naukowo - technicznego Informacyjny „wsad” w nowoczesnych technologiach, wyrobach i usługach Kapitał ludzki w B+R decyduje o pozycji gospodarki Własne, krajowe badania naukowe i dobra edukacja na poziomie wyższym – warunkiem absorpcji wyników postępu n–t i pozycji kraju na globalnym rynku Koncentracja generowania postępu w skali globalnej Polaryzacja regionów i krajów w wyniku rosnących różnic w kapitale ludzkim i społecznym

Rola sektora informacyjnego i środków masowego przekazu Przemysłowa produkcja i dystrybucja informacji spełniających funkcje Odwzorowania rzeczywistości Tworzenia zasobów wiedzy Decyzyjne Sterujące Konsumpcyjne Segment komercyjny sektora informacyjnego produkuje i upowszechnia informację sterującą i konsumpcyjną może szkodzić środowisku informacyjnemu kraju Statystyka publiczna powinna być segmentem sektora informacyjnego niekomercyjnego Środki masowego przekazu determinują jakość środowiska informacyjnego w skali globalnej

„Współczesny świat” - implikacje dla statystyki publicznej Warunkiem rozwoju i współpracy jest globalny społeczny ład informacyjny Statystyka publiczna jest gwarantem ładu informacyjnego jedynym powszechnym, opartym na prawie i naukowych normach globalnym językiem i systemem informacyjnym gwarantującym obiektywną, spójną, dobrą jakościowo informację o świecie w całej jego różnorodności i złożoności w zakresie właściwym dla statystyki jako nauki i praktyki Dynamika i współzależność procesów wymaga monitoringu statystycznego w skali globalnej

Globalne normy informacyjne Globalny język statystyki Cel światowego systemu statystyki publicznej – globalne społeczne bezpieczeństwo informacyjne Globalne normy informacyjne Globalny język statystyki Globalny system informacyjny statystyki Identyfikacja i pomiar Gromadzenie Tworzenie i utrzymanie zasobów Upowszechnianie oficjalnej informacji statystycznej jako społecznego dobra publicznego należnego

Globalne normy informacyjne Metastandardy Pojęcia i definicje Klasyfikacje, nomenklatury, typologie, kody Standardy metodologiczne pomiaru i opisu systemów, procesów i zjawisk społecznych, ekonomicznych, ekologicznych Informacje zgodne z normami Normy koordynujące systemy informacji Normy informacyjne badań naukowych oraz procesów decyzyjnych z polityce, gospodarce, życiu społecznym Statystyka publiczna tworzy, upowszechnia i egzekwuje normy informacyjne

Globalny język „International English” Język statystyki publicznej lingua franca współczesnego świata Język statystyki publicznej lingua franca nauki, gospodarki, polityki, działalności społecznej oparty o centralnie stanowione (ONZ) normy naukowe zapewnia kontrolę jakości i spójności odwzorowanych w nim informacji

Globalny system statystyki publicznej Globalna koordynacja produkcji i wymiany informacji Prawo, organizacja, zakres informacji, metody, język, programowanie i harmonizacja badań Tworzenie globalnych zasobów statystycznych jako dobra publicznego należnego jako dobra publicznego należnego informacyjnych metainformacyjnych parainformacyjych Badania naukowe dla statystyki i nad systemem statystyki publicznej Organizacja Globalny koordynator – ONZ Międzynarodowe organizacje statystyczne Krajowe instytuty statystyki publicznej

Międzynarodowe organizacje w globalnym systemie statystycznym Komisja Statystyczna ONZ Komisje regionalne ONZ, w tym Konferencja Statystyków Europejskich OECD EUROSTAT

Rola ONZ w zapewnieniu globalnego ładu informacyjnego dzięki statystyce publicznej Komisja Statystyczna ONZ koordynatorem i inicjatorem rozwoju globalnego systemu statystyki publicznej Fundamentalne zasady statystyki publicznej Monitoring stosowania fundamentalnych zasad Informacyjne standardy statystyczne Stanowienie norm statystycznych Harmonizacja programów badań statystycznych Harmonizacja metodologiczna badań Koordynacja gromadzenia i wymiany informacji Inicjowanie, koordynacja i wspieranie pomocy w rozwoju statystyki publicznej, w szczególności w krajach rozwijających się i krajów w procesie transformacji

Rola Konferencji Statystyków Europejskich EKG ONZ Inicjowanie i koordynacja rozwoju metodologii i standardów Współpraca wielostronna instytucji statystycznych w regionie EKG i w podregionach Międzynarodowe projekty badawcze i rozwojowe statystyki Koordynacja pomocy dla innych regionów świata

Europejski System Statystyczny Unii Europejskiej ESS system statystyki oficjalnej Unii Europejskiej ESSC – komitet ds. europejskiego systemu statystycznego Wieloletnie i operatywne programowanie badań statystycznych dla potrzeb UE Harmonizacja metodologiczna badań Inicjowanie i wspieranie nowych badań statystycznych Kontrola przestrzegania norm i jakości danych statystycznych Wymiana i udostępnianie informacji, w tym organom UE EUROSTAT – organ koordynacyjny ESS urząd statystyczny Komisji Europejskiej

Główny Urząd Statystyczny wraz z wojewódzkimi Urzędami Statystycznymi System statystyki publicznej Polski jest Ważnym segmentem infrastruktury informacyjnej kraju Integralną częścią globalnego i europejskiego systemu statystycznego Misja GUS - współkształtowanie społecznego ładu informacyjnego i infrastruktury informacyjnej kraju przez: Normy informacyjne, w tym rejestry urzędowe Zasoby informacyjne jako dobro publiczne należne Aktywne wsparcie informacyjne i analityczne organów państwa, nauki, organizacji społecznych, biznesu Programowanie badań statystycznych statystyki publicznej i ich koordynacja Realizacja badań statystycznych statystyki centralnej Wspomaganie oficjalnych badań statystycznych prowadzonych przez inne instytucje państwowe Harmonizacja i współpraca z globalnymi i europejskimi systemami statystycznymi Koordynacja i realizacja badań naukowych Edukacja statystyczna

Statystyka publiczna - „antyhalucynogenem” (S Statystyka publiczna - „antyhalucynogenem” (S.Lem) w zatrutym środowisku informacyjnym współczesnego świata „Zatrucie” społecznego środowiska informacyjnego informacją złej jakosci O jakości światowego „środowiska informacyjnego” gospodarki decydują dysponenci komercyjnych środków masowego przekazu nie respektujących norm jakości, upowszechniających złe jakościowo informacje, głównie sterującą i konsumpcyjną, tworzące globalny szum informacyjny Statystyka publiczna Powinna stanowić antidotum na informacje społeczne, ekonomiczne, ekologiczne, nie spełniające normatywnych kryteriów jakości Powinna pomóc w ograniczaniu społeczno - ekonomicznej „numerologii”

By rozumieć współczesny świat trzeba dobrze znać język statystyki Informacja statystyczna to wiedza Substytutem wiedzy jest władza (Cz. Bobrowski) Komu Pan Bóg dał władzę, to dał mu i rozum (przysłowie czeskie) Rozum to rzecz najsprawiedliwiej między wszystkich rozdzielona. Bo im więcej go kto posiada, tym bardziej uważa, że ma go nie dość. A im mniej go to posiada, tym bardziej jest przekonany, że ma go więcej niż inni (Pascal, Myśli)

Dlatego warto uczyć się statystyki ! Dziękuję

Modele polityczno - gospodarcze Politokracja Autokracja Kleptokracja