Podstawy teoretyczne i zastosowanie Anna Paszkowska-Rogacz Podstawy teoretyczne i zastosowanie XXI Konferencja Szkoleniowa SDSiZ RP Warszawa, 26-27 maja 2011

Kwestionariusze zainteresowań i preferencji dla młodzieży Inwentarz Zainteresowań (Frydrychowicz, Jaworska, Woynarowska, Matuszewski, 1994), zawierający 178 pytań Test Osobowości i Zainteresowań (Dajek, 1997), zawierający 214 stwierdzeń Wielowymiarowy Kwestionariusz Preferencji WKP (Matczak, Jaworowska, Ciechanowicz, Zalewska, Stańczak, 2006), zawierający 133 stwierdzenia

Zainteresowanie Węższe znaczenie: Szersze znaczenie: Tendencja człowieka do wybiórczego kierowania aktywności poznawczej na określonego rodzaju obiekty czy klasy obiektów (Gurycka 1978, Matczak 1991) Szersze znaczenie: Skłonność do podejmowania określonego rodzaju działań, związana z doznawaniem pozytywnych emocji w kontakcie z danego typu obiektami czy działaniami

Podstawa teoretyczna kwestionariusza – modyfikacja koncepcji osobowości zawodowej Johna L. Hollanda Realistyczny Przedmiotowy Konwencjonalny Metodyczny Badawczy Innowacyjny Artystyczny Przedsiębiorczy Kierowniczy Społeczny

Mapa „Świata pracy” Dale’a Predigera

I Badanie pilotażowe - eksploracyjna analiza czynnikowa metodą Promax 155 pozycji 606 uczniów – jednakowa liczba uczniów z ostatnich klas szkół podstawowych, gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych (po 50% dziewcząt i chłopców) wyodrębniono 60 pozycji i sześć skal: Zainteresowania przedmiotowe Zainteresowania innowacyjne Zainteresowania artystyczne Zainteresowania społeczne Zainteresowania kierownicze Zainteresowania metodyczne

I Badanie pilotażowe – rzetelność skal Skale Zgodność wewnętrzna alfa Cronbacha Stabilność R-Pearsona Zainteresowania przedmiotowe 0,896 0,759** Zainteresowania innowacyjne 0,835 0,811** Zainteresowania artystyczne 0,858 0,751** Zainteresowania społeczne 0,878 0,656** Zainteresowania kierownicze 0,862 0,728** Zainteresowania metodyczne 0,811 0,589**

II Badanie pilotażowe – trafność zbieżna i różnicowa 595 uczniów – struktura j.w. Wielowymiarowy Kwestionariusz Preferencji (Matczak, Jaworowska, Ciechanowicz, Zalewska, Stańczak, 2006). nasilenie zainteresowań w zakresie siedmiu grup: językowe, matematyczno-logiczne, praktyczno-techniczne, praktyczno-estetyczne, opiekuńczo-usługowe, kierowniczo-organizacyjne i biologiczne preferowanie pracy wymagającej planowania lub improwizowania oraz preferowanie środowiska pracy słabo lub silnie stymulującego. Kwestionariusz Temperamentu PTS (Strelau i Zawadzki, 1998) - siła procesu pobudzenia (SPP), siła procesu hamowania (SPH), ruchliwości procesów nerwowych (RPN), równowaga procesów nerwowych (RWN).

Trafność – diagnostyczne korelacje MŁOKOZZ a WKP przedmiotowe i innowacyjne (MŁOKOZZ) - matematyczno-logiczne oraz praktyczno-techniczne (WKP) artystyczne (MŁOKOZZ) - praktyczno-estetyczne i opiekuńczo-usługowe (WKP) kierownicze (MŁOKOZZ) - kierowniczo-organizacyjne (WKP) metodyczne (MŁOKOZZ) - planowanie-improwizowanie (WKP). MŁOKOZZ a PTS przedmiotowe, innowacyjne, kierownicze (MŁOKOZZ) - procesy pobudzenia (PTS) przedmiotowe, społeczne i metodyczne (MŁOKOZZ) - procesy hamowania (PTS) kierownicze (MŁOKOZZ) - ruchliwość procesów nerwowych (PTS)

Analiza konfirmacyjna parametry dopasowania modelu: χ2 = 5683,025; ss = 1695; p=0,000; χ2/ss = 3,36, RMSEA = 0,063, RMSEA D90 =0,061, RMSEA G90 = 0,064

Analiza konfirmacyjna – kowariancje Przedmiotowy Metodyczny Innowacyjny Artystyczny Kierowniczy Społeczny .54 -.36 .04 .03 .15 .21 .21 .44 .44 -.20 .10 .40 .64 .58 .39

III badanie - trafność prognostyczna – etap I 1800 przedstawicieli 60 zawodów reprezentujących mapę „Świata pracy” i skale MŁOKOZZ (1000 kobiet, 800 mężczyzn) Klasyfikacja do zawodów przez 7 ekspertów Kwestionariusz z instrukcją dla dorosłych Analiza różnic międzygrupowych Analiza profilu

Trafność prognostyczna – przykłady profili M

III badanie - trafność prognostyczna – etap II Oszacowanie przez 7 ekspertów zależności pomiędzy wynikami skal MŁOKOZZ a umiejętnościami zawodowymi i preferowanymi wartościami przedmiotowe: zdolności manualne/rekompensata finansowa i sprawiedliwe traktowanie przez pracodawcę innowacyjne: - liczenie/potrzeba wykorzystywania w pracy posiadanych uzdolnień artystyczne – zdolności artystyczne/potrzeba wykorzystywania w pracy posiadanych uzdolnień społeczne – umiejętności pomagania innym/przyjacielskie stosunki w pracy kierownicze - umiejętności przywódcze/potrzeba osiągnięć metodyczne – umiejętności biurowe/bezpieczeństwo

IV badanie normalizacja Szkoły dużych miast (pow. 100tys. mieszkańców) Szkoły małych miast i wsi (pon. 20 tys. Mieszkańców) Klasy trzecie szkoły podstawowej = 401 Klasy trzecie gimnazjum = 400 Klasy trzecie szkół ponadgimnazjalnych = 400 Dziewczęta = 607, chłopcy = 594 Transformacja wyników surowych, wyników stopnia zróżnicowania (wskaźniki Hollanda i Iachana’a) oraz intensywności na wyniki skali stenowej Normy dla trzech grup wiekowych, oddzielnie dla dziewcząt i chłopców

Zmienne demograficzne a wyniki Wiek Spadek ekspresji zainteresowań wraz z wiekiem, stabilność jedynie zainteresowań społecznych Niższa spójność zainteresowań uczniów starszych Wyższe wskaźniki zróżnicowania uczniów starszych Płeć Zainteresowania dziewcząt wyższe w skalach zainteresowań artystycznych, społecznych i kierowniczych (efekt niewielki) Chłopcy – wyższy stopień spójności, niższy intensywności Miejsce zamieszkania Małe miasto – wyższe zainteresowania przedmiotowe i metodyczne

Procedura badania Badania indywidualne i grupowe Wersja papierowa i elektroniczna (off-line) Pozycje od „całkowicie nie zgadzam się” – 1 punkt do „całkowicie zgadzam się” – 5 punktów Wyniki surowe poprzez zsumowanie punktów Obliczenie wskaźników Hollanda, Iachan’a Przypisanie wyników przeliczonych Porównanie z listą zawodów Porównanie z profilami zawodów

Zastosowania MŁOKOZZ jest przeznaczony do użytku w poradnictwie zawodowym dla dzieci i młodzieży Wyniki informują o nasileniu preferencji badanego Profil zainteresowań może być porównywany z profilami 60 zawodów Wyniki MLOKOZZ nie mogą być jedyna podstawą porad zawodowych. Należy również brać pod uwagę kompetencje, wykształcenie, dodatkowe właściwości indywidualne (stan zdrowia, sprawność fizyczna, inteligencja, zdolności, cechy temperamentu)

Realizator projektu: Fundacja Realizacji Programów Społecznych ul. Kopernika 36-40 00-924 Warszawa Tel/fax: (+48)(022) 826-71-07 http://www.frps.org.pl/ e-mail:frps@frps.org.pl