Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Krzysztof Kłos Dyrektor Departamentu Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego Kraków, marzec 2002

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Istota i znaczenie chorób psychicznych Interakcja biologicznych, psychologicznych i socjalnych czynników w rozwoju chorób psychicznych i zaburzeń zachowania, Zaburzenia neuropsychiatryczne na przestrzeni życia osobniczego dotykają co czwartego człowieka, Udział tych schorzeń w tzw. Globalnym Obciążeniu Chorobami mierzonym wskaźnikiem DALY wynosił w 2000 roku dla Świata 12% a dla Europy 20% ( dominuje depresja, schizofrenia, zaburzenia zachowania, zaburzenia na tle alkoholowym i narkotykowym ).

Raport WHO 2001- Mental health: new understanding, new hope Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Podstawy programowe i prawne Raport WHO 2001- Mental health: new understanding, new hope Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego Resortowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego w Polsce Małopolski Program Ochrony Zdrowia w latach 2001 – 2002

Zapewnić leczenie w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Raport WHO 2001 – kluczowe rekomendacje Zapewnić leczenie w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, Zapewnić dostęp do leków psychotropowych, Dostarczać opiekę w ramach wspólnot lokalnych, Edukować opinię publiczną, Angażować w programy wspólnoty lokalne, rodziny i osoby indywidualne, Ustalać narodową politykę programy i prawo,

Rozwijać zasoby ludzkie, Tworzyć sieć powiązań z innymi sektorami, Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Raport WHO 2001 – kluczowe rekomendacje c.d. Rozwijać zasoby ludzkie, Tworzyć sieć powiązań z innymi sektorami, Monitorować na poziomie lokalnym wskaźniki zdrowia psychicznego, Wspierać badania naukowe.

Interwencja stosowna do poziomu upośledzenia i objawów chorobowych, Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Raport WHO 2001 – założenia opieki środowiskowej Usługi blisko domu, włączając w to opiekę szpitalną w szpitalu ogólnym oraz opiekę długoterminową w stacjonarnych formach opieki środowiskowej, Interwencja stosowna do poziomu upośledzenia i objawów chorobowych, Leczenie i opieka specyficzna dla postawionej diagnozy i potrzeb osoby chorej, Szeroki zakres usług adresowanych do potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi,

Partnerstwo z opiekunami oraz rozwiązywanie ich problemów, Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Raport WHO 2001 – założenia opieki środowiskowej c.d. Usługi skoordynowane pomiędzy profesjonalistami zajmującymi się opieką psychiatryczną a lokalnymi agencjami wsparcia socjalnego, Ambulatoryjne raczej niż stacjonarne świadczenia zdrowotne, w tym realizowane w formule hospitalizacji domowej, Partnerstwo z opiekunami oraz rozwiązywanie ich problemów, Aktywność legislacyjna wpierająca powyższe działania.

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Raport WHO 2001 – Scenariusz A Obejmuje kraje o niskim PKB, ograniczonych zasobach opieki psychiatrycznej, nie posiadające programu ochrony zdrowia psychicznego, o nakładach na opiekę psychiatryczną < 0,1% nakładów ogółem na ochronę zdrowia, posiadające < 1 miejsce/10 tysięcy w opiece stacjonarnej psychiatrycznej, Zaleca się ujęcie problematyki zdrowia psychicznego jako integralnej części polityki zdrowotnej oraz wdrożenie opieki psychiatrycznej w ramach podstawowej opieki zdrowotnej.

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Raport WHO 2001 – Scenariusz B Obejmuje kraje o średnim PKB, posiadające politykę ochrony zdrowia psychicznego, programy i podstawy prawne, lecz w niedostatecznym stopniu wdrożone, o nakładach na opiekę psychiatryczną < 1% nakładów ogółem na ochronę zdrowia, posiadające < 5 miejsc/10 tysięcy w opiece stacjonarnej psychiatrycznej w formie nienowoczesnej, Zaleca się zwiększenie dostępności do opieki psychiatrycznej, zwłaszcza środowiskowej, przekształcenie dużych szpitali psychiatrycznych.

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Raport WHO 2001 – Scenariusz C Obejmuje kraje o wysokim poziomie rozwoju zasobów i wysokim PKB, posiadające politykę ochrony zdrowia psychicznego, programy i podstawy prawne, o nakładach na opiekę psychiatryczną > 1% nakładów ogółem na ochronę zdrowia, posiadające > 5 miejsc/10 tysięcy w opiece stacjonarnej psychiatrycznej, o dobrze przygotowanej kadrze i rozwiniętej opiece środowiskowej, Zaleca się zwiększenie efektywności opieki środowiskowej, ograniczanie stygmatyzacji i dyskryminacji, rozwój systemów informatycznych i badań relacji koszty/efekty.

Art. 2. Ochrona zdrowia psychicznego polega w szczególności na: Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego Art. 1. 1. Ochronę zdrowia psychicznego zapewniają organy administracji rządowej i samorządowej oraz instytucje do tego powołane. Art. 2. Ochrona zdrowia psychicznego polega w szczególności na: 1) promocji zdrowia psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym, 2) zapewnieniu osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym, 3) kształtowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi właściwych postaw społecznych, a zwłaszcza zrozumienia, tolerancji, życzliwości, a także przeciwdziałaniu ich dyskryminacji.

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego Art.6. Samorząd województwa zgodnie z potrzebami wynikającymi w szczególności z liczby i struktury społecznej ludności województwa tworzy i prowadzi zakłady psychiatrycznej opieki zdrowotnej, Art.6a. Powiat organizuje i zapewnia usługi w odpowiednim standardzie w domach pomocy społecznej dostosowanych do szczególnych potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi.

Resortowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego 1 PZP/50 tysięcy mieszkańców, 1 PZP dla dzieci i młodzieży/150 tysięcy mieszkańców, 1 PTU/powiat lub na 50 tysięcy mieszkańców, 1-3 łóżka dzienne psychiatryczne/10 tysięcy 1 dzienny oddział terapii uzależnień w powiecie, 4 całodobowe łóżka psychiatryczne/10 tysięcy, 1 łóżko całodobowe leczenia uzależnienia od alkoholu/10 tysięcy, 0,35 łóżka całodobowego leczenia uzależnień od środków psychoaktywnych, w tym łóżka detoksykacyjne/10 tysięcy

1 PZP dla dorosłych/50 tysięcy, 1 PZP dla dzieci/150 tysięcy, Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim MPOZ 2001 - 2005 1 PZP dla dorosłych/50 tysięcy, 1 PZP dla dzieci/150 tysięcy, 1 w województwie psychiatryczna poradnia pomocy rodzinie, 4 łóżka psychiatryczne całodobowe/10 tysięcy, 1 łóżko psychiatryczne dzienne dla dorosłych i 0,5 łóżka dla dzieci/10 tysięcy, 0,7 łóżka/10 tysięcy w stacjonarnym lecznictwie odwykowym.

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim ODDZIAŁY PSYCHIATRYCZNE liczba łóżek Szpital Specjalistyczny im.J.Babińskiego 683 Szpital Uniwersytecki 96 Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im.L.Rydygiera 29 Wojewódzki Specjalistyczny szpital Dziecięcy 25 5 Wojskowy Szpital Kliniczny 40 SPZOZ w Gorlicach 60 SPZOZ w Nowym Targu 54 Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Rabce 20 ZOZ w Olkuszu 60 SPZOZ w Oświęcimiu 60 Wojewódzki Szpital Psychiatryczny w Andrychowie 154 RAZEM: 1 281 łóżek Wskaźnik 3,9 / 10 000 ludności

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim ODDZIAŁY PSYCHOSOMATYCZNE liczba łóżek Szpital Specjalistyczny im.J.Babińskiego 38 ODDZIAŁY LECZENIA UZALEŻNIEŃ Szpital Specjalistyczny im.J.Babińskiego 85 Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im.L.Rydygiera 10 Wojewódzki Szpital Psychiatryczny w Andrychowie 86 RAZEM: 181 łóżek Wskaźnik 0,6 / 10 000 ludności

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim SZPITALE NIEPUBLICZNE liczba łóżek Ośrodek Rahab. – Readaptacyjny “Dom Monaru” 36 Ośrodek Leczn. – Rehabilitacyjny “Monar” 10 RAZEM: 46 łóżek OGÓŁEM LICZBA ŁÓŻEK W SZPITALACH PUBLCZNYCH I NIEPUBLICZNYCH: 1 546 Wskaźnik 4,8 / 10 000 ludności

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Szp. Specjal. Im.J.Babińskiego (683 ł. psychiatryczne) (38 ł. - psychosomatyczne) (85 ł. - leczenie uzależnień) Szp. Uniwersytecki (96 ł.) Woj. Szp. Specjal. im.L.Rydygiera (29 ł. - psychiatryczne) (10 ł. leczenie uzależnień) Woj. Szp. Dziecięcy św. Ludwika (25 ł.) 5 Wojskowy Szp. Kliniczny (40 ł.) Ośrodek Rehab - Readapt. "Dom Monaru" (36 ł. - lecz. uzależnień) Ośrodek Leczn. - Rehab. "Monar" (10 ł. - lecz,. uzależnień) ZOZ w Olkuszu (60 ł.) SPZOZ w Oświęcimiu (60 ł.) SPZOZ w Gorlicach (60 ł.) Wojew. Szpital Psychiatryczny w Andrychowie (154 ł. - psychiatryczne) (86 ł. - leczenie uzależnień) SPZOZ w Nowym Targu (54 łóżka) Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Rabce (20 ł)

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Zatrudnienie – lekarze (0,6/10 tysięcy )

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Ogółem liczba poradni psychiatrycznych na terenie Województwa Małopolskiego: 50 w tym: poradnie psychiatryczne: 43 (wskaźnik ok. 0,7 / 50 000 ludności) poradnie psychiatryczne dla dzieci: 7 (wskaźnik ok. 0,3 / 150 000 ludności)

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Poradnie psychiatryczne w poszczególnych powiatach

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Rozmieszczenie poradni psychiatrycznych na terenie Województwa Małopolskiego

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Poradnie leczenia uzależnień w poszczególnych powiatach

Lecznictwo psychiatryczne w Województwie Małopolskim Rozmieszczenie poradni leczenia uzależnień na terenie Województwa Małopolskiego

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Leczeni w poradniach odwykowych na 100 000 ludności w wieku 20 lat i więcej (dane dot. roku 1999)

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Leczeni w poradniach odwykowych wg rozpoznania

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Leczeni w poradniach zdrowia psychicznego na 100 000 ludności (dane dot. roku 1999)

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Leczeni w poradniach zdrowia psychicznego wg rozpoznania

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Poradnie zdrowia psychicznego liczba udzielonych porad: 1999 2000 2000/1999 391 025 458 411 117,2%

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Oddziały psychiatryczne liczba leczonych: 1998 2000 2000/1998 13 636 14 646 107,4%

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Planowana sieć oddziałów

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Planowana sieć oddziałów – c.d.

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Psychiatryczna opieka środowiskowa - plan

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim WYDATKI MRKCh NA LECZNICTWO PSYCHIATRYCZNE W LATACH 2000 i 2001 ORAZ PLAN NA ROK 2002 LECZNICTWO STACJONARNE

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim WYDATKI MRKCh NA LECZNICTWO PSYCHIATRYCZNE W LATACH 2000 i 2001 ORAZ PLAN NA ROK 2002 LECZNICTWO AMBULATORYJNE

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim UDZIAŁ WYDATKÓW MRKCh NA LECZNICTWO PSYCHIATRYCZNE W WYDATKACH OGÓŁEM (dane dot. roku 2000)

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim UDZIAŁ WYDATKÓW MRKCh NA LECZNICTWO PSYCHIATRYCZNE W WYDATKACH OGÓŁEM (dane dot. roku 2001)

Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Wnioski i rekomendacje Polska należy do krajów objętych scenariuszem B rozwoju opieki psychiatrycznej wg. WHO, W Małopolsce istnieje niedostatecznie rozwinięty system psychiatrycznej opieki środowiskowej, Struktura stacjonarnego lecznictwa psychiatrycznego jest w Małopolsce nienowoczesna, Promocja zdrowia psychicznego i prewencja zaburzeń psychicznych jest niedostateczna i nie ma oparcia w kompleksowym programie uwzględniającym skoordynowaną aktywność różnych sektorów i środowisk.

Należy opracować Małopolski Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, Psychiatryczna opieka zdrowotna w Województwie Małopolskim Wnioski i rekomendacje Należy opracować Małopolski Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, Należy zwiększyć liczbę łóżek psychiatrycznych poprzez rozwój oddziałów psychiatrycznych całodobowych i dziennych w szpitalach ogólnych, Należy przeprowadzić restrukturyzację świadczeń w Szpitalu im. J. Babińskiego, Należy we wszystkich powiatach rozwinąć różnorodne formy psychiatrycznej opieki środowiskowej, poradnictwo psychologiczne i dotyczące uzależnień.