Zajęcia techniczne w edukacji wczesnoszkolnej
Podstawa programowa Zajęcia praktyczno-techniczne. Wychowanie do techniki (poznawanie urządzeń, obsługiwanie i szanowanie ich) i działalność konstrukcyjna dzieci. Uczeń kończący klasę I: w zakresie wychowania technicznego: wie, jak ludzie wykorzystywali dawniej i dziś siły przyrody (wiatr, woda); majsterkuje (np. latawce, wiatraczki, tratwy), zna ogólne zasady działania urządzeń domowych (np. latarki, odkurzacza, zegara), posługuje się nimi, nie psując ich, buduje z różnorodnych przedmiotów dostępnych w otoczeniu np. szałas, namiot, wagę, tor przeszkód; w miarę możliwości konstruuje urządzenia techniczne z gotowych zestawów do montażu np. dźwigi, samochody, samoloty, statki, domy; w zakresie dbałości o bezpieczeństwo własne i innych: utrzymuje porządek wokół siebie (na swoim stoliku, w sali zabaw, szatni i w ogrodzie), sprząta po sobie i pomaga innym w utrzymywaniu porządku, zna zagrożenia wynikające z niewłaściwego używania sprzętów, urządzeń, leków, środków czystości i ochrony roślin itp.; ostrożnie się z nimi obchodzi, wie, jak należy bezpiecznie poruszać się na drogach (w tym na rowerze) i korzystać ze środków komunikacji; orientuje się, jak trzeba zachować się w sytuacji wypadku, np. powiadomić dorosłych.
Zajęcia praktyczno-techniczne. Uczeń kończący klasę trzecią: poznał środowisko techniczne na tyle, że: orientuje się w sposobach wytwarzania przedmiotów codziennego użytku („jak to zrobiono?”): meble, domy, samochody, sprzęt gospodarstwa domowego, rozpoznaje rodzaje maszyn i urządzeń: transportowych (samochody, statki, samoloty), wytwórczych (narzędzia, przyrządy), informatycznych (komputer, laptop, telefon komórkowy); orientuje się w rodzajach budowli (budynki mieszkalne, biurowe, przemysłowe, mosty, tunele, wieże) i urządzeń elektrycznych (latarka, prądnica rowerowa), określa wartość urządzeń technicznych z punktu widzenia cech użytkowych (łatwa, trudna obsługa), ekonomicznych (tanie, drogie w zakupie i użytko waniu), estetycznych (np. ładne, brzydkie); realizuje „drogę” powstawania przedmiotów od pomysłu do wytworu: przedstawia pomysły rozwiązań technicznych: planuje kolejne czynności, dobiera odpowiednie materiały (papier, drewno, metal, tworzywo sztuczne, materiały włókiennicze) oraz narzędzia, rozumie potrzebę organizowania działania technicznego (praca indywidualna i zespołowa, utrzymanie ładu i porządku w miejscu pracy),
posiada umiejętności: odmierzania potrzebnej ilości materiału, cięcia papieru i tektury, montażu modeli papierowych i z tworzyw sztucznych (np. buduje latawce, makiety domów, mostów, modele samochodów, samolotów i statków), w miarę możliwości, montażu obwodów elektrycznych, szeregowych i równoległych z wykorzystaniem gotowych zestawów. dba o bezpieczeństwo własne i innych: a) utrzymuje ład i porządek w miejscu pracy, b) właściwie używa narzędzi i urządzeń technicznych, c) wie, jak należy bezpiecznie poruszać się po drogach (w tym na rowerze) i korzystać ze środków komunikacji; wie, jak trzeba zachować się w sytuacji wypadku.
Podstawą procesu wychowania do techniki uczniów klas I-III szkoły podstawowej są zadania dydaktyczne, które dzielą się na: Zadania poznawcze- – służące bezpośredniemu poznawaniu rzeczywistości, w których elementy orientacji dominują nad działaniem. Odgrywa to istotną rolę w kształtowaniu umiejętności. Zadania sprawnościowe – wymagające długotrwałych ćwiczeń. Jakkolwiek wiadomości w postaci reguł działania są również punktem wyjścia, to jednak wysiłek ucznia koncentruje się na działaniu. Jest ono powtarzaniem, aż do opanowania i względnego zautomatyzowania w metodycznie uzasadniony sposób szeregu czynności, np. planowanie i organizowanie pracy, posługiwanie się narzędziami i urządzeniami, obróbka materiałów.
Zadania wytwórcze - Jakkolwiek wiadomości w postaci reguł działania są również punktem wyjścia, to jednak wysiłek ucznia koncentruje się nadziałaniu. Czynności typu: planowanie i organizowanie pracy, posługiwanie się narzędziami i urządzeniami, obróbka materiałów. Zadania wytwórcze - obejmujące wytwory, których dzieci wcześniej nie widziały (np. związane z kosmosem lub fantastyką), lub takie, które mogą być modyfikacją wytworów znanych, np. wykonanie pojazdu
Wychowanie do techniki, to przede wszystkim działalność praktyczna uczniów. Uczniowie wykonując zadania praktyczne (wytwórcze) a przy tym rozwiązując problemy, nie tylko uczą się, ale także kształtują swoją osobowość a zwłaszcza postawy.
Postawy: organizatorska twórcza moralno-społeczna estetyczna
Metody Asymilacji wiedzy Pokaz Obserwacja Opis Opowiadanie Metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy Klasyczna metoda problemowa M. praktycznego uczenia się techniki
Środki dydaktyczne Pomoce dydaktyczne ( modele, obrazy, zdjęcia wykresy) Materiały dydaktyczne ( oddziałujące na zmysły: filmy, foliogramy) Techniczne środki dydaktyczne( urządzenia: komputer, wideo) Dydaktyczne środki pracy: materiały techniczne, narzędzia i przybory
Proces edukacji technicznej uczniów klas I-III można sprowadzić do trzech podstawowych reguł: 1. Rozwijanie pojęć technicznych, kształtowanie nawyków i umiejętności powinno następować powoli, w sposób narastający. 2. Rozwój myślenia technicznego – jednego z głównych celów edukacji technicznej, należy stymulować poprzez stawianie uczniom coraz wyższych wymagań, zawsze jednak na miarę ich możliwości. 3. Przekazując uczniom nowe wiadomości, umiejętności i nawyki, nieodzowne jest stosowanie częstych porównań oraz odwoływanie się do wiedzy, która jest już im znana.
Przebieg zajęć uświadomienie uczniom celu pracy wytwórczej. analiza zadania wytwórczego, przekazanie uczniom informacji na temat warunków i środków niezbędnych do osiągnięcia celu działania planowanie pracy. ( w klasach I-II w formie piktogramów- rysunków, w kl. III – rysunek poglądowy i schematyczny) przygotowanie do pracy, obejmujące zarówno przygotowanie stanowiska pracy, materiałówi narzędzi, jak i uczniów.
praktyczne działanie uczniów. omówienie zrealizowanego zadania wytwórczego. Analiza prac wykonanych przez uczniów czasie zajęć technicznych polega na omówieniu prac od strony wizualnej i wykonawczej. zakończenie zajęć. Jest to bardzo ważny etap z punktu widzenia kultury pracy. Uczniowie wykonując po zajęciach czynności porządkowo- usługowe uczą się ładu i gospodarności.
Przykładowe tematy zajęć technicznych Klasa I Zginanie i przecinanie papieru nożyczkami – wykonanie zakładki do książki. Oklejanie pudełek kartonowych kolorowym papierem wykonanie mebelek dla lalek. Zaginanie papieru przy pomocy kostki introligatorskiej. Korzystanie z rysunku poglądowego – konstrukcja łódki z żaglem. Wycinanie elementów z kartonu i tektury. Łączenie kartonu i tektury –wykonanie znaków drogowych.
Klasa III Sposoby formowania i łączenia różnych materiałów papierniczych. Wykonywanie ozdób choinkowych. Wycinanie narysowanej na kartonie siatki pudełka i formowanie kształtu. Oklejanie ścian pudełka kolorowym papierem. Zapoznanie z budową i funkcją elementów sokowirówki. Sporządzanie soków.
Tematy problemowe W jaki sposób jest to zrobione? Jak sprawnie organizować pracę? W jaki sposób posługiwać się urządzeniami? Jak płynie prąd elektryczny? Na czym polega produkcja taśmowa? Dlaczego wykorzystuje się surowce wtórne?