Teoria komunikacji Roberta Craiga – zawiera 7 tradycji Nazwa tradycji Charakterystyka modelu komunikacji Przedstawiciele Socjopsychologiczna komunikacja jako wpływ interpersonalny kto mówi? co? komu? z jakim skutkiem? Carl Hovland Cybernotyczna komunikacja jako przepływ informacji komunikat to przetwarzanie informacji informacja odnosi się do redukcji i niepewności Norbert Wiener Claude Shannon Retoryczna komunikacja jako kunsztowne przemawianie publiczne Arystoteles Semiotyczna komunikacja jako proces dzielenia się znaczeniem poprzez znaki J.A. Richards Socjokulturowa komunikacja jako tworzenie i odgrywanie rzeczywistości społecznej Spair H.L. Whort Krytyczna komunikacja jako refleksyjne wyzwanie rzucone usprawiedliwionemu dyskursowi M. Hovheimet T. Adorno Hp. Marcus Fenomenologiczna komunikacja jako doświadczenie siebie i innych poprzez dialog C. Rogers

Model szans rozpracowania przekazu (ELM) Właściwie każda teoria psychologii społecznej jest zarówno teorią zmiany postaw. Jednym z najznakomitszych narzędzi jest język a dokładniej poszczególne typy języka rozwinięte i zaadaptowane do wykorzystania w codziennym życiu. Przez wieki język ewoluował jako komercjonalny instrument komunikacji, jak również perswazji i kontroli. Istnieje wielu autorów uważających nakłaniającą funkcję języka za jego pierwotną cechę. Istnieją opinie iż bez prób manipulowania innymi nie mogłyby powstać złożone formy językowe. Można powiedzieć, że skłonność do perswazji i wywierania wpływu jest dla nas naturalne. Próby zmiany opinii i postawy innych są starsze niż udokumentowania historii ludzkości. Komunikat perswazyjny miał na celu wywołanie jakiejś zmiany. Może to być zmiana zachowania odbiorcy lub zmiany jego postaw, przekonań lub wartości. Na czym zatem polega perswazja? Jak piszą Beisecker i Parson perswazja stawia sobie za cel zmianę postaw. Celem przekazów perswazyjnych jest wywieranie wpływu na innych poprzez modyfikowanie ich postaw, przekonań oraz systemu wartości. Przy czym ten ostatni najtrudniej zmienić i wymaga to ogromnych pokładów energii. Perswazja jest świadomą próbą podjętą przez daną osobą, w celu wywołania zmiany postaw, przekonań lub zachowań innej osoby lub grupy osób za pomocą przekazu pewnej wiadomości. Dla wielu badaczy zajmujących się problematyką perswazji obejmuje ona wyłącznie zabiegi o charakterze komunikacyjnym. Perswazja jest zatem podzbiorem komunikacji. Fakt czy dany akt komunikacyjny stanowi perswazję, nie jest to, że perswazja jest perswazją również, gdy nie powoduje pożądanego efektu. Perswazja może być nieskuteczna, nawet jeśli została precyzyjnie zaplanowana. Perswazja wywołuje efekt, kiedy jest skuteczna. Wyniki perswazji zależą od wzajemnych związków pomiędzy zespołami różnych czynników. Poza tym taktyki perswazyjne należy dostosowywać do powstałych okoliczności. ELM charakteryzują cztery niezwykle ważne zalety: TOR CENTRALNY(motywacja, wiedza)- Tor centralny opiera się na prowadzeniu uważniej, szczegółowej oceny merytorycznych składników przekazu. - polega na rozpracowaniu przekazu - analiza argumentów(nacisk na zawartość) - ciężko zmienić postawę odbiorcy, jednak gdy się uda, jest to zmiana długotrwała TOR PERYFERYJNY(autorytet, atrakcyjność, wiarygodność, dowód społeczny, niedobór, reguła kontrastu)- tworzą reakcje na różnego rodzaju bodźce poznawcze, emocjonalne oraz behawioralne, wiążące się zarówno z samym przekazem jak i jego kontekstem. Do czynności peryferyjnych mogą należeć np. nastrój i stopień koncentracji odbiorcy, wygląd nadawcy i jego rzeczywista kompetencja, ton głosu, liczba powtórzeń przekazu itp. Motywacja może wzrosnąć wtedy, gdy temat przekazu ma związek z osobistą sytuacją odbiorcy lub kiedy potrzeby poznawcze odbiorcy są duże. - odbiorca nie zagłębia się w treść komunikatu - zwrócenie uwagi głównie na atrakcyjność przekazu(opakowanie) - łatwo wpłynąć na odbiorcę, jednak zmiana jego stanowiska jest krótkotrwała

Komunikowanie jest rodzajem kontaktu (procesem, interakcją) nawiązanego za pomocą zmysłów lub specjalnie do tego przystosowanych narzędzi (środków komunikowania - mediów), między co najmniej dwiema osobami, z których jedna (nadawca) przekazuje drugiej (odbiorcy) za pomocą zrozumiałych dla nich znaków pewne treści pojęciowe (symboliczne) lub emocje z zamiarem wywołania u odbiorcy określonych reakcji. Ogólny model komunikowania kompetencja komunikacyjna nadawcy kompetencja komunikacyjna nadawcy zamiar akcja bodziec reakcja efekt NADAWCA PRZEKAZ ODBIORCA kodowanie dekodowanie kanał, kod, język, (medium) obszar skutecznego komunikowania - kontakt: sytuacja komunikacyjna, chęć porozumienia się, uświadomiona styczność fizyczna: pośrednia lub bezpośrednia - nadawca i odbiorca: uczestnicy interakcji, obaj decydują o przebiegu i efekcie komunikowania. Zawsze działanie nadawcy (akcja) musi być sprzężone z działaniem odbiorcy (reakcja) - przekaz - komunikat: treść zbudowana ze znaków (wszystko co ma znaczenie) - środki przekazu masowego/społecznego: media, pośrednik, kanał, - reakcja: efekt, zamierzony lub nie

Elementy procesu komunikowania: kontekst - warunki, w jakich odbywa się proces komunikowania. Można mówić o aspektach kontekstu: fizyczny - wyznaczany jest przez otoczenie, zewnętrzną atmosferę; historyczny - dotyczy takiej sytuacji, w której uczestniczy odwołują się do zaistniałych w przeszłości epizodów; psychologiczny - odnosi się do sposobu, w jaki uczestnicy procesu postrzegają się nawzajem; kulturowy - jest systemem wiedzy , która jest udziałem relatywnie szerokiej grupy ludzi, łączy w sobie wierzenia, wartości, symbole i zachowania uznawane przez tą zbiorowość. uczestnicy - odgrywają rolę nadawców i odbiorców. W procesach sformalizowanych role te są jednoznacznie określone i niewymienialne. Każdy uczestnik jest produktem swojego indywidualnego doświadczenia, uczuć , idei i nastrojów. Z tego powodu komunikat wysyłany i odbierany nie może mieć takiego samego znaczenia. Jednostka ma zawsze określony stosunek do pozostałych członków procesu co wpływa na percepcję myśli i uczuć komunikowanych. komunikat - inaczej przekaz - jest kompleksową struktura, na którą składają się znaczenia (czyste uczucia i idee, istniejące w ludzkich umysłach, przekładane są na znaczenia, które muszą być dzielone z pozostałymi uczestnikami procesu), symbole (są to słowa, dźwięki, działania, dzięki którym znaczenie jest oznajmiane innym jednostką), kodowanie i dekodowanie (proces transformowania idei i uczuć w symbole i ich organizacja to kodowanie. Zaś transformowanie zakodowanego przekazu w idee i uczucia to dekodowanie), forma i organizacja (związana jest z kompleksową struktura komunikatu. Znaczenia wymagają nadanie im odpowiedniej formy i zorganizowania). kanał - droga przekazu za pomocą których przekaz pokonuje drogę od nadawcy do odbiorcy. W komunikowaniu bezpośrednim mogą używać wszystkich pięciu kanałów sensorycznych, zaś w pośrednim tylko dwóch. szumy - to źródło zakłóceń. Mogą one mieć charakter wewnętrzny (uczucia i predyspozycje psychiczne uczestników procesu) i zewnętrzny (wiąże się z otoczeniem zewnętrznym procesu, jak temperatura otoczenia, hałas) oraz semantyczny (jest konsekwencja zamierzonego lub niezamierzonego złego użycia przez nadawcę znaczenia, które blokuje jego precyzyjne odkodowanie przez odbiorcę). sprzężenie zwrotne - reakcja odbiorcy na komunikat po jego odkodowaniu. Powoduje, że proces komunikowania ma charakter transakcyjny. W komunikowaniu bezpośrednim występuje sprzęzenie natychmiastowe, natomiast w pośrednim opóźnione.

Pośrednictwo środków technicznych - mediów masowych (prasa) Funkcje komunikowania: informacyjna - zbieranie, przechowywanie, przetwarzanie, upowszechnianie informacji: danych, wiadomości, obrazów, faksów socjalizacyjna - dostarczanie wiedzy, która pozwala ludziom skutecznie działać jako członkom społeczeństwa motywacyjna - dostarczanie bodźców do realizacji bliskich i dalekich celów społeczeństwa, stymulowanie osobistych wzorów i aspiracji debaty i dyskusji - udostępnienie i wymiana informacji o faktach potrzebnych do zawarcia porozumienia lub wyjaśnienia różnicy zdań na temat spraw publicznych. edukacyjna - transmisja wiedzy służąca rozwojowi intelektualnemu, kształtowanie osobowości kulturowa - upowszechnianie wytworów kultury i sztuki rozrywkowa - upowszechnianie znaków, symboli, dźwięków, obrazów, teatru, tańca, komedii, literatury, sztuki, muzyki integracyjna - umożliwianie dostępu wszystkim ludziom, grupom i narodom do przekazów, które muszą znać by zrozumieć się nawzajem i rozumieć swoje warunki życia, poglądy i aspiracje. Zasadnicze typy (poziomy) komunikowania Komunikowanie interpersonalne Komunikowanie instytucjonalne Komunikowanie masowe Komunikowanie masowe - realizowane za pośrednictwem mediów Nadawca: „instytucja nadawcza”- wprowadza przekazy do publicznego obiegu Przekaz : publiczny charakter, szybkość, periodyczność, schematyczność, krótkotrwałość Pośrednictwo środków technicznych - mediów masowych (prasa) Odbiorca : liczna, zróżnicowana społecznie i anonimowa publiczność -audytorium (obywatele i konsumenci). Różni ich wiek, płeć, wykształcenie, miejsce zamieszkania, sytuacja rodzinna, finansowa, zwyczaje, nawyki, itp. Komunikowanie masowe obejmuje instytucje i techniki, za pomocą których wyspecjalizowane grupy posługują się urządzeniami technicznymi (prasą, radiem, telewizją, etc.) w celu szerzenia treści wśród dużych, heterogenicznych i znacznie rozproszonych audytoriów.

Model aktu perswazyjnego, Lasswella, 1948 r., Kto? Analiza nadawcy Co? Analiza treści Jakim Medium? Analiza kanału Do kogo? Analiza odbiorcy Z jakim skutkiem? Analiza efektów Proces komunikowania to akt złożony z pięciu elementów Dogodny do badania skutków: co media robią z ludźmi? Wada: linearność i jednokierunkowość Nie uwzględnia: motywów nadawcy i okoliczności Teorie pomagają: -organizować i podsumowywać  zdobytą wiedzę -skupić uwagę na ważnych zmiennych i związkach pomiędzy elementami -sprecyzować interpretacje naszych obserwacji -znaleźć  sposób w jaki można interpretować dane wydarzenie -wyjaśniać i przewidywać te wydarzenia Cechy komunikowania się: -specyficzny proces społeczny -zachodzi w określonym kontekście społecznym -ma charakter dynamiczny -ciągły -interakcyjny -nieuchronne -nieodwracalne