PROCESY W SYSTEMACH SYSTEMY I PROCESY

TEKST Istota funkcji i procesu w systemie. Elementy procesu technicznego. Proces jako podsystem. Hierarchia funkcji i procesów. Klasyfikacje procesów. Mapowanie procesów. Kryteria oceny procesów.

ISTOTA PROCESU I FUNKCJI Proces to definicja sposobu wykonywania przez system jednej lub więcej funkcji. Różnica między procesem a funkcją polega na tym, że proces nie modeluje tego, co robi przedsiębiorstwo lub co powinno robić; proces modeluje to, co powinien robić system. Procesy służą do wykonywania funkcji przedsiębiorstwa. Procesy służą do utrzymania sprawnego działania systemu. System jest zbiorem procesów, z których pewne są realizują funkcje, a inne zapewniają sprawność. Przykładem procesu może być: drukowanie faktur dla wybranych klientów.

SCHEMAT ELEMENTÓW PROCESU TECHNICZNEGO

PROCES JAKO PODSYSTEM Realizuje ściśle określoną funkcję (cel), polegającą na dokonywaniu wymaganej transformacji. Posiada zdefiniowaną wewnętrznie strukturę, składająca się z elementów składowych i relacji między nimi, przy czym w strukturze zauważamy hierarchię. Poszczególne elementy i wzajemne ich oddziaływania można opisać określonymi zestawami parametrów. Posiada ścisłe powiązania z otoczeniem, polegające na konieczności zasilania go strumieniem materiałowym, energetycznym i informacyjnym. Ulega określonym procesom ewolucyjnym (destrukcji, usprawnieniom, radykalnym zmianom – przebudowie.

STRUKTURA WEWNĘTRZNA PROCESU

HIERARCHIA FUNKCJI I PROCESÓW Hierarchia funkcji określa definicje tego co przedsiębiorstwo robi lub powinno robić w sposób niezależny od możliwej struktury organizacyjnej. Hierarchia procesu (systemu) definiuje sposób w jaki system będzie opracowywany, przy znanej strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa, dostępnych środkach technicznych. Funkcja elementarna, która po rozpoczęciu musi się zakończyć powodzeniem lub, jeśli z jakiegoś powodu jest to niemożliwe, wszelkie zmiany wykonywane z punktu niepowodzenia muszą być anulowane, jakby nigdy nie miały miejsca. Proces elementarny, który po rozpoczęciu musi się zakończyć powodzeniem lub, jeśli z jakiegoś powodu jest to niemożliwe, wszelkie zmiany wykonywane z punktu niepowodzenia muszą być anulowane, jakby nigdy nie miały miejsca. Hierarchia funkcji określa definicje tego co przedsiębiorstwo robi lub powinno robić w sposób niezależny od możliwej struktury organizacyjnej. Hierarchia procesu (systemu) definiuje sposób w jaki system będzie opracowywany, przy znanej strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa, dostępnych środkach technicznych. Każdy proces może być zdekomponowany na niższego poziomu szczegółowości, będący również procesami, aż do osiągnięcia procesów będących „atomowymi”. Dekompozycja porządkuje procesy w grupy / hierarchie zwane hierarchią procesów.

TYPY STRUKTUR PROCESÓW

KLASYFIKACJA PROCESÓW Z UWAGI NA ZNACZENIE PROCESY GŁÓWNE – obejmujące operacje główne, w których są wytwarzane wyroby na sprzedaż. PROCESY POMOCNICZE – które mają za zadanie podtrzymywanie funkcjonowania procesów głównych. PROCESY WSPOMAGAJĄCE – których zadaniem jest zapewnienie funkcjonowania procesów głównych i pomocniczych.

KLASYFIKACJA PROCESÓW Z UWAGI NA ODDZIAŁYWANIE PROCESY TECHNICZNE – które są związane ze stosowaniem maszyn, urządzeń w celach transformacji. PROCESY EKONOMICZNE – które mają zapewnić efektywność i konieczne zasoby. PROCESY SPOŁECZNE – które są związane z oddziaływaniem na załogę i otoczenie.

KLASYFIKACJA PROCESÓW Z UWAGI NA TRANSFORMACJĘ PROCESY PRZEKSZTAŁCANIA – elementów materiałowych. PROCESY PRZEKSZTAŁCANIA – zasobów energetycznych. PROCESY PRZEKSZTAŁCANIA – zasobów informacji .

KLASYFIKACJA PROCESÓW Z UWAGI NA INFRASTRUKTURĘ PROCESY KOSERWOWANIA, SERWISOWANIA, NAPRAW I KONTROLI MASZYN I URZĄDZEŃ. PROCESY LIKWIDOWANIA I UTYLIZACJI ŚRODKÓW TRWAŁYCH. PROCESY KWALIFIKOWANIA I ZAKUPÓW MASZYN I URZĄDZEŃ.

KLASYFIKACJA PROCESÓW Z UWAGI NA RODZAJ WYROBÓW PROCESY GENEROWANIA NOWEJ WIEDZY. PROCESY WYTWARZANIA WYROBÓW. PROCESY WYTWARZANIA USŁUG.

KLASYFIKACJA PROCESÓW Z UWAGI NA ZARZĄDZANIE PROCESY PROGNOZOWANIA I PLANOWANIA. PROCESY ORGANIZOWANIA. PROCESY PRZEWODZENIA. PROCESY KONTROLOWANIA.

IDENTYFIKACJA TYPOWYCH PROCESÓW Zapoznanie się z istniejącym lub planowanym do zbudowania systemem. Ułożyć listę nazw procesów, które mają być realizowane w rozpatrywanym systemie. Określić dla określonych procesów początek oraz koniec procesu. Wyjaśnić, jakie zasoby konieczne na wejściu są niezbędne do rozpoczęcia oraz kontynuowania.

IDENTYFIKACJA TYPOWYCH PROCESÓW Określenie funkcji skorelowanych z celami systemu, w którym jest on realizowany. Określenie wewnętrznej struktury procesu przez wyjaśnienie, z jakich elementów składa się proces . Wyjaśnienie, jakie parametry opisują i charakteryzują działania i operacje w procesie. Wyjaśnić sposoby sterowania procesem i możliwie najlepszego sterowania.

IDENTYFIKACJA TYPOWYCH PROCESÓW Wyjaśnić sposoby zużywania poszczególnych zasobów przez procesy i elementy składowe. Wyjaśnić i opisać lub zaprojektować dotychczasowe lub planowane sposoby monitorowania procesu. Opisać obecny lub pożądany stan udokumentowania procesu i jego elementów składowych. Opracować model procesu o wymaganym stopniu dokładności lub uproszczenia.

MAPOWANIE PROCESÓW Mapowanie procesów to sformalizowany opis realizowanego projektu procesu A. Gromadzenie B. Strukturalizacja C. Prezentacja D. Komunikacja Fazy mapowania Faza A Gromadzenie Nie tworzymy jakiegokolwiek odwzorowania samego procesu Gromadzenie danych to pozyskanie informacji o elementach procesu na drodze studiowania dokumentacji wewnętrznej przedsiębiorstwa, źródeł wtórnych (książek, czasopism) rozmów z pracownikami firmy oraz w zależności od procesu, który mapujemy klientami i dostawcami. Konsultacje z ekspertami wewnętrznymi i zewnętrznymi są elementem mapowania nie są obligatoryjne. Faza B Strukturalizacja Strukturalizacja danych to sporządzanie skróconego do podstawowych elementów opisu mapowanego procesu. Pierwszym elementem jest zaprojektowanie samej mapy procesu – połączenia elementów procesu strzałkami będącymi symbolami relacji łączących poszczególne elementy procesu. Opis mapy to tekstowy opis procesu w odniesieniu do skomplikowanych przebiegów procesu. Faza C Prezentacja Prezentacja to pełny opis mapy procesu. Przedstawiona zostaje hierarchia procesów. W zależności od potrzeb może wystąpić również pojęcie księgi procesów. Publikacja mapy procesu jest to wydruk mapy i opisów procesów. Publikacja trafia do archiwum przedsiębiorstwa, baz danych oraz do dokumentacji projektu. Faza D Komunikacja Komunikacja to określenie wzajemnych powiązań (interakcji) opisanego w mapie procesu z pozostałymi procesami przedsiębiorstwa lub projektu. Omówienie mapy procesu na zebraniu zespołu projektów.

MAPOWANIE TYPOWYCH PROCESÓW Mapa procesu wskazuje wzajemne zależności i oddziaływania między procesami oraz określa ich hierarchię.

MAPA PROCESÓW W SYSTEMIE JAKOŚCI Identyfikacja i modelowanie procesów zarządzania z zastosowaniem metody wyspecjalizowanego oprogramowania[2] odbywa się w czterech etapach: identyfikacja grup procesów oraz składających się na nie procesów elementarnych, opis procesów elementarnych, określenie procedur przekrojowych, modelowanie procesów elementarnych. [1] Struktura organizacyjna to przypisanie odpowiedzialności, uprawnień i powiązań między ludźmi. [2] Por. Gruchman R.: Określenie architektury procesów metoda P4. Problemy Jakości nr 7 2000 s.8-12.

MAPA PROCESÓW SYSTEMIE BEZPIECZEŃSTWA - BHP

KRYTERIA OCENY PROCESÓW

ZAGADNIENIA Ogólne definicje procesu Rozróżnienie funkcji i procesu Hierarchia funkcji i procesów Klasyfikacje procesów. Mapowanie procesów i ich znaczenie. Kryteria oceny procesów Metodyka sterowania procesami

BIBLIOGRAFIA Barker R., Longman C.: Case method. Modelowanie funkcji i procesów, WN-T Warszawa 1996, s. 191 – 222. Kobielus J.G.: Strategie – obsługa procesów pracy, IDG Poland S.A. Warszawa 1998, s. 388-390. Pasko-Porys W.: Zmiany w formach organizacji pracy, EiOP nr 10, 1999, s. 22- 25. Pęciłło M.: Identyfikacja i modelowanie procesów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w przedsiębiorstwie, Bezpieczeństwo Pracy nr 2, 2003, s. 9-12. DIN 66001:1983.: Sinnbilder und ihre Anwendung. Informationsverarbeitung.