Świat ssaków

Gromada ssaków (Mammalia) skupia te zwierzęta z podtypu kręgowce, których cechą charakterystyczną jest występowanie u samic gruczołów mlekowych. Ich wydzielina czyli mleko jest pierwszym pokarmem wszystkich młodych ssaków.  Prawie wszystkie ssaki są żyworodne. Wyjątkiem są, składające jaja, stekowce. Ssaki to zwierzęta stałocieplne, a większość z nich ma skórę pokrytą owłosieniem. Ssaki to głównie zwierzęta lądowe, chociaż cześć z nich opanowała środowisko wodne (walenie i syreny) a niektóre posiadają zdolność aktywnego lotu (nietoperze).  Ssaki przed zimnem są chronione warstwą tłuszczu i futrem a przed nadmiernym ciepłem chroni je wydzielanie potu i szybszy oddech.

SSAKI Torbacze Łożyskowce Stekowce

Torbacze Walabia Benetta

Stekowce Kolczatka australijska Dziobak

Łożyskowce Nosorożec biały Zebra Chapmana

Czy znasz ssaki Polski? ZADANIE: Rozpoznaj przedstawione w dalszej części prezentacji gatunki ssaków. Odpowiedzi prześlij do nauczyciela… SPRAWDŹ SIĘ!

Gatunek ssaka z rodziny łasicowatych, należących do rzędu drapieżnych Gatunek ssaka z rodziny łasicowatych, należących do rzędu drapieżnych. Ubarwienie na grzbiecie szare, na brzuchu i kończynach czarne. Na głowie widoczne wzdłużne dwie białe pręgi. Zamieszkuje lasy liściaste i mieszane. Przez większą część roku prowadzi nocny tryb życia, natomiast latem bywa aktywny także w dzień. Zwierze to dba o porządek w norze – usuwa wszelkie nieczystości, odchody zakopuje poza norą. Jest jednym z niewielu zwierząt sprawnie poruszających się do tyłu. W Polsce jest dość częsty, ale ze względu na skryty tryb życia widywany dość rzadko.

1………………

Samiec posiada okazałe poroże z wieloma odnogami na głowie, należy do największej zwierzyny w kraju będącej przedmiotem zainteresowania łowieckiego. Ciało smukłe długości 190-240 cm, waga samicy (łani) – do 80 kg, a samca 150 -160 kg. Występuje w zasadzie we wszystkich dużych kompleksach leśnych, zarówno nizinnych jak i górskich. Prowadzi zmierzchowo nocny tryb życia. Do rozrodu przystępuje jesienią- okres godowy to rykowisko. U nas bytują dwa rodzaje europejski i sika ( azjatycki).

2………………

Gryzoń ubarwienie sierści brązowe, szare lub czarne Gryzoń ubarwienie sierści brązowe, szare lub czarne. Charakterystyczny spłaszczony i długi ogon. Sierść długa. Kończyny krótkie. Głowa stosunkowo niewielka, kształt opływowy. Tylne kończyny posiadają palce spięte błoną pławną. Swój czas w ciągu dnia spędza głównie w wodzie, nocą wychodzi na ląd. Jego praca polega na ścinaniu konarów drzew. Niegdyś został wytępiony, ponownie wprowadzono go w XX w. Obecnie nie jest zagrożony. Sprawia problemy niszcząc wały przeciwpowodziowe.

3………………

Długość ciała wynosi 8 -11 cm, długość ogona 6 -8 cm, masa ciała waha się w granicach 15 -30 g. Zamieszkuj łąki, pola, skraje lasów, zarośla przydrożne, parki i ogrody na obszarze od środkowej Europy do Japonii i Korei. Towarzyszy człowiekowi zamieszkując w stodołach i spichrzach. Wiosną, jesienią i zimą odżywia się głównie nasionami, latem zjada też jagody. W Polsce jest pospolita w prawie całym kraju za wyjątkiem Podhala i Tatr.

4………………

Jest wszędobylski, zamieszkuje lasy z bogatym runem, ich skraje, pola, zarośla, żywopłoty, parki, ogrody. W dzień śpi ukryty pod liśćmi, w rozpadlinach ziemnych i jamach. Jest drapieżnikiem – zjada owady, płazy, gady, jaja ptasie. Podlega ścisłej ochronie gatunkowej. Charakterystyczna dla tego ssaka jest okrywa z kolców, powstałych z przekształconych włosów. Gdy jest przestraszony zwiją się w kolczastą kulkę.

5………………

Rząd: Parzystokopytne - Rodzina: Świniowate, pokrojem przypomina świnię domową. Zamieszkuje całą Europę, z wyjątkiem Półwyspu Skandynawskiego, Finlandii i północnej części Rosji. W Polsce jest pospolity w całym kraju. Dojrzały samiec posiada wystające z paszczy kły – tzw. Górne – fajkami a dolne szablami. Zasadniczym środowiskiem bytowania tego zwierzęcia jest las. Zasiedla on wszystkie typy lasów, najczęściej jednak lasy mieszane.

6………………

Gatunek ssaka z rodziny krętorogich, przypomina kozę domową. Ubarwienie ciała brązowe z ciemnym pasem wzdłuż grzbietu, na udach widoczny żółto-biały pas. Posiadają rogi, u samców wygięte łukowato, u samic hakowato, mają poprzeczne zgrubienia, w rodzaju karbów. Występowanie, siedliska: Góry Kantabryjskie, Pireneje, Alpy, Apeniny, Sudety, Tatry, Karpaty Wschodnie, Bałkany, Kaukaz, Zakaukazie, góry wschodniej i Małej Azji. Zamieszkuje otwartą przestrzeń hal i turni. Jest doskonałym biegaczem i wspinaczem – długość skoku to 8 m. W Tatrach żyje ok. 300 osobników z tego ok. 1/3 po stronie polskiej.

7………………

Samce są znacznie większe od samic i masywniej od nich zbudowane Samce są znacznie większe od samic i masywniej od nich zbudowane. Długość ich ciała sięga 3 m, podczas gdy u samic jest to 1,7 -2,2 m. Waga samców to 200 -300 kg, samic 100 -200 kg. Wierzch ciała ma barwę ciemnoszarą z szarobrunatnymi lub czarnymi plamami i kleksami poniżej, spód jest żółtawobiały. Samice są jaśniej ubarwione, a plamy są mniej wyraźne. Gatunek ten występuje w północnym Atlantyku, a także w Morzu Bałtyckim. Pojawia się u wybrzeży Polski, obserwowano ją nawet w jeziorach Dąbie i Łebsko. Prowadzi przybrzeżny tryb życia, łączy się w niewielkie stada, jest aktywna w dzień. Preferuje skaliste wybrzeża.

8………………

Występuje na łąkach i polach Europy i Azji Środkowej, w Polsce jest chroniony. Masa ciała do 120 g, długość ciała do 17-20 cm. Czuły słuch oraz włosy czuciowe na pysku i ogonie, pysk jest ryjkowatego kształtu i posiada 44 zęby, sierść czarna. Buduje podziemne gniazdo z mchu i trawy, obok którego znajduje się "spiżarnia", w której gromadzi żywe, unieruchomione dżdżownice. Codziennie zjada tyle pokarmu ile sam waży. Korytarze drąży z prędkością 10m/h.

9………………

Futro na grzbiecie żółtobrązowe lub brązowe, na brzuchu białawe Futro na grzbiecie żółtobrązowe lub brązowe, na brzuchu białawe. Błony lotne brązowawe. W czasie spoczynku najczęściej są ukryte pod skrzydłami. Występuje zarówno w lasach, jak i na obszarach zabudowanych. Dominuje w przydomowych piwnicach, licznie występuje w chłodnych jaskiniach, fortach itp. Spotykany jest także w studniach, dziuplach drzew i na strychach. Jego wielkie uszy przystosowane są do echolokacji- odbieranie ultradźwięków.

10………………

Mały drapieżnik z rodziny łasicowatych, żyje na terenach leśnych Mały drapieżnik z rodziny łasicowatych, żyje na terenach leśnych. Ubarwienie zależne od pory roku, zimą białawe, w okresach ciepłych  brązowawo-rdzawe na grzbiecie, na brzuchu białe. Koniec ogona zawsze czarny. Ciało wydłużone, łapy krótkie, zwierze aktywne głównie nocą, żyje w małych gromadach.

11………………

Areał tego ssaka z rodziny łasicowatych, obejmuje południową i środkową Europę i Azję. W Polsce występuje na terenie całego kraju, jest jednak gatunkiem rzadkim i chronionym. Zamieszkuje różnorodne biotopy, jednak najchętniej osiedla się w pobliżu zabudowań. Długość ciała wynosi 40 -50 cm, długość ogona 21 -27 cm. Na gardle duża, biała rozwidlona plama. Jest zwierzęciem nocnym, w dzień można spotkać ją jedynie latem, kiedy noce są krótkie. Żyje w lasach, zajmując dziuple. W obrębie siedlisk ludzkich tępi szczury i myszy, może także uszkodzić samochód szukając ciepłeo miejsca koło silnika, atakuje kury, gołębie.  

12………………

Ssak z rodziny psowatych, ubarwienie rudo-brązowe, spód jaśniejszy Ssak z rodziny psowatych, ubarwienie rudo-brązowe, spód jaśniejszy. Długi, puszysty ogon. Długi nos, uszy sterczące. Długość z ogonem do 150 cm. Długość ogona do 60 cm.

13………………

Jest najmniejszym ssakiem drapieżnym w Europie Jest najmniejszym ssakiem drapieżnym w Europie. Długość jej ciała waha się w granicach 12 -26 cm, ogona 2 -8 cm. W Polsce jest to gatunek pospolity w całym kraju. Jest typowym mięsożercą. Jej pokarm stanowią przede wszystkim gryzonie (norniki, myszy), które ściga wytrwale nawet pod śniegiem lub pod ziemią, w ich własnych norach. Ma długi, niezwykle gibki tułów, krótkie kończyny o owłosionych stopach, bardzo krótki ogon, niewielką głowę z małymi zaokrąglonymi uszami. Sierść jest krótka, gładka i lśniąca. Grzbietowa część jest ciemniejsza a brzuszna jaśniejsza.

14………………

Największy przedstawiciel łownej zwierzyny płowej w Polsce, gdzie samiec osiąga masę do 400 kg, samica do 300 kg. W krajach skandynawskich, na Alasce i w Kanadzie masa samca może osiągnąć 800 kg, a samicy 600 kg . Łeb wąski z opadającą górną wargą. Uszy spiczaste. Pod szyją broda porośnięta włosem. Ogon krótki, racice podłużne, lekko zaokrąglone. Poroże zwane rosochami przyjmuję formę tyk lub łopat. Doskonale przystosował się do życia na mokradłach. Potrafi przepłynąć kilkanaście kilometrów, a także nurkować do głębokości 5 m.

15………………

Dzika owca górska, występuje w Polsce na terenie Karkonoszy, Gór Bardzkich i Złotych. Jest doskonale przystosowany do funkcjonowania w terenach górskich. W przeciwieństwie do zwierzyny płowej nie zrzuca rogów co roku, dorastają one w nasadzie. Osiąga długość do 1,2 m i wagę do 40 kg .

16………………

Ssak należący do rzędu drapieżnych – największy w Europie Ssak należący do rzędu drapieżnych – największy w Europie. Występuje w lasach górskich, trudno dostępnych dla człowieka. Spotkanie z nim na szlaku turystycznym może być niebezpieczne. Jest masywny . Wysokość       90-140 cm Długość          170-280 cm samiec 150-210 cm samica  Waga              250-500 kg samiec  180-300 kg samica  Ubarwienie jego zależy od miejsc występowania - od czarnego, poprzez rudawy do jasnobrązowego. Cechą charakterystyczną w budowie ciała jest wałek tłuszczowy umiejscowiony na karku. Kończyny zakończone są długimi, ostrymi, zaokrąglonymi pazurami. Zimuje w gawrach. W Polsce jest ok. 100 osobników w Beskidzie Żywickim, Tatrach, Bieszczadach. Chroniony.

17………………

Jest potomkiem tarpana - dzikiego konia występującego niegdyś w Europie Wschodniej. Jego budowa jest krępa, mocna, szyja krótka i nisko osadzona, płaski, niski kłąb, głęboka klatka piersiowa, długi grzbiet, ścięty zad. Głowa średniej wielkości, o prostym profilu. Zarówno grzywa, jak i ogon są długie, grube i gęste.

18………………

Jest największym gatunkiem nietoperza, należącym do stałych elementów naszej fauny. Futro na grzbiecie jest szarobrązowe z jasnobrązowymi końcówkami (u osobników młodych szarobrązowe), na brzuchu białawe. Błony lotne są ciemne. Błona skrzydłowa przyczepiona jest pomiędzy piętą a nasadą palców. Trzymany w ręku jest nie do pomylenia z żadnym innym gatunkiem – jego wielkość (oceniona na podstawie długości przedramienia) wyklucza pozostałe nietoperze.

19………………

Gatunek z rodziny wiewiórkowatych należący do rzędu gryzoni Gatunek z rodziny wiewiórkowatych należący do rzędu gryzoni. Ubarwienie żółto-brązowe do czerwono-szarego, Głowa na górze zawsze czarna. Kończyny i podbródek żółtawe. Są zwierzętami stadnymi. Mają dobrze wykształcone systemy ostrzegania się przed niebezpieczeństwem. Przesypiają okres jesienno zimowy, trwający od września do kwietnia, w specjalnie przygotowanych norach, zabezpieczonych przed wejściem intruzów. Występowanie: Tereny górskie. Głównie Alpy, Karpaty, Pireneje, Tatry wysokie.

20………………

Gatunek ssaka należący do rzędu gryzoni Gatunek ssaka należący do rzędu gryzoni. Występowanie: Azja i Europa, w tym cała Polska. Żyje w lasach liściastych i iglastych oraz parkach. Spotykana także w innych miejscach zadrzewionych. Sierść na grzbiecie w kolorze rudym, na brzuchu biała. Głowa mała, oczy umieszczone po bokach, uszy sterczące, u niektórych zakończone sztywną, prostą sierścią. Ciało kończy długi, puszysty ogon, pomocny przy wykonywaniu skoków między drzewami.  

21………………

Jest po niedźwiedziu i wilku, trzecim, co do wielkości dużym drapieżnikiem w naszej faunie. Jest przedstawicielem rodziny kotowatych. Masa ciała dorosłych osobników wynosi od 15 do 35 kg. Ma okrągłą głowę, krępe ciało osadzone na długich, silnych łapach i palce zakończone wysuwalnymi pazurami, Wierzch czarno-żółtorudy z brunatnymi plamkami. Zamieszkuje najbardziej odległe zakątki rozległych lasów.

22………………

Najmniejszy ssak Polski Najmniejszy ssak Polski. Występuje w niemal całej Europie i w północnej Azji. W Polsce jest pospolita w całym kraju. Jest to gatunek chroniony. Długość ciała wynosi 6 -8 cm, długość ogona 3,5 -5 cm, masa ciała waha się w granicach 7 -15 g. Ma ciało o walcowatym kształcie, cienki, długi, pokryty okółkowo ułożonymi włosami ogon, ostro zakończony, ruchliwy ryjek i malutkie oczy. Gatunek ten żyje w bardzo różnorodnych środowiskach, zarówno otwartych, jak i zadrzewionych. Preferuje jednak wilgotne lasy, łąki, torfowiska, zarośla nadrzeczne. Gniazda buduje w opuszczonych mysich norach, norach wykopanych przez nią samą, w rozpadlinach, kępach traw. Jej  największa aktywność przypada na porę nocną, ale w zasadzie żeruje przez całą dobę. Porusza się głównie po powierzchni ziemi, w razie potrzeby nieźle pływa, słabo się wspina

23………………

Ogólna budowę ciała tego ssaka można określić jako, wysmukłą Ogólna budowę ciała tego ssaka można określić jako, wysmukłą. Głowa jest krótka, z profilu o zarysie zbliżonym do trójkąta, biała plama na brodzie, czarny nos. Zamieszkuje prawie całą Europę, Azję Mniejszą i północny Iran. Jest gatunkiem zdolnym do zasiedlania różnych środowisk. Występuje zarówno w wielkich, zwartych kompleksach leśnych, jak i na zupełnie bezleśnych terenach. U koźlęcia płci męskiej w wieku 2-3 miesięcy na kościach czołowych czaszki zaczynają się pojawiać możdżenie. Na nich narasta tzw. poroże pierwiastkowe w postaci malutkich guzików i szpiców.

24………………

Ssak z rodziny psowatych z rzędu drapieżnych Ssak z rodziny psowatych z rzędu drapieżnych. Posiadają ubarwienie szaro-białe-brązowe do czarnego. Długa sierść (do 17 cm) wzdłuż grzbietu służy do okazywania złości i odstraszania w przypadku ataku. Polowania odbywają się w watahach.

25………………

Drapieżne ssaki z rodziny łasicowatych spotykane prawie na całym świecie, przystosowane do ziemnowodnego trybu życia. ma ciało wydłużone, z długim, silnym ogonem. Palce są połączone błoną. Są ściśle związane ze środowiskiem wodnym. Żywią się głównie rybami.

26………………

Tułów jest wydłużony, klatka piersiowa wysoka, lecz bardzo wąska, a kręgosłup giętki. Silne tylne nogi (skoki) są mocno rozwinięte, dwukrotnie dłuższe od przednich. Wielkie stojące uszy (słuchy) są bardzo ruchliwe, a zwierzę może poruszać nimi we wszystkich kierunkach.

27………………

To największy żyjący obecnie ssak Europy To największy żyjący obecnie ssak Europy. Ciężar ciała byka waha się od 440 do 920 kg, a wysokość dochodzi do 188 cm. U samców istnieje duża dysproporcja pomiędzy masywnym przodem ciała, a niskim i wąskim tyłem. Mają szczególnie silny kark i szyję. Rogi występują u obu płci . Żyje w Polsce między innymi na terenie Puszczy Białowieskiej, Puszczy Boreckiej, Puszczy Piskiej. Symbol Polskiej Ligi Ochrony Przyrody.

28………………

W czasie zimowej hibernacji temperatura jego ciała spada do 0 0C, następuje spowolnienie procesów życiowych stąd powstałą określenie „śpi jak ……”. Jest w Polsce na skraju wyginięcia. Chroniony. Występuje na Zamojszczyźnie, w woj. Lubelskim. Jest gryzoniem wielkości wiewiórki.

29………………

30. Wyjaśnij, co oznaczają pojęcia: i u których zwierząt występują? HIBERNACJA ECHOLOKACJA i u których zwierząt występują?