. Ptaki na Tysiącleciu

sójka .

Wygląd zewnętrzny Najbarwniejszy spośród ptaków krukowatych Europy. Dobrze rozpoznawalny nawet z daleka po niecodziennym połączeniu ciemnej i jasnoczerwonobrązowej barwy z niebiesko-czarnym prążkowanym skrzydełkiem. Obie płci ubarwione jednakowo i podobnej wielkości. Większość upierzenia brązowa o pastelowym, różowym odcieniu. Kuper i dolne pokrywy ogona białe. Na zaokrąglonych skrzydłach charakterystyczne lusterka: białe oraz niebieskie z czarnym prążkowaniem. Czoło białe z czarnym kreskowaniem, od dzioba gruby czarny wąs, boki głowy są czerwonobrązowe. Sterówki i końce skrzydeł czarne. Ma brązowe tęczówki. Pióra sójek można czasem znaleźć wśród opadających z drzew liści. Jesienią bowiem stare ptaki się pierzą i łatwo zauważyć ich barwne pióra na ziemi. Na podstawie poprzecznych czarnych prążków doświadczony ornitolog na zgubionym piórze potrafi określić wiek jego właściciela. Ptaki powyżej pierwszego roku życia mają większą liczbę prążków niż tegoroczne młode ptaki. Dziób mocny, stalowoszary lub czarny. Nogi jasnobrązowe. Młode podobne do dorosłych, ale mają bardziej czerwonawy odcień upierzenia i mniej kreskowany wierzch głowy. Poszczególne podgatunki różnią się głównie kolorem i kształtem czapeczki oraz ogólnym odcieniem upierzenia. Rozmiarami ciała porównywalna z kawką lub gołębiem. Pióra lusterek na skrzydłach sójki nie zawierają błękitnego barwnika; w rzeczywistości kolor bierze się stąd, że wiązka światła rozszczepia się w specjalnej strukturze pióra i odbite zostaje światło niebieskie . .

Kawka zwyczajna .

. Kawka zwyczajna, kawka (Coloeus monedula) – średni ptak synantropijny z rodziny krukowatych, blisko spokrewniony z kawką srokatą, z którą włączane są do podrodzaju Coloeus w obrębie rodzaju Corvus, albo traktowanego jako odrębny rodzaj krukowatych

. Wymiary średnie  długość ciała: 33–35 cm rozpiętość skrzydeł: 67 cm masa ciała: ok. 230–240 g Biotop  Głównie parki i miasta, czasem również ruiny, skały i obrzeża drzewostanów. Gniazdo  Gnieździ się w koloniach, z reguły dość wysoko. Gniazdo umieszczone w szczelinie muru czy skały, w głębokiej dziupli, w nieczynnym kominie, na poddaszu wieży lub kościoła. Korzysta także ze skrzynek lęgowych. Kominy, już podczas budowy domu, należy zabezpieczać przed nią siatką z nierdzewnego drutu (nie wolno niszczyć gniazd). Jaja  Pod koniec kwietnia lub na początku maja składa 4–6 jaj o tle sinozielonym z niebieskim odcieniem, o średnich wymiarach 35x25 mm. Wysiadywanie  Od złożenia pierwszego jaja trwa przeważnie 17–19 dni. Pisklęta osiągają samodzielność po ok. 30 dniach, lecz na noc wracają jeszcze do gniazda. Pożywienie  Głównie dżdżownice, pędraki, gryzonie, odpadki. W okresie lęgów bywa szkodliwa, wybierając jaja lub pisklęta drobnych ptaków śpiewających[7]. Regularnie korzysta z pojnika i wodę często nosi dla młodych. Ochrona  Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ochroną gatunkową ścisłą

Sikorka modra i s. bogatka

Modraszka zwyczajna, modraszka, sikora modra (Cyanistes caeruleus) – gatunek niewielkiego, osiadłego (niektóre populacje wędrowne) ptaka z rodziny sikor (Paridae), zamieszkującego w zależności od podgatunku całą Europę z wyjątkiem północnej Skandynawii, a także część zachodniej Azji. Preferuje przy tym głównie świetliste lasy liściaste i mieszane, rzadziej iglaste, zamieszkiwane również przez dzięcioła dużego, w którego starych, opuszczonych dziuplach gniazduje. Nie jest zagrożona wyginięciem, a w większości krajów (w tym w Polsce) jest nawet liczna . Upierzenie (dla ludzkiego oka) jest na brzuchu żółte z niewielką czarną plamą. Grzbiet jest ciemnozielony z niebieskimi akcentami. Głowa jest biała z kilkoma czarnymi paskami i niebieską "czapeczką", podobną do tych, jakie występują u dzięciołów. W locie widać ciemny, szarawy spód skrzydeł. Jednak dla samych, widzących nadfiolet ptaków, wyglądają one zupełnie inaczej (np. samice wyglądają inaczej niż samce). Głos modraszki jest wysoki, przypominający gwizd, podobny do głosów innych przedstawicieli rodziny sikor. Jest nieco mniejsza od wróbla domowego. Gniazduje w dziuplach naturalnych i wykutych przez dzięcioły oraz skrzynkach lęgowych. Ma bardzo liczne lęgi. Pisklęta karmione są głównie owadami. Ich legowiskiem w dziupli jest uwite przez osobniki dorosłe gniazdo, podobne do gniazda sikory bogatki, zbudowane z mchu, włosia i piór. Osobniki młodociane są równie kolorowe jak dorosłe, jednak są ubarwione inaczej. Nie mają też niebieskiej "czapeczki". Po zakończeniu lęgów zarówno młode, jak i dorosłe, żyją w grupach. Zimą żywią się przede wszystkim pokarmem roślinnym. Odwiedzają też karmniki, ceniąc przede wszystkim słonecznik, orzeszki ziemne i mieszanki tłuszczowo - nasienne. Ustępują jednak przy nich większym bogatkom zwyczajnym.

Sikorka bogatka Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[10]. Liczebności sikory bogatki sprzyja wywieszanie budek lęgowych na danym terenie, jak i ochrona starych drzew dziuplastych. Zagrażają im naturalne drapieżniki, a wiele z nich poluje na sikory. Populacje może zmniejszyć też zimą głód i mróz . czarna głowa z białymi policzkami. Wierzch ciała oliwkowy, a pokrywy skrzydłowe szaroniebieskie z białym prążkiem. Spód żółty z czarną, podłużną pręgą (szerszą u samca niż u samicy). Skrzydła i ogon są czarnoszare, a na lotkach widać poprzeczną białą pręgę. Bogatki mają czarne dzioby, ciemnobrązowe tęczówki oczu i szaroniebieskie dość długie i silne nogi, dzięki którym poruszają się zręcznie pomiędzy gałązkami. Młode mają bledsze odcienie upierzenia - czerń zastąpioną brązem, policzki żółtawe, spód matowożółty, ale poza tymi cechami są podobne do ptaków dorosłych. Ptaki z podgatunku P. m. bokharensis mają biały brzuch, a P. m. minor - biały brzuch, białą plamę na potylicy i inny kształt plamy na policzku. Śpiew samca bogatki Menu 0:00 Długość ciała 14–16 cm, z czego 28-32 mm przypada na czaszkę, w tym 10-13 mm na dziób[3]. Rozpiętość skrzydeł 22 cm. Środkowa para sterówek o długości 64 mm, trzy kolejne pary 65 mm. Okres pierzenia trwa od połowy maja do połowy października[3]. Masa ciała ok. 20-30 g

Gołąb skalny

Gołąb skalny (Columba livia) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny gołębiowatych. Pierwotnie zasiedlał południową Europę, północną Afrykę oraz zachodnią i centralną Azję. Obecnie spotykany na każdym kontynencie z wyjątkiem Antarktydy. Długość ciała wynosi 29-36 cm, rozpiętość skrzydeł 60-69 cm[9]. Opis dotyczy ubarwienia formy dzikiej; w formie zurbanizowanej upierzenie może być całkowicie lub częściowo białe po niemal czarne, niekiedy z pojedynczymi, białymi piórami lub brązowawe. Woskówka biała, dziób ciemnoszary. Tęczówki czerwone. Głowa, szyja, kark i gardło ciemnoszare; na całej szyi występuje fioletowa i zielona opalizacja. Grzbiet i większość pokryw skrzydłowych jasnoszara. Na końcu jasnoszarych lotek II rzędu oraz na pokrywach dużych II rzędu i pokrywach I rzędu biegnie czarny pas, co przy złożonym skrzydle daje efekt dwóch pasków na skrzydle. Lotki I rzędu ciemnoszare, stosiny. Kuper ciemnoszary, podobnie jak sterówki, na których końcu znajduje się czarny pasek. Brzuch ciemnoszary, skok nieopierzony; stopy czerwone. Zewnętrzna para sterówek posiada zewnętrzną chorągiewką białą, oddzieloną szaro od czarnego zakończenia pióra. Zewnętrzna para sterówek ma długość około 123 mm, zaś środkowa 134 mm. Występuje 10 lotek I rzędu i 13 II rzędu. Najbardziej zewnętrzna lotka I rzędu mierzy 183 mm, zaś kolejne (w kierunku do tułowia) od 193 mm do 118 mm. Lotki II rzędu mierzą od 119 do 76 mm. Pierzenie odbywa się od czerwca do listopada, u młodych od września do listopada[10]. U podgatunku schimperi tęczówka szara, stopy brązowe, skrzydło długości 22,5-24 cm[11]. U ptaków z podgatunku intermedia kuper szary zamiast ciemnoszarego[12]. U podgatunku neglecta upierzenie jaśniejsze, kuper jasnoszary zamiast ciemnoszarego; skrzydło ma długość u samców 239-247 mm. U podgatunku gaddi kuper biały lub białoszarawoniebieski, skrzydło długości 238 mm. U podgatunku palestinae kuper jaśniejszy (lecz nie jasnoszary), skrzydło długości 203-226 mm. Ptaki z podgatunku targia cechuje mniejsza opalizacjana szyi oraz długość skrzydła 197 do 226 mm[13]. Długość dzioba wynosi 17-19 mm, skoku 29-32 mm. Masa ciała waha się między 238-302 g

Dzięcioł(y)

Dzięcioł zielony (Picus viridis) rodzina: dzieciołowate Długość ciała: 31-33 cm. Duży dzięcioł o zielonym wierzchu ciała i oliwkowoszarym spodzie. Na głowie u obu płci występuje czerwona czapeczka sięgająca do karku, okolica oka czarna, a samiec ma ponadto czerwony, czarno obwiedziony wąs. Żółty kuper jest dobrze widoczny w locie. Dzięcioł zielony w przeciwieństwie do innych dzięciołów rzadko bębni, natomiast często odzywa się donośnym pogwizdywaniem. Jest najbardziej naziemnym spośród naszych dzięciołów i chętnie odwiedza mrowiska, gdyż mrówki stanowią ważny składnik jego pokarmu. Zamieszkuje też najbardziej otwarte tereny zadowalając się tylko kępami lub szpalerami drzew wśród łąk i pól.

Dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos) rodzina: dzieciołowate Długość ciała: 26-30 cm Większy i masywniejszy od dzięcioła dużego, od którego różni się biało pręgowanym grzbietem i białym kuprem. Spód ciała czarno kreskowany na bladoróżowym tle. Samiec ma czerwona czapeczkę na głowie, której brak u samicy. Rzadki w naszym kraju, gdyż jest silnie związany ze starymi drzewostanami obfitującymi w martwe, próchniejące drzewa, które są usuwane z gospodarczych lasów.

Dzięcioł duży (Dendrocopos major) rodzina: dzieciołowate Długość ciała: 22-26 cm. Średniej wielkości dzięcioł o biało-czarnym ubarwieniu z czerwonym podogoniem. Samiec ma czerwoną plamę na potylicy, której pozbawiona jest samica. Młode mają czerwone czapeczki. Nasz najpospolitszy i najbardziej wszechstronny dzięcioł występujący we wszelkich drzewostanach.W okresie zimowym główny pokarm dzięcioła stanowią nasiona sosnowe. By je wydobyć rozkuwa szyszki, które wtyka w szczelinę pnia drzewa. Czyni to stale w tych samych miejscach, które nazywamy "kuźniami"

Gawron

Cechy gatunku Gawron w locie Większy niż gołąb, wielkością dorównuje wronie, choć jest od niej smuklejszy. Upierzenie na całym ciele czarne z fioletowym, metalicznym połyskiem. Bardzo często mylony z krukiem, ale znacznie od niego mniejszy. Obie płci są tej samej wielkości. Ma czarne nogi. Tegoroczne osobniki różnią się od tych w pełni dorosłych nasadą dzioba, która porośnięta jest piórami. Starszym gawronom pióra w tym miejscu się zupełnie wycierają do gołej, szorstkiej, białawej skóry. Nadaje to mu dość długi i smukły wygląd. Obok kształtu mocnego, choć smukłego dzioba to najważniejsza cecha odróżniająca go od podobnie ubarwionej wrony czarnej. Inną odmienność widzi się też w promieniach słonecznych - gawron mieni się metalicznie fioletowo, podczas gdy wrona czarna połyskuje na zielono lub czerwonawo. Jak się okazało, wprawdzie gawrony w oczach człowieka są całkowicie czarne, to dla siebie nawzajem w ultrafiolecie mienią się wieloma barwami. Jest bardzo towarzyski (niezależnie od pory roku), choć ostrożny. W mieście zimą, gdy często człowiek go dokarmia, staje się zupełnie niepłochliwy. W wielotysięcznych stadach mieszanych znajdują się również kawki. W powietrzu porusza się lotem wymachowym, powolnym, ale i wytrwałym. Gawrony są bardzo inteligentnymi ptakami. Potrafią używać narzędzi, a także wytwarzać je i dostosowywać do swych potrzeb[9]. Najdłużej żyjący gawron, którego wiek oznaczył człowiek, miał 19 lat[10]. Wymiary średnie długość ciała  ok. 48 cm, rozpiętość skrzydeł  99 cm, masa ciała  ok. 450 g. Głos Nie jest trudno zauważyć obecność gawronów. W koloniach bez przerwy kraczą - głębokie "kra kra" lub ciche "grab grab".

Łabędź

Charakterystyka Długość ciała 150-170 cm, długość skrzydła 53-63 cm[5], rozpiętość skrzydeł ok. 235 cm. Masa ciała 8-12,5 kg[5]. Samce z reguły wyraźnie większe od samic, dorosłe osobniki białe, dziób pomarańczowy z czarnym paznokciem na czubku, u nasady czarna narośl (większa u samców w okresie godowym). Nogi czarne. Osobniki młodociane (do 3. roku życia) szare z szaroczerwonym dziobem. Nie mają narośli na dziobie. Dwuletnie ptaki zachowują jeszcze szarą głowę, szyję i lotki. Pisklęta mają szary puch, ale niektóre osobniki, należące do mutacji immutabilis – biały, jak również jasnoróżowe (cieliste) łapy. Co ciekawe, wśród rodzeństwa z jednego lęgu z reguły są zarówno białe pisklęta tej odmiany, jak i ptaki szare, określane jako odmiana zwykła. Płynąc często wygina esowato szyję, a skrzydła unosi w górę jak żagle. Dorosłe osobniki nie nurkują, choć pisklęta posiadają tę umiejętność. Pierzą się raz w roku, zrzucając jednocześnie wszystkie lotki i stają się nielotne na ok. 6-8 tygodni. Pierwsze pierzenie u piskląt odbywa się od września do stycznia. Nogi łabędzia niemego są krótkie, czarne i osadzone w tyle. Skok i palce są dość gęsto pokryte niewielkimi, rogowymi tarczkami. Na lądzie poruszają się niezdarnie wykonując powolne, kołyszące się ruchy. W wodzie natomiast radzą sobie doskonale, dzięki spiętym błoną trzem przednim, długim palcom (czwarty, tylny palec jest krótki). Szyja jest dość długa i często wygięta esowato. Osadzona jest na szerokim i nieco spłaszczonym ciele. Głowa niewielka. Łabędzie mają również lekko zadarty ogon. Są to najcięższe obecnie w Polsce ptaki zdolne do aktywnego lotu. Aby wzbić się w powietrze potrzebują zbiornika wodnego, na którym wykonują kilkudziesięciometrowy rozbieg. Czasami startują też z rozległej, płaskiej powierzchni ziemi lub zamarzniętej tafli jeziora lub rzeki. Wzbijają się w powietrze zawsze pod wiatr, dopiero później zmieniają kierunek lotu. Powoli nabierają wysokości intensywnie pracując skrzydłami. Latają najczęściej około 50 metrów nad ziemią. Podczas lotu słychać głośny świst wolno i majestatycznie machających skrzydeł, spowodowany wibrującymi lotkami. W charakterystyczny sposób wyciągają wtedy szyje. Lądują prawie wyłącznie na powierzchni wody lub ewentualnie, w razie konieczności, na śliskim lodzie. Obserwowano także wielokrotnie stada łabędzi liczące ponad 200 szt. żerujące na ozimych zbożach lub rzepaku. W niewoli często stosowane jest podcinanie lotek, co całkowicie uniemożliwia lot. Dorosły łabędź niemy może mieć ponad 25 tysięcy piór, z czego ok. 20 tysięcy znajduje się na szyi[6] Wydają głosy takie jak wiele rodzajów chrząknięć, zachrypnięte gwizdy i parsknięcia, zwłaszcza w komunikacji, oraz syczenie na intruza próbującego wejść na ich terytorium

Łabędź niemy (Cygnus olor) – gatunek dużego, częściowo wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae), zamieszkujący Eurazję od Łaby i Półwyspu Jutlandzkiego po Pacyfik. Przeloty: luty-maj i wrzesień-grudzień. Zimuje w Europie, północnej Afryce oraz środkowej i południowej Azji. Polska populacja w większości odbywa krótkodystansowe koczowania. Jest jednym z najcięższych ptaków latających. Gatunek inwazyjny poza naturalnym obszarem występowania

Kaczka krzyżówka (on)

Występuje bardzo wyraźny dymorfizm płciowy Występuje bardzo wyraźny dymorfizm płciowy. W locie ujawniają się granatowe, biało obrzeżone na górze i krawędzi skrzydła lusterka. Poza tym obie płcie mają pomarańczowe nogi. Wspólną cechą są też białe z szaro-czarnym środkiem sterówki. W szacie spoczynkowej samiec wyróżnia się jedynie żółtym dziobem i nieco rudą piersią. Samiec i samica Kaczki krzyżówki w locie Samiec w szacie godowej ma zielono opalizującą głowę, odgraniczoną od reszty ciała białą obrożą. Przez cały rok ma żółty dziób z czarnym końcem oraz rudą pierś, co jest ważne przy odróżnianiu go od samicy, gdy krzyżówki są w szacie spoczynkowej. Pierś jest cała brązowa, opalizująca, grzbiet również, ale matowy. Złożone skrzydła brązowe, gdzieniegdzie nieco szare. Pokrywy nad i podogonowe czarne, przy czym na tych pierwszych para zakręconych piór. Na początku są normalne, dalej zwężają się i zawijają. Niektóre są całkowicie zawinięte, inne tylko zagięte. Białe sterówki z szarym środkiem, pomarańczowe nogi. Samica ma mniej kontrastowe ubarwienie. Pomarańczowy dziób z czarnym wierzchem, u poszczególnych osobników różnej wielkości. Biało-kremowo-beżowa głowa, charakterystyczna, ciemna przepaska przez oko. Ogólnie pióra przypominają nałożone na siebie łuski, pomarańczowo-brązowe. Na spodzie ciała „łuski” są drobniejsze, w okolicach tyłu również. Białe sterówki. Pisklęta żółtokremowe z czarnym wierzchem ciała i przepaską przez oko. Najstarszy, potwierdzony wiek krzyżówki wynosi 29 lat.

Sroka

Sroka zwyczajna, sroka pospolita[4], sroka (Pica pica) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny krukowatych (Corvidae). Sroka zamieszkuje całą Europę (oprócz obszarów wysokogórskich, niektórych wysp na Morzu Śródziemnym i Islandii), większość Azji (z wyjątkiem terenów wysuniętych najdalej na północ i południe oraz pustyń) i północno-zachodnią część Afryki. Poza tym występuje na Kamczatce w Rosji i w zachodniej części Ameryki Północnej. W Polsce szeroko rozpowszechniony, jeden z najlepiej znanych ptaków, dość częsty ptak lęgowy na nizinach. Najbardziej powszechna na Ziemi Lubuskiej i w środkowej części Małopolski. Najrzadziej spotykana na Mazurach - tu mała liczebność srok związana jest z dużą lesistością obszarów. W górach na południu Polski sroka dolatuje do wysokości tylko 800 m n.p.m., ale populacje srok częstsze są jedynie w Karpatach. Najwięcej srok jest w śródmieściach miast i okolicach miast, gdzie czują się bezpiecznie - w Warszawie naliczono 3500 par lęgowych[5] (to siódmy pod względem liczebności ptak lęgowy w Warszawie). Ściśle osiadły, nie podejmuje wędrówek (tylko niektóre sroki mogą poza lęgami wędrować). Zimowiska srok ulokowane są na obszarach lęgowych. Bardzo rzadkim widokiem w Polsce są przelatujące stada srok.

Ptak o smukłej sylwetce i długim ogonie z charakterystycznym czarno-białym upierzeniem. Obie płci ubarwione jednakowo, ale samiec jest zwykle nieco większy i cięższy od samicy, ma dłuższy ogon. Upierzenie biało-czarne, unikalne dla tego gatunku. Bardzo długi, zaostrzony ogon z piórami o stopniowanej długości (środkowe sterówki najdłuższe, skrajne – krótsze). Pomimo swej długości ogon nie przeszkadza ptakowi w przemykaniu pomiędzy gęstymi krzaczastymi zaroślami. Głowa, dziób, gardziel, skrzydła, tył ciała i ogon ciemnoczarny, odcinający się jaskrawo od pozostałych, białych części ciała: brzucha, boków i barkówek. Ma ciemnobrązowe tęczówki. Czarne pióra mają metaliczny połysk: na skrzydłach najwyraźniejszy, zielonogranatowy; na ogonie zielonobrązowy, na wierzchu głowy zielony, a na grzbiecie i pozostałej części głowy szkarłatny. Dziób i nogi czarne. Pisklęta sroki podobne do dorosłych srok, ale ich upierzenie mniej błyszczy, a ogon jest krótszy. Wyjątkowe u krukowatych, nie w pełni czarne, kontrastowe upierzenie sprawia, że w terenie nawet z daleka łatwo jest zobaczyć srokę. Pod względem wielkości sroka jest ptakiem mniejszym od wrony i dorównuje gołębiowi. Występujący w północno-zachodniej Afryce podgatunek Pica pica mauritanica jest mniejszy i za okiem ma płat nagiej skóry w kolorze niebieskim. Sroka najczęściej odzywa się okrzykami ostrzegawczymi – jest to głośne, szorstkie skrzeczenie, brzmiące jak "czak" albo "kek", często wydawane w długich grzechoczących seriach. Śpiew u sroki słyszany rzadko – ochrypły, gardłowy i dość cichy.

Ptak towarzyski, poza sezonem lęgowym zbiera się na noclegowiskach w stadach liczących kilkadziesiąt lub nawet kilkaset osobników. Lot prostoliniowy, uderza skrzydłami szybko, głęboko i równo. W falistym locie widoczne rozłożone lotki pierwszorzędowe, które są białe z czarnymi lamówkami. W powietrzu wygląda jakby miała trudności z lotem, tzn. na przemian wykonuje parę gwałtownych ruchów skrzydłami, po czym parę razy uderza nimi wolniej. Gdy znajduje się na gałęzi lub ziemi, szybko podskakuje, a gdy jej ruchy są wolniejsze, głośno skrzeczy. Podobnie jak innych przedstawicieli rodziny krukowatych, srokę uważa się za jednego z inteligentniejszych ptaków. Ostatnie badania wykazały, że sroki nie wykazują zainteresowania przedmiotami błyszczącymi lecz wręcz ich unikają[10][11]. Jest jedynym gatunkiem spoza gromady ssaków, który zdał test lustra[12] (wskaźnik samoświadomości). Sroki są towarzyskimi ptakami skupiającymi się w liczne stada Sroka to ptak bardzo ruchliwy i hałaśliwy, chociaż zarazem ostrożny i zachowujący czujność. Wrodzony spryt pozwolił się srokom znaleźć na obszarach rolniczych silnie zmienionych przez ludzi w XX wieku. Mimo swojej wielkości sroka to ptak płochliwy i w zetknięciu z ludźmi odlatuje. Niektórzy badacze uważają nawet, że cała rodzina krukowatych na drodze swoich złych doświadczeń potrafi odróżnić zagrożenie ze strony myśliwego od człowieka bez strzelby, któremu pozwala zbliżyć się do siebie dużo bliżej. Na otwarte obszary sroka zapuszcza się po upewnieniu , że ludzie są dość daleko. Preferuje siadanie w miejscach osłoniętych drzewami albo krzewami. Pierzenie dorosłych ptaków trwa od czerwca do października, u młodych tylko do września[8].

Oknówka zwyczajna

Cechy gatunku Brak dymorfizmu płciowego - obie płci tego samego rozmiaru. Ogon znacznie mniej wcięty niż u dymówki. Upierzenie - wierzch ciała czarny z metalicznym połyskiem, spód, brzuch i kuper biały (nad ogonem znajduje się duża prostokątna biała plama), szare podgardle. Ma czarny dziób i ciemnobrązowe oczy. Młode pozbawione są połysku - bardziej matowe od góry, a od spodu białawe z brązowym odcieniem. Wielkością dorównuje prawie wróblowi, a wyraźniej mniejsza jest od jerzyka. Choć mylona czasem z dymówką różni się od niej na pierwszy rzut oka. Oknówka w przeciwieństwie do dymówki ma nogi pokryte białymi piórami aż do pazurków. Poza tym jest nieco mniejsza, bardziej krępa, ma metalicznie niebieski wierzch ciała, a spód czysto biały. W locie różnicę widać po płytszym wcięciu ogona i białym kuprze. Nieco inaczej wygląda gniazdo jaskółki oknówki i czasem odmienna jest jego lokalizacja. Zachowanie Oknówka, podobnie jak inne jaskółki, świetnie, zwinnie lata i w powietrzu spędza każdego dnia wiele godzin. Wznosi się wyżej niż dymówki, rzadziej szybuje, a częściej trzepoce skrzydłami i w powietrzu przelatuje od nich szybciej. Rzadziej natomiast leci tuż nad ziemią. Na ziemię zlatuje tylko po to, by zebrać materiał budulcowy (błoto) na gniazdo. Chodzi po niej niezgrabnymi krokami. Nocuje w gromadach w koronach drzew i krzewach. Migruje również zwykle grupowo. Nie boi się człowieka (w bezpośredniej jego obecności zakłada gniazda), choć pozostaje wobec niego ostrożna.

Szpak

Wygląd Nieco mniejszy od kosa, upierzenie czarne z metalicznym połyskiem i licznymi białymi plamkami, w pierwszych miesiącach życia ich upierzenie jest szare. Jesienią upierzenie prawie czarne z połyskiem fioletowym na głowie i zielonkawym na grzbiecie; tylko samica zachowuje nieco białych plamek. Głos Tak jak inne szpakowate jest ptakiem mimetycznym, potrafiącym naśladować odgłosy innych ptaków, również przy częstym kontakcie z ludźmi, ludzki głos. Poznane odgłosy często splata ze swoim śpiewem, który jest serią ćwierków z krótkimi skrzekami i klekotaniem, zwykle z cichymi skrzypnięciami w tle, powtarzając jeden wers wielokrotnie. Młode osobniki przez pierwsze miesiące swego życia wydają tylko donośny długi ćwierkot o niższym tonie, który zanika wraz z dojrzewaniem.

Kos

Samiec jednolicie, błyszcząco czarny z wyróżniającym się żółtym dziobem z czarnym końcem, jesienią staje się brązowy, starsze osobniki mają dziób pomarańczowy (zwłaszcza wiosną). Podobnego koloru jest obrączka oczna. Pełni on funkcje sygnalizacyjne pomiędzy osobnikami tego samego gatunku. Wokół oka ma nagą żółtą obrączkę, a sama tęczówka jest ciemnobrązowa. Samica oliwkowobrązowa z niewyraźnymi brązowymi plamkami na szarym spodzie i rozjaśnieniem na podgardlu, dziób brązowy, na gardzieli różowy odcień. U obu płci nogi ciemnobrązowe. Młode podobne do samicy, ale bardziej brązowe i więcej nakrapiane na spodzie ciała. Mają początkowo ciemny dziób, który żółty staje się dopiero w drugim roku życia. Niedojrzałe samce są matowoczarne. Rozróżnienie zatem płci i wieku w terenie nie przysparza większych problemów. Obie płci mają podobną wielkość. Kosy mają dość długie sterówki, w odróżnieniu od nieco mniejszego szpaka. Lot kosa jest dość zwinny, ale powolny. U odmiany miejskiej barwa piór jest bardziej zmienna. Istnieją także rzadkie białe kosy (Leucyzm), charakteryzujące się brakiem pigmentu na całym ciele. Najczęstszym odstępstwem od dzikich kosów jest częściowy albinizm samców. Ich ciemne pióra są wymieszane z białymi. Takie ptaki łatwo rzucają się obserwatorom w oczy. W naturalnym środowisku nieprawidłowość w wytwarzaniu barwnika zwróciłaby na osobnika uwagę i już w młodości wykluczyłaby go z reprodukcyjnego cyklu (białe kosy nie dożywałyby dorosłości). Warunki panujące w mieście są dużo korzystniejsze – brak zagrożeń zwiększa więc ich przeżywalność. Bardzo rzadko spotyka się jednak całkowitych albinosów. U samic odchylenia w ubarwieniu również się obserwuje, ale osobniki takie przybierają wtedy bardziej ochrową lub szarą barwę.

Rudzik

Wygląd zewnętrzny Rudziki śpiewają przez cały rok, choć najpiękniej wiosną o zachodzie słońca Krępa, okrągła sylwetka ze stosunkowo dużą głową i cienkim ogonem. Obie płci ubarwione jednakowo, zbliżone są też rozmiarem. Najbardziej charakterystycznym elementem upierzenia jest ruda pierś, gardło i boki głowy. Z czasem rudy kolor jaśnieje i matowieje. Upierzenie z wierzchu oliwkowo-szare, oddzielone od rudej plamy szerokim popielatym pasem. Spód ciała biały, boki w bladym, szarobrązowym odcieniu. Kuper szarobrązowy, ogon i pokrywy nadogonowe brązowe. Dziób i cienkie, długie nogi ciemnobrązowe. Duże, ciemne, wyraziste oczy, które pozwalają mu na dobre widzenie w półmroku zarośli. Zaznaczona wypukła klatka piersiowa. Skrzydła są oliwkowoszare. Ma delikatniejszą sylwetkę i mniejszy rozmiar niż wróbel. Młode z wierzchu brązowe, ciemno nakrapiane, a od spodu beżowe z kreskowaniem. Jeszcze nie mają pomarańczowych piór. Dzięki rdzawej barwie czoła, boków głowy, piersi i jednolicie brązowym sterówkom dorosłe rudziki są łatwe do rozpoznania w terenie. Trudniej jest rozróżnić płeć, bowiem rdzawe pole ma taką samą wielkość u samców i samic. Ornitolodzy wiosną rozpoznają trzymaną w ręku samicę po plamie lęgowej na spodzie ciała, a samca po wystającej kloace. Natomiast młode ptaki poniżej pierwszego roku życia rozróżnia się po żółtych plamkach widocznych na końcach skrzydeł, których nie mają osobniki dorosłe. Te cechy również widoczne są tylko z bliska. Poza tym dzioby starszych rudzików są szare od wewnątrz, a u młodych wnętrze jest żółtawe. Kolejną cechą rozpoznawczą jest śpiew, który słychać nawet wtedy, gdy większość leśnych ptaków milczy.

Głos Nawołuje metalicznym, ostrym wabiącym "tik", często powtarzanym w krótkich seriach, oraz cienkim, przeciągłym, cichym "siii...". Śpiew to długi melancholijny, zróżnicowany świergot o zmiennym tempie, z opadającymi frazami, perlistymi trelami i gwizdami. Występują w nim improwizacje i zapożyczenia od kosa, piecuszka i drozda śpiewaka. Charakterystyczne jest to, że nigdy nie śpiewa w ten sam sposób żadnej zwrotki, zawsze powtarzając ją lekko ją modyfikuje. Śpiewa z ukrycia albo siedząc na eksponowanym stanowisku. Jest wykonywany od rana aż prawie do zmroku, co w leśnej awifaunie rzadko spotykane. Posiada jeden z lepszych głosów wśród polskich ptaków, który najgłośniejszy i najładniejszy jest wiosną, zwłaszcza o zachodzie słońca, gdy samcowi chodzi o zwrócenie na siebie uwagi partnerki. O tej porze roku melodia roznosi się w pobliżu gniazda. Usłyszeć je można jednak cały rok, choć znacznie ciszej wykonują melodię późnym latem w trakcie pierzenia i jesienią.

Zachowanie Najczęściej przebywa na ziemi i szybko skacze po niej z opuszczonymi skrzydłami. Często widać jak przysiaduje na nogach i kiwa ogonem. W okresie lęgowym dość skryty, ale poza nim niepłochliwy. Ma wyprostowaną postawę, często i szybko zadziera ogon i strzepuje skrzydłami. Broni swojego terytorium nie tylko oznaczając śpiewem, ale też aktywnie przeganiając inne samce. Wędrowny, przelot w marcu–kwietniu i wrześniu–listopadzie, choć część populacji osiadła (głównie na zachodzie i południu Europy). Wędruje nocą. Lot nie jest charakterystyczny.