Dopuszczenie do eksploatacji zmodernizowanych linii kolejowych – obowiązki na etapie projektowania Warszawa, 12 grudnia 2014 r. Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa

Schemat postępowania na etapie projektowania Podjęcie decyzji o rozpoczęciu inwestycji Ustalenie kategorii linii zgodnie z Rozporządzeniem 1315/2013 Decyzja Prezesa UTK o obowiązku uzyskania zezwolenia Modernizacja Zgłoszenie Prezesowi UTK zakresu planowanych prac Odnowienie Inwestycja Obowiązek przekazania Prezesowi UTK informacji o wszczęciu procedury weryfikacji WE Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 2

Szczególne wymagania projektowe dla sieci TEN-T Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1315/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej i uchylające decyzję nr 661/2010/UE Zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. rozporządzenia: Sieć kompleksowa składa się ze wszystkich istniejących i planowanych infrastruktur transportowych transeuropejskiej sieci transportowej, jak również środków wspierających efektywne i zrównoważone z punktu widzenia społecznego i środowiskowego wykorzystywanie tej infrastruktury. Sieć ta jest identyfikowana i rozwijana zgodnie z rozdziałem II. Zgodnie z art. 6 ust. 3 ww. rozporządzenia: Sieć bazowa składa się z tych części sieci kompleksowej, które mają największe znaczenie strategiczne z punktu widzenia osiągnięcia celów rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej. Sieć ta jest identyfikowana i rozwijana zgodnie z rozdziałem III. Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 3

Szczególne wymagania projektowe dla sieci TEN-T 4

Szczególne wymagania projektowe dla sieci TEN-T W zależności od kategorii do której przynależy linia kolejowa: Różnice: w wartościach parametrów użytkowych, które należy przyjąć na etapie projektowania (Skrajnia, Nacisk osi, Prędkość na linii, Długość pociągu) w wartościach parametrów podstawowych (m.in.: maksymalne pochylenia, przechyłka, zamknięcia nastawcze w rozjazdach i skrzyżowaniach) 5

Procedura z art. 25k ustawy o transporcie kolejowym Podział prac ze względu na ich zakres w istniejącym już podsystemie: Wymiana w ramach utrzymania Odnowienie Modernizacja Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 6

Procedura z art. 25k ustawy o transporcie kolejowym Wymiana w ramach utrzymania: niezdefiniowana wprost w ustawie o transporcie kolejowym ale można uznać że są to mniejsze prace w odróżnieniu od większych, tj. modernizacji oraz odnowienia w Dyrektywie 2008/57/WE: „wymiana w ramach utrzymania” oznacza wymianę części na inne części o identycznych funkcjach i osiągach w ramach utrzymania prewencyjnego lub naprawczego. użyte w Technicznych Specyfikacjach Interoperacyjności podjęcie prac mieszczących się w zakresie tego pojęcia nie tworzy obowiązku zgłaszania do Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 7

Procedura z art. 25k ustawy o transporcie kolejowym Zgodnie z TSI INF CR: Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 8

Procedura z art. 25k ustawy o transporcie kolejowym Odnowienie a modernizacja Zgodnie z art. 4 pkt 44 ustawy o transporcie kolejowym: odnowienie - większe prace wymienne w podsystemie lub w części podsystemu, które nie zmieniają całkowitych osiągów podsystemu Zgodnie art. 4 pkt 43 ustawy o transporcie kolejowym: modernizacja - większe prace modyfikacyjne wykonywane w podsystemie lub w jego części, poprawiające całkowite osiągi podsystemu Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 9

Procedura z art. 25k ustawy o transporcie kolejowym Zgodnie z TSI INF CR: Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 10

Procedura z art. 25k ustawy o transporcie kolejowym Podział ten aktualny jest tylko do obecnej TSI ! W nowych TSI kategorie będą inne! Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 11

Procedura z art. 25k ustawy o transporcie kolejowym Podsumowując: różnica pomiędzy odnowieniem a modernizacją sprowadza się do kryterium zmiany osiągów podsystemu na gruncie podsystemu „Infrastruktura” w obrębie TSI INF CR można osiągi podsystemu sprowadzić do parametrów użytkowych W przypadku pozostałych podsystemów sprawa jest bardziej skomplikowana, zależy to od konkretnego przypadku. Np. w przypadku podsystemu „Sterowanie – urządzenia przytorowe” o zmianie osiągów można mówić w przypadku zmiany funkcjonalności tj. dodawania nowych funkcji Podział na modernizację i odnowienie jest istotny ze względu na różnice w obowiązkach wobec Prezesa UTK Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 12

Procedura z art. 25k ustawy o transporcie kolejowym Odnowienie (art. 25k ust. 3 utk) W przypadku odnowienia podsystemu strukturalnego objętego zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi interoperacyjności systemu kolei zarządca albo przewoźnik kolejowy informuje Prezesa UTK o zakresie prac. Modernizacja (art. 25k ust. 3 utk) W przypadku modernizacji podsystemu strukturalnego objętego zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi interoperacyjności systemu kolei zarządca albo przewoźnik kolejowy przekazuje Prezesowi UTK dokumentację opisującą projekt. (art. 25k ust. 4 utk) Prezes UTK, w terminie nie dłuższym niż 4 miesiące, na podstawie dokumentacji, o której mowa w ust. 2, wydaje decyzję stwierdzającą, czy w związku z planowanym zakresem prac występują przesłanki do wydania zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji podsystemu strukturalnego po modernizacji, biorąc pod uwagę uwarunkowania techniczne oraz kryteria bezpieczeństwa systemu kolei. 13

Uwarunkowania techniczne Kryteria bezpieczeństwa systemu kolei Ocena wpływu na poziom bezpieczeństwa podsystemu Przesłanki do oceny przez Prezesa UTK w postępowaniu z art. 25k ust. 4 ustawy o transporcie kolejowym: Uwarunkowania techniczne Kryteria bezpieczeństwa systemu kolei Należy czytać to w duchu art. 20 Dyrektywy 2008/57/WE ! pojęcia niezdefiniowane w ustawie o transporcie kolejowym używane w odniesieniu do każdego podsystemu strukturalnego interpretowane indywidualnie, biorąc pod uwagę wiele czynników krytyczna jest przesłanka wpływu na bezpieczeństwo systemu kolei Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 14

Obowiązek uzyskania zezwolenia dla podsystemu Zgodnie z art. 25e ust. 1 ustawy o transporcie kolejowym: Zarządcy i przewoźnicy kolejowi mogą eksploatować wyłącznie podsystemy strukturalne, na które Prezes UTK wydał zezwolenie na dopuszczenie do eksploatacji. doprecyzowanie Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2013 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2013 r., poz. 1152) Podsystemy strukturalne eksploatowane w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy bez zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji mogą być nadal eksploatowane do momentu uzyskania zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji podsystemu strukturalnego po modernizacji albo odnowieniu Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 15

Obowiązek uzyskania zezwolenia dla podsystemu Ta ogólna zasada doznaje licznych wyjątków, w przypadku podsystemów: po odnowieniu (art. 25k ust. 3 utk) modernizacji, dla których wydano decyzje stwierdzające, że w związku z planowanym zakresem prac nie występują przesłanki do wydania zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji podsystemu strukturalnego po modernizacji (art. 25k ust. 4 utk) sieci kolejowych, które są funkcjonalnie wyodrębnione z systemu kolei i przeznaczone tylko na potrzeby pasażerskich przewozów lokalnych, oraz miejskich lub podmiejskich przewoźników kolejowych prowadzących działalność wyłącznie w obrębie tych sieci kolejowych (art. 25a ust. 1 pkt 1 utk) infrastruktury kolejowej należącej do zarządców prywatnej infrastruktury kolejowej (art. 25a ust. 1 pkt 2 utk) infrastruktury kolejowej przewidzianej wyłącznie do użytku lokalnego, turystycznego lub historycznego (art. 25a ust. 1 pkt 3 utk) metra (art. 2 pkt 1 utk) bocznic kolejowych (art. 2 pkt 2 utk) infrastruktury kolejowej obejmującej linie kolejowe o szerokości torów mniejszej niż 1435 mm (art. 2 pkt 3 utk) Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 16

Druk sejmowy 2791 – planowana nowelizacja Projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw z dnia 10 lipca 2014 r. Na chwilę obecną – 3 grudnia 2014 r. Komisja Infrastruktury przedstawiła sprawozdanie z prac nad projektem Art. 25k ust. 2 ustawy o transporcie kolejowym obecnie: W przypadku modernizacji podsystemu strukturalnego objętego zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi interoperacyjności systemu kolei zarządca albo przewoźnik kolejowy przekazuje Prezesowi UTK dokumentację opisującą projekt. planowana zmiana: W przypadku modernizacji podsystemu strukturalnego zarządca albo przewoźnik kolejowy przekazuje Prezesowi UTK dokumentację opisującą projekt wraz z oceną ryzyka dotycząca wpływu modernizacji na poziom bezpieczeństwa podsystemu przeprowadzoną zgodnie z przepisami Komisji Europejskiej dotyczącymi wspólnej metody oceny bezpieczeństwa w zakresie wyceny i oceny ryzyka Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 17

Druk sejmowy 2791 – planowana nowelizacja Projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw z dnia 10 lipca 2014 r. Na chwilę obecną – 3 grudnia 2014 r. Komisja Infrastruktury przedstawiła sprawozdanie z prac nad projektem Art. 25k ust. 4 ustawy o transporcie kolejowym obecnie: Prezes UTK, w terminie nie dłuższym niż 4 miesiące, na podstawie dokumentacji, o której mowa w ust. 2, wydaje decyzję stwierdzającą, czy w związku z planowanym zakresem prac występują przesłanki do wydania zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji podsystemu strukturalnego po modernizacji, biorąc pod uwagę uwarunkowania techniczne oraz kryteria bezpieczeństwa systemu kolei. planowana zmiana: Prezes UTK, biorąc pod uwagę dokumentację i ocenę ryzyka, o których mowa w ust. 2, uwarunkowania techniczne oraz kryteria bezpieczeństwa systemu kolei ,w terminie nie dłuższym niż 4 miesiące, wydaje decyzję stwierdzającą, czy w związku z planowanym zakresem prac niezbędne jest uzyskanie nowego zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji dla podsystemu strukturalnego po modernizacji Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 18

Druk sejmowy 2791 – planowana nowelizacja Projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw z dnia 10 lipca 2014 r. Na chwilę obecną – 3 grudnia 2014 r. Komisja Infrastruktury przedstawiła sprawozdanie z prac nad projektem Art. 25k ust. 5 ustawy o transporcie kolejowym obecnie: Prezes UTK wydaje zezwolenie na dopuszczenie do eksploatacji podsystemu strukturalnego, gdy przewidywane prace mogą mieć wpływ na poziom bezpieczeństwa podsystemu. planowana zmiana: Prezes UTK nakazuje uzyskanie nowego zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji dla podsystemu strukturalnego po modernizacji jeżeli przewidziane prace mogą negatywnie wpłynąć na ogólny poziom bezpieczeństwa podsystemu. Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 19

Obowiązek informacyjny o planowanej inwestycji Art. 25cb ust. 3 ustawy o transporcie kolejowym: Producent podsystemu albo jego upoważniony przedstawiciel, zarządca, przewoźnik kolejowy, dysponent, importer, wykonawca modernizacji, inwestor albo podmiot zamawiający jest obowiązany przekazać Prezesowi UTK informację o wszczęciu procedury weryfikacji WE podsystemu z zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi interoperacyjności systemu kolei w terminie 14 dni od dnia podpisania umowy z jednostką notyfikowaną. Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 20

Obowiązek informacyjny o planowanej inwestycji Kto: producent podsystemu albo jego upoważniony przedstawiciel, zarządca, przewoźnik kolejowy, dysponent, importer, wykonawca modernizacji, inwestor albo podmiot zamawiający Kiedy: w terminie 14 dni od dnia podpisania umowy z jednostką notyfikowaną. Co taka przesłana informacja powinna zawierać: nazwę podmiotu zgłaszającego, Nazwę (numer) jednostki notyfikowanej z którą podpisano umowę, opis podsystemu poddawanego ocenie (Nr linii, kilometraż, zakres prac), Techniczną Specyfikację Interoperacyjności (TSI) na zgodność z którą będzie przeprowadzana ocena. Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 21

Stosowanie składników interoperacyjności Zgodnie z art. 25e ust.1a utk: Podsystem strukturalny może być dopuszczony do eksploatacji w systemie kolei na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli: (…); składniki interoperacyjności, z których jest zbudowany, są właściwie zainstalowane i wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem; (…) Zgodnie z art. 25cc ust. 1 utk: Składniki interoperacyjności spełniają następujące wymagania: są dopuszczone do eksploatacji, w przypadku gdy umożliwiają osiągnięcie interoperacyjności w ramach systemu kolei przy jednoczesnym spełnianiu zasadniczych wymagań dotyczących interoperacyjności systemu kolei; są użytkowane na przeznaczonym dla nich obszarze użytkowania oraz są odpowiednio zamontowane i utrzymywane; posiadają deklaracje WE zgodności lub przydatności do stosowania składnika interoperacyjności z zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi interoperacyjności systemu kolei określonymi w TSI oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 25t. Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 22

Stosowanie składników interoperacyjności W przewodniku do stosowania TSI – część ogólna ujęto to tych słowach: Ocena zgodności składnika interoperacyjności nie zależy od tego, czy można go zintegrować z podsystemem. W każdym razie jednak w trakcie procedury weryfikacyjnej WE dla podsystemu konieczne będzie sprawdzenie, czy składniki interoperacyjności są użytkowane na przeznaczonym dla nich obszarze użytkowania określonym w rozdziale 5 każdej TSI i czy są właściwie zintegrowane z podsystemem. Przy sprawdzaniu zintegrowania z podsystemem należy uwzględnić ograniczenia i przepisy wskazane w deklaracji zgodności WE składnika interoperacyjności. Od tej zasady ustanowiono wyjątki Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 23

Stosowanie składników interoperacyjności Wyjątki: Określone w TSI: TSI INF CR TSI ENE CR pozwalają na stosowanie budowli i urządzeń nie posiadających deklaracji WE zgodności lub przydatności do stosowania pod warunkiem spełnienia rozdziału 6.6. odpowiednich TSI w trakcie okresu przejściowego wynoszącego 10 lat od dnia ich wejścia w życie Jednostka notyfikowana ocenia te składniki interoperacyjności w ramach weryfikacji podsystemu strukturalnego Produkcja lub modernizacja/odnowienie podsystemu przy użyciu składników interoperacyjności, które nie uzyskały certyfikacji, musi zostać zakończona przed upływem okresu przejściowego, włączając w to oddanie do eksploatacji. Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 24

Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa Harmonogramy PKP PLK Inwestycje z obecnej perspektywy finansowej na lata 2007-2013 należy rozliczyć do końca 2015 r. Zgodnie z informacjami Prezesa UTK, w 2015 r. (szczególnie w III oraz IV kwartale) spodziewane jest złożenie kilkudziesięciu wniosków o: wydanie zezwolenia dla podsystemu strukturalnego, przyznanie odstępstwa od stosowania TSI oraz wydanie decyzji stwierdzających, czy w związku z planowanym zakresem prac występują przesłanki do wydania zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji podsystemu strukturalnego po modernizacji (art. 25k utk) W tej sytuacji należy wziąć pod uwagę, że uzyskanie zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji podsystemu we właściwym terminie do rozliczenia inwestycji może być utrudnione Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 25

Wejście w życie nowych TSI W dniu 18 listopada 2014 r. Komisja Europejska przyjęła zestaw zrewidowanych TSI. Zmiany będą dotyczyć szeregu aktów prawnych: TSI PRM, TSI SRT, TSI LOC&PASS, TSI INF CR, TSI ENE CR, Zgodnie z planem, zmiany mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2015 r., choć obecnie ten termin jest zagrożony. Dla inwestycji na zaawansowanym etapie realizacji zostały przewidziane przepisy przejściowe Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 26

Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa Zapisy w SIWZ Przykładowo: TOM II SIWZ: Warunki umowy Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 27

Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa Zapisy w SIWZ Przykładowo: TOM II SIWZ: Warunki umowy Przywołany wcześniej zapis jest nieprawidłowy ze względu na to, że do uzyskania zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji wymagane jest załączenie certyfikatu weryfikacji WE wydanego dla całego podsystemu tj. objęcia nim również elementów nieujętych w zakresie prac. Uzyskanie zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji co do zasady możliwe jest tylko dla całego podsystemu określonego geograficznie (kilometrażowo). Wyjątki: Przewidziane w samych TSI (TSI CCS umożliwia wydanie oddzielnych zezwoleń na ETCS i GSM-R), Ustanowione decyzją Prezesa UTK wydaną na podstawie art. 25k ust. 4 utk, Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 28

Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa Zapisy w SIWZ Przykładowo: Program Funkcjonalno-Użytkowy Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 29

Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa Zapisy w SIWZ Przykładowo: Program Funkcjonalno-Użytkowy Przywołany wcześniej zapis jest nieprawidłowy (zbędny) ze względu na to, że TSI pozwalają na weryfikację WE podsystemu również w przypadku gdy budowle i urządzenia, określone jako składniki interoperacyjności nie posiadają deklaracji WE zgodności lub przydatności do stosowania pod warunkiem spełnienia rozdziału 6.6. odpowiednich TSI. Jest to rozwiązanie najefektywniejsze ekonomicznie i stwarzające najmniej sytuacji wątpliwych Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 30

Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa Zapisy w SIWZ Przykładowo: Program Funkcjonalno-Użytkowy z dnia 25 stycznia 2013 r. Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 31

Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa Zapisy w SIWZ Przykładowo: Program Funkcjonalno-Użytkowy z dnia 25 stycznia 2013 r. Decyzja Komisji 2006/679/WE z dnia 28 marca 2006 r. dotycząca technicznej specyfikacji dla interoperacyjności odnoszącej się do podsystemu sterowania ruchem kolejowym transeuropejskiego systemu kolei konwencjonalnych została zastąpiona nową TSI w dniu 25 stycznia 2012 r., którą stosuje się po upływie 6 miesięcy Decyzją Komisji 2012/88/UE z dnia 25 stycznia 2012 r. w sprawie technicznej specyfikacji interoperacyjności w zakresie podsystemów „Sterowanie” transeuropejskiego systemu kolei Dla podsystemu sterowanie – urządzenia przytorowe dla tej inwestycji przytorowe Prezes UTK nie przyznał odstępstwa Dla tej inwestycji powinna być zapewniona zgodność z późniejszą TSI Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 32

Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa Zapisy w SIWZ Przykładowo: Program Funkcjonalno-Użytkowy z dnia 25 stycznia 2013 r. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/57/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie interoperacyjności systemu kolei we Wspólnocie zdefiniowała podsystem „ruch kolejowy” jako podsystem funkcjonalny pkt 10 preambuły do Decyzji Komisji z dnia 14 listopada 2012 r. w sprawie technicznej specyfikacji interoperacyjności w zakresie podsystemu „Ruch kolejowy” systemu kolei w Unii Europejskiej i zmieniająca decyzję 2007/756/WE Niemożliwe jest uzyskanie certyfikatu weryfikacji WE dla tego podsystemu Urząd Transportu Kolejowego, Al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa 33

URZĄD TRANSPORTU KOLEJOWEGO Al. Jerozolimskie 134 02-305 Warszawa e-mail: utk@utk.gov.pl www.utk.gov.pl