Biblioterapia
Biblioterapia zbliżona jest do psychoterapii Pomoc w odnalezieniu się w nowej, trudnej sytuacji Informowanie uczestników sesji o rodzaju problemu (właściwa informacja) Uaktywnienie uczestników Stworzenie odpowiedniej atmosfery terapeutycznej Pozytywne wpływanie na stany emocjonalne Uzyskiwanie pozytywnego wpływu do siebie samych i środowiska, w którym żyją Stymulowanie pozytywnych zmian w zachowaniu i postępowaniu uczestników
Efektywność biblioterapii jest funkcją zmiennych, zależnych od: D – diagnozy, B – biblioterapeuty, P – pacjenta, S – sytuacji terapeutycznej, A – atmosfery terapeutycznej, I – intensywności terapii i czasu jej trwania Może wpływać na sfery życia: psychiczną (podniesienie jakości życia i dążenia do zaspokojenia potrzeb), intelektualną (rozbudowania wiedzy i umiejętności), społeczną (kontakty interpersonalne), emocjonalną (podniesienie własnej oceny). Terapeutyczne efekty: - adaptacja do nowej sytuacji - informacja na temat choroby, sytuacji psychicznej, społecznej, kulturalnej i sposobach ich zmiany - odnalezienie wzorców osobowych do naśladowania - rozwijanie nowych zainteresowań i zdolności - poznanie na nowo literatury
Filozoficzna: zderzenia świata literackiego ze światopoglądem odbiorcy Stanisław Siekierski wyróżnia następujące funkcje społeczne literatury: Filozoficzna: zderzenia świata literackiego ze światopoglądem odbiorcy Estetyczna: związana z potrzebami czytelnika, formą i treścią Wychowawcza: warunkuje rozwijania wrażliwości, myślenia twórczego, moralnego Poznawcza: rozwijanie świadomości czytelnika Werystyczna: naśladowanie przez książkę rzeczywistości Rozrywkowa: poprawa samopoczucia, dostarczenie przyjemności Substytutywna: książka kompensuje mechanizmy obronne, poprzez stymulację marzeń, podniesienie samooceny, obniżanie frustracji itd. Molicka M., Biblioterapia i Bajkoterapia, Media Rodzina, Poznań 2011, s. 117
Zasady funkcjonujące w trakcie prowadzenia zajęć biblioterapeutycznych: Dobrowolność uczestnictwa Uwzględnienie potrzeb, problemów i preferencji grupy Indywidualizacja programu (środki terapeutyczne) Indywidualizacja programu (poziom i tempo zajęć) Interdyscyplinarność zajęć (muzykoterapia, arteterapia, inne) Warto skorzystać z doświadczeń innych biblioterapeutów Cele biblioterapii dzieci: Nazwanie uczuć i nadawanie im wartości Uświadomienie poprzez tekst, że podobne problemy mają inni Rozwijanie dyskusji Rozwijanie myślenia i samoświadomości Wskazanie strategii radzenia sobie Zachęcenie do działania
Cechy wzorcowe biblioterapeuty: Zdolność empatii Łatwość nawiązywania kontaktów Umiejętność zdiagnozowania problemu Literatura Warsztat terapeutyczny (techniki wizualizacyjne, drama, techniki plastyczne) Komunikacja wewnątrz grupy Wyrozumiałość dla siebie i dla członków grupy
Model postępowania biblioterapeutycznego w procesie: adaptacji dziecka w grupie (I. Jurgielewiczowa Ten obcy i Inna, M. Józefackiej Lotnica, Chłopak na niepogodę, Kto sieje wiatr) przeciwdziałania agresywnym zachowaniom (I. Jurgielewiczowa Ten obcy, K. Boglar Supergigant z motylem, A. Dodziuk Pokochać siebie, P. Fijajewski Jak rozwinąć skrzydła, M. Fijajewska Stanowczo, łagodnie bez lęku). pobudzające twórcze myślenie (M. Musierowicz Szósta klepka, K. Szmidt Elementarz twórczego myślenia, K. Tepperwein Twórcza moc myślenia) Podsumowanie: Diagnoza, dobór literatury, etap pierwszy (czytanie indywidualne lub grupowe), identyfikacja z bohaterem(ami), przeżycie stanu katharsis), etap drugi (wgląd w siebie, możliwość zmiany zachowania, myślenia, postawy), etap trzeci (ewaluacja).
Adaptacja dziecka w grupie: Ja i inni, Obcy jest wśród nas, Osamotnienie, Kiedy jestem chory Wzmacnianie poczucia własnej wartości: Kiedy byłem mały, Kiedy jestem chory, Moja choroba, Nie zapomnij o ogrodach, Te szpitalne ogrody, Jak mam Soniu mówić do Ciebie Chorzy z dysfunkcją narządu ruchu: Moja choroba, Te szpitalne ogrody, Jak mam Soniu mówić do Ciebie Rozwijające twórcze myślenie: Jestem kompozytorem, Co widzę, kiedy słucham muzyki? Przeciwdziałanie agresji: Osamotnienie, Kiedy byłem mały, Tak trudno dorastać, Czy to kradzież?