Zrównoważone krajobrazy - rzecz o urbanistyce krajobrazowej dr hab. inż. arch. Alina Drapella-Hermansdorfer, prof. PWr PWr WA, Zakład Kształtowania Środowiska Rok Krajobrazów Pomorza - Krajobrazy Zurbanizowane, Gdańsk 3-4 grudnia 2012

5 zasad zrównoważonego kształtowania krajobrazu Zasada nadrzędności dobra publicznego nad dobrem prywatnym, Zasada równorzędności przestrzeni negatywowych i pozytywowych, Zasada łączenia celów przyrodniczych, społecznych i ekonomicznych, Zasada tworzenia sieci, Zasada zintegrowanego zarządzania krajobrazem.

Zasada 1: Nadrzędności celu publicznego

Zasada 1: Krajobraz – obszar postrzegany przez ludzi …. przez pryzmat wspólnego dobra oraz – interesu prywatnego.

Brak procedur uzgadniania kierunków kształtowania krajobrazu (zw Brak procedur uzgadniania kierunków kształtowania krajobrazu (zw. celami jakości).

Problem specyficznie polski – liberalizm przepisów dot Problem specyficznie polski – liberalizm przepisów dot. zabudowy działek siedliskowych -

Brak postrzegania problemów krajobrazowych w kategoriach perspektywicznych i kompleksowych

Wynik: Ok. 38 mln pomysłów na krajobraz w skali Polski, Ok. 730 mln pomysłów na krajobraz w skali Europy, Ok. 7 mld pomysłów na krajobraz w globu.

Obecność problematyki krajobrazowej w oprac Obecność problematyki krajobrazowej w oprac. planistycznych i brak tej obecności w życiu społecznym http://www.bip.krakow.pl/?dok_id=27732&sub_dok_id=27732

http://www.bip.krakow.pl/?dok_id=27732&sub_dok_id=27732

Projektowanie uczestniczące - współpraca PWr z gminami ościennymi Wrocławia Org. i fot. J. Wiszniowski

Projektowanie uczestniczące: Prace uczniów kl. IV i VII Szk. Podst Projektowanie uczestniczące: Prace uczniów kl. IV i VII Szk. Podst. w Psarach Org. i fot. J. Wiszniowski

Ad. 1 – nadrzędność celu publicznego w kształtowaniu krajobrazu: Potrzeba dialogu i uzgadniania celów krajobrazowych, Potrzeba zmiany języka z dwuwymiarowego na trójwymiarowy język wizualizacji jako komentarzy wyjaśniających dokumenty planistyczne w toku opiniowania oraz konsultacji społecznych, Potrzeba zmiany systemu wartości – jakość w wielości

Zasada 2: Równorzędności przestrzeni negatywowych i pozytywowych,

przestrzenie pozytywowej (białe, otwarte, publiczne) – wnętrza krajobrazowe; przestrzenie negatywowe (czarne, zabudowane) – ściany wnętrz krajobrazowych http://www.robertlpeters.com/news/allnews/negative-positive/

http://intermediatelandscapes.com/2011/10/26/10-waterfront-regeneration-projects-around-the-world/ Projektowanie przestrzeni pozytywowych jako podst. narzędzie urbanistyki wg OMA - Melun-Sénart, Francja lata 1980.

Zmiana języka: cz. pracy stud. Mateusza Góry i Marty Karczewskiej w ramach współpracy z gminami pod kier. dr Jacka Wiszniowskiego ZKŚ WA PWr

Ad. 2 – równorzędność przestrzeni pozytywowych w kształtowaniu krajobrazu: Potrzeba kształtowania przestrzeni publicznych jako elementów krystalizujących strukturę przestrzenną miasta, Potrzeba przywrócenia elementów kompozycji urbanistyczno-krajobrazowej w edukacji studentów gospodarki przestrzennej, architektury i architektury krajobrazu , Potrzeba ochrony walorów widokowych przestrzeni publicznych – punktów, ciągów i osi widokowych.

Zasada 3: Łączenia celów przyrodniczych, społecznych i ekonomicznych

3 P's = Profit + Planet + People Planet Środowisko przyrodnicze People Środowisko społeczne Profit Środowisko techn-ekon.

Model biocentryczny Model socjocentryczny Model technocentryczny Ochrona krajobrazu - Nurt konserwacji krajobrazu Gospodarowanie krajobrazem – nurt kultywacji krajobrazu Planowanie krajobrazu – nurt transformacji krajobrazu

Ad. 3 – łączenie celów przyrodniczych, społecznych i ekonomicznych: Potrzeba równowagi między bierną polityką ochrony a potrzebą transformacji, Potrzeba innowacyjnych metod kształtowania krajobrazu, Potrzeba wizji (myślenie perspektywiczne i globalne).

Zasada 4: Tworzenie sieci

Główny korytarz ekologiczny miasta wypreparowany ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia (2010)

System powiązań ekologicznych I i II rzędu wypreparowany na potrzeby planu krajobrazowego rzeki Ślęzy we Wrocławiu (2012)

Główne ogniwa parku rzecznego Ślęzy wypreparowane na potrzeby planu krajobrazowego rzeki Ślęzy we Wrocławiu (2012)

Zielona Infrastruktura: system terenów zieleni oraz urządzeń technicznych mający na celu: fitomeliorację i zagospodarowanie wody opadowej w pobliżu miejsca opadu, Wellesley Road Park Lane; Croydon, Londyn; OKRA Landscape Architects www10.aeccafe.com/blogs/arch-showcase/2011/05/05/wellesley-road-park-lane-in-croydon-london-by-okra-landscape-architects/characterzones_18april/

Zielona Infrastruktura: system terenów zieleni oraz urządzeń technicznych mający na celu: 2. podniesienie jakości życia mieszkańców (zdrowie, wypoczynek). Wellesley Road Park Lane; Croydon, Londyn; OKRA Landscape Architects www10.aeccafe.com/blogs/arch-showcase/2011/05/05/wellesley-road-park-lane-in-croydon-london-by-okra-landscape-architects/characterzones_18april/

Zielona Infrastruktura: system terenów zieleni oraz urządzeń technicznych mający na celu: 3. poprawę war. wegetacji roślin – zwiększenie bioróżnorodności. Wellesley Road Park Lane; Croydon, Londyn; OKRA Landscape Architects www10.aeccafe.com/blogs/arch-showcase/2011/05/05/wellesley-road-park-lane-in-croydon-london-by-okra-landscape-architects/characterzones_18april/

Zielona Infrastruktura: system terenów zieleni oraz urządzeń technicznych mający na celu: 4. zmniejszenie il. wód odprowadzanych do rzeki – poprawa war. bezpieczeństwa powodziowego. Wellesley Road Park Lane; Croydon, Londyn; OKRA Landscape Architects www10.aeccafe.com/blogs/arch-showcase/2011/05/05/wellesley-road-park-lane-in-croydon-london-by-okra-landscape-architects/characterzones_18april/

Ruch pieszo-rowerowy i zielone salony przy Welleskey Rd Pk Lane

przechwytujące i odprowadzające wodę: Typy urządzeń: przechwytujące i odprowadzające wodę: rynny, rury spustowe, rowy, suche potoki, Wellesley Road Park Lane; Croydon, Londyn OKRA Landscape Architects www10.aeccafe.com/blogs/arch-showcase/2011/05/05/wellesley-road-park-lane-in-croydon-london-by-okra-landscape-architects/characterzones_18april/

2. Retencjonujące i piętrzące wodę: Typy urządzeń: 2. Retencjonujące i piętrzące wodę: zielone dachy, oczka wodne, sztuczne mokradła, kaskady, cysterny, zieleń, wszystkie powierzchnie gąbczaste Wellesley Road Park Lane; Croydon, Londyn; OKRA Landscape Architects www10.aeccafe.com/blogs/arch-showcase/2011/05/05/wellesley-road-park-lane-in-croydon-london-by-okra-landscape-architects/characterzones_18april/

Typy urządzeń: 3. Infiltrujące wodę: pasaże i muldy chłonne (kałuże ekologiczne), sztuczne mokradła, wszystkie powierzchnie przepuszczalne, Wellesley Road Park Lane; Croydon, Londyn: OKRA Landscape Architects www10.aeccafe.com/blogs/arch-showcase/2011/05/05/wellesley-road-park-lane-in-croydon-london-by-okra-landscape-architects/characterzones_18april/

Ogród Gigantów, Lille Pow. 2 ha Ilość roślin - 45 tys. Autorzy: Atelier MUTABILIS, paysagistes Duncan LEWIS, architecte, urbaniste et designer Stéphanie BUTTIER, artiste paysagiste Quentin GAREL, artiste sculpteur ARC-EN-SCENE, scénographes DVVD, ingénierie du bâtiment SOGREAH CONSULTANTS, ingénierie en infrastructure et économiste ATELIER D’ECOLOGIE URBAINE, ingénierie en environnement et en hydraulique

Ad. 4 – tworzenie sieci Potrzeba integrowania krajobrazu za pomocą sieci , Potrzeba rozbudowy zielonej infrastruktury, łączącej cele przyrodnicze (korytarze ekologiczne), społeczne (ścieżki piesze i rowerowe, przestrzenie publiczne) i ekonomiczno-techniczne (zrównoważone systemy drenażu), Potrzeba poszerzenia (zamkniętej) listy inwestycji celu publicznego oraz/lub wykorzystania punktów już istniejących (art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami).

Wypisy z art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r Wypisy z art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r., o gospodarce nieruchomościami) Pkt 2) budowa i utrzymywanie ciągów drenażowych (…); 3) budowa i utrzymywanie publicznych urządzeń służących do zaopatrzenia ludności w wodę, gromadzenia, przesyłania, oczyszczania i odprowadzania ścieków (…); 4) budowa oraz utrzymywanie obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska, zbiorników i innych urządzeń wodnych służących zaopatrzeniu w wodę, regulacji przepływów i ochronie przed powodzią, a także regulacja i utrzymywanie wód oraz urządzeń melioracji wodnych (…); 6) budowa i utrzymywanie (…) publicznych : obiektów ochrony zdrowia, przedszkoli, domów opieki społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych i obiektów sportowych;

Zasada 5: Zintegrowanego zarządzania

Potrzeba korekty szeregu SUiKZP oraz mpzp pod kątem defragmentacji krajobrazu oraz wykorzystania usług ekosystemowych.

Stud: Magdalena Duda Magdalena Lis i Aleksandra Ziobrowska: Szymanów – cele i zadania rozwojowe, 2012.

Ad. 5 – potrzeba zintegrowanego zarządzania krajobrazem: Potrzeba dialogu i profesjonalizmu w zarządzaniu krajobrazem, Potrzeba polityk i strategii krajobrazowych na różnych szczeblach , Potrzeba zwiększenia roli SUiKZP oraz ustawowego wprowadzenia problematyki krajobrazowej jako jednego z rozpatrywanych kierunków zag. przestrzennego.

1. Program Reintegracji Osiedli w strefie podmiejskiej Wrocławia na przykładzie Gminy Wisznia Mała. Oprac. Jacek Wiszniowski (red.), Krzysztof Cebrat, Maciej Stojak, Łukasz Dworniczak. PWr WA, Zakład Kształtowania Środowiska, Wrocław 2012 e-book www.krajobrazy.pwr.wroc.pl 2. Plan krajobrazowy rzeki Ślęzy we Wrocławiu. Ćwiczenia projektowe p. kier. autorki. PWr WA, Zakład Kształtowania Środowiska, Wrocław 2012

Aspekty Kryteria oceny przyrodnicze 1. Wykorzystanie miejsca, recykling terenu 2. wyk. energii naturalnych – orientacja budynków i pomieszczeń, strefowanie, ciepło zwierząt i nawozu (biomasy), kształt opływowy; 3. wyk. wody na działce (w tym opadowej i szarej), 4. Kompensacja przyrodnicza – uprawy, kompostowanie, hodowla zwierząt; społeczne Powszechność i dostępność finansowa, 2. Wielofunkcyjność:- jedność miejsca pracy, zamieszkania i wypoczynku, 3. Integracja przestrzeni zewnętrznych i wewnętrznych – rozwiązania prozdrowotne; techniczno-ekonomiczne 1. wykorzystanie lokalnych odnawialnych materiałów budowlanych, 2. łatwość montażu, wymiany i rozbiórki konstrukcji, 3. bezodpadowość.