Wycena przedsiębiorstwa Doc. dr Sławomir Wymysłowski Wydział Zarządzania UW

Wartość 1. ekonomiczna, 2. w użyciu, 3. właściciela, 4. księgowa, 5. odtworzeniowa, 6. zamiany – zastąpienia, 7. rynkowa, 8. sprawiedliwa, 9. inwestycji, 10. nieodłączna, 11. likwidacyjna, 12. goodwill, 13. biznesu w działaniu, 14. kapitalizacji rynkowej, 15. dla biznesu, 16. szacunkowa, 17. podatkowa, 18. zabezpieczenia.

Definicje wartości używane przy wycenach przedsiębiorstwa L.p. Wartość interpretacja 1. Wartość użytkowa – ujęcie księgowe Bieżąca, szacunkowa wartość przyszłych przepływów pieniężnych, których wystąpienia oczekuje się z tytułu dalszego użytkowania składnika aktywów przedsiębiorstwa oraz jego likwidacji na zakończenie okresu użytkowania. 2. Wartość właściciela Odnosi się do aktualnego i przyszłego właściciela aktywów. Miernik tej wartości to wartość pozbycia się lub wartość pozbawienia aktywów. 3. Wartość księgowa Wartość wykazywana w sprawozdaniach finansowych, podlegająca ogólnie przyjętym zasadom rachunkowości

Definicje wartości używane przy wycenach przedsiębiorstwa - c.d. L.p. Wartość interpretacja 4. Wartość rynkowa Cena wymienna dobra lub usługi na każdym rynku (szerokie znaczenie). Także wartość aktywu będącego przedmiotem obrotu na zorganizowanym rynku, np. giełdzie papierów wartościowych, giełdzie towarowej (węższe znaczenie) 5. Wartość godziwa – ujęcie księgowe Kwota, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami . 6. Wartość odtworzeniowa Koszt zastąpienia posiadanych urządzeń, maszyn i innych środków trwałych identycznymi co do rodzaju aktywami.

Definicje wartości używane przy wycenach przedsiębiorstwa - c.d. L.p. Wartość interpretacja 7. Wartości inwestycji Wartość zdyskontowanych na dzień dzisiejszy przepływów pieniężnych wg odpowiedniej dla danego inwestora stopy dyskontowej. 8. Wartość likwidacyjna Odnosi się do sytuacji, gdy przedsiębiorstwo musi zlikwidować część lub całość swoich aktywów i roszczeń. 9. Wartość goodwill – ujęcie księgowe Wartość rynkowa minus wartość godziwa

Definicje wartości używane przy wycenach przedsiębiorstwa - c.d. L.p. Wartość interpretacja 10. Wartość biznesu w działaniu Wartość przedsiębiorstwa rozpatrywanego jako funkcjonująca na rynku organizacja. Alternatywą dla tej wartości jest wartość likwidacyjna. 11. Wartość kapitalizacji rynkowej Iloczyn wszystkich wyemitowanych akcji spółki i ceny 1 akcji obliczony na określony dzień. 12. Wartość podatkowa Służy za podstawę do ustalenia podatków od nieruchomości lub innych aktywów.

Definicje wartości używane przy wycenach przedsiębiorstwa - c.d. L.p. Wartość interpretacja 13. Wartość zabezpieczająca Wartość aktywu wykorzystywana do zabezpieczenia pożyczki lub innego zobowiązania. 14. Wartość bilansowa Wartość, według której dany składnik majątku jest ujmowany w bilansie po odliczeniu umorzenia oraz kwoty odpisów amortyzacyjnych.

Sytuacje wymagające przeprowadzenia wyceny związane ze zmianami własnościowymi: zamierzona sprzedaż przedsiębiorstwa lub jego części, zamierzony zakup przedsiębiorstwa lub jego części, transakcje kupna – sprzedaży między właścicielami danego przedsiębiorstwa, nacjonalizacja przedsiębiorstwa lub jego części, podział przedsiębiorstwa, fuzja z innymi podmiotami, wniesienie przedsiębiorstwa jako aportu do innej firmy, likwidacja przedsiębiorstwa

pozostałe: wybór strategii działania na podstawie kryterium wartości przedsiębiorstwa, ubezpieczenie majątku przedsiębiorstwa, ustalenie wartości odszkodowania, ustalenie wartości zabezpieczenia kredytów, aktualizacja wartości bilansowej aktywów, przekazanie lub przejęcie przedsiębiorstwa bądź jego części w ramach umowy leasingu finansowego, pomiar podatku od darowizny, spadku oraz opłaty skarbowej od transakcji kapitałowej, jeśli przedmiotem ich jest przedsiębiorstwo (jego część)

Uniwersalne zasady wyceny zawsze wyraźnie określony jest cel wyceny, punktem wyjścia każdej metody wyceny są dane ewidencji księgowej, wartość przedsiębiorstwa jest odróżniana od jego ceny, wartość prawie nigdy nie jest określana wyłącznie na podstawie majątku przedsiębiorstwa, uwzględniane są wyniki osiągnięte przez firmę w przeszłości oraz prognozy jej rozwoju,

Uniwersalne zasady wyceny c.d. zbędne przedmioty majątkowe są wyłączane z substancji przedsiębiorstwa i wyceniane oddzielnie według wartości likwidacyjnej, wartość likwidacyjna z reguły traktowana jest jako najniższa z możliwych wartości, szereg stosowanych procedur wyceny uwzględnia czynnik ryzyka przyszłych warunków z działalności przedsiębiorstwa poprzez oszacowanie stopy dyskontowej lub pomniejszenie wartości całkowitej przedsiębiorstwa

Funkcje wyceny przedsiębiorstw I doradcza dostarcza niezbędnych informacji o wartości przedsiębiorstwa zwłaszcza szacunku maksymalnych cen możliwych do zaakceptowania przez potencjalnego kupca i minimalnych możliwych do przyjęcia przez sprzedającego; II argumentacyjna wykorzystuje informacje uzyskane w trakcie wyceny dla wzmocnienia siły przetargowej każdej ze stron transakcji; sprowadza się do starannej selekcji liczb i faktów jakościowych, które jako argumenty zostaną w odpowiedni sposób i w odpowiednim momencie przedstawione drugiej stronie negocjacji;

Funkcje wyceny przedsiębiorstw – c.d. III mediacyjna wyniki wyceny zrealizowanej przez niezależnego eksperta ułatwiają przezwyciężenie rozbieżności, jednocześnie osłabiając znaczenie funkcji argumentacyjnej; IV informacyjna dostarcza danych o przedsiębiorstwie, jego standingu oraz perspektywach rozwojowych otoczenia; V zabezpieczająca zabezpiecza przed możliwością wyniknięcia sporów na tle wyceny bądź przed zaistnieniem konfliktu interesów.

Źródła informacji dla potrzeb wyceny SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA bilans rachunek zysków i strat rachunek przepływów pieniężnych zestawienie zmian w kapitale własnym sprawozdanie F - 01 sprawozdanie o ruchu środków trwałych sprawozdanie o inwestycjach SPRAWOZDAWCZOŚĆ RZECZOWA dokumentacja organizacyjna dokumentacja kadrowa dokumentacja techniczno- ekonomiczna dokumentacja handlowa dokumentacja prawna PLANY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ plany rozwoju i plany inwestycyjne prospekty emisyjne biznes plany

Źródła informacji dla potrzeb wyceny – c.d. PROTOKOŁY KONTROLI, NARAD, KONFERENCJI raporty, sprawozdania opinie biegłych rewidentów i rzeczoznawców wyniki bezpośrednich oględzin majątku opracowania firm konsultingowych WYNIKI DOTYCHCZASOWYCH ANALIZ publikacje i raporty zrzeszeń, izb przemysłowo-handlowych, jednostek naukowo-badawczych, banków, urzędów skarbowych publikacje statystyczne INNE akty normatywne biuletyny informacyjne rejestry handlowe raporty wywiadowni gospodarczych

Metody wyceny przedsiębiorstwa Majątkowe Dochodowe Mieszane Porównawcze – rynkowe Kreowanie wartości Opcje

Majątkowe Księgowa Skorygowanych aktywów netto Wartości likwidacyjnej Wartości odtworzeniowej

przepływów pieniężnych, Dochodowe Zdyskontowanych: zysków, przepływów pieniężnych, dywidend Metoda APV

Mieszane Szwajcarska Berlińska Stuttgarcka UEC

Cena/wartość księgowa Porównawcze - rynkowe Mnożnikowe: Cena/Zysk Cena/Sprzedaż Cena/EBITDA Dywidenda/Akcję Inne mnożniki: WP/EBIT WP/EBITDA WP/OCF Cena/wartość księgowa

Mnożniki używane do wyceny firm internetowych: Porównawcze – rynkowe c.d. Mnożniki używane do wyceny firm internetowych: Cena/sprzedaż Cena/liczba subskrybentów Cena/liczba odwiedzanych stron

Kreowanie wartości Ekonomiczna wartość dodana (EVA) Zysk ekonomiczny (economic profit) Cash Value Added (CVA) CFROI

Opcje Black i Scholes Opcje inwestycyjne Rozwój projektu

Metody majątkowe W praktyce wycenę zaczyna się na ogół od metod majątkowych. Zgodnie z istotą tych metod, wyceniany podmiot jest tyle wart, ile w momencie wyceny warte są wycenione w różny sposób jego aktywa netto, czyli aktywa ogółem pomniejszone o zobowiązania

Metoda księgowa Jest to najprostsza metoda z grupy metod majątkowych. Wycena przy jej pomocy polega na odjęciu od sumy bilansowej ogółu zobowiązań ciążących na podmiocie. Zalety: prostota, jednoznaczny wynik, trudne do zakwestionowania źródło informacji, jakim jest bilans.

Metoda księgowa c.d. Słabe strony: rozmijanie się rynkowej i bilansowej wartości wycenianych aktywów i pasywów obcych, pomimo, że ustawa o rachunkowości stwarza szanse, by różnice te nie były duże, pomijanie przy wycenie aktywów umorzonych a jeszcze pracujących, nieuwzględnianie pozamaterialnych składników wartości tworzących renomę podmiotu, takich jak: marka, jakość i atrakcyjność wyrobów, potwierdzona certyfikatami i wyróżnieniami krajowymi i zagranicznymi, nie branie pod uwagę tych aspektów kondycji finansowej przedsiębiorstw, których bilans nie obrazuje, np. relacji przychodów do kosztów, różnych obszarów tworzenia wyniku finansowego

Metoda skorygowanych aktywów netto Doprowadza się w niej bilansową wartość poszczególnych aktywów i pasywów do wartości rynkowej. Etapy: sporządzenie i weryfikacja bilansu, identyfikacja znanych, a pominiętych w bilansie aktywów i zobowiązań skorygowanie do wartości rynkowej wszystkich aktywów i zobowiązań, zarówno ujętych, jak i nie ujętych w bilansie, ewentualne skorygowanie zobowiązań podatkowych, jeśli rynkowa wartość aktywów i zobowiązań rozminie się z ich wartością księgową, odjęcie rynkowej wartości kapitału uprzywilejowanego od różnicy między aktywami ogółem a skorygowanymi zobowiązaniami

Korekta poszczególnych pozycji papiery wartościowe stanowiące element inwestycji krótkoterminowych koryguje się do poziomu ich aktualnej wartości rynkowej; należności koryguje się uwzględniając terminy ich zapadalności; zapasy koryguje się uwzględniając dwa kryteria: okres ich rotacji oraz możliwość sprzedania ich po cenie rynkowej;

Korekta poszczególnych pozycji c.d. należności długoterminowe doprowadza się do wartości rynkowej, podobnie jak krótkoterminowe, tj. z uwzględnieniem terminów ich zapadalności; inwestycje długoterminowe mające charakter udzielonych pożyczek lub nabytych obligacji koryguje się, ustalając ich rynkową wartość poprzez dyskontowanie wszystkich odsetek, których można się spodziewać do nadejścia terminu zapadalności a także ich wartości nominalnej

Korekta poszczególnych pozycji c.d. rynkową wartość inwestycji o charakterze akcji i udziałów szacuje się dyskontując wszystkie spodziewane dywidendy i oczekiwaną cenę sprzedaży, rzeczowe aktywa trwałe koryguje się uwzględniając ich charakter. Grunty stanowiące własność podmiotu przeszacowuje się mając na uwadze ich cenę rynkową. Budynki i obiekty inżynierii lądowej wycenia się w oparciu o dwa kryteria: wartość gruntu, na którym stoją oraz ich aktualną i przyszłą wartość użytkową. Maszyny i urządzenia oraz środki transportu wycenia się według hipotetycznych cen ich sprzedaży,

Korekta poszczególnych pozycji c.d. wartości niematerialne i prawne wycenia się według spodziewanych cen ich sprzedaży lub – w przypadku przewidywanych trudności z ich spieniężeniem – odstępuje się od rynkowej ich wyceny zobowiązania nieprzeterminowane oprocentowuje się odpowiednią stopą procentową, przeterminowane pomniejszą się o odsetki za zwłokę.

Metoda likwidacyjna Wyceniane tą metodą przedsiębiorstwo jest tyle warte, ile wyniosłyby hipotetyczne wpływy netto uzyskane przez właścicieli w przypadku likwidacji podmiotu i sprzedaży jego majątku. Wartość likwidacyjna jest różnicą między wartością upłynnienia aktywów , zobowiązaniami, które należałoby spłacić oraz kosztami związanymi z przeprowadzeniem procesu likwidacji

Formuła Wilcoxa - Gamblera: rzeczowe aktywa trwałe oraz wartości niematerialne i prawne przyjmuje się na poziomie 50% ich wartości księgowej; finansowe aktywa trwałe oraz papiery wartościowe przeznaczone do obrotu wycenia się według wartości rynkowej; zapasy, należności i inne niepieniężne aktywa obrotowe szacuje się na poziomie 70% wartości księgowej; środki pieniężne przyjmuje się według ich wartości bilansowej; zobowiązania wycenia się według ich wartości rynkowej.

Metoda odtworzeniowa Ta metoda zakłada, że wyceniany podmiot jest tyle wart, ile wyniosłyby nakłady, jakie należałoby ponieść, chcąc stworzyć od podstaw podmiot możliwie jak najwierniej przypominający jednostkę wycenioną, pomniejszone o zobowiązania tej jednostki.

Cechy metod majątkowych Wszystkie majątkowe metody wyceny wartości przedsiębiorstw mają wiele wspólnych cech: - Bazują jedynie na aktualnej, w różny sposób wycenionej wartości aktywów i zobowiązań, pomijając zdolność wycenianych podmiotów do kreowania dochodów w przyszłości. - Mogą mieć zastosowanie do wyceny wszelkich podmiotów gospodarczych, niezależnie od ich obecnej i przewidywanej kondycji finansowej i pozycji rynkowej. - Pomijają na ogół lub uwzględniają w małym zakresie zmianę wartości pieniądza w czasie. Z powyższych powodów, jeśli wycena przeprowadzana jest także przy pomocy innych metod, wyniki uzyskane metodami majątkowymi traktowane bywają jedynie jako punkt odniesienia dla wyników uzyskanych dzięki innym metodom, uwzględniającym więcej czynników kreujących wartość niż tylko substancja majątkowa i zobowiązania.

Komponenty wartości Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej Stopa dyskontowa Zadłużenie Okres wzrostu wartości Stopa wzrostu sprzedaży

Komponenty wartości c.d. Marża zysku operacyjnego Inwestycje w majątek trwały Inwestycje w kapitał obrotowy Stopa podatku dochodowego Koszt kapitału

Komponenty wartości c.d. Lojalność klientów „Koprodukcja” ( wciąganie dostawców i odbiorców w proces tworzenia wartości) Dźwignia operacyjna Dźwignia finansowa Okres życia aktywów

Komponenty wartości – ujęcie alternatywne związane z kreowaniem przychodów związane z optymalizacją procesów gospodarczych zachodzących w ramach podstawowej działalności operacyjnej związane z wyzwalaniem środków pieniężnych zamrożonych w niektórych pozycjach bilansowych