Centralna Sterylizatornia jako jednostka akredytowana VIII Sympozjum naukowo-szkoleniowe „Bezpieczna Sterylizatornia” Katowice, 24 czerwca 2014 r. Centralna Sterylizatornia jako jednostka akredytowana Olga Rakowska Szpital Śląski w Cieszynie

Przystępując do procesu akredytacyjnego należy przyjąć, że wszyscy pracownicy szpitala zmierzą się z ogromem pracy i zaangażowania w: aktualizowaniu / przyswajaniu (wiedzy, procedur, zarządzeń), ulepszaniu (działań, dostępu do świadczeń), usprawnianiu (poszczególnych czynności, zadań), modyfikowaniu (przyzwyczajeń, nawyków), modernizowaniu (infrastruktury), dostosowaniu (usług do potrzeb klienta/pacjenta) uzyskaniu (właściwych efektów terapeutyczno-opiekuńczych i zadowolenia pacjenta).

Proces akredytacyjny Praca zbiorowa, oceniana cząstkowo, Egzamin dla Szpitala i pracowników, Narzędzie do wystawienia oceny, Świadectwem z notą pozytywną jest Certyfikat Akredytacyjny.

Akredytacja: /uwierzytelnienie/ – dobrowolne przystąpienie placówki opieki zdrowotnej do oceny jakości swoich usług przez niezależną, bezstronną jednostkę akredytacyjną. accredito (łac.) – zawierzać, zaufać credo (łac.) – wiara

Czym jest jakość: Stopień doskonałości, oceniany przez użytkownika – Platon, Zgodność z wymaganiami – P. B. Crosby, Stopień uwolnienia wyrobu od wad i błędów – koncepcja japońska, Spełnienie potrzeb i oczekiwań klienta – Międzynarodowe Normy Jakości ISO 9000 (obecnie ISO 9001:2000).

Normy ISO - Systemy zarządzania jakością określają wymagania organizacyjne (w tym materiały i urządzenia) konieczne do produkcji lub świadczenia usług wysokiej jakości, działania oparte na standardach zarządzania jakością, są: odpowiednio udokumentowane, dostosowane do aktualnych przepisów.

Certyfikat ISO Może otrzymać: każde: przedsiębiorstwo, firma, osoba fizyczna lub organizacja, zajmujace się: produkcją, handlem, usługami, wybrana procedura lub komórka organizacyjna.

Akredytacja Kompleksowe Zarządzanie Jakością. Ocena stopnia zgodności działań danej placówki medycznej ze standardami akredytacyjnymi. Ocenianiane są wszystkie komórki organizacyjne danego szpitala.

Standardy akredytacyjne: nakierowane są na poprawę jakości: usług, opieki, bezpieczeństwa pacjenta, umożliwiają wszechstronną ocenę działań, dostosowują poziom opieki i usług do wymogów krajowych i międzynarodowych.

Akredytacja placówki medycznej stanowi dowód: zaufania instytucji akredytującej, spełniania wymogów Standardów Akredytacyjnych, świadczenia usług w oparciu o wyżej wymienione standardy.

Historia: Stany Zjednoczone: początek XX w. słowo akredytacja pojawia się w ocenie oddziałów chirurgicznych, 1951 r. - powołanie Komisji Wspólnej ds. Akredytacji Szpitali, 1987 r. - poszerzenie obszaru działania w. w. i przemianowanie na Komisję Wspólną ds. Akredytacji Organizacji Opieki Zdrowotnej (JCAHO).

Historia cd. Świat: USA, Kanada, Australia Europa: 1990 r., Wielka Brytania pierwszy program akredytacyjny CASPE, Katalonia (Hiszpania) Katalonia - region

Historia cd. Polska: 1997 r. - pierwsze zgoszenia szpitali o przystąpienie do procesów akredytacyjnych, 1998 r. - powstanie: Ośrodka Akredytacyjnego, opracowanie Programu Akredytacji Szpitali, powołanie zespołów wizytujących.

Kolejność przystępowania do programów akredytacyjnych: 1997 r. - Czechy 1998 r. - Polska, Szwajcaria 1999 r. - Francja, Litwa, Holandia, Włochy 2000 r. - Portugalia 2001 r. - Niemcy, Bułgaria 2002 r. - Dania, Irlandia, Kirgistan 2003 r. - Bośnia 2004 r. - Chorwacja

Liczba akredytowanych szpitali: (stan na 2010 r.) 100% - Korea Pd, Kazachstan, Francja 90% - USA 30% - Japonia 20% - Czechy 17% - Polska 97 szpitali po 12 w woj. śląskim i warmińsko – mazurskim (wg CMJ) 1% - Indie (za: Kutryba B., Kutaj-Wąsikowska H.; w: Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia; K-w; Medycyna Praktyczna 2012/10.)

Misja Programu Akredytacji w Polsce: „Poprawa jakości opieki zdrowotnej świadczonej społeczeństwu polskiemu.”

Eksperci Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia celem doskonalenia opieki szpitalnej stworzyli Zestaw Standardów Akredytacyjnych składających się z 15 działów obejmujących m.in.: bezpośrednią opiekę nad pacjentem, rodzaje i organizację świadczonych usług, funkcjonowanie i zarządzanie szpitala.

Zestaw Standardów Akredytacyjnych: Ciągłaść Opieki (CO) Prawa Pacjenta (PP) Ocena Stanu Pacjenta (OS) Opieka nad Pacjentem (OP) Kontrala Zakażeń (KZ) Zabiegi i Znieczulenia (ZA) Farmakoterapia (FA) Laboratorium (LA) Diagnostyka Obrazowa (DO) Odżywianie (OD) Poprawa Jakości i Bezpieczeństwo Pacjenta (PJ) Zarządzanie Ogólne (ZO) Zarządzanie Zasobami Ludzkimi (ZZ) Zarządzanie Informacją (ZI) Zarządzanie Środowiskiem Opieki (ŚO)

Przykładowe powinności wynikające ze standardów akredytacyjnych: Prawa Pacjenta (PP) Wszyscy zatrudnieni w szpitalu, mający kontakt z chorymi, są zapoznani z prawami pacjenta. Tematyka ta powinna stanowić element regularnych spotkań kadry lekarskiej i pielęgniarskiej. Rozdz. 4, Art. 13. Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z 6 XI 2008 r. (Dz.U.11.113.657) Pacjent ma prawo do zachowania w tajemnicy przez osoby wykonujące zawód medyczny, w tym udzielające mu świadczeń zdrowotnych, informacji z nim związanych, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu medycznego.

Przykładowe powinności wynikające ze standardów akredytacyjnych cd. Zabiegi i Znieczulenia (ZA): Sprzęt do znieczulania i zabiegów systematycznie sprawdzany. (np.: zestawy narzędziowe, osprzęt, laryngoskopy, resuscytatory Ambu) Zarządzanie Ogólne (ZO): Misja szpitala i cele zakładu znane pracownikom. Zarządzenia i procedury łatwo dostępne w poszczegulnych jednostkach organizacyjnych. (Pracownicy powinni je znać i stosować.) Stałe podnoszenie kwalifikacji pracowników wkalkulowane w politykę zakładu.

Przykładowe powinności wynikające ze standardów akredytacyjnych cd. Zarządzanie Informacją (ZI) Dokumentacja: czytelna, kompletna i autoryzowana. Zarządzanie Środowiskiem Opieki (ŚO) Szpital powinien spełniać wymogi p/ poż, oraz posiadać plan ewakuacji. Konserwacja i serwisowanie urządzeń medycznych planowa i zgodnie z zaleceniami producenta. Gospodarka odpadami.

Kontrola Zakażeń (KZ) Dział poświęcony minimalizowaniu ryzyka występowania zakażeń u pacjentów i personelu. Jeden z najważniejszych kryteriów oceny jakości opieki. Obejmuje wymogi dotyczące: programu pracy zespołu ds. kontroli zakażeń, opracowania i wdrożenia procedur higienicznych, szkoleń personelu, monitorowania i analizowania danych o zakażeniach, działań naprawczych zmierzających do redukcji ryzyka zakażeń.

Kontrola Zakażeń (KZ) cd. Procedury zmierzające do redukowania ryzyka zakażeń powinny obejmować m.in: mycie i dezynfekcję rąk, powierzchni i sprzętu, mycie, dezynfekcję i sterylizację sprzętu medycznego, postępowanie z bielizną szpitalną, stosowanie środków ochrony osobistej, szczepienia, postępowanie poekspozycyjne, kryteria rozpoznawania zakażeń (w tym miejsca operowanego), monitorowanie i rozpoznawanie ognisk epidemicznych, uczestnictwo personelu w szkoleniach dotyczących zakażeń.

Kontrola Zakażeń (KZ) cd. „Zapobiegnie zakażeniom jest zadaniem wszystkich zatrudnionych w szpitalu.”

KZ 1.5 Mycie, dezynfekcja i sterylizacja sprzętu medycznego W rozdziale określono co należy uwzględnić w procedurach dotyczących reprocesowania wyrobów medycznych wielokrotnego użytku, jako źródła potencjalnego zakażenia: rodzaj mycia, dezynfekcji i sterylizacji z podziałem na kategorie sprzętu medycznego, miejsce wykonywania, etapy reprocesowania od dezynfekcji wstępnej po sterylizację dla każdego typu sprzętu (nie uwzględniono transportu), metody kontrolowania prawidłowego i efektywnego stosowania procedury, odpowiedzialność za wykonanie procedury.

Opracowując procedury dla SC należy uwzględnić m.in. aktualne: Przepisy: Ustawa o wyrobach medycznych z 20 maja 2010 r. Rozporządzenie ministra zdrowia z 2 lutego 2011 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej. Dyrektywa Rady Europy 93/42/EEC dotycząca wyrobów medycznych (z późn. zmianami Dyrektywa 2007/47/WE Parlamentu Europejskiego i Rady). Wytyczne: Ogólne wytyczne 2011 r. sterylizacji wyrobów medycznych. Czyszczenia i dezynfekcji w endoskopii gastroenterologicznej 2008 r. Instrukcje: obsługi urządzeń (autoklawów, myjek-dezynfektorów, zgrzewarek itp.) reprocesowania narzędzi chirurgicznych i sprzętu medycznego (Aesculap, Atmed, Chifa, Elite, Olympus, Synthes itd.) stosowania i karty charakterystyki środków dezynfekcyjnych Poradniki (m. in.: Przygotowanie instrumentarium medycznego; wyd. 8; DaimlerstraBe 2; Morfelden-Walldorf 2006 r.) Zalecenia ekspertów (str int.: sterylizacja.org.pl; shl.org.pl; pspe.pl; zakazenia.org.pl ) Normy dotyczące aspektów sterylizacji.

Przykładowe procedury dla CS: (aktualizacja co 2-3 lata) Przygotowanie i przekazywanie narzędzi chirurgicznych i sprzętu med. do CS. Opracowywanie narzędzi i sprzętu medycznego w CS. Przygotowanie autoklawów parowych do pracy i kontrola procesu sterylizacji. Zwalnianie materiału sterylnego. Postępowanie w przypadku zakłóceń pracy autoklawów, awarii, pożaru. Przygotowanie do pracy sterylizatora tlenkiem etylenu. Kontrola procesu i zwalnianie materiału po sterylizacji tlenkiem etylenu. Przygotowanie i zwalnianie stanowisk pracy w CS. Czyszczenie autoklawów parowych. Postępowanie z pojemnikami i wózkami transportowymi CS. Transport materiału do/z CS. Okres przechowywania pakietów wysterylizowanych w CS. Opracowanie akcesoriów endoskopowych. (...)

Przykładowa dokumentacja CS: Narzędzia i sprzęt przekazane na stronę dezynfekcyjną. Opracowanie narzędzi np. w Myjce – Dezynfektorze ... Kontrola autoklawów testami Bowie – Dick; biologicznymi. Protokół procesu sterylizacji. Miesięczne zestawienie procedur wykonanych dla poszczególnych jednostek. Metryczka dla sprzętu o określonej krotności używania. Kalendarz raportów. Zeszyt: zastosowanych środków myjących, dezynfekcyjnych, kontroli wykrywającej pozostałości białkowe, zwrotów np. sprzętu z wykrytymi wadami, uszkodeniami, ekspozycji na czynnik potencjalnie zakaźny. (...)

Wizytatorzy Akredytacyjni: Dokonują oceny w skali punktowej za dostowanianie danej komórki organizacyjnej do wymogów standardów. Sporządzają raport, wyniki oceny zakładu przedstawiają Radzie Akredytacyjnej. Rada Akredytacyjna, po procentowym określeniu spełnienia standardów, podejmuje uchwałę dotyczącą rekomendacji Ministrowi Zdrowia o udzieleniu lub odmowie udzielenia akredytacji danej jednostce świadczącej usługi zdrowotne.

Wizytatorzy akredytacyjni w zakresie punktu KZ 1 Wizytatorzy akredytacyjni w zakresie punktu KZ 1.5 Mycie, dezynfekcja i sterylizacja sprzętu medycznego dokonują przeglądu dokumentacji, przeprowadzają wywiad z zespołem ds. kontroli zakażeń i personelem, przeprowadzają bezpośrednią obserwację, przydzielają właściwą ilość punktów: 5 pkt. – za wdrożenie procedur mycia, dezynfekcji i sterylizacji sprzętu medycznego oraz nadzór nad ich wykonaniem, 3 pkt. – gdy powyższe procedury są realizowane częściowo lub brak nad nimi nadzoru, 1 pkt – gdy nie wdrożono takich procedur.

Akredytacja cd. Wymogiem koniecznym do uzyskania akredytacji, jest spełnienie min. 75% standardów akredytacyjnych. Certyfikat akredytacyjny jest przyznawany na okres 3 lat. Ponowne otrzymanie certyfikatu wiąże się z ponownym uruchomieniem procedury przeglądu komisji akredytacyjnej.

Korzyści wynikające z Akredytacji: Dla Pacjenta i Społeczeństwa: wzrost zaufania do danej jednostki ochrony zdrowia, polepszenie stanu zdrowia i bezpieczeństwa, satysfakcjonujące efekty terapii i opieki.

Korzyści wynikające z Akredytacji cd. Dla Zakładu: zmiana świadomości pracowników na rzecz poprawy jakości udzielanych świadczeń i sprawowanej opieki, ulepszenie współpracy i komunikacji w szpitalu m.in. dzięki powołaniu zadaniowych zespółów: ds. Jakości, Zakażeń, Terapeutycznych itd., przejrzystość działań potwierdzona dokumentacją, wzmocnienie pozycji na rynku usług medycznych, konkurencyjność, zwiększenie szans na uzyskanie korzystniejszego kontraktu na wykonywanie świadczeń zdrowotnych finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Korzyści wynikające z Akredytacji cd. Dla Pracowników: podnoszenie kwalifikacji, wzrost świadomości, zmiana nawyków i przyzwyczajeń, poczucie odpowiedzialności i wpływu na jakość efektów pracy, planowość działań, poprawa warunków pracy, możliwość stosowania nowych technologii, zwiększony poziom bezpieczeństwa, poczucie satysfakcji, większy prestiż zawodowy.

Wnioski - istotne dla CS: Akredytacja zobowiązuje wszystkich pracowników do znajomości i przestrzegania zasad, procedur, standardów itp. obowiązujących w szpitalu i w poszczególnych jednostkach organizacyjnych. Zasady dekontaminacji i reprocesowania sprzętu medycznego powinny być znane nie tylko pracownikom Centralnej Sterylizatorni ale również użytkownikom. Jakość wynika z kompleksowego działania wszystkich zatrudnionych w szpitalu, opartego na wymianie koniecznych informacji, współpracy i wzajemnym poszanowaniu.

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę