Migracja zarobkowa rodziców a sytuacja dzieci w szkole Aspekty prawne Opracowała Anna Bentyn – doradca metodyczny

Przepisy, z których korzystamy KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. uchwalona w dniu 2 kwietnia 1997r. przez Zgromadzenie Narodowe. USTAWA z dnia 7 września 1991 r.  o systemie oświaty oraz wynikające z niej rozporządzenia USTAWA z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy

Władza rodzicielska to całokształt uprawnień i obowiązków rodziców względem małoletniego dziecka w celu zapewnienia pieczy nad jego osobą i majątkiem. (K. Jagielski, lstota i treść władzy rodzicielskiej. SC. 1963, nr 3) Władza rodzicielska to przede wszystkim zespół obowiązków rodziców względem dziecka. Uprawnienia rodziców w stosunku do dziecka są niejako wtórnym składnikiem tej władzy (uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 1976 r., sygn. akt III CZP 46/75, OSNICAPUS 1976/9/184) KRiO, Art. 95. Zakres i zasady wykonywania władzy rodzicielskiej § 1.Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. § 2. Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczenia woli, powinno wysłuchać opinii i zaleceń rodziców formułowanych dla jego dobra. § 3. Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny.

Wykonywanie władzy rodzicielskiej KRiO, Art. 93. Uprawnienie do wykonywania władzy rodzicielskiej § 1. Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.  § 2. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd (…)może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców. Art. 94. Władza rodzicielska przysługująca jednemu z rodziców § 1. Jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu.  § 3. Jeżeli żadnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska albo jeżeli rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę. Art. 97. Wspólne wykonywanie władzy rodzicielskiej § 1. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.  § 2. Jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. Art. 98. Reprezentowanie dziecka przez rodziców § 1. Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka. 

OPIEKUN DZIECKA Art. 146. Sprawowanie opieki nad małoletnim KRiO Art. 146. Sprawowanie opieki nad małoletnim Opiekę sprawuje opiekun. Art. 148. Negatywne przesłanki ustanowienia osoby opiekunem małoletniego § 1. Nie może być ustanowiona opiekunem osoba, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych albo została pozbawiona praw publicznych.  § 1a. Opiekunem małoletniego nie może być ustanowiona także osoba, która została pozbawiona władzy rodzicielskiej albo skazana za przestępstwo (…). § 2. Nie może być ustanowiony opiekunem ten, w stosunku do kogo zachodzi prawdopodobieństwo, że nie wywiąże się należycie z obowiązków opiekuna. Art. 149. Zasady ustanawiania opiekuna małoletniego § 1. Gdy wzgląd na dobro pozostającego pod opieką nie stoi temu na przeszkodzie, opiekunem małoletniego powinna być ustanowiona przede wszystkim osoba wskazana przez ojca lub matkę, jeżeli nie byli pozbawieni władzy rodzicielskiej.  § 2. Jeżeli opiekunem nie została ustanowiona osoba wymieniona w paragrafie poprzedzającym, opiekun powinien być ustanowiony spośród krewnych lub innych osób bliskich pozostającego pod opieką albo jego rodziców.  § 3. W braku takich osób sąd opiekuńczy zwraca się o wskazanie osoby, której opieka mogłaby być powierzona (…)

Prawa rodziców wynikające z Konstytucji (art. 48; art. 70. ust.3 ) Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami; Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania; Rodzice maja wolność wyboru dla swoich dzieci szkół innych niż publiczne;

Ustawa o systemie oświaty Zgodnie z zapisami ustawy o systemie oświaty i wydanymi do niej aktami wykonawczymi zadaniem szkoły/placówki jest udzielanie pomocy uczniom, rodzicom i rodzinie dziecka. Art. 18. (uso) 1. Rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi szkolnemu są obowiązani do: 1) dopełnienia czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły; 2) zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne; 3) zapewnienia dziecku warunków umożliwiających przygotowywanie się do zajęć; 4) informowania, w terminie do dnia 30 września każdego roku, dyrektora szkoły podstawowej lub gimnazjum, w obwodzie których dziecko mieszka, o realizacji obowiązku szkolnego. 2. Rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi nauki, na żądanie wójta gminy (burmistrza, prezydenta miasta), na terenie której dziecko mieszka, są obowiązani informować go o formie spełniania obowiązku nauki przez dziecko i zmianach w tym zakresie.

Obszary, w których mogą pojawić się problemy w związku z wyjazdem rodziców za granicę wykonywanie obowiązku przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, z uwzględnieniem odraczania dziecku obowiązku szkolnego i wcześniejszego przyjęcia do szkoły; ocenianie, klasyfikowanie i promowanie małoletnich uczniów realizacja prawa dziecka do zachowania tożsamości narodowej, etnicznej, kulturowej, pomoc pedagogiczno- psychologiczna dla uczniów turystyka i krajoznawstwo organizowane przez szkołę wypadek lub choroba małoletniego ucznia

Rodzice mają prawo uzyskiwać informacje na temat swego dziecka, jego zachowania, postępów i przyczyn trudności w nauce. Przed rocznym klasyfi kacyjnym zebraniem rady pedagogicznej, nauczyciele prowadzący poszczególne zajęcia oraz wychowawca klasy są obowiązani poinformować ucznia i jego rodziców bądź opiekunów prawnych o przewidywanych dla niego rocznych ocenach z zajęć edukacyjnych i ocenie z zachowania. Tylko rodzice lub opiekun prawny małoletniego ucznia mogą złożyć wniosek do rady pedagogicznej o przeprowadzenie egzaminu klasyfikacyjnego. Natomiast dla przeprowadzenia egzaminu poprawkowego przepisy prawa nie wymagają współdziałania rodziców. Opiekun faktyczny dziecka może na podstawie upoważnienia rodziców kontaktować się ze szkołą i uzyskiwać informacje o postępach, trudnościach i ocenach dziecka. Opiekun faktyczny dziecka nie może zastąpić rodziców, w tych sytuacjach, w których ich zgoda albo wniosek jest wymagany do podjęcia wskazanego w przepisach prawa działania

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest organizowana we współpracy z rodzicami O ustalonych dla ucznia formach i sposobach i okresie udzielania tej pomocy oraz wymiarze godzin dyrektor szkoły, przedszkola, placówki niezwłocznie informuje na piśmie rodziców ucznia Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna wydaje m.in..: orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz niedostosowanej społecznie, wymagającej stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy, orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnegozwanego dalej "indywidualnym przygotowaniem przedszkolnym", dla dzieci, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola lub oddziału przedszkolnego zorganizowanego w szkole podstawowej, orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania dla dzieci i młodzieży, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły, orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim, opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole, Poradnie wydają orzeczenia oraz opinie na wniosek rodziców (prawnych opiekunów)

Prawo dziecka do zachowania tożsamości religijnej i etnicznej Zajęcia szkolne wynikające z prawa do podtrzymywania tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej organizowane są na wniosek rodziców Uso Art. 12. 1. Publiczne przedszkola, szkoły podstawowe i gimnazja organizują naukę religii na życzenie rodziców, publiczne szkoły ponadgimnazjalne na życzenie bądź rodziców, bądź samych uczniów; po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii decydują uczniowie.

Co wynika z Rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach? O każdym wypadku, który zdarzył się na terenie szkoły zawiadamia się niezwłocznie rodziców lub opiekuna; z treścią protokołu powypadkowego i innymi materiałami postępowania powypadkowego zaznajamia się rodziców lub opiekuna, w ciągu 7 dni od dnia doręczenia protokołu powypadkowego rodzice lub opiekun może złożyć zastrzeżenia do ustaleń protokołu.

Zgody nie wymaga udział w wycieczkach przedmiotowych!!! WYCIECZKI Udział niepełnoletnich uczniów w wycieczkach: krajoznawczo-turystycznych Imprezach ( biwakach, konkursach, turniejach) Imprezach turystyki kwalifikowanej i obozach wędrownych Imprezach wyjazdowych związanych z realizacja programu nauczania, takich jak: zielone szkoły, zimowe szkoły, ekologiczne Wymaga zgody przedstawiciela ustawowego dziecka. Zgody nie wymaga udział w wycieczkach przedmiotowych!!!

Wypadek lub choroba dziecka W nagłych, wymagających natychmiastowej pomocy sytuacjach, lekarz może i powinien działać bez zgody rodziców bądź opiekuna prawnego W innych sytuacjach: - na przeprowadzenie ogólnych badań zgodę może wyrazić opiekun faktyczny dziecka - udzielenie „innych świadczeń zdrowotnych” uzależnione jest od zgody przedstawiciela ustawowego małoletniego, a gdy małoletni pacjent nie ma przedstawiciela ustawowego lub porozumienie z nim jest niemożliwe wymagana jest zgoda sądu

Jeżeli osoba która sprawuje opiekę nad uczniem, nie radzi sobie z powierzoną funkcją, np. unika kontaktu ze szkołą to: Wychowawca wraz z pedagogiem szkolnym przeprowadzają diagnozę sytuacji ucznia. Próbują za pośrednictwem osoby pełniącej opiekę nad dzieckiem i samego ucznia skontaktować się z rodzicami. Jeżeli podjęte próby nie powiodą się i nie uda się nawiązać kontaktu z rodzicami, współpraca z osobą sprawująca opiekę nad uczniem jest nieefektywna lub nie ma jej wcale a uczeń nadal przejawia negatywne zachowania, pedagog szkolny za wiedzą dyrektora występuje do sądu rodzinnego o wgląd w sytuację ucznia i z prośbą o ustanowienie opiekuna prawnego dla ucznia.

Ważne: Wyjazd za granicę i pozostawienie dziecka u kogoś z rodziny, nie zwalnia rodziców z odpowiedzialności za wykonywanie obowiązku szkolnego przez ich syna czy córkę i może być potraktowane jako zaniedbanie obowiązków wobec dziecka.