Instrumenty zwrotne w finansowaniu projektów z zakresu rewitalizacji w ramach RPO oraz możliwości łączenia wsparcia z różnych źródeł w perspektywie UE 2014-2020 Agnieszka Dawydzik Dyrektor Departamentu Koordynacji Strategii i Polityk Rozwoju Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Lublin, 10-12 września 2014 r.

Źródła finansowania rewitalizacji Głównym źródłem finansowania rewitalizacji są środki mające charakter publiczny. instrumenty finansowe kreowane przez władze lokalne w sposób właściwy dla danego obszaru, w szczególności podatki lokalne, czynsze, pożyczki, kredyty, obligacje, jak również instrumenty zewnętrzne, obejmujące środki pochodzenia krajowego jak i zagranicznego.

Źródła finansowania rewitalizacji Klasyfikacja źródeł finansowania rewitalizacji Dotacje: RPO, POKL, POIS, PROW, Life+, Norweski Mechanizm Finansowy i Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego, lokalne programy (usuwania azbestu); Instrumenty finansowe: instrumenty dłużne – pożyczki, w ramach programów rządowych np. Program wspierania budownictwa socjalnego ze środków Funduszu Dopłat, pożyczki z funduszy celowych tj. NFOŚ, Urząd Ochrony Zabytków, pożyczki komercyjne (banki), RPO – Inicjatywa Jessica; Instrumenty kapitałowe: wejścia kapitałowe do spółek rewitalizacyjnych, PPP.

Inicjatywa JESSICA w Polsce w perspektywie 2007-2013 W perspektywie 2007-2013 wsparcie w formie finansowania zwrotnego, umożliwiające realizację inwestycji związanych z rewitalizacją i rozwojem obszarów miejskich w wymiarze społecznym i ekonomicznym, realizowane jest w ramach inicjatywy JESSICA. Zakres wsparcia w ramach inicjatywy obejmuje rewitalizację, edukację, kulturę, turystykę, transport, kończąc na odnawialnych źródłach energii. Finansowanie projektów generujących dochód, zapewniających dodatkowo osiągnięcie celów społecznych, kulturowych i środowiskowych (długotrwała rentowność finansowa oraz ekonomiczno-społeczna). Struktura finansowania: Fundusz Powierniczy – opcjonalnie (w Polsce - EBI) Fundusze Rozwoju Obszarów Miejskich (FROM)

Inicjatywa JESSICA w Polsce w perspektywie 2007-2013 W Polsce JESSICA jest wdrażana w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. Decyzja, odnośnie przystąpienia do Inicjatywy JESSICA, została podjęta przez 5 zarządów województw: wielkopolskie, zachodniopomorskie, śląskie, pomorskie oraz mazowieckie. Środki przeznaczone na realizację inicjatywy w Polsce wynoszą 934 mln zł z EFRR, z czego: - 240 mln zł w województwie wielkopolskim, - 212 mln zł w województwie śląskim, - 205 mln zł w województwie pomorskim, - 165 mln zł w województwie mazowieckim, - 112 mln zł w województwie zachodniopomorskim . Dotychczas podpisano 127 umów z ostatecznymi odbiorcami, z czego w woj. wielkopolskim (35 umów) oraz w woj. pomorskim (28 umów).

Wdrażanie inicjatywy JESSICA w Polsce w perspektywie 2007-2013

Przykłady dobrych praktyk w ramach inicjatywy JESSICA (pomorskie) Stary Browar, Kościerzyna inwestor prywatny, 7,6 mln zł pożyczki JESSICA, całkowita wartość projektu – prawie 25 mln zł Tytuł projektu: Rewitalizacja Starego Browaru i przystosowanie go do funkcji komercyjnych szansą rozwoju obszaru miejskiego Kościerzyny, Inwestor: Stary Browar Kościerzyna sp. z o.o. Projekt ten zakłada utworzenie w wyremontowanym zabytkowym budynku centrum biznesowo – kulturalnego, a w nim m.in. Kościerskiego Muzeum Browarnictwa oraz degustatorni piwa, placu zabaw dla dzieci oraz także przestrzeni koncertowo – wystawienniczej. Odwiedzający obiekt będą również mogli korzystać w obiekcie z bezpłatnego dostępu do Internetu i podziwiać ekspozycję części znalezisk archeologicznych na patio obiektu. Warto zwrócić uwagę, ze teren Starego Browaru znajduje się w obrębie Starego Miasta w Kościerzynie i w dużej części jest zdewastowany.

Przykłady dobrych praktyk w ramach inicjatywy JESSICA (śląskie) Multicentrum Stara Kablownia w Czechowicach – Dziedzicach inwestor prywatny, 31 mln zł pożyczki JESSICA, całkowita wartość projektu 76 mln zł Tytuł projektu: Multicentrum Stara Kablownia w Czechowicach-Dziedzicach – rewitalizacja obiektów poprzemysłowych poprzez nadanie im funkcji kulturalno-rozrywkowych i handlowo-usługowych, Inwestor: CH Stara Kablownia Sp. z o. o. Zbudowana w latach 20-tych fabryka zostanie przekształcona w centrum handlowe, które ma stać się elementem prawdziwego centrum miasta, łącząc funkcje kulturalne, usługowe i handlowe. Nowopowstające Multicentrum „Stara Kablownia", jest projektem realizowanym nie przez samorząd, jak ma to miejsce w Tychach, ale przez firmę prywatną, korzyści będą jednak leżały przede wszystkim po stronie mieszkańców. Z jednej strony rewitalizacja przywróci świetność niszczejącym budynkom, z drugiej natomiast centrum handlowe zostanie zrealizowane jako przestrzeń uwzględniająca charakter i historię miejsca. Mieszkańcy uzyskają także możliwość korzystania z wielu atrakcji, tj.: kino, kręgielnia, „figlo park", sala koncertowo-teatralna, centrum szkoleniowo-konferencyjne to tylko niektóre z nich. Planowane jest także stworzenie biblioteki multimedialnej. Architektonicznie, centrum zyska pozostającą w zgodzie z światowymi trendami, nową szklaną elewację eksponującą elementy dawnej budowli.

Przykłady dobrych praktyk w ramach inicjatywy JESSICA (wielkopolskie) Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych w centrum Leszna poprzez budowę „Galerii Goplana” Tytuł projektu: Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych w centrum Leszna poprzez budowę „Galerii Goplana”, Inwestor: Spółka Goplana MGC Inwest. Projekt ten dotyczy rewitalizacji zdegradowanych terenów poprzemysłowych, po byłej fabryce słodyczy - Goplana oraz po byłych zakładach Metalplast. Projekt zakłada, że na terenie pofabrycznym, który jest objęty miejskim planem rewitalizacji, znajdującym się w bardzo bliskiej odległości od Rynku miasta powstanie tzw. Galeria Goplana, czyli obiekt usługowo – handlowy, na który składać się będzie 120 lokali usługowych na ok. 28 tys m² i gastronomicznych oraz 700 miejsc parkingowych. Dodatkowe pozytywne aspekty inwestycji – poprawa wizerunku centrum Leszna, powierzchnia pod bibliotekę lub muzeum, ścieżka rowerowa oraz przyległy plac miejski. Inwestor prywatny, 50 mln zł pożyczki JESSICA, całkowita wartość projektu 178 mln zł

Instrumenty finansowe 2014-2020 Unijne podstawy prawne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 480/2014 z dnia 3 marca 2014 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 821/2014 z dnia 28 lipca 2014 r. ustanawiające zasady stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 w zakresie szczegółowych uregulowań dotyczących transferu wkładów z programów i zarządzania nimi, przekazywania sprawozdań z wdrażania instrumentów finansowych, charakterystyki technicznej działań informacyjnych i komunikacyjnych w odniesieniu do operacji oraz systemu rejestracji i przechowywania danych

Instrumenty finansowe 2014-2020 Instrumenty finansowe obejmują co do zasady wszelkie formy finansowego wspierania inwestycji w ramach polityki spójności inne niż dotacja. W definicji instrumentów finansowych (art. 2 pkt. 11) rozporządzenie ogólne odsyła do rozporządzenia finansowego, które z kolei wskazuje w art. 2 lit. p), iż instrumenty finansowe oznaczają unijne środki wsparcia finansowego zapewniane na zasadzie komplementarności na realizację celów polityk unijnych. Rozporządzenie finansowe wskazuje także, iż instrumenty finansowe mogą przybierać formę: - inwestycji kapitałowych lub quasi-kapitałowych, - instrumentów dłużnych: pożyczek lub gwarancji, - innych instrumentów opartych na podziale ryzyka.

Instrumenty finansowe 2014-2020 Zasady wykorzystania instrumentów finansowych: stosowane są w celu zaradzenia słabościom rynkowym lub niedostatecznemu poziomowi inwestycji, w przypadkach finansowo opłacalnych, ale niegenerujących wystarczającego finansowania ze źródeł rynkowych, mają charakter dodatkowy, co oznacza, że celem instrumentów finansowych nie jest zastąpienie instrumentów finansowych danego państwa członkowskiego, finansowania prywatnego lub innych interwencji finansowych Unii, nie zakłócają interwencji na rynku wewnętrznym i są spójne z przepisami dotyczącymi pomocy państwa, mogą zwielokrotnić efekt osiągany dzięki unijnym środkom finansowym, kiedy łączy się je z innymi środkami finansowymi oraz gdy przewidują one efekt mnożnikowy, wykorzystywane są na podstawie decyzji podjętej w oparciu o ocenę ex ante wykazującą ich większą skuteczność w osiąganiu celów polityki Unii w porównaniu z innymi formami finansowani Unii.

Instrumenty finansowe 2014-2020 Przykładowe obszary wsparcia Instrumenty finansowe będą przede wszystkim wykorzystywane na realizację celu tematycznego 3. (w tym projektów w zakresie TIK). Dodatkowo, instrumenty finansowe mogą być wdrażane m. in. w zakresie: wdrożeń prac B+R, promowania efektywności energetycznej i użycia OZE w przedsiębiorstwach, wsparcia podmiotów ekonomii społecznej oraz dla osób fizycznych na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej, ochrony środowiska naturalnego i wspierania efektywności wykorzystania zasobów (projekty z zakresu odpadów), rozwoju obszarów wiejskich, miejskich lub rewitalizacji obszarów miejskich.

IF w rewitalizacji na podstawie projektów RPO 2014-2020 Cel tematyczny 9. Promowanie włączenia społecznego, walka z ubóstwem i wszelką dyskryminacją Priorytet inwestycyjny 9b (EFRR) - wspieranie rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i społecznej ubogich społeczności na obszarach miejskich i wiejskich Wsparcie na operacje dotyczące kompleksowej rewitalizacji wspieranej z dwóch funduszy – wybierane w oparciu o Lokalne Plany Rewitalizacji lub inne dokumenty z powyższego zakresu (działania inwestycyjne z EFRR podporządkowane rozwiązywaniu zdiagnozowanych problemów społecznych). Projekty z zakresu rewitalizacji muszą być realizowane jako zintegrowane przedsięwzięcia dotyczące wszystkich aspektów rewitalizacji danego obszaru. Możliwość zastosowania IF w realizacji działań przewidzianych w PI 9b wskazuje 9 RPO, tj.: Kujawsko-Pomorskie, Lubelskie, Małopolskie, Mazowieckie, Podkarpackie, Pomorskie, Śląskie, Wielkopolskie oraz Zachodniopomorskie.

Konieczna jest dywersyfikacja zarówno sposobów jak i źródeł finansowania projektów rewitalizacji.

Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju ul. Wspólna 2/4 Dziękuję za uwagę Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju ul. Wspólna 2/4 00-926 Warszawa www.mir.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl