6.Warunki realizacji programu i prowadzenie dokumentacji ( dobór narzędzi).

Jak rozpoznać zaburzenia Integracji Sensorycznej? Aby stwierdzić zaburzenia integracji sensorycznej, należy przeprowadzić diagnozę. Jednak objawy zaburzeń są możliwe do rozpoznania przez rodziców i nauczycieli.

Mogą to być następujące objawy: Zaburzenia napięcia mięśniowego (najczęściej zbyt niskie napięcie), Szybka męczliwość, Niezgrabność ruchowa, Słaba koordynacja ruchowa, Problemy z manipulacją, Posługiwaniem się sztućcami, nożyczkami, Nieprawidłowy chwyt kredki, długopisu, Trudności w nauce czytania lub pisania, Trudności w koncentracji, Unikanie zabaw grupowych, Wycofywanie się z kontaktów społecznych, Trudności z wysłuchiwaniem poleceń,

Problemy z nauką jazdy na rowerze, Unikanie zabaw na huśtawce, karuzeli lub nadmierne poszukiwanie takich zabaw, Nadwrażliwość na światło, Nadwrażliwość na dźwięki, Unikanie zabaw plasteliną, malowania palcami, Unikanie dotykania niektórych faktur, np. piasku, Trudności w próbowaniu nowych potraw, Trudność w założeniu nowych ubrań, Zaburzenia mowy. Pojedynczy objaw nie musi być wskazaniem do diagnozy. Jednak już kilka z nich może być wyraźną wskazówką i dziecko powinno mieć wykonaną pełną diagnozę zaburzeń integracji sensorycznej (wywiad z rodzicami, kwestionariusze opisujące dziecko, próby kliniczne, testy) !

METODA INDYWIDULANYCH PRZYPADKÓW: Jest sposobem badań polegających na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze, lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych.

Zajmuje się takimi problemami jak: trudności dydaktyczne i wychowawcze a sytuacja rodzinna, funkcjonowanie rodzin zastępczych, opiekuńczych itp. Pierwszym zadaniem metody badawczej indywidualnych przypadków jest przeprowadzenie rozpoznania (diagnozy) badanych jednostek pod kątem rozwiązywanej problematyki.

Następnie, w oparciu o dokonaną diagnozę, należy podjąć próbę wskazania hipotetycznej prognozy(lub raczej prognoz) rozwoju sytuacji, w zależności od nieingerencji lub ingerencji wychowawczej, oraz zaproponować postępowanie mogące ulepszyć istniejącą rzeczywistość.

Badanie metodą indywidualnych przypadków posługują się zestawem technik badawczych. Najbardziej użyteczną techniką w przypadku omawianej prezentacji jest wywiad. Znakomicie uzupełnia go obserwacja i analiza dokumentów osobistych. Niekiedy pomocne mogą być techniki projekcyjne, testy. Stosownie wyżej wymienionych technik przesądza ograniczenie liczby badanych jednostek.

Stadium indywidualnych przypadków zaliczyć należy do badań jakościowych. Górna granica, stosownie do możliwości badacza wynosi 100 przypadków. Wywiad – istotą tej metody jest rozmowa prowadzona w sposób planowany i kierowany, w celu uzyskania określonych informacji.

Jest to czynność dwustronna, oparta na bezpośrednim kontakcie respondenta z prowadzonym wywiad. W badaniach pedagogicznych szczególnie użyteczny jest wywiad środowiskowy, który stosowany przy poznawaniu charakteru i zależności środowiska wychowawczego oraz wszelkich aspektów wychowawczych w środowisku społecznym.

KWESTIA RZETELNOŚCI PROGRAMU: Warunkiem poprawnego przeprowadzenia wywiadu są właściwie przygotowane dyspozycje. Do czynników zakłócających wiarygodność informacji należą :respondent- główne źródło materiału; może być przyczyną świadomego zafałszowania prawdy, narzędzie badawcze – kwestionariusz, którego forma może wpłynąć na treść uzyskiwanych danych (może obejmować wszystkich zagadnień, może posługiwać się niejasnym językiem), prowadzący badania – należy podporządkować jego cechy indywidualne wymaganiom reguł badania.

WYRÓŻNIA SIĘ KILKA TYPÓW WYWIADU: Nieskategoryzowany – daje możliwość swobody w formułowaniu pytań oraz zmieniania ich kolejności, stawianie pytań dodatkowych, Skategoryzowany – ogranicza kolejność i brzmienie stawianych pytań Jawny – badany poinformowany jest o celach i przedmiocie wywiadu, musi być skategoryzowany,

Ukryty – stosowany w przypadku gdy przedmiotem wywiadu są drażliwe zagadnienia, badania postaw, motywacji i innych, badany nie jest poinformowany o przedmiocie rozmowy, Jawny nieformalny – to luźna rozmowa, podczas której badający usiłuje przez stosowanie jej ukierunkowanie uzyskać interesujące go dane,

Jawny formalny – gdy badany orientuje się o fakcie przeprowadzania z nim wywiadu, indywidualny Zbiorowy – ma uzasadnienie gdy przedmiotem badań są opisanie, fakty jednorodnej grupy, wywiadom towarzyszą emocje dodatnie i ujemne, mogące mieć znaczenie dla wiarygodności badań.

KWESTIONARIUSZ (INWENTARZ) jest metodą zbliżoną do standaryzowanego wywiadu, przy czym w kwestionariuszu, osoba badana sama czyta pytania i udziela standaryzowanych odpowiedzi.

KWESTIONARIUSZ Jest zbudowany z szeregu pozycji, których wyniki są łączone według określonej reguły w wynik ogólny, wskutek czego możliwy jest pomiar nasilenia danej cechy osobowości. Pytania kwestionariusza opisują wyselekcjonowane treściowo formy zachowań, diagnostycznych dla mierzonej cechy i odnoszących się do jednej lub kilku kategorii. W kwestionariuszach stosuje się pulę pozycji na podstawie której dokonuje się oszacowania cechy.

Dopiero taka pula pozycji tworzy skalę pomiarową i dostarcza wyników ilościowych. Poza tym konieczne jest określenie, jaka odpowiedź osoby badanej na dane pytanie, jest diagnostyczna dla mierzonej cechy i które wyniki pozycji powinny być łączone w wynik globalny.

Wynik końcowy jest sumą pozycji, na które osoba badana odpowiedziała zgodnie z kluczem, a więc potwierdziła występowanie u siebie określonej liczby zachowań diagnostycznych dla cechy. W wypadku wyboru spośród większej liczby wersji pytania albo opcji odpowiedzi diagnostycznych – również ich nasilenie. Niekiedy przy zliczeniu odpowiedzi stosuje się określony system ,,ważenia’’. Wagi są wyznaczone ze względu na wartość diagnostyczną pozycji.

W takim systemie wynik końcowy jest sumą wag przypisanych opcjom odpowiedzi, w odniesieniu do wszystkich pozycji. W wyniku tych operacji otrzymuje się wynik globalny skali, zwany wynikiem surowym. Wynik ten po znormalizowaniu daje podstawę do oszacowania nasilenia określonej cechy osobowości.

W klasycznej postaci kwestionariusz należy do tzw W klasycznej postaci kwestionariusz należy do tzw. metod ,,papier- ołówek’’. Oprócz pytań właściwych zawiera instrukcję, która precyzuje cel badania, sposób udzielenia odpowiedzi oraz tzw. metryczkę na której rejestruje się dane osobowe. Każdy dobry kwestionariusz posiada podręcznik testowy opisujący skale, ich teoretyczne podstawy, dokumentację psychometryczną (trafność, rzetelność, normy, zasady obliczania wyników surowych i przekształcania ich na wyniki znormalizowane) oraz zasady interpretacji psychometrycznej i psychologicznej).

Zaleca się aby pytania kwestionariusza były sformułowane w formie zdań oznajmujących, aby krótkie, jednoznaczne. Kwestionariusz jest metodą zbierania informacji o osobowości człowieka poprzez wykorzystywanie samoopisu zachowania. Jest metodą bardzo ekonomiczną i prostą w stosowaniu, a ocena zebranych wyników może być potencjalną szkodą dla osoby badanej, a nie sama procedura badania czy zbierania danych.

Kwestionariusze stosuje się zarówno w badaniach naukowych jak i diagnostycznych (klinicznych, zawodowych). W badaniach naukowych kwestionariusz traktuje się jako metodę umożliwiającą weryfikację twierdzeń określonych koncepcji psychologicznych. W diagnostyce psychologicznej szczególnie popularne jest stosowanie inwentarzy do badań klinicznych.

Kwestionariusze, jako metody bardziej obiektywne niż inne procedury postępowania diagnostycznego, używane są głównie do wstępnej diagnozy objawowej i diagnozy różnicowej. Kwestionariusze stosowane są również do diagnozy przesiewowej, która pozwala na jedynie na postawienie wstępnej oceny stanu psychicznego.

Za pomocą kwestionariuszy często podejmuje się próby doboru najwłaściwszej terapii oraz przewidywania jej skuteczności. Inne zastosowanie kwestionariusze w badaniach klinicznych dotyczą diagnozy wzorów zachowań, będących czynnikami ryzyka chorób psychosomatycznych – identyfikacja syndromów psychosomatycznych , stanowiących czynniki ryzyka, jak i do diagnozy indywidualnej. Kwestionariusze stosowane są także do badania osób zdrowotnych i sportowych do diagnozy problemów adaptacyjnych – również w kontekście interwencji psychologicznych.

PRÓBY KLINICZNE: Kwestionariusz obserwacji klinicznej funkcji neurofizjologicznym wg. J. Ayres zmodyfikowany przez V. Mass zawiera szereg zadań ruchowych, uwzględniających ważne sfery rozwoju motorycznego. Sprowadza rozwój koordynacji wzrokowo- ruchowej, ukształtowanie odruchów posturalnych. Buduje również obraz dziecka w dużej i małej motoryce, ocenia relacje z przestrzenią, umiejętność współpracy, planowania ruchu.

Można tu wprowadzić, poza standardami testu, swoje dodatkowe próby, mające na celu naświetlenie problemów dziecka (terapeuta często spogląda na dziecko szczególnie przez pryzmat swojego wykształcenia)

Testy Bardzo dokładnie badają percepcję czuciową w obrębie kończyn górnych oraz czucie głębokie. Sfery sensoryczne niezbędne są do rozwoju nauki pisania, rysowania czy łapania piłki. Testuje się koordynację ruchową, kopiowanie ruchu, lateralizację ciała oraz stopień pobudliwości układu dotykowego i sprawność układu równoważnego. Wszystkie wyniki testu odniesione są bardzo szczegółowo do wieku kalendarzowego dziecka i wyrażone w wymiernych liczbach, które tworzą zwierciadło aktualnego stanu rozwoju dziecka oraz postępów terapii.