„Education for Career Counsellors around Europe”. Podsumowanie międzynarodowego projektu kształcenia doradców zawodowych Barbara Górka

Norweski system kształcenia doradców zawodowych – implementacja metodologii Oslo and Akershus University College of Applied Sciences Polski partner projektu: Fundacja Rozwoju Ekonomii Społecznej, Katowice

System doradztwa zawodowego w Norwegii – najważniejsze informacje Career guidance counseling Career guidance counseling – usługa, która ma na celu wzmocnienie u jednostki informacji i refleksji o sobie samym, motywacji w odniesieniu do różnych możliwości na rynku pracy, tak aby klienci mogli dokonywać świadomych i rzeczywistych wyborów.

System doradztwa zawodowego w Norwegii – najważniejsze informacje Tytuł „Doradca zawodowy” nie jest dokładnie opisany w przepisach prawa, dlatego osoby wykonujące ten zawód mogą prezentować różnorodne kwalifikacje. Wymagania dotyczące kompetencji doradców: - posiadają co najmniej dyplom licencjata, - posiadają co najmniej 60 punktów ECT (co najmniej 30 punktów ECT obejmuje główny przedmiot kształcenia: edukacja społeczna lub zawodowa), - posiadają doświadczenie zawodowe i wiedzę na temat funkcjonowania systemu oświaty.

System doradztwa zawodowego w Norwegii – najważniejsze informacje Obszary pracy doradców: - szkoły gimnazjalne i ponadgimnazjalne, - uczelnie wyższe, - organizacje pracy i opieki społecznej, - Centra Kariery, - system kształcenia dorosłych, - OPUS Support – ośrodek szkolenia i kształcenia się, - OT Follow – serwis dla młodych ludzi, którzy nie są nigdzie zatrudnieni, - firmy rehabilitacyjne, - w procesie praktyk/nauki zawodowej, - Wydziały Edukacji, - podmioty prywatne. Doradcy pracują w gimnazjach od 1959r., w szkołach średnich od 1969r. W 2011r. skonstruowano Narodowe Ramy Poradnictwa Kariery: studenci i uczniowie mają prawo do poradnictwa, zgodnie z ich potrzebami, w zakresie doradztwa dotyczącego edukacji, szkoleń zawodowych, wyboru zawodu i spraw socjalnych.

System doradztwa zawodowego w Norwegii – najważniejsze informacje Wyniki Raportu OECD: Silne strony norweskiego poradnictwa zawodowego to efektywna współpraca szkół z ich instytucjonalnym otoczeniem (przedsiębiorstwa, administracja publiczna), systemowe wsparcie młodych ludzi, którzy przerwali naukę, dostęp do specjalistycznych stron internetowych i baz danych. Słabe strony to oferta poradnictwa rozproszona wśród wielu instytucji, nie zawsze odpowiednio dostosowana do potrzeb młodych ludzi, zbyt duże skupienie doradców na informowaniu a nie na właściwym poradnictwie.

Wybrane kompetencje oczekiwane od doradcy zawodowego: Jest w stanie planować, realizować i oceniać proces poradnictwa, Ma możliwość prowadzenia poradnictwa zarówno indywidualnie, jak i w grupach, Pomaga uczniom rozwijać ich pewność siebie i zdolność do wglądu w samego siebie, Jest w stanie komunikować się na odpowiednim poziomie z uczniami, rodzicami i współpracownikami, Jest świadomy indywidualnych kompetencji klientów i roli, pełnionej przez doradcę, Jest świadomy wartości osobistych, postaw i zachowań klientów oraz ich znaczenia podczas realizacji doradztwa, Ma możliwość korzystania z wiedzy, teorii i badań podczas pracy, Jest w stanie koordynować proces doradztwa, Opanował różne metody poradnictwa i potrafi korzystać z nowoczesnych technologii podczas doradztwa i innych technicznych udogodnień, Pamięta o różnicach społecznych i kulturowych w Norwegii.

Indywidualne umiejętności doradcy: Przekazuje istotne dla klientów informacje dotyczące prawa, edukacji i poradnictwa zawodowego, Daje studentom dopasowane i realistyczne doradztwo oparte na zdolnościach i możliwościach ucznia, tak aby miał on świadomość wagi wyboru zawodu, Sprawdza to, czy uczeń wie, gdzie można uzyskać przydatne i prawdziwe informacje na temat edukacji i/lub zawodów na rynku pracy, Ma dobrą wiedzę na temat norweskiego systemu edukacyjnego, jak również w innych krajach, Ma dobrą wiedzę na temat możliwości edukacyjnych w Norwegii i innych krajach, w tym przewodniki po programach, informacje o możliwościach finansowego wsparcia itp., Ma dobrą wiedzę na temat rynku pracy w kraju i za granicą, Jest w stanie dostrzec związek między karierą, poradnictwem i edukacją w ogóle, zwłaszcza w zakresie wybranych programów, Koordynuje w szkole proces kształcenia, doradztwa wewnętrznego oraz współpracę z lokalnymi szkołami i instytucjami pracy.

Współczesny doradca zawodowy musi: Przygotować młodzież i dorosłych do życia zawodowego, w którym jedne profesje znikają, a nowe są ustanawiane. Przygotować młodzież i dorosłych na społeczeństwo, które poddawane jest bardzo szybkim zmianom i niesie ze sobą wiele zagrożeń. Motywować młodzież i dorosłych do zaufania we własne osądy i wybory dotyczące dalszych studiów lub możliwości kariery zawodowej. Przygotować młodzież i dorosłych do planowania swojej kariery zawodowej w sposób ciągły całe życie. Przygotować młodzież i dorosłych do życia zarówno ze sceptycyzmem jak i zaufaniem dla systemów eksperckich i mediów. Sprawić, aby młodzież i dorośli stali się świadomi wpływu kontaktów interpersonalnych i tych bezimiennych (np. „planned happenstance”) oraz potrafili je wykorzystać w planowaniu kariery..

Praktyczne spojrzenie na doradztwo w Norwegii: W Norwegii doradca działa w wielu różnych sektorach, podejmując współpracę z biznesem i administracją publiczną, Skupienie się na kliencie – to on/a podejmuje decyzję! Systemowe podejście do tzw. „drop-out” – osób, które z różnych powodów przerwały naukę, najczęściej nie podjęły pracy i zagrożone są wykluczeniem społecznym, Poradnictwo zawodowe pojawia się w każdym gimnazjum i szkole średniej i jest dostępne dla uczniów i rodziców z różnych środowisk, Do programu nauczania w gimnazjum wprowadzony został przedmiot „Working-life” (dot. życia zawodowego), Szkoły muszą sięgać po zasoby spoza swojej społeczności (współpraca międzysektorowa), W ostatnich 10 latach liczba doradców w szkołach podstawowych wzrosła z 27% do 41%, Zdiagnozowano brak wystarczających zasobów czasu na pełne wdrożenie poradnictwa przy dużej ilości zajęć w szkołach, W Norwegii zwraca się szczególną uwagę na tematykę równości szans (w tym równości płci) podczas realizacji procesu poradnictwa, Doradca powinien być ekspertem, który buduje współpracę szkoły z biznesem i innymi podmiotami z otoczenia,

Praktyczne spojrzenie na doradztwo w Norwegii: Opracowanie specjalistycznych materiałów (np. Jobpics) dla klientów, którzy preferują graficzne dokumenty, ponieważ mają problemy z komunikacją werbalną. Materiały opierają się na metodzie Hollanda, Zwrócenie uwagi doradców na konieczność posługiwania się nie tylko językiem mowy, ale również językiem ciała klienta. To pozwala na pełniejszą komunikację z nim, W Norwegii wprowadzany jest stopniowo program pn. NyGIV w okresie 3 lat we wszystkich społecznościach. Skupia się m.in. na zapewnieniu dzieciom elastyczniejszego i bezpieczniejszego przejścia ze szkoły podstawowej do gimnazjum; organizacji letnich szkół po ukończeniu edukacji na poziomie podstawowym; organizacji zajęć szkolnych w soboty; lepszym powiązaniu nauki w szkole zawodowej z praktyką; współpracy szkół z zewnętrznymi instytucjami, co powinno efektywniej wspomagać uczniów/studentów, którzy „wypadli” z systemu nauczania; współpracy pomiędzy szkołami a przedsiębiorstwami (np. inicjowanie wspólnych przedsięwzięć biznesowych), Z przeprowadzonych badań wyłania się obraz młodych ludzi, którzy zbyt często rezygnują z kontynuowania nauki, tym samym wypadając z systemu kształcenia i często niwecząc swoje szanse na satysfakcjonujące życie zawodowe w przyszłości. Wskazanie na grupy szczególnego ryzyka wśród młodych ludzi: - z rodzin z jednym rodzicem, - dzieci emigrantów/uchodźców, nie mających norweskich przodków, - których rodzice mają niskie wykształcenie, - których matki nie pracują, - osiągający niskie stopnie w gimnazjum.

The 7th Nordic Conference on Sociodynamic Counselling „Make evaluation your good friend” Counselling, Evaluation and Creativity Dania, 2009r.

Program szkoleń dla doradców 1 Dzień Budowanie relacji z uczestnikami szkolenia Strategie i techniki doradztwa zawodowego 2 Dzień Strategie i techniki doradztwa zawodowego Nowożytne teorie doradztwa zawodowego

Program szkoleń dla doradców 3 Dzień Struktura sesji doradztwa socjodynamicznego (V. Peavy) Praca z klientami ze szczególnymi potrzebami 4 Dzień Doradztwo zawodowe a potrzeby przedsiębiorstw Praca z klientami ze szczególnymi potrzebami

Program szkoleń dla doradców 5 Dzień Networking Doradcy (CC) w grupach międzykulturowych Doradztwo zawodowe w międzynarodowej perspektywie 6 Dzień Doradca w procesie zwolnień monitorowanych (outplacement) Sesje doradztwa socjodynamicznego (case study)

Organizacja szkoleń Czas: 6 dni, trzy 2-dniowe sesje, 12 – 14 godzin w trakcie 1 sesji Promocja szkoleń: ngo.pl, facebook.com, zaproszenia przesyłane bezpośrednio do publicznych i niepublicznych instytucji rynku pracy oraz sektora oświaty Daty pilotażu w 2013r.: , ,

Uczestnicy Uczestnicy szkoleń (kryteria wejścia): 12 osób, doradcy z sektora edukacji i rynku pracy, z podstawowym doświadczeniem zawodowym. Uczestnicy szkoleń (ostateczna grupa): 13 osób (tylko kobiety) z różnym doświadczeniem zawodowym: doradcy ze szkół, wyższych uczelni (Biuro Karier), PUP, Ośrodka Pomocy Społecznej oraz z organizacji pozarządowych, działających m.in. na rzecz młodzieży i osób z niepełnosprawnością.

W trakcie procesu…

Wyniki ewaluacji Tematyka najwyżej oceniona przez uczestniczki: - Doradztwo socjodynamiczne (V. Peavy), - Praktyczna możliwość zastosowania prezentowanych metod oraz doświadczenie pracy grupowej, - Doradztwo zawodowe w międzynarodowym kontekście, - Możliwość wymiany praktycznych doświadczeń.

Wartość dodana projektu Spotkanie z pracownikiem polskiego Euroguidance ( ) nt. możliwości uruchomienia szkoleń z zakresu doradztwa socjodynamicznego, Uczestniczki szkolenia założyły Stowarzyszenie Bielskich Doradców Zawodowych i Personalnych w 2014r.

Wartość dodana projektu Udział trenerki w szkoleniu zorganizowanym przez czeskie Euroguidance we współpracy z Uniwersytetem w Sztokholmie pt. „In service training in career counselling and career development” (X.2013 – III.2014). Uzyskanie dofinansowania na projekt pn. „Nowa perspektywa doradztwa zawodowego” (POKL PWP), Fundacja Imago (Wrocław) i Stowarzyszenie Teatr Grodzki (Bielsko-Biała). Implementacja doradztwa socjodynamicznego (autor: Vance Peavy) w Polsce. Termin: VI.2014 – VI.2015.

Kontakt Barbara Górka Tel.: