Rozwój osobowości dziecka w wieku przedszkolnym Przygotowała: Katarzyna Głuszek Psychologia, I rok

skąpstwo, uległość, chęć podobania się innym. Osobowość Specyficzny dla danej jednostki wzorzec temperamentu, emocji, zdolności intelektualnych rozwija się głównie w jej kontaktach z rodziną i rówieśnikami. W średnim dzieciństwie ujawniają się takie charakterystyki osobowościowe jak: skąpstwo, uległość, chęć podobania się innym. Rozwój osobowości dzieci postępuje równocześnie z ich rozwojem społecznym, emocjonalnym i poznawczym.

Identyfikacja płci Identyfikacja jest procesem, który pozwala jednostce spostrzegać siebie w kategoriach społecznych – rodziny, grupy, sąsiedzkiej lub religijnej, a przede wszystkim w grupie wyznaczonej przez płeć. Różni psychologowie wskazywali na rożne procesy leżące u podstaw identyfikacji płci: Freud – różnicowanie i integracja Bandura – obserwacja i naśladowanie Kohlberg – poznanie Od początku okresu przedszkolnego dzieci spędzają większość czasu z rówieśnikami tej samej płci.

Małe dziewczynki identyfikują się z matką, chłopcy z ojcem. Freud zgodnie z jego koncepcją, już dzieci w 1 r.ż. są w stanie rozpoznawać obiekty podobne do siebie – proces ten nazywany jest pierwotną identyfikacją Identyfikacja wtórna występuje po 3 r.ż. jako usiłowanie upodobnienia się do modela. Małe dziewczynki identyfikują się z matką, chłopcy z ojcem. Bandura chłopcy obserwują i naśladują zachowania chłopięce, ponieważ są za nie nagradzani. Dziewczynki odpowiednio naśladują zachowania dziewczęce. Kohlberg pojęcie roli płciowej jest wynikiem strukturowania własnego doświadczenia, a nie biernego treningu społecznego.

Zdolność do samokontroli > Działanie zgodnie z oczekiwaniami autorytetów, nawet w sytuacji braku zewnętrznej kontroli. Osią wszystkich form kontroli jest zdolność do powstrzymywania się od natychmiastowego reagowania na pobudzenia i planowanie działania. Macoby ・ wyróżnił cztery rodzaje powstrzymywania się, których opanowanie zapewnia samokontrolę Powstrzymywanie się od: 1) natychmiastowego działania 2) ujawniania emocji 3) szybkiego wyprowadzania wniosków 4) dokonywania wyborów bez rozważania sytuacji

dzięki temu polepszają swoje wyniki. Małe dzieci nie potrafią powstrzymać się od działania pod wpływem bezpośrednio działających bodźców. Dopiero w 4. r.ż. zaczynają świadomie kontrolować intensywność swoich emocji. Starsze dzieci powoli zapoznają się z sytuacją, analizują warunki zadania, dzięki temu polepszają swoje wyniki. Natomiast w 4.-6. r.ż. zaczynają planować swoje działania, chociaż zwykle nadal nie odnoszą sukcesu. Między 5. a 10. r.ż. wzrasta rozwaga w odpowiadaniu na pytania. Dzieci przedszkolne mają kłopoty z odraczaniem gratyfikacji. Dopiero pod koniec późnego dzieciństwa posiadają wiedzę o tym, że często lepiej jest zrezygnować z natychmiastowego uzyskania małej nagrody na rzecz osiągnięcia większej, Zdolność samokontroli zaczyna rozwijać się między 3. a 6. r.ż. Dzieci stają się zdolne do planowania swoich działań, działają systematycznie, są w stanie dostosować się do próśb.

Rozwój obrazu własnej osoby Obraz własnej osoby nosi cechy wynikające z typu dziecięcego myślenia: jest bardzo konkretny. Składają się na niego: imię, posiadane rzeczy, codzienne zachowania. Już dzieci w wieku 3;6 próbują opisywać siebie uwzględniając swoje przekonania, emocje i cechy. Odróżnianie siebie od innych, wyraża się m.in. w używaniu zaimków osobowych „mój" i „twój". W interakcji z rówieśnikami dzieci używają zaimka „mój" do określenia obiektów, które uważają, że do nich należą

Około 3. r.ż. stosują to rozróżnienie w odniesieniu do działań Już dzieci w 2. r.ż. potrafią zapowiadać czynności, które wykonają. Odróżniają zamierzone działania własne od takich, które są od nich niezależne, zdarzyły się przypadkowo, co pozwala im na obronę siebie. Około 3. r.ż. stosują to rozróżnienie w odniesieniu do działań innych osób. W wieku przedszkolnym kształtuje się również samoocena, powoduje, iż sądy opisowe na swój temat utrwalają się. Dzieci przed 7. r.ż. nie różnicują kompetencji w poszczególnych dziedzinach aktywności. Często oceniają swoje zdolności bardzo wysoko, nie doceniając trudności rozwiązywanych zadań.