Konferencja szkoleniowa w ramach WDN 24. 03. 2014r Konferencja szkoleniowa w ramach WDN 24.03.2014r. Przypomnienie modelu pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w szkole ogólnodostępnej. Dorosłym a zwłaszcza osobom zaangażowanym w edukację często wydaje się, ze potrzeba zdobywania wiedzy jest zupełnie oczywista i dana wszystkim ,, z góry”.

UCZEŃ NIEPEŁNOSPRAWNY W SZKOLE OGÓLNODOSTĘPNEJ Opracowanie: mgr Iwona Stasiak – nauczyciel Zespołu Szkół Miejskich nr 4

W systemie polskiej oświaty uczeń niepełnosprawny to uczeń, który posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane przez zespół orzekający publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane jest najczęściej na dany etap edukacyjny, choć może być również bezterminowe.

Uczeń niepełnosprawny to uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego może otrzymać uczeń, który wymaga stosowania specjalnych metod i form pracy oraz organizacji nauki. Kształcenie specjalne może być prowadzone w formie nauki w szkołach ogólnodostępnych, w szkołach lub oddziałach integracyjnych oraz w szkołach lub oddziałach specjalnych i w ośrodkach, o których mowa w ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Uczeń niepełnosprawny to uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych. (uczeń z dysleksją to uczeń o specyficznych potrzebach edukacyjnych – nie należy mylić!)

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego przysługuje dzieciom i młodzieży: z upośledzeniem umysłowym (w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym), z autyzmem lub cechami autyzmu, niedowidzącym i niewidomym, niedosłyszącym i niesłyszącym, z zaburzonym zachowaniem (z zaburzeniami emocjonalnymi), z choroba przewlekłą i zaburzeniami psychicznymi, z niepełnosprawnością ruchową, z niedostosowaniem społecznym lub zagrożonym niedostosowaniem, uzależnionym lub zagrożonym uzależnieniem z uwagi na niepełnosprawność sprzężoną

zawsze należy do rodziców. Decyzja, co do wyboru odpowiedniej placówki, po wspólnym przeanalizowaniu - z zespołem specjalistów w PP-P – najkorzystniejszego dla dziecka rozwiązania, zawsze należy do rodziców. Rodzice ucznia składają u dyrektora szkoły wniosek o zorganizowanie kształcenia specjalnego wraz z załączonym, ważnym orzeczeniem PPP o potrzebie kształcenia specjalnego. Dyrektor szkoły organizując kształcenie specjalne ma obowiązek zapewnić uczniowi: a/ dostosowanie wymagań do jego indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych, b/ zajęcia rewalidacyjne prowadzone przez specjalistów, c/ odpowiednie pomoce dydaktyczne, d/ likwidacje barier architektonicznych, e/ możliwość wydłużenia etapu edukacyjnego, f/ pomoc psychologiczno-pedagogiczną rodzicom i nauczycielom.

Na mocy cytowanej Ustawy o systemie oświaty we wszystkich typach szkół: ogólnodostępnych, integracyjnych i specjalnych, uczniom niepełnosprawnym zapewnia się: możliwość realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, odpowiednie formy i metody pracy, dostosowane programy nauczania, udział w dodatkowych zajęciach rewalidacyjnych.

Wydłużony etap edukacyjny Dziecko niepełnosprawne (posiadające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego) może mieć odroczony obowiązek szkolny (na etapie zerowym) do 10 roku życia Uczniowi niepełnosprawnemu można wydłużyć każdy etap edukacyjny przynajmniej o 1rok: Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. 2012r. poz.204, &5 ust. 1, 2 i 4 ).   Uczeń niepełnosprawny może uczęszczać do: szkoły podstawowej do 18 roku życia, gimnazjum do 21 roku życia, szkoły ponadgimnazjalnej do 24 roku życia.

Wydłużenie etapu edukacyjnego może mieć miejsce z konkretnego powodu: na wniosek nauczyciela ( uczeń chorował, dojrzewał itp.) gdy uczeń nie zdążył zrealizować przewidzianego dla niego programu, po uzgodnieniu z rodzicami dziecka, uchwałą rady pedagogicznej. Uczeń w tej sytuacji nie otrzymuje promocji z tytułu wydłużenia (taka adnotacja na świadectwie i w arkuszu ocen, stopnie za okres pracy). Uczeń dalej pracuje zgodnie z opracowanym dla niego programem na okres „wydłużenia” edukacji.

Wydłużenie etapu edukacyjnego nie jest powtarzaniem treści programowych, chociaż fizycznie uczeń uczęszcza do klasy programowo niższej. Pozostawienie ucznia niepełnosprawnego na drugi rok w tej samej klasie także jest możliwe (z konkretnego powodu: wagarował i nie opanował materiału, a miał możliwości). Pozostawienie na drugi rok to powtórne realizowanie tych samych treści nauczania.

Programy edukacyjne- adaptacja programowa, modyfikacja programowa Nauczyciel zobligowany jest dostosować program nauczania do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego lub załączonej do niego opinii Ponadto uczniowie upośledzeni umysłowo w stopniu lekkim oraz z innym rodzajem niepełnosprawności, ale o niższych możliwościach intelektualnych, posiadający orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego potrzebują: Programu edukacyjnego dostosowanego do potrzeb i możliwości ucznia. (Nr DKW …. z listy MEN) Programu edukacyjnego własnego (autorskiego) skonstruowanego zgodnie z rozporządzeniem w sprawie podstawy programowej. (Numer nadany decyzją RP – w Szkolnym Zestawie Programów)

Charakterystyka procesów poznawczych u dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim Spostrzeganie Jest niedokładne, spowolniałe, wybiórcze, o wąskim zakresie, występują zaburzenia analizy i syntezy spostrzeżeń. Stąd osłabiony proces różnicowania barw, spostrzegania odrębnych przedmiotów ,powiązania elementów w całość. Poziom poznania zmysłowego u tych uczniów można określić cytując słowa H. Borzyszkowskiej: „dziecko upośledzone umysłowo mało widzi - kiedy patrzy i mało słyszy - kiedy słucha”.

Uwaga Obniżona zdolność koncentracji uwagi. Uwaga krótkotrwała, mało podzielna, łatwo ulega zakłóceniu (nadmiernie odwracalna).Bardzo trudno jest skoncentrować uwagę na tych zadaniach sprawiających im trudności. Wzmacnianie ich uwagi jest procesem ciągłym i nie można go pomijać w trakcie realizacji działań – terapeutycznych Pamięć Dobra pamięć mechaniczna, zaburzona pamięć logiczna, co przejawia się w - odtwarzanie zapamiętanych informacji odbywa się wg zapamiętanej kolejności, - dzieci mają trudności z odpytywaniem wyrywkowym, często po prostu nie rozumieją tego ,czego się nauczyły na pamięć, - mają trudności w posługiwaniu się wyuczoną tabliczką mnożenia, bo wymaga to wybiórczego stosowania zapamiętanych wiadomości, - potrzebują większej liczby powtórzeń, aby utrwalić zapamiętane informacje.

Mowa Rozwój mowy często bywa opóźniony. Dzieci te są w stanie opanować znaczny zasób słownictwa ( ze względu na dobrą pamięć mechaniczną). Uczniowie ci mają trudności w rozumieniu znaczenia wypowiedzi oraz w samodzielnym tworzeniu dłuższych wypowiedzi, opowiadań . Występują u nich wady wymowy, często używają wulgaryzmów ( ze względu na częste zaniedbania środowiskowe ). Myślenie Zaburzone myślenie abstrakcyjne, dominuje myślenie konkretno – obrazowe, szablonowe. Trudności z abstrahowaniem i uogólnianiem (, tworzeniem ogólnych pojęć, wyodrębnianiem cech istotnych od nieistotnych w danym zjawisku czy przedmiocie”). Trudności z wnioskowaniem czy przewidywaniem ( myśleniem przyczynowo – skutkowym). Myślenie tych dzieci ma charakter konkretno – obrazowy i sytuacyjny. Utrudnia to zdobywanie wiedzy i powoduje, że pewien jej zasób jest tym uczniom niedostępny. Z trudem przyswajają sobie pojęcia i reguły zwłaszcza matematyczne, fizyczne czy gramatyczne

Najczęściej występujące zaburzenia, które mają wpływ na osiągnięcia szkolne uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim: - zaburzenia orientacji przestrzennej, - niski poziom sprawności grafomotorycznej, - słaba koncentracja uwagi, - liczne i nasilone wady wymowy, - wolniejsze tempo pracy, - zaburzenia rozumienia znaczenia wypowiedzi, - zaburzenia analizy i syntezy ( wzrokowej słuchowej, wzrokowo – słuchowej), - trudności w rozpoznawaniu liter oraz w czytaniu, - trudności w rozumieniu przeczytanego tekstu, - istotnie zaburzony poziom rozumienia wszelkich reguł, zasad, definicji, - utrudnione tworzenie pojęcia liczby, - ograniczenia procesów pamięciowych,

- brak rozumienia treści zadań tekstowych i trudności w ich rozwiązywaniu, - zaburzenia wyobraźni przestrzennej utrudniające rozumienie i wykonywanie zadań geometrycznych, - trudności w orientowaniu się w stosunkach czasowych i posługiwaniu się nimi, - kłopoty w powiązaniu nowych informacji z poprzednio zapamiętanymi, - poziom stosowania umiejętności w praktyce, - mała samodzielność w wykonywaniu zadań, - często występująca nadpobudliwość psychoruchowa lub zahamowanie, - brak krytycyzmu, - impulsywność, - podatność na negatywne wpływy otoczenia, - niski poziom motywacji, - częste przejawy agresji.

Hierarchia wzmocnień – u osób normalnie rozwiniętych umysłowo w okresie rozwoju przechodzi się od motywacji zewnętrznej do motywacji wewnętrznej. Wraz z dojrzewaniem znaczenie pochwały i zachęty stopniowo maleje i zostaje zastąpione wewnętrznym poczuciem, że to, co robię, jest dobre i właściwe. U dzieci z upośledzeniem umysłowym osiągnięcie takiego poziomu rozwoju nie jest często możliwe

Dobre strony Złe strony funkcja praktyczno- wykonawcza (na granicy normy) bezpośrednia pamięć wzrokowa oraz koordynacja wzrokowo – ruchowa ( wyk. precyzyjnych ruchów pisanie rysowanie) dobrze funkcjonuje w zakresie wnioskowania w oparciu o materiał konkretno – obrazkowy Dobrze rozwinięta synteza wzrokowa przy deficytach w zakresie analizy (materiał obrazkowy) wnioskowanie przyczynowo –skutkowe na materiale abstrakcyjnym – litery, całe teksty, zdania, wyrazy, liczby, (myślenie przyczynowo - skutkowe umiejętność  rozumienia tego, co było najpierw, co potem, co było przyczyną, a co jest skutkiem) Zdolność w zakresie organizacji percepcyjnej (uświadomiona reakcja zmysłów na bodziec zewnętrzny, sposób reagowania, odbierania wrażeń) niska efektywność w zakresie komunikacji werbalnej bardzo niskie zasoby w zakresie bezpośredniej jak i odroczonej pamięci słuchowej w ramach tzw. inteligencji słowno- pojęciowej wszystkie funkcje rozwinięte są na poziomie upośledzenia w stopniu umiarkowanym Bardzo niska bezpośrednia i odroczona pamięć słuchowa (napotyka na duże trudności podczas zapamiętywania najprostrzych informacji.) Duże napięcie emocjonalne w sytuacjach szkolnych Obniżona koncentracja

edukacji przyrodniczej i matematycznej. Na II i III etapie edukacyjnym realizowane jest nauczanie przedmiotowe. Z uwagi na ograniczone możliwości poznawcze uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, istnieje konieczność szczególnego dostosowania realizacji podstawy programowej głównie w dwóch obszarach: edukacji przyrodniczej i matematycznej.

Nabywanie wiedzy przyrodniczej i matematycznej wiążą się z trudnościami, jakie ci uczniowie przejawiają w zakresie abstrakcyjnego myślenia, analizowania i wnioskowania. Nauczyciel powinien stosować takie formy pomocy uczniowi, które umożliwią mu zrozumienie istoty zadnia lub zagadnienia. Uczeń wymaga stosowania w możliwie szerokim zakresie zasady poglądowości. Wskazuje ona na konieczność zdobywania wiedzy poprzez bezpośrednie poznawanie rzeczy i zjawisk lub przez zetknięcie się z nimi przy pomocy środków dydaktycznych (tj. modele, obrazy, schematy, wykresy, tabele). Funkcją tej zasady jest ułatwienie zrozumienia i zapamiętywania. Służy temu stwarzanie sytuacji edukacyjnych realizujących drogę poznania od konkretu (przedmioty naturalne, zastępniki) do pojęcia.

MATEMATYKA W przypadku uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim dostosowanie treści w tym zakresie dotyczy posługiwania się: wykresami i tabelami, nauczyciel (w miarę możliwości i potrzeb ucznia) powinien stosować ułatwienia typu: wykonaj według wzoru, uzupełnij fragment, odszukaj błąd itp. w geometrii wykorzystując rysunek, szkic konstrukcje mogą być realizowane z użyciem szablonów, obliczanie pól z uwzględnieniem gotowych rysunków pomocniczych. rozumowanie matematyczne i układanie równań do rozwiązywanych zadań tekstowych należy wspomagać materiałami graficznymi. ( obrazowanie treści zadania) ważne jest również systematyczne sprawdzanie stopnia rozumienia treści poleceń, treści zadań i kierowanie aktywnością ucznia.

BIOLOGIA/PRZYRODA FIZYKA CHEMIA W obszarze edukacji biologia przyroda oraz fizyka chemia istotną rolę spełniają eksperymenty ,doświadczenia, pokazy które w edukacji uczniów z upośledzeniem umysłowym pełnią szczególną rolę. Dają możliwość odkrywania związków między zjawiskami, kształtują postawę poszukującą głównie myślenie logiczne. uczeń powinien być wdrażany do samodzielnego prowadzenia tych aktywności, a wnioskowanie powinien przeprowadzać we wsparciu z nauczycielem lub grupą. jedną z form dostosowania treści do możliwości tej grupy uczniów jest stosowanie rozbudowanego materiału graficznego – plansz, schematów, rysunków, modeli (biologia /przyroda) dobór treści dla przedmiotu powinien dotyczyć materiału, które uczeń będzie w stanie tylko zapamiętać. Należy mieć świadomość, że wykorzystywane wzory będą częściej zapamiętywane mechanicznie, a nie ze zrozumieniem dostosowania w zakresie zapisu wzorów fizycznych i chemicznych- uzupełniania tabel, wykonywania rysunków pomocniczych mają ten sam charakter, jak w edukacji matematycznej. możliwość wydłużenia czasu realizacji wybranych zagadnień

JĘZYK POLSKI W przypadku ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, realizacja podstawy programowej w obszarze przedmiotów humanistycznych skupia się na dalszym rozwijaniu sprawności językowych ( budowaniu dłuższych wypowiedzi powiązanych w logiczną całość). Jednym z ważniejszych zadań nauczyciela w tym obszarze jest: praca nad spójnością wypowiedzi uczniów i rozwojem słownika, prowadzenia rozmowy wybór tekstów prozy lub wierszy przeznaczonych do nauki na pamięć powinna sprzyjać zrozumieniu tekstu i doskonaleniu samej techniki czytania. (trudnego tekstu nie będzie wstanie opanować) nauczyciel może ograniczyć liczbę terminów/pojęć koniecznych do zapamiętania na rzecz ich zastosowania, a więc uznać, że treści programowe w tym zakresie zostały zrealizowane, gdy uczeń wie, jak je użyć w praktyce lub wie, jak je odnaleźć (w słownikach, skryptach, książkach). wizualne wskazywanie (podpowiedzi) pewnych schematów pisemnych wypowiedzi. wybór tych rodzajów wypowiedzi pisemnych, które dla ucznia mają walor praktyczny, a zrezygnowanie z tych, które są wyrazem twórczej aktywności. modyfikacja wypowiedzi ustnych może dotyczyć tematyki wypowiedzi. Powinna być ona związana z najbliższym środowiskiem ucznia i być wspierana planem wypowiedzi lub symbolicznej wizualizacji zdarzeń.

HISTORIA i WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE Uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim mogą mieć trudności z zapamiętaniem faktów historycznych i określaniu ich związków przyczynowo-skutkowych. Dlatego też w nauczaniu historii konieczne jest: systematyczne powtarzanie i utrwalanie wiedzy. Uczniowie ci często nie posiadają umiejętności skutecznego zapamiętywania. Dlatego tak ważna jest rola nauczyciela, który doskonali umiejętności uczniów w zakresie technik zapamiętywania: ( map myślowych, inscenizacji, filmów, zastępników wizualnych, schematów, porównań) samodzielna praca z tekstem źródłowym powinna dotyczyć tylko fragmentów tekstu lub ich uproszczonej wersji. poza wyborem najważniejszych i najbardziej charakterystycznych zdarzeń i dat, nauczyciel powinien stosować ćwiczenia typu: zapisy z lukami, łączenie obrazów lub fragmentów tekstu z datami, tworzenie zeszytów teczek przeznaczonych tylko dla danej epoki historycznej terminologia okrojona do minimum.

W przypadku wiedzy o społeczeństwie tematy społeczno-polityczne powodują iż, jest to wiedza bardzo odległa od zainteresowań i potrzeb tej grupy uczniów. Wszystkie treści powinny być modyfikowane pod kątem łączenia i odwoływania się do przykładów i dokonywania analizy informacji zawartych w środkach masowego przekazu. Nacisk należy również położyć na samodzielne gromadzenie informacji i jej interpretowanie w formie dyskusji. JĘZYK OBCY U uczniów z upośledzeniem w stopniu lekkim występują problemy z zastosowaniem w praktyce słownictwa oraz wyuczonych reguł ortograficznych i gramatycznych, a także trudności w nauce na pamięć wierszy, piosenek, dialogów. Dostosowanie treści w tym zakresie dotyczy przede wszystkim ograniczenia materiału teoretycznego na rzecz doświadczenia jak największej ilości sytuacji komunikacyjnych w kontekście ich praktycznego zastosowania. Ważne jest również dostosowanie tempa pracy oraz wielozmysłowe poznawanie treści.

ZAJĘCIA KOMPUTEROWE/INFORMATYKA GEOGRAFIA Największe trudności w zakresie omawianego przedmiotu występują podczas realizacji treści z wykorzystaniem map – korzystanie z mapy ściennej i mapy w atlasie, rożne rodzaje map (administracyjne/fizyczne), odczytywanie z nich informacji, kierunków głównych i pośrednich. Nawet odczytywanie nazw pisanych rożną wielkością czcionki, rozstrzelonym drukiem czy umieszczanych wzdłuż rzek, jezior czy pasm górskich, mogą sprawić duże problemy uczniom z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim. Dostosowanie powinno dotyczyć szczególnego skupienia się na najistotniejszych treściach, ważnych z punktu widzenia umiejętności praktycznych (rozpoznawanie pogody ,orientacja w terenie możliwość zaplanowania wypoczynku dzięki znajomości prognozy pogody, umiejętność wyznaczania trasy, ciekawostki na temat innych krajów) ZAJĘCIA KOMPUTEROWE/INFORMATYKA Podczas zajęć komputerowych w przypadku uczniów z upośledzeniem umysłowym należy zwrócić szczególną uwagę na nabywanie przez nich praktycznych umiejętności i wykonywania czynności zgodnie z poleceniami.

WYCHOWANIE FIZYCZNE Demonstrując rożne ćwiczenia fizyczne nauczyciel przede wszystkim musi zadbać o to, aby uczniowie upośledzeni umysłowo w stopniu lekkim rozumieli instrukcje wykonania danych ćwiczeń. Szczególną uwagę powinien poświecić promocji zdrowia i wskazaniu sposobu wykorzystania zdobytych umiejętności w organizacji wolnego czasu. W pracy z dzieckiem z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekki poszczególne zasady są uszczegóławiane i realizowane w postaci wytycznych metodycznych lub reguł dydaktycznych, np.: zadania prezentuj krotko i sekwencyjnie; nowy materiał powtarzaj systematycznie; wiedzę i umiejętności stosuj w naturalnych sytuacjach życiowych dziecka; wykorzystuj materiał konkretny; pokaz i obserwację wzmacniaj instrukcją słowną; wzmacniaj zainteresowania ucznia; wprowadzaj zadania od prostych do bardziej złożonych

ZAJĘCIA TECHNICZNE MUZYKA/PLASTYKA Dla ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim problemem może być realizacja wymagania: Opracowuje pomysły (koncepcje) rozwiązań typowych i problemów technicznych pojawiających się w projektowaniu modeli (na trzecim etapie edukacyjnym). W tym przypadku nauczyciel musi zadbać o to, aby uczniowie mogli obserwować przykładowe rozwiązania lub stwarzać okazje do wspólnej pracy w grupie. W wielu przypadkach dostosowanie będzie dotyczyło powielania gotowych schematów. MUZYKA/PLASTYKA Indywidualizacja oddziaływań edukacyjnych w obszarze tych przedmiotów powinna uwzględniać bardzo zróżnicowane możliwości uczniów. Dostosowanie powinno dotyczyć głownie: zastępowania jednych predyspozycji innymi, np.: wymóg zaśpiewania utworu można zastąpić wymogiem wyrecytowania słów; uczeń, który nie jest w stanie grać na instrumentach może podejmować się akompaniowania na instrumencie łatwiejszym lub rozpoznawania instrumentów, uczeń, który nie osiąga efektów w zakresie rysunku może go uzupełniać lub składać z fragmentów itp.

ZASADY OCENIANIA Ocenę z poszczególnych przedmiotów nauczania dla ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim ustala nauczyciel prowadzący. Podstawową zasadą oceniania tej grupy uczniów jest położenie akcentu na ocenę wkładu pracy i zaangażowania, a nie na poziom wiadomości czy umiejętności. Szczegółowe zasady oceniania uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim powinny uwzględniać następujące wymagania:

ZASADY OCENIANIA Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował treści zawarte w wymaganiach podstawowych. Ocenę bardzo dobrą lub celującą uczeń otrzymuje, gdy opanuje treści wykraczających poza poziom podstawowy. Jeżeli poziom wiedzy ucznia jest niższy niż podstawowy, otrzymuje on ocenę dostateczną lub dopuszczającą (w zależności od charakteru i zakresu niedostatków w osiągnięciach ucznia). Jeżeli uczeń wykazuje problemy w opanowaniu wymagań podstawowych, ale posiada minimum wiedzy i umiejętności dla danego poziomu edukacji i stara się uczestniczyć w procesie nauczania, to zasługuje na ocenę dostateczną. Uczniowi, który wykazuje fragmentaryczną wiedzę i niski poziom umiejętności, wystawia się ocenę dopuszczającą. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości i umiejętności określonych w programie nauczania. Nie jest w stanie wykonać zadań o elementarnym stopniu trudności, nawet z pomocą nauczyciela.

ZASADY OCENIANIA W każdym z powyższych wymagań należy uwzględnić wkład pracy ucznia. W związku z tym również możliwość ewentualnego podwyższenia oceny o jeden stopień niż wynika z ogólnie przyjętych kryteriów. W pracy z uczniem upośledzonym umysłowo w stopniu lekkim, realizacja podstawy programowej wymaga od nauczycieli ograniczenia się do najważniejszych aspektów omawianego zagadnienia bazowania na pamięci mechanicznej ucznia (P. m. przejawia się w sytuacjach, gdy dochodzi do zapamiętania materiału pomimo braku jego zrozumienia. dzielenia treści na małe partie podejmowania dodatkowych działań wizualizujących treści.

Nauczanie polisensoryczne jest nauczaniem poprzez jednoczesne wykorzystywanie zmysłów, które pozwalają ukazać mocne strony dziecka. Uczenie dokonuje się na podstawie informacji docierających poprzez narządy zmysłów do naszego układu nerwowego. Są ludzie, którzy uczą się słuchając, inni lepiej zapamiętują to, co widzą. Są i tacy, którzy wykorzystują różne kombinacje zmysłów, by się uczyć. Muszą oni widzieć, słyszeć, robić notatki, dotykać, smakować. Dzieci z trudnościami w uczeniu się mają problem zarówno z uczeniem się wzrokowym i słuchowym. Dla niektórych z nich uczenie polisensoryczne, a więc  oparte na kombinacji wielu zmysłów, jest najbardziej korzystne.

20 % tego co przeczytali 30 % tego co usłyszeli 40 % tego co zobaczyli Czy wiesz, że ludzie zapamiętują: 20 % tego co przeczytali 30 % tego co usłyszeli 40 % tego co zobaczyli 50 % tego co powiedzieli 60 % tego co zrobili Jednak gdy czytają, słyszą, widzą, mówią i robią coś z daną informacją pamiętają z tego 90%

METODY PRACY Metody pracy z uczniami upośledzonymi umysłowo są następujące: metody oparte na działalności praktycznej (np.: sprawności manualne, praktycznego działania), metody oglądowe - oparte na obserwacji, pomiarze i pokazie (np.: tablice, filmy, plansze, zdjęcia), metody oparte na słowie (opowiadanie, opis, dyskusje, praca z książką i inne), metoda problemowa - zadawania pytań, praktycznego działania czy oparta na przeżywaniu. Formy organizacyjne (zwłaszcza praca w grupach) Metody aktywizujące dyskusja dydaktyczna, burza mózgów, drama – wczuwanie się w role, symulacje – naśladowanie rzeczywistości, mapa pojęciowa

Źródła : 1. Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Materiały dla nauczycieli. Ministerstwo Edukacji Narodowej. 2. Materiały własne opracowane na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydanego przez Poradnię Psychologiczno Pedagogiczną w Kędzierzynie -Koźlu