Instytucjonalne i pozainstytucjonalne wsparcie osób starszych prof. UZ dr hab. Grażyna Gajewska Uniwersytet Zielonogórski 11.05.2014r. Katedra Opieki Terapii i Profilaktyki Społecznej G.Gajewska@ipp.uz.zgora.pl Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

realizowany ze środków Unii Europejskiej Cel Przedmiotu: Zainspirowanie do przeanalizowania i poszerzania wiedzy z zakresu instytucjonalnego i pozainstytucjonalnego wsparcia osób starszych, a także umiejętności poszukiwania i zastosowania skutecznych i innowacyjnych sposobów ich realizacji ze wskazaniem na niezbędne kompetencje służące temu celowi. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Zakres tematyczny przedmiotu: Istota, specyfika, aspekty i źródła wsparcia osób starszych. Teoria, metodyka a praktyka. Możliwości i ograniczenia wsparcia instytucjonalnego osób starszych. Wsparcie pozainstytucjonalne. Doświadczenia wybranych krajów Europy – poszukiwania innowacyjnych rozwiązań wsparcia osób starszych. Ewaluacja wsparcia osób starszych w środowiskach lokalnych. Budowanie społeczeństwa wspierającego osoby starsze.

Warunki zaliczenia Ćwiczenia kończą się zaliczeniem. Zaliczenie uzyskuje się na podstawie następujących kryteriów: Aktywna obecność na zajęciach Przygotowanie do zajęć (znajomość tematycznej literatury) Przygotowanie pisemnej pracy zaliczeniowej

Wsparcie osób starszych Instytucjonalne Pozainstytucjonalne Złe w świadomości społecznej: Gubiące człowieka Mało elastyczne Narzucane, schematyczne Z brakiem indywidualnego podejścia … Dobre w świadomości społecznej Dające z siebie wszystko co możliwe Zindywidualizowane Ludzkie Elastyczne …

Opieka – pomoc - wsparcie Pojęcia tożsame ? Są między nimi różnice? Jakie? Są między nimi podobieństwa? Jakie? Konsekwencje przyjętego rozumienia pojęć dla praktyki

Definicja wsparcia Niejednomyślność naukowa (pomoc, wzmocnienie, podtrzymywanie, zasilanie) Jednoznaczność potoczna

„Wsparcie w ogóle” Rodzaj zrelatywizowanego pomagania o charakterze wzmacniania jednostki (jednostek, grup, społeczności), gdy znajduje się ona (one) w sytuacji z pogranicza trudności lub w sytuacji normalnej, które ułatwią podnieść komfort. Może być więc ułatwieniem, podniesieniem komfortu lub wzmocnieniem więzi (G. Gajewska 2009)

Rodzaje wsparcia Pozytywne – negatywne Interpersonalne – społeczne Rodzinne, społeczne, woluntarystyczne Instytucjonalne – pozainstytucjonalne Formalne – nieformalne Obiektywne - subiektywne Emocjonalne, wartościujące, instrumentalne, informacyjne …

Elementy mechanizmu wsparcia Podmiot wspierający Obiekty wsparcia Dawanie wsparcia Znaczenie wsparcia spostrzeganego Odrzucanie wsparcia oferowanego Efektywność wsparcia społecznego (G. Gajewska 2009, s.53-78)

Kto nie może wspierać innych Ten kto sam nie czuje się osoba dostatecznie i pozytywnie wspieraną Nie poradził sobie z wyparciem nieprawidłowych skutków zdarzeń krzywdzenia z dzieciństwa Nie jest dostatecznie komunikatywny, empatyczny, asertywny Sam nie posiada ukształtowanych na odpowiednim poziomie wzorów radzenia sobie samemu Nie wie co jest prawidłowe, a co nie w rozwoju człowieka Daje złe wzory postępowania, nie jest autorytetem…

Efektywność wsparcia Obiektywny stan potrzeb osoby wspieranej (G. Caplan 1964) – pozytywny skutek wsparcia osób znaczących Dopasowanie wsparcia do oczekiwań podmiotu (R.Cieślak) Znaczenie diagnozy Spójność cech dawcy i biorcy Funkcja cech osobowości: życzliwości, empatii, asertywności – atmosfera wsparcia Gotowość do wsparcia D.Becelewska Asertywność – H.Hamer Poziom chęci uczenia się – D.Goleman

Integracja i indywidualizacja wsparcia W ciągu życia - wewnętrzna W przestrzeni życia W relacjach międzyludzkich ….

Rewitalizacja społeczna Współcześnie uznany kierunek zmian myślenia o zmianie Od aktywizacji do rozwoju Zwiększenie partycypacji społecznej

Społeczeństwo przyjazne starszym Czyli jakie? Starsi w instytucjach – humanizacja W środowisku życia Miejsce starszych wśród innych osób Odrzucenie starszych przez młodych Dzieci a osoby starsze Osoby starsze a osoby starsze W rodzinie i poza nią

Proszę nie pomagaj mi Nowa idea a pomoc narzucona – proszenie o pomoc Odkrywcze? Nowe? Co podkreślające? Anna Rurka, Guy Hardy, Christian Defaus 2014

Ewaluacja wsparcia Czy: Jedynie wymóg? Czy propozycja?

Projekt zindywidualizowany wsparcia osób starszych - elementy Diagnoza – Opis przypadku Propozycje wsparcia instytucjonalnego i pozainstytucjonalnego Ocena efektywności: wariant pozytywny i negatywny

Poszukiwanie pomysłów wsparcia osób starszych Pogotowie Babć (Niemcy – Polska) Elektroniczny dom pomocy społecznej w Japonii Babcie z wypożyczalni: www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,96856,2347915.html Babcie założyły przedszkole: www.fakt.pl/Babcie-zalozyly-przedszkole-,artykuly,109413,1.html ….

Literatura Gajewska G. (2009). Wsparcie dziecka w rozwoju. Konteksty opieki i edukacji. Zielona Góra; Kijak R. J., Szarota Z. (2013). Starość. Między diagnozą a działaniem. Warszawa; Analiza stron internetowych, wybranych doniesień elektronicznych dotyczących wsparcia osób starszych (zdarzeń, dobrych praktyk, uchwał, rekomendacji europejskich, strategii); + uzupełniająca

Dziękuję ślicznie za uwagę i zapraszam na kolejne spotkanie w czerwcu Kontakt w razie pytań i wątpliwości dotyczących dalszej współpracy G.Gajewska@ipp.uz.zgora.pl 609 508 598 Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej