Zespół Szkół Ekonomicznych im Zespół Szkół Ekonomicznych im. Jana Pawła II w Gorlicach Raport z ewaluacji wewnętrznej

Respektowane są normy społeczne Obszar 1 Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki Wymaganie 1.4. Respektowane są normy społeczne

Cel ewaluacji Pozyskanie informacji na temat radzenia sobie przez szkołę w sytuacjach trudnych oraz potrzeb w tym zakresie Wykorzystanie zebranych wiadomości do opracowania strategii radzenia sobie w sytuacjach trudnych

Pytania kluczowe Jak rozumieć i rozwiązywać sytuacje trudne? Jaką wiedzę posiadają rodzice na temat sytuacji trudnych w szkole? W jaki sposób nauczyciele ZSE postrzegają sytuacje trudne wychowawczo, jak sobie radzą w sytuacjach trudnych i jakie formy wsparcia preferują?

Narzędzia badawcze kwestionariusz ankiety dla nauczycieli kwestionariusz ankiety dla uczniów scenariusz wywiadu dla rodziców arkusz obserwacji dokumentacja szkolna

Metody i techniki badawcze Do przeprowadzenia ewaluacji wybrano metody ilościowe i jakościowe Badanie zostało przeprowadzone w warunkach szkolnych

Nauczyciele 16 Uczniowie 137 Rodzice 28 Ogółem 181 Grupa badawcza Liczba badanych Nauczyciele 16 Uczniowie 137 Rodzice 28 Ogółem 181

ANKIETA DLA NAUCZYCIELI Cel ankiety: Poznanie opinii nauczycieli na temat występowania sytuacji trudnych w szkole, radzenia sobie w sytuacjach trudnych w środowisku szkolnym, preferowanych form wsparcia wskazanych przez nauczycieli

Pyt. 1 Które spośród sytuacji napotykanych w szkole określiłabyś/określiłbyś jako trudne? Najwięcej nauczycieli, bo 56% uznało, że wagarowanie uczniów jest trudną sytuacją w szkole. 38% uważa, że trudną sytuacją w szkole jest lekceważący stosunek uczniów do nauczycieli i nauki. Za trudne sytuacje nauczyciele uważają również: palenie papierosów, postawę roszczeniową rodziców i uczniów, wulgaryzmy, przemoc słowną wśród uczniów, przezywanie, wyśmiewanie. Tak odpowiedział co czwarty ankietowany. Nauczyciele borykają się również z brakiem właściwej komunikacji na linii rodzic-nauczyciel, brakiem kontaktu z domem rodzinnym i utrudnionym dostępem do pomocy psychologicznej.

Pyt. 2 W jakich trudnych sytuacjach wychowawczych potrzebuje Pani/Pan wsparcia? 94% nauczycieli potrzebuje wsparcia w różnych trudnych sytuacjach wychowawczych w szkole. Jedna osoba nie potrzebuje żadnego wsparcia. 44% nauczycieli potrzebuje wsparcia w zakresie zapobiegania wagarom uczniowskim. 38% ankietowanych uważa, że potrzebuje wsparcia w rozwiązywaniu problemów rodzinnych uczniów i w ulepszaniu kontaktów z domem rodzinnym. Po 2 nauczycieli wypowiedziało się, że jest potrzebne wsparcie w zakresie palenia papierosów przez uczniów na terenie szkoły lub w jej okolicy oraz używania przez uczniów wulgaryzmów.

Pyt. 3 Od kogo oczekuje Pan/Pani wsparcia w trudnej sytuacji wychowawczej w szkole?

Pyt. 4 Jaka forma wsparcia w rozwiązywaniu sytuacji trudnych może być dla Pani/Pana najbardziej przydatna? Ankietowani uważają, że najbardziej przydatną formą wsparcia dla nauczyciela w rozwiązywaniu trudnych sytuacji będzie indywidualna konsultacja z pedagogiem lub psychologiem szkolnym oraz pomoc koleżeńska. Tak uważa większość tzn. 63% badanych. 4 badanych zechciałoby brać udział w szkoleniu zewnętrznym o tej tematyce. 2 nauczycieli rozwiązywałoby trudne sytuacje wychowawcze w zespole przedmiotowym. Jedna osoba chętnie szuka wsparcia w instytucjach: PPP, GOPS, MOPS, Centrum Terapii Uzależnień.

Pyt. 5 Czy system kar i nagród ułatwia Pani/Panu rozwiązywanie sytuacji trudnych?

Pyt. 6 Jeśli tak to proszę wskazać w jakim stopniu?

Kwestionariusz ankiety dla uczniów Cel ankiety: Poznanie opinii uczniów na temat występowania sytuacji, w których uczniowie potrzebują pomocy ze strony szkoły

Pyt. 1 W jakich sytuacjach potrzebujesz pomocy ze strony szkoły? Uczniowie zdecydowaną większością wskazują, że potrzebują pomocy ze strony szkoły w kłopotach w nauce - 77,2% ankietowanych. 23 uczniów tj. 16,8 % nie potrzebuje żadnej pomocy.

Pyt. 2 Napisz na czym polega pomoc od szkoły w trudnych sytuacjach? Uczniowie odpowiadając na to pytanie wskazali: Pomoc w nauce Możliwość uczestniczenia w zajęciach pozalekcyjnych, projektach, zajęciach wyrównawczych Rozmowę z wychowawcą, dyrektorem, pedagogiem szkolnym , nauczycielem Kółka przedmiotowe

Pyt. 3 Od kogo w szkole możesz dostać pomoc w trudnej sytuacji? Największą pomoc otrzymują uczniowie: od wychowawcy - 96 uczniów tj. 42,5% oraz od pedagoga szkolnego – 94 osoby, co stanowi 41,6%. W dalszej kolejności uczniowie wymieniali: dyrektora – 19 respondentów czyli 8,4% oraz nauczyciela danego przedmiotu – 17 osób, czyli 7,5%.

Pyt. 4 Jaki rodzaj pomocy w trudnych sytuacjach jest dla Ciebie najbardziej przydatny? Najbardziej potrzebna jest uczniom rozmowa: z wychowawcą – 56 osób (38,6%) z pedagogiem szkolnym – 44 osoby (30,3%) z nauczycielem przedmiotu – 33 osoby (22,8%) Nieliczni uczniowie (12 – 8,3%) wskazują inny rodzaj pomocy jak: rozmowa z przyjacielem, rozmowa z rodzicem, rozmowa z kimś, kto zrozumie i chce pomóc rozwiązać problem.

Pyt. 5 W jaki sposób szkoła może pomagać w trudnych sytuacjach? Większość ankietowanych – 86 uczniów (60,1%) wskazała na udział w zajęciach dodatkowych. (Zajęć dodatkowych jest prowadzonych w szkole sporo – czy jednak uczniowie w pełni z nich korzystają? - przyp. aut. prezentacji) 28 uczniów (19,6%) oczekuje pomocy finansowej.

Arkusz obserwacji uczniów Badanie zostało przeprowadzone przy wykorzystaniu arkusza obserwacji, gdzie nauczyciele przeprowadzający badanie oceniali zachowania uczniów na parkingu szkolnym, korytarzach, w szatniach oraz stołówce szkolnej.

Cel obserwacji: ocena zachowań uczniów Podmiot obserwacji: uczniowie klas II i III Pytania kluczowe: Z jakiego rodzaju trudnymi sytuacjami boryka się szkoła? Jaka jest skuteczność radzenia sobie w trudnych sytuacjach w środowisku szkolnym?

Wnioski przeprowadzających obserwację Z obserwacji wynika, że najczęściej występujące problemy, z którymi borykają się uczniowie to: przezwiska, osamotnienie, smutek i niezadowolenie z siebie oraz nadmierna aktywność i nieumiejętność skupienia się uczniów. Występują one najczęściej na korytarzach i w stołówce szkolnej. Wynikać to może między innymi z problemów zdrowotnych uczniów, zmiany klasy, lekkomyślności oraz chęci zwrócenia na siebie uwagi, obniżonego poczucia własnej wartości.

Scenariusz wywiadu z rodzicami Cel wywiadu: Poznanie opinii rodziców na temat występowania sytuacji trudnych w szkole, radzenia sobie w sytuacjach trudnych w środowisku szkolnym, preferowanych form wsparcia oczekiwanych przez rodziców ze strony szkoły Wywiad przeprowadzono wśród 28 rodziców – po 2 przedstawicieli rodziców z każdej klasy.

zamknięcie nauczycieli na krytykę ze strony rodzica Pyt. 1 Jakie sytuacje występujące w szkole według Pani/Pana można uznać za trudne? wagary, kłopoty w nauce podziały w klasie na uczniów „lepszych” i „gorszych” ze względu na status materialny zamknięcie nauczycieli na krytykę ze strony rodzica brak motywacji do nauki przeładowanie materiału

Rodzice nie przypominają sobie takich zdarzeń Pyt. 2 Czy słyszała/słyszał Pani/Pan o jakichś trudnych sytuacjach mających miejsce w szkole? Jeśli tak, to proszę je opisać. Rodzice nie przypominają sobie takich zdarzeń Pyt. 3 Czy i w jaki sposób sytuacje te zostały rozwiązane przez szkołę? Brak odpowiedzi

rozmowa z dzieckiem, często przy udziale nauczyciela korepetycje Pyt. 4 Co Pani/Pana zdaniem może zrobić rodzic w takich sytuacjach? rozmowa z dzieckiem, często przy udziale nauczyciela korepetycje często rodzice przyznawali się do swojej bezradności

kontrolowanie zeszytów częstszy kontakt ze szkołą Pyt. 5 Czy i w jakich sytuacjach nauczyciel zwracał się do Pani/Pana z prośbą o wsparcie? Prośba o: kontrolowanie zeszytów częstszy kontakt ze szkołą informowanie o problemach rodzinnych

Rodzice najczęściej wymieniali: Pyt. 6 Czy i w jakich sytuacjach trudnych oczekiwała/oczekiwał Pani/Pan wsparcia ze strony nauczyciela? Rodzice najczęściej wymieniali: pomoc w nauce – organizowanie samopomocy koleżeńskiej organizowanie dodatkowych zajęć pomoc w kwestii motywowania do nauki i podniesienia niskiej frekwencji żądanie większych restrykcji w kwestii nieodpowiedniego stroju i makijażu szczery dialog

częsty kontakt telefoniczny Pyt. 7 Jaki sposób wsparcia ze strony szkoły w sytuacjach trudnych byłby dla Pani/Pana najbardziej przydatny? częsty kontakt telefoniczny informowanie na bieżąco przez wychowawcę o sytuacjach trudnych i problemach dziecka szczera rozmowa – uczeń, rodzic, wychowawca szybkie reagowanie na absencję wzywanie rodziców do szkoły w sytuacjach trudnych

WNIOSKI W szkole na bieżąco prowadzona jest diagnoza zachowań, podejmuje się działania wychowawcze i profilaktyczne mające na celu zapobieganie wszelkim zagrożeniom. Wychowawcy odpowiednio reagują na sytuacje trudne i wszelkie przejawy łamania norm społecznych. Największym problemem są wagary, które przekładają się na złe wyniki w nauce. Uczniowie wiedzą, jakich zachowań się od nich oczekuje, chociaż nie zawsze respektują normy społeczne i przestrzegają regulaminy.

WNIOSKI Stwierdza się postawę roszczeniową rodziców i uczniów: rodzice przenoszą odpowiedzialność za dziecko na szkołę, kwestionują wymagania edukacyjne i podejmowane działania wychowawcze, zbyt mało zaangażowani są w sprawy szkoły, interweniują dopiero na etapie poważnych trudności przyjmując postawę roszczeniową uczniowie domagają się swoich praw, lecz nie spełniają podstawowych obowiązków uczniowskich, domagają się wyższych stopni, są niecierpliwi, oczekują natychmiastowych rezultatów, lekceważą polecenia nauczycieli, brak jest u nich motywacji i samodyscypliny, nie widzą sensu uczenia się

WNIOSKI Ciągłym problemem jest palenie papierosów przez uczniów. W kontaktach z rówieśnikami uczniowie używają wulgaryzmów, wyśmiewają się, przezywają, czasami przejawiają zachowania agresywne. Rodzice uważają, że nauczyciele wykazują większe zainteresowanie uczniami zdolnymi, poświęcając niewiele uwagi uczniom słabszym. Zarówno uczniowie, jak i rodzice uważają, że zbytnie przeładowanie materiału powoduje problemy w nauce, przez co uczniowie tracą motywację do nauki (77,2 % uczniów oczekuje ze strony szkoły pomocy związanej z kłopotami w nauce).

WNIOSKI Rodzice uważają, że w klasie występują podziały na lepszych i gorszych m.in. ze względu na status materialny. Młodzież uważa, że pieniądze są wyznacznikiem statusu społecznego i dają prawo do dominacji nad innymi. Zdaniem rodziców brak jest otwartej dyskusji ze strony nauczycieli.

REKOMENDACJE Zwiększyć nacisk na uświadamianie młodzieży, co do zagrożeń związanych z nikotynizmem. W czasie przerw zwiększyć obserwację korytarzy i terenu wokół szkoły. Z większą uwagą przyglądać się osobom przychodzącym do szkoły z zewnątrz (nauczyciele dyżurujący oraz pracownicy niepedagogiczni). Bardziej motywować uczniów do udziału w zajęciach, uświadamiając im, że frekwencja znacznie wpływa na bieżące wyniki w nauce i wyniki egzaminów zewnętrznych.

REKOMENDACJE Zorganizować samopomoc koleżeńską dla uczniów słabych i mających braki w nauce. Wpłynąć na rodziców, aby wykazali większe zainteresowanie osiągnięciami edukacyjnymi swoich dzieci (mała liczebność rodziców na zebraniach klasowych). Większy nacisk położyć na pedagogizację rodziców – upowszechniać wiedzę dotyczącą profilaktyki zagrożeń i respektowania norm społecznych. Zachęcać rodziców do aktywnego uczestnictwa w zebraniach klasowych, w celu analizowania zachowań uczniów, ustalenia działań eliminujących zachowania niepożądane.

REKOMENDACJE Większy nacisk położyć w czasie lekcji wychowawczych na kulturę słowa i kulturę zachowania się w różnych sytuacjach. Nasilić pracę wychowawczą w kierunku uwrażliwiania na przejawy przemocy rówieśniczej i kształtowania umiejętności nieagresywnego reagowania w sytuacjach konfliktowych oraz właściwego reagowania na niepożądane zachowania uczniów. Położyć większy nacisk na indywidualne rozmowy z uczniami nagminnie wagarującymi oraz przejawiającymi zachowania agresywne i konfliktowe (wychowawcy i pedagog szkolny). Opracować katalog zasad i norm obowiązujących w szkole oraz konsekwentnie ich przestrzegać.

REKOMENDACJE Rozeznawać na bieżąco sytuację materialną każdego ucznia i w razie potrzeby organizować pomoc. Zwiększyć ilość pochwał na forum szkoły, na gazetkach ściennych prezentować wzorce zachowań. Na zebraniach przypomnieć rodzicom o dokumentach regulujących funkcjonowanie szkoły oraz wyjaśnić na czym polega waga ocen. Wyniki diagnozy wykorzystywać do modyfikowania programu profilaktycznego oraz wychowawczego.

PREZENTACJĘ OPRACOWAŁA Bernadeta Boczoń