Powiat

POWIATY Powiat – jednostka samorządu terytorialnego i podziału administracyjnego II stopnia w Polsce. Jednostką nadrzędną jest województwo, podrzędną gmina. Ich funkcjonowanie reguluje ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2018 r. poz. 995). Potocznie stosuje się często terminy powiat ziemski i powiat grodzki. Rozróżnienie takie nie znajduje jednak podstaw w ustawie o samorządzie powiatowym. Bardziej poprawne jest mówienie o powiatach, czyli jednostkach samorządu obejmujących kilka gmin i posiadających własne organy, omówione w ustawie, oraz o miastach na prawach powiatu, w których organy samorządu gminnego posiadają również zadania i kompetencje przewidziane w ustawodawstwie dla samorządu powiatowego (niemniej miasta na prawach powiatu nawet w niektórych aktach prawnych nazywane są powiatami). W Polsce jest 314 powiatów oraz 66 miast na prawach powiatu.

Zakres i działania powiatu: Art Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie: edukacji publicznej promocji i ochrony zdrowia pomocy społecznej wspieranie rodziny i systemu pieczy zastępczej polityki prorodzinnej wspierania osób niepełnosprawnych, transportu zbiorowego i dróg publicznych, kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, kultury fizycznej i turystyki, geodezji, kartografii i katastru, gospodarki nieruchomościami, administracji architektoniczno-budowlanej, gospodarki wodnej, ochrony środowiska i przyrody, rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,

porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu przeciwpowodziowego, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy, ochrony praw konsumenta, utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, obronności, promocji powiatu, współpracy z organizacjami pozarządowymi. 2. Do zadań publicznych powiatu należy również zapewnienie wykonywania określonych w ustawach zadań i kompetencji kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży. 3. Ustawy mogą określać inne zadania powiatu. 4. Ustawy mogą określać niektóre sprawy należące do zakresu działania powiatu jako zadania z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez powiat. 5. Powiat na uzasadniony wniosek zainteresowanej gminy przekazuje jej zadania z zakresu swojej właściwości na warunkach ustalonych w porozumieniu. 6. Zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gmin. Art. 4a. Ustawy mogą nakładać na powiat obowiązek wykonywania zadań z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.

Organy powiatu władza uchwałodawcza: rada powiatu władza wykonawcza: zarząd powiatu, na czele którego stoi starosta organy kontrolne: komisje stałe i doraźne. Komisje wyłaniane są spośród członków rady powiatu i kontrolują działania władzy wykonawczej. Obligatoryjnie musi istnieć jedna komisja – rewizyjna (do kontroli spraw finansowych), komisje doraźne są powoływane w sytuacjach nagłych. W mieście na prawach powiatu ich zadania wykonują odpowiednio rada miasta i prezydent miasta oraz komisje stałe i doraźne. Oddzielnym organem administracji jest komisja bezpieczeństwa i porządku (niebędąca komisją rady powiatu), złożona między innymi z przedstawicieli władz samorządowych. Również ona funkcjonuje w mieście na prawach powiatu.

Kompetencje starosty i zarządu powiatu. Kompetencje starosty i zarządu powiatu po reformie administracji z 1999 r.: podejmowanie decyzji w zakresie edukacji publicznej (szkoły ponadgimnazjalne) ochrony zdrowia (szpitale rejonowe, powiatowe) transportu na terenie powiatu (współfinansowanie lokalnych linii autobusowych, np. miejskich przedsiębiorstw komunikacji w miastach na prawach powiatu) opieki nad drogami publicznymi powiatowymi geodezji gospodarki nieruchomościami ochrony środowiska porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli przeciwdziałania bezrobociu obronności pomocy społecznej wydawania zezwoleń na podejmowanie pracy przez cudzoziemców zwalczania klęsk żywiołowych oraz organizowania pomocy na szczeblu powiatowym rejestracji pojazdów oraz wydawania praw jazdy (patrz tablica rejestracyjna)