FORUM NAUCZYCIELI UCZNIÓW ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI ZIELONA GÓRA, 21 KWIETNIA 2018 r.

FORUM NAUCZYCIELI UCZNIÓW ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI Nowe rozwiązania kształcenia uczniów ze SPE – od modelu medycznego do modelu biopsychospołecznego Anna Włodarczak – starszy wizytator Kuratorium Oświaty w Gorzowie Wielkopolskim, Delegatura w Zielonej Górze; Jolanta Lipińska - starszy wizytator Kuratorium Oświaty w Gorzowie Wielkopolskim

Zmiany w prawie oświatowym dotyczące uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

bio -stan zdrowia -psycho - zdolności, cechy - społeczny- środowisko Prace systemowe nad modelem kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi Zmiana dotycząca obecnego podejścia do diagnozowania potrzeb dzieci z modelu medycznego na model oparty o wykorzystanie Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF) MODEL bio -stan zdrowia -psycho - zdolności, cechy - społeczny- środowisko

W stronę diagnozy funkcjonalnej To: wielowymiarowy opis funkcjonowania ucznia; odnoszenie zidentyfikowanych zasobów ( fizycznych, poznawczych, osobowościowych, emocjonalno-społecznych) do ich funkcji w konkretnym kontekście środowiskowym; uwzględnienie roli środowiska w aktualnie przejawianych zachowaniach i modelowaniu pożądanych postaw; Podkreślenie dynamiki zmian rozwojowych; Szerokie, funkcjonalne rozumienie normy; Odejście od modelu medycznego do modelu biopsychospołecznego

Niepełnosprawność według diagnozy funkcjonalnej W podejściu zaproponowanym przez Międzynarodową Klasyfikację Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia ( ICF) pojęcie „ niepełnosprawność” wprowadza się w celu oznaczenia wielowymiarowego zjawiska wynikającego z wzajemnego oddziaływania między ludźmi a ich fizycznym i społecznym otoczeniem. Niepełnosprawność to nie rezultat uszkodzenia zdrowia, lecz wynik barier, na jakie napotyka osoba w środowisku. Wsparcie polega na redukcji barier, a nie prowadzeniu działań edukacyjnych mających na celu przystosowanie do tych barier. Diagnoza funkcjonalna – Zasoby – Trudności- Środowisko

Model medyczny a model biopsychospołeczny Aspekt analizy Model medyczny Model biopsychospołeczny Cel diagnozy Identyfikacja deficytów Identyfikacja trudności i barier w rozwijaniu potencjału podmiotu Zakres diagnozy Uczeń Uczeń i jego środowisko Metody diagnozy Ilościowe podejście nometetyczne (ogół wyznacza standard) Ilościowe, jakościowe podejście idiograficzne (prymat podmiotu nad ogółem, tzw. normy Model edukacji Specjalna, segregacja, wyłączenie Egalitarna, indukcyjna, włączanie Cel edukacji Adaptacja ucznia do otoczenia poprzez przyjmowanie gotowych „ sprawdzonych” wzorców Wsparcie ucznia w kształtowaniu indywidualnych tj. opartych na posiadanych zasobach/ skutecznych strategii radzenia sobie z wyzawaniami życiowymi

Opracowanie i realizowanie programów Współpraca w zakresie opracowania, realizowania i modyfikowania indywidualnych programów edukacyjno - terapeutycznych Opracowanie i realizowanie programów •współpraca z przedszkolami, szkołami i placówkami w udzielaniu organizowaniu przez przedszkola, szkoły i placówki pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz opracowywaniu i realizowaniu indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych oraz indywidualnych programów zajęć rewalidacyjno-wychowawczych; •udzielanie, we współpracy z placówkami doskonalenia nauczycieli i bibliotekami pedagogicznymi, wsparcia merytorycznego •nauczycielom, wychowawcom grup wychowawczych i specjalistom.

Zadania zespołu Zespół opracowuje program po dokonaniu wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia, (…) we współpracy, w zależności od potrzeb, z poradnią psychologiczno-pedagogiczną, w tym poradnią specjalistyczną. Okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia i modyfikacji programu dokonuje się, w zależności od potrzeb, we współpracy z poradnią psychologiczno-pedagogiczną, w tym poradnią specjalistyczną, a także – za zgodą rodziców ucznia – z innymi podmiotami.

Opinia w sprawie objęcia ucznia zindywidualizowaną ścieżką kształcenia •Przed wydaniem opinii publiczna poradnia we współpracy z przedszkolem lub szkołą oraz rodzicami ucznia albo pełnoletnim uczniem przeprowadza analizę funkcjonowania ucznia uwzględniającą efekty udzielanej dotychczas przez przedszkole lub szkołę pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Zadania nauczycieli - współpraca z poradnią w procesie diagnostycznym i postdiagnostycznym, w szczególności w zakresie oceny funkcjonowania uczniów, barier i ograniczeń w środowisku utrudniających funkcjonowanie uczniów i ich uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły lub placówki oraz efektów działań podejmowanych w celu poprawy funkcjonowania ucznia oraz planowania dalszych działań.

Nowa możliwość szkoły Wnioskowanie do poradni o przeprowadzenie diagnozy i wskazanie sposobu rozwiązania problemu ucznia. W przypadku gdy z wniosków będących wynikiem oceny efektywności pomocy wynika, że mimo udzielanej uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu, szkole lub placówce nie następuje poprawa funkcjonowania ucznia w przedszkolu, szkole lub placówce, dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki, za zgodą rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia, występuje do publicznej poradni z wnioskiem o przeprowadzenie diagnozy i wskazanie sposobu rozwiązania problemu ucznia.

Zapewnienie finansowania kształcenia uczniów z niepełnosprawnościami -Zapis w Ustawie Prawo oświatowe zobowiązujący jednostki samorządu terytorialnego do tego, aby w danym roku budżetowym na realizację zadań wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy dla dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi przeznaczały środki w wysokości nie mniejszej niż wynikająca z podziału części na ten cel oświatowej subwencji ogólnej; -Podtrzymanie dotychczasowej gwarancji środków z uszczegółowieniem i wprowadzeniem analogicznych rozwiązań dla szkół „niesamorządowych” w projekcie ustawy o finansowaniu zadań oświatowych.

Subwencja oświatowa •Zadania szkół w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej dofinansowane są w ramach tzw. standardu A na ucznia, a w przypadku uczniów obejmowanych kształceniem specjalnym również w ramach dodatkowych wag przekazywanych w podziale subwencji oświatowej. •Od roku szkolnego 2017/2018 godziny na realizację zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej winny zostać uwzględnione w arkuszu organizacji szkoły. Przy ustalaniu wymiaru poszczególnych form udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej uwzględnia się wymiar godzin ustalony dla poszczególnych form udzielania uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej (realizowanych przez nauczycieli np. w ramach pensum lub godzin ponadwymiarowych).

Informowanie rodziców uczniów o możliwych formach wsparcia psychologiczno - pedagogicznego Przepisy regulujące organizację kształcenia i wsparcie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: 1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 09 sierpnia 2017 w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży ( Dz. U. Z 2017 r. poz. 1616); 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 09 sierpnia 2017r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach ( Dz. U z 2017r . poz. 1591); 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 09 sierpnia 2017 w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnoprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym ( Dz. U. z 2017r. poz. 1578).

Informowanie rodziców uczniów o możliwych formach wsparcia psychologiczno - pedagogicznego Informacje, które rodzice powinni uzyskać przed wydaniem opinii, orzeczenia: - niepełnosprawność ucznia nie jest powodem do obejmowania go indywidualnym nauczaniem; uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego może mieć prowadzone indywidualne zajęcia w szkole na podstawie IPET; uczeń, który może uczęszczać do szkoły, ale ze względu na trudności w funkcjonowaniu wynikające w szczególności ze stanu zdrowia nie może realizować wszystkich zajęć wychowania przedszkolnego lub zajęć edukacyjnych wspólnie z oddziałem przedszkolnym lub szkolnym i wymaga dostosowania organizacji procesu nauczania do jego specjalnych potrzeb edukacyjnych może zostać objęty zindywidualizowaną ścieżką kształcenia; zajęcia indywidualnego nauczania organizowane są w domu ucznia; w indywidualnym nauczaniu realizuje się wszystkie obowiązkowe zajęcia edukacyjne wynikające z ramowego planu nauczania danego typu i rodzaju szkoły; w przypadku ucznia szkoły ponadpodstawowej prowadzącej kształcenie zawodowe, dyrektor szkoły określa sposób realizacji zajęć prowadzonych w ramach praktycznej nauki zawodu.

Przepisy regulujące organizację kształcenia i wsparcie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: 1.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 09 sierpnia 2017r. sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży ( Dz. U. Z 2017 r. poz. 1616); 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 09 sierpnia 2017r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach ( Dz. U z 2017r . poz. 1591); 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 09 sierpnia 2017 w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnoprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym ( Dz. U. z 2017r. poz. 1578).

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego Podstawa prawna Rozporządzenia Ministra edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym ( Dz. U. z 2017 r. poz. 1578). 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 07 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno – pedagogicznych ( Dz. U. z 2017 r.poz.1743).

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego §1. pkt.1 określa rodzaje niepełnosprawności dla których wydaje się orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego tj. dzieci i młodzież niesłyszących, słabosłyszących , niewidomych, słabowidzących, z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym, z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera i niepełnosprawnościami sprzężonymi, niedostosowanie społeczne, zagrożenie niedostosowaniem społecznym. §6.ust.1.pkt.4 IPET zawiera m.in. działania wspierające rodziców ucznia oraz zakres współdziałania z poradniami psychologiczno – pedagogicznymi, w tym specjalistycznymi. §6.ust.4 Zespół opracowuje program(…) uwzględniając zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, w zależności od potrzeb, z poradnią psychologiczno – pedagogiczną , w tym poradnią specjalistyczną.

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego §6.ust.8.pkt.1 w spotkaniu zespołu mogą także uczestniczyć na wniosek dyrektora(…)przedstawiciel poradni psychologiczno – pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej(…). §6.ust. 9 Okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia i modyfikacji dokonuje się w zależności od potrzeb, we współpracy z poradnią psychologiczno – pedagogiczną, w tym poradnią specjalistyczną (…)

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego 2.§ 13. ust.1. Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje się dla dzieci i uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym, wymagających specjalnej organizacji nauki i metod pracy, o których mowa w przepisach w sprawie warunków organizowania kształcenia , wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym. § 13. ust.2 określa zawartość orzeczenia tj. diagnoza funkcjonowania dziecka z podkreśleniem jego mocnych stron, i uzdolnień, potencjału; współwystępujących w środowisku barier i ograniczeń utrudniających jego funkcjonowanie; zalecane warunki i formy wsparcia; cele rozwojowe i terapeutyczne; wszystkie możliwe formy kształcenia specjalnego poczynając od najkorzystniejszej;

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego 6) wskazanie zajęć realizowanych indywidualnie lub w grupie do 5 osób; 7) działania ukierunkowane na poprawę funkcjonowania dziecka, wzmacnianie jego uczestnictwa w życiu szkoły; 8) działania wspierające rodziców ucznia; 9) niezbędny w procesie kształcenia sprzęt specjalistyczny; 10) sposoby oceny efektów działań podjętych przez szkołę w celu realizacji zaleceń.

Orzeczenie o potrzebie indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży

Orzeczenie o potrzebie indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży Podstawa prawna 1.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 09 sierpnia 2017 r. w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przegotowania przedszkolnego dzieci indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży ( Dz. U z 2017 r. poz. 1616). 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 07 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno – pedagogicznych ( Dz. U. z 2017 r.poz.1743)

Orzeczenie o potrzebie indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży 1.§ 1. …dla dzieci i młodzieży, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola, szkoły. § 5. …zajęcia prowadzi się w miejscu pobytu ucznia, w szczególności w domu rodzinnym… § 10. ust.4 … uczniowie objęci indywidualnym nauczaniem uczestniczą w formach o których mowa w ust. 3 ( zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, uroczystości, imprezy, wybrane zajęcia edukacyjne) w zajęciach rewalidacyjnych, z zakresu doradztwa zawodowego lub formach pomocy psychologiczno – pedagogicznej poza tygodniowym wymiarem godzin zajęć.

Orzeczenie o potrzebie indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży § 11. Na wniosek rodzica (…) na podstawie dołączonego do wniosku zaświadczenia lekarskiego, z którego wynika, że stan zdrowia uległ czasowej poprawie(…) dyrektor szkoły zawiesza organizację indywidualnego nauczania na okres wskazany w zaświadczeniu lekarskim. § 12. Na wniosek rodzica (…) na podstawie załączonego do wniosku zaświadczenia lekarskiego, z którego wynika, że stan zdrowia ucznia umożliwia uczęszczanie do szkoły, dyrektor zaprzestaje organizacji indywidualnego nauczania oraz powiadamia o tym poradnię, w której działa zespół, który wydał orzeczenie…

ograniczenia w funkcjonowaniu dziecka wynikające z przebiegu choroby; Orzeczenie o potrzebie indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży 2. § 6.ust.5 Do wniosku (…)dołącza zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka lub ucznia wydane przez lekarza specjalistę lub lekarza podstawowej opieki medycznej na podstawie dokumentacji medycznej leczenia specjalistycznego. § 14.ust. 2 Orzeczenie o potrzebie indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego powinno zawierać : ograniczenia w funkcjonowaniu dziecka wynikające z przebiegu choroby; okres, w jakim zachodzi potrzeba indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego; zalecane formy wsparcia; warunki rozwijania potencjalnych możliwości i mocnych stron dziecka; cele terapeutyczne i rozwojowe; zalecane formy pomocy psychologiczno - pedagogicznej .

Orzeczenie o potrzebie indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży § 15.ust. Orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania powinno zawierać: 1) ograniczenia w funkcjonowaniu ucznia wynikające z przebiegu choroby; 2) okres, w jakim zachodzi potrzeba indywidualnego nauczania; 3) zalecane warunki i formy wsparcia; 4) warunki rozwijania potencjalnych możliwości i mocnych stron ucznia; 5) cele rozwojowe i terapeutyczne 6) zalecane formy pomocy psychologiczno – pedagogicznej; 7) w przypadku ucznia szkoły prowadzącej kształcenia zawodowe – możliwość dalszego kształcenia w zawodzie i warunki realizacji praktycznej nauki zawodu. Wyżej wymienione orzeczenia wydaje się na okres nie krótszy niż 30 dni i nie dłuższy niż jeden rok szkolny.

Opinia o potrzebie objęcia zindywidualizowaną ścieżką kształcenia

Opinia o potrzebie objęcia zindywidualizowaną ścieżką kształcenia Podstawa prawna 1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 09 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach ( Dz. U. z 2017 r. poz. 1591) § 12. ust. Od 1 do 10. 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 07 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno – pedagogicznych ( Dz. U. z 2017 r. poz. 1743)

Opinia o potrzebie objęcia zindywidualizowaną ścieżka kształcenia Zindywidualizowana ścieżka kształcenia – wymagane dokumenty. Do wniosku o wydanie opinii w sprawie objęcia ucznia zindywidualizowana ścieżką kształcenia dołącza się dokumentację określającą: 1) trudności w funkcjonowaniu ucznia w przedszkolu lub szkole; 2) w przypadku ucznia obejmowanego zindywidualizowaną ścieżką ze względu na stan zdrowia – także wpływ przebiegu choroby na funkcjonowanie ucznia w przedszkolu lub szkole oraz ograniczenia w zakresie możliwości udziału ucznia w zajęciach wychowania przedszkolnego lub zajęciach edukacyjnych wspólnie z oddziałem przedszkolnym lub szkolnym; 3) w przypadku ucznia uczęszczającego do przedszkola lub szkoły – także opinię nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem, o funkcjonowaniu ucznia w przedszkolu lub szkole.

Opinia o potrzebie objęcia zindywidualizowaną ścieżka kształcenia Przed wydaniem opinii w sprawie objęcia ucznia zindywidualizowaną ścieżką kształcenia publiczna poradnia we współpracy z przedszkolem lub szkołą oraz rodzicami ucznia albo pełnoletnim uczniem przeprowadza analizę funkcjonowania ucznia uwzględniającą efekty udzielanej dotychczas przez przedszkole lub szkołę pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Uczeń objęty zindywidualizowaną ścieżką realizuje w danym przedszkolu lub w danej szkole program wychowania przedszkolnego lub programy nauczania, z dostosowaniem metod i form ich realizacji do jego indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych, w szczególności potrzeb wynikających ze stanu zdrowia.

Opinia o potrzebie objęcia zindywidualizowaną ścieżka kształcenia Przed wydaniem opinii… Osoba składająca wniosek o wydanie opinii może dołączyć do wniosku posiadaną dokumentację uzasadniającą wniosek, w szczególności wyniki obserwacji i badań psychologicznych, pedagogicznych, logopedycznych i lekarskich, a w przypadku dziecka uczęszczającego do przedszkola, szkoły lub placówki albo pełnoletniego ucznia uczęszczającego do szkoły lub placówki – także opinię nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych lub specjalistów udzielających pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu, szkole lub placówce. W celu uzyskania informacji o problemach dydaktycznych i wychowawczych dziecka albo pełnoletniego ucznia poradnia może zwrócić się do dyrektora odpowiednio przedszkola, szkoły lub placówki, do której dziecko albo pełnoletni uczeń uczęszcza, o wydanie opinii nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych lub specjalistów, informując o tym osobę składającą wniosek.

Opinia o potrzebie objęcia zindywidualizowaną ścieżka kształcenia Zadania nauczycieli współpraca z poradnią w procesie diagnostycznym i postdiagnostycznym, w szczególności w zakresie oceny funkcjonowania ucznia, barier i ograniczeń w środowisku utrudniających funkcjonowanie ucznia i jego uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły lub placówki oraz efektów działań podejmowanych w celu poprawy funkcjonowania ucznia oraz planowania dalszych działań.

Dziękuję za uwagę