Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu Agroturystyka w gminach Aglomeracji Wałbrzyskiej – stan aktualny i perspektywy rozwoju Marta Bednarek, Adrianna Przybył, Anna Ciesielska https://www.facebook.com/KNMLJIT/ Koło Naukowe Młodych Logistyków Just in Time WPROWADZENIE Gospodarstwa agroturystyczna oferują formę wypoczynku zbliżoną do warunków wiejskich - goście mają zwykle możliwość mieszkania wraz z właścicielami, poznawania ich obyczajów, codziennych zajęć, bezpośredniego kontaktu ze zwierzętami, a czasem nawet produkcją rolną. Korzystając z tego typu bazy noclegowej odwiedzający z bliska mogą poznać życie na wsi. Turyści mają możliwość bezpośredniego obcowania z przyrodą, kontaktu z mieszkańcami, doświadczenia przestrzeni, swobody i świeżego powietrza. Zapewnione są tu często rozrywki typu jazda konna, wypiekanie chleba lub prace polowe. W niektórych gospodarstwach agroturystycznych wypoczynek może być połączony z pracą na rzecz gospodarza, jako zapłatą za nocleg. W zależności od lokalizacji, występują także możliwości uprawiania sportów letnich lub zimowych, zbierania runa leśnego, łowienia ryb, fotografowania przyrody itp. W ostatnim czasie w całej Polsce nastąpił wzrost popularności gospodarstw agroturystycznych. Trend ten można zauważyć także w gminach Aglomeracji Wałbrzyskiej (AW), która słynie z licznych pasm górskich, zbiorników wodnych, zabytków oraz wielu innych miejsc rekreacyjnych. Turyści coraz chętniej wybierają te miejsca do wypoczynku z rodziną, w bliskim kontakcie z przyrodą. Celem projektu była analiza i ocena stanu agroturystyki na terenie gmin Aglomeracji Wałbrzyskiej oraz wskazanie aktualnych trendów rozwojowych i perspektyw dalszego jej rozwoju. Aktualnie w Aglomeracji Wałbrzyskiej oferuje swoje usługi 159 gospodarstw agroturystycznych. Według danych statystycznych liczba tych gospodarstw na obszarze AW zwiększyła się od 2015 roku o ok. 13%, a liczba odwiedzających tego typu bazę noclegową wzrosła o ok 100 tys. (od roku 2015 do 2016). Odbywające się renowacje atrakcji turystycznych AW oraz podejmowane działania na rzecz poprawy ich dostępności korzystnie wpływają na liczbę odwiedzających gospodarstwa agroturystyczne turystów. 1 BADANIA DZIAŁANIA PODEJMOWANE PRZEZ AGLOMERACJĘ NA RZECZ ZWIĘKSZANIA LICZBY GOSPODARSTW AGROTURYSTYCZNYCH Realizacja celu projektu wymagała m.in.: ustalenia liczby gospodarstw agroturystycznych, znajdujących się aktualnie na obszarze Aglomeracji Wałbrzyskiej, porównaniu liczby tych gospodarstw w poszczególnych gminach AW, wskazaniu perspektyw rozwoju dla tego tupu baz noclegowych na obszarze AW. Sprawdzeniu statystyk dotyczących gospodarstw agroturystycznych na terenie AW (zmiany liczby gospodarstw agroturystycznych i liczby odwiedzających w okresie ostatnich dwóch lat). Przykładem działań Aglomeracji Wałbrzyskiej na rzecz zwiększania liczby gospodarstw agroturystycznych jest m.in. budowa drogi umożliwiającej dojazd z Cieszowa w pobliże ruin zamku Cisy. W planach jest również budowa parkingu i wiaty turystycznej z miejscem na ognisko, odbudowa mostu i poprawienie ścieżek wokół ruin. Zaplanowane czynności zwiększą dostępność atrakcji turystyczno- krajobrazowych oraz wpłyną na rozwój turystyki w tych okolicach. WYNIKI BADAŃ Liczba gospodarstw agroturystycznych w poszczególnych gminach Aglomeracji Wałbrzyskiej jest zróżnicowana. Wpływa na to m.in. ukształtowanie i urozmaicenie terenu w danych miejscowościach, bliskość atrakcji turystycznych oraz możliwości finansowe mieszkańców gmin. Większość gospodarstw agroturystycznych znajduje się w pobliżu lasów, gór, jezior, stoków narciarskich, szlaków górskich, zabytków itp. Fot. 2. Droga z Cieszowa do ruin zamku Cisy – w trakcie budowy (stan aktualny) Źródło: fotografia własna, data: 01.06.2018 r. PRZYKŁADOWE ATRAKCJE TURYSTYCZNO-KRAJOZNAWCZE NA TERENIE MIAST I GMIN AGLOMERACJI WAŁBRZYSKIEJ Wałbrzych: Zamek Książ, Palmiarnia; Walim: Zamek Grodno, zapora na Jeziorze Bystrzyckim, Lipa Fryderyka; Jedlina-Zdrój: zespół pałacowo-parkowy w Jedlince, najdłuższy tunel kolejowy w Polsce, wiadukty Kolei Srebrno-Górskiej, pijalnia wód mineralnych; Stare Bogaczowice: Cieszów - Zamek Cisy, Gostków – zabytkowy wiatrak, zespół pałacowo - parkowy w Strudze; Szczawno-Zdrój: Hotel Zdrojowy nr 1, Hala spacerowa pijalni wód mineralnych, Czarny Bór: wieża piastowska; Kamienna Góra: Stare Miasto wraz z murami obronnymi, podziemna trasa „Arado”; Nowa Ruda: Rynek z ratuszem; Świebodzice: Rynek z ratuszem oraz miejskie mury obronne; Mieroszów: układ urbanistyczny centrum Mieroszowa oraz Sokołowska, cerkiew w Sokołowsku, Ruiny Zamku Radosno; Głuszyca: ruiny Zamku Rogowiec. Rys. 1. Ilość gospodarstw agroturystycznych w gminach Aglomeracji Wałbrzyskiej w roku 2018 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych urzędów miast i gmin Najwięcej gospodarstw agroturystycznych (27) znajduje się obecnie na terenie gminy wiejskiej Kamienna Góra i w Radkowie - gdzie gminy i ich okolice oferują relatywnie dużą liczbę atrakcji turystycznych. Radków m.in. słynie z zalewu oraz Gór Stołowych. Najmniej gospodarstw tego typu znajduje się w Świdnicy (w gminie wiejskiej i miejskiej). Świdnica jest miastem, na którego terenie dominującym typem bazy noclegowej są hotele. Poza tym osoby, które chcą odpocząć od zgiełku miast raczej nie rezerwują noclegów w dużych miastach. Na obszarze kilku gmin AW: Boguszowa - Gorc, Dobromierza, Strzegomia oraz Świebodzic gospodarstwa agroturystyczne nie występują. Powodem takiej sytuacji może być fakt, że w pobliżu nie ma zbyt wielu atrakcji turystycznych. WNIOSKI Dalszy rozwój gospodarstw agroturystycznych Aglomeracji Wałbrzyskiej niewątpliwie wpłynie korzystnie na zwiększenie się liczby turystów oraz częstotliwość odwiedzin obiektów turystycznych znajdujących się na tym obszarze. W regionie znajduje się wiele miejsc, w których mogłyby powstać nowe gospodarstwa agroturystyczne. Przykładem jest Zagórze Śląskie, które słynie z pięknych terenów rekreacyjnych oraz jeziora z zaporą wodną, oraz Sokołowsko, położone w pobliżu granicy z Czechami. Właściciele terenów wiejskich mogliby rozszerzyć swoją działalność rolniczą o agroturystykę, co potencjalnie przyniosłoby korzyści w postaci wzrostu ich dochodów. Duży potencjał do rozwoju gospodarstw agroturystycznych posiada Cieszów w gminie Stare Bogaczowice. W ramach podejmowanych przez gminę działań na rzecz rozwoju turystyki zachęca się mieszkańców, aby rozwijali swoją działalność gospodarczą o gospodarstwa agroturystyczne. LITERATURA Durydiwka M., Czynniki rozwoju funkcji turystycznej na obszarach wiejskich w Polsce, Wydawnictwo Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012. Kurytka-Marcak I., Uwarunkowania rozwoju turystyki wiejskiej na terenie Dolnego Śląska ze szczególnym uwzględnieniem obszarów górzystych, „Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy”, nr 29/2012, s. 202-211. http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/kultura-turystyka- sport/turystyka/baza-noclegowa-wedlug-stanu-w-dniu-31-lipca-2017-r-i-jej- wykorzystanie-w-i-polroczu-2017-roku,4,14.html (dostęp 09.05.2018 r.) http://www.agroturystyczny24.pl/ogloszenia/podstawowe-informacje-o- agroturystyce.html (dostęp 26.04.2018 r.) https://www.powiat.walbrzych.pl/aktualnosci/796-rozstrzygni%C4%99cie- konkursu-na-najlepsze-gospodarstwo-agroturystyczne-w-powiecie- wa%C5%82brzyskim.html (dostęp 24.05.2018 r.) http://walbrzych.dlawas.info/lokalna-turystyka/buduja-droge-do-zamku-cisy- foto/cid,16015,a (dostęp 25.05.2018 r.)dostępu (26.05.2018r.) Fot. 1. Polana na obszarze gminy Stare Bogaczowice Źródło: fotografia użyczona