Istotne elementy do negocjacji przyszłej polityki spójności w kontekście kształtowania polityki regionalnej – I Posiedzenie Konwentu Marszałków RP – Mazowsze 2018 Płock 22-24 sierpnia 2018r. Jacek Szlachta, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Płock, sierpień 2018 r.

Plan prezentacji I. Wielkość alokacji funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności na rzecz Polski II. Regulacje i warunki dostępu do środków EFSI po roku 2020

Brexit i wynikające z tego niższe dochody UE I. 1.Wielkość alokacji funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności na lata 2021-2027 Obiektywne przesłanki zmniejszonej alokacji na rzecz Polski Brexit i wynikające z tego niższe dochody UE Nowe i zasadniczo zwiększone pozycje wydatków Postęp w pozycji Polski i jej regionów w kolejnych latach po akcesji Pogorszenie się sytuacji Europy Południowej, przede wszystkim Włoch, Hiszpanii i Grecji

Subiektywne przesłanki które powinny być kwestionowane I. 2. Wielkość alokacji funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności na lata 2021-2027 Subiektywne przesłanki które powinny być kwestionowane Zasadnicze zmniejszenie wielkości Funduszu Spójności, który służy finansowaniu infrastruktury transportowej, środowiskowej i energetycznej Uwzględnienie mniej szczodrej alokacji dla województw, które przekroczyły 75% UE 28 PKB na mieszkańca według parytetu siły nabywczej

Subiektywne przesłanki które powinny być kwestionowane c.d. I. 3. Wielkość alokacji funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności na lata 2021-2027 Subiektywne przesłanki które powinny być kwestionowane c.d. Zasadnicze obniżenie cappingu (pułapu transferów na rzecz państw beneficjentów) Wprowadzenie do algorytmu jako istotnego elementu sytuacji na rynku pracy i poziomu wyksztalcenia społeczeństwa Ograniczenie wydatków na rozwój obszarów wiejskich co oznacza przeniesienie tych wydatków do polityki spójności

I. 4. Wnioski i rekomendacje 1. Propozycja KE powinna być oczywiście kwestiono- wana jako krzywdząca. Jednak doświadczenie poprzednich okresów MFF 2017-2013 i 2014-2020 wskazuje że końcowy budżet Europejskiej polityki spójności był odpowiednio o 8% i o 4% mniejszy niż pierwotna propozycja KE i to w warunkach gdy wydatki w ramach polityki spójności były chronione 2. Doprowadzenie do uzgodnienia MFF na Szczycie w Sibiu 9 maja 2019 roku jest w interesie Polski i jej regionów bowiem kolejne propozycje po wyborach do PE będą mniej szczodre dla Polski. Opóźnienie uniemożliwi wejście w kolejną MFF od 1.01.2021 roku

I.5. Wnioski i rekomendacje 3. Należy budować koalicję państw która zakwestio nuje takie ograniczenie skali Funduszu Spójności 4. Należy rozważyć budowanie koalicji która zakwe-stionuje takie ograniczenie wielkości Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich 5. Nie da się zbudować koalicji blokującej mniejszości ze strony poszkodowanych krajów 6. Kluczowe jest pilne uchwalenie MFF aby Wielkopolska nie utraciła uprzywilejowanego statusu oraz wyegzekwowanie uwzględnienia podziału Mazowsza na dwa NUTS 2, warszawski stołeczny i mazowiecki regionalny od 1.01.2018 roku

Tabela 1a. Ranking polskich regionów pod względem PKB per capita według parytetu siły nabywczej w latach 2004 i 2015 na tle UE28=100 Lp. Region NUTS 2 UE 28=100 2004 Pozycja 2004 UE28=100 2015 Pozycja 2015 i przyrost 2004-2015 1 Warszawski Stołeczny 106 148 1 +42 2 Dolnośląski 51 4 76 2 +25 3 Wielkopolski 54 75 3 +21 Śląski 56 71 4 +15 5 Pomorski 49 66 5 +17 6 Łódzki 46 64 6 +18 7 Małopolski 44 9 62 7 +18 8 Mazowiecki regionalny 40 13 60 8 +20 Zachodniopomorski 45 58 9 +13 10 Lubuski 57 10 +12

Tabela 1b. Ranking polskich regionów pod względem PKB per capita według parytetu siły nabywczej w latach 2004 i 2015 na tle UE28=100 Lp. Region NUTS 2 UE 28=100 2004 Pozycja 2004 UE28=PKB 2015 Pozycja 2015 i przyrost 2004-2015 11 Kujawsko-Pomorski 44 10 56 11 +12 12 Opolski 43 55 12 +12 13 Świętokrzyski 40 50 13 +10 14 Warmińsko-Mazurski 38 49 15 +11 15 Podlaski 37 14 +12 16 Podkarpacki 36 16 +13 17 Lubelski 35 47 17 +12 Polska 51 69 +18

II.1. Regulacje i warunki dostępu do środków EFSI Kluczowe znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego Polski mają środki EFSI. W latach 2014-2020 około 60% inwestycji publicznych jest finansowane przez UE. Także po roku 2021 inwestycje publiczne finansowane ze środków UE będą stanowiły około 50%, gdyby propozycja KE została przyjęta. Jeśli uwzględnić wyższy poziom współfinansowania ze środków polskich oraz rosnący udział środków zwrotnych to pakiet inwestycyjny byłby nawet większy niż ten w latach 2014-2020

II.2. Regulacje i warunki dostępu do środków EFSI Należy kwestionować rozwiązania mogące utrudnić sensowne zagospodarowanie środków europejskiej polityki spójności. Między innymi zablokować: 1.Możliwości konfiskowania alokacji MFF na podstawie modelu adverse majority 2. Podwyższenie poziomu współfinansowania dla obszarów najbiedniejszych z 15% do 30% 3. Wprowadzenie modelu w zakresie płatności n+2 zamiast n+3

II.3. Regulacje i warunki dostępu do środków EFSI Należy kwestionować rozwiązania mogące utrudnić sensowne zagospodarowanie środków europejskiej polityki spójności. Między innymi kwestionować (cd.) 4. Wprowadzenie szeregu ringfacingów które będą prowadziły do modelu one solution fits all, czyli nie uwzględniały specyfiki regionów 5.Poszerzanie formuły zarządzania centralnego (central) z poziomu Brukseli w relacji do zarządzania dzielonego (shared) pomiędzy KE a państwem członkowskim 6. Wprowadzenie formuły 5+2 rozbijającej integralność interwencji strukturalnej UE

II.4. Regulacje i warunki dostępu do środków EFSI Należy kwestionować rozwiązania mogące utrudnić sensowne zagospodarowanie środków europejskiej polityki spójności. Między innymi (cd.) 7. Wspierać działania na rzecz integracji poszczególnych funduszy, w tym także Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich, CEF, CEF MM itd. 8. Powstrzymać procesy dezintegracyjne integralności polityki spójności dotyczące Europejskiego Funduszu Społecznego Plus

II.5. Regulacje i warunki dostępu do środków EFSI Należy promować 1. Poszerzenie zakresu instrumentów dotyczących podejścia terytorialnego, m. in. rozwoju lokalnego i polityki miejskiej 2. Osiągnięcia Polski związane z modelem Regionalnych Programów Operacyjnych finansowanych w modelu multi-funduszowym 3. Sprawność absorpcji środków EFSI w Polsce 4. Poszerzenie zakresu współpracy transgranicznej wzdłuż wewnętrznych granic pomiędzy państwami UE 5. Wprowadzenie do pola aktywności polityki spójności współpracy wzdłuż zewnętrznych granic UE

Dziękuję za uwagę! jacek.szlachta@sgh.waw.pl