Prawidłowość realizacji zadań przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Warszawa, 17 marca 2014 r.

OPINIE/ORZECZENIA WNIOSKI ZE SPRAWOWANEGO NADZORU PEDAGOGICZNEGO

Wnioski, uwagi i spostrzeżenia OPINIE/ORZECZENIA: Praktyka tzw. „przeklejania tekstów” z innych opinii/orzeczeń, na co wskazują niespójne z diagnozą zalecenia/wskazówki dla szkoły (nauczycieli, specjalistów szkolnych). Wydawanie opinii psychologicznej w oparciu o badanie i obserwację sprzed dwóch lat (np. badanie było w 2011 r. a opinia na jego podstawie była wydana w 2013 r.).

Wnioski, uwagi i spostrzeżenia OPINIE/ORZECZENIA: Brak sprecyzowania zaleceń/wskazań wydawanych szkole. Jako przykład może posłużyć następujący zapis „niezbędne jest umożliwienie korzystania z dyktafonu, aby nagrywać treści lekcji”. Zbyt ogólnikowe zalecenie, nie wskazuje, co należałoby nagrywać, tj. czy cały tok lekcji albo zadawanie pracy domowej bądź nauki własnej itp. Zalecenia do pracy z uczniem formułowane są niewystarczająco jasno, za mało rozbudowane, brak przykładów np. w jaki sposób można dostosować metody pracy, warunki pracy z uczniem, sposoby oceniania.

Wnioski, uwagi i spostrzeżenia ORZECZENIA W orzeczeniach brakuje wyraźnego wskazania na konkretne formy rewalidacji i pomocy psychologiczno-pedagogicznej (mieszanie form). Orzeczenia zawierają zalecenia, które nie znajdują podstawy prawnej w przepisach oświatowych, np. „opieka nauczyciela – cienia”, „osobisty asystent”.

Wnioski, uwagi i spostrzeżenia OPINIE/ORZECZENIA „Stereotypy” spotykane w niektórych opiniach/orzeczeniach - odnosi się wrażenie, że to opinie czy orzeczenia uniwersalne, a nie dotyczące różnych dzieci, uczniów, zwłaszcza z tak potencjalnie różnymi objawami. Zdarzają się zapisy objawów, czy zachowań, które jeszcze nie występują jakby zapis na „zapas”, co jeszcze może wystąpić. Sprawia to wrażenie przepisania książkowych a nie indywidualnych objawów danego dziecka, czym się nieterapeutycznie niepokoi rodziców i nauczycieli.

Wnioski, uwagi i spostrzeżenia OPINIE/ORZECZENIA Specyficzne trudności w uczeniu się: wieloznaczność terminologii dla określenia dysleksji: używane są terminy: dysleksja, dysleksja właściwa, błędy typu dyslektycznego, trudności o charakterze dyslektycznym, syndrom dysleksji, specyficzne trudności, błędy typu dysortograficznego, dysgrafia z dysortografią, dysleksja ogólna, dysleksja rozwojowa itp. Redagowanie opinii w różnorodny sposób może rodzić wątpliwości, czy określenie „robi błędy typu dyslektycznego” oznacza dysleksję rozwojową?

Wnioski, uwagi i spostrzeżenia OPINIE/ORZECZENIA Potrzeba ujednolicenia zapisów z badań psychologiczno-pedagogicznych. Podkreślając indywidualność i niepowtarzalność każdego dziecka, zapisy powinny zawierać jednoznaczne określenia pozwalające na ich jednakową interpretację niezależnie od miejsca diagnozowania, tak jak wyniki z egzaminów zewnętrznych – jednakowo interpretowane i możliwe do porównywania.

Wnioski, uwagi i spostrzeżenia OPINIE/ORZECZENIA Nieinformowanie rodziców o konsekwencjach (możliwościach), skutkach otrzymania przez dziecko orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, w tym drożności kształcenia. Rekwalifikacja orzeczeń – zasadna czy wynikająca z presji rodziców. Wskazywanie na zagrożenie niedostosowaniem społecznym i w opisie diagnozy sformułowanie „poziom funkcjonowania wskazuje na upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim”.

Wnioski, uwagi i spostrzeżenia OPINIE/ORZECZENIA Wskazywanie, w przypadku uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym, na szkołę czy oddział integracyjny, jako zalecane miejsce kształcenia. Wyznaczanie badań, konsultacji, których poradnia nie może robić, na dodatek bez informowania o tym rodziców dziecka.

Wnioski, uwagi i spostrzeżenia OPINIE/ORZECZENIA Stosowanie katalogu niepełnosprawności z rozporządzeń w sprawie organizacji kształcenia specjalnego przy wydawaniu opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju. Prowadzenie terapii jedynie z dziećmi np. powyżej 4 roku życia (a młodsze?). Brak uprawnień do orzekania dla dzieci niewidomych, niesłyszących i autystycznych.

Wnioski, uwagi i spostrzeżenia ORZECZENIA Zalecanie w orzeczeniach „kształcenia programem szkoły specjalnej” – nie ma takiego programu i takie określenie nie powinno znaleźć się w orzeczeniu. Orzeczenie z uwagi na zespół Downa – nie wydaje się orzeczenia z tego tytułu.

Wnioski, uwagi i spostrzeżenia OPINIE/ORZECZENIA: Język opinii/orzeczeń nie zawsze językiem zrozumiałym dla odbiorcy. Nadmierna fachowość języka używanego w orzeczeniach, bez objaśnień dla odbiorcy - rodzica, nauczyciela – co one oznaczają w praktyce powoduje, że wydany dokument stanowi jedynie teoretyczne wsparcie a nie rzeczywistą pomoc dziecku.

Jaki powinien być zatem język opinii/orzeczenia? Warto: Doprecyzować specjalistyczne pojęcia w samym dokumencie, dodać komentarz, jak dane określenie przekładać się będzie np. na organizację lekcji i pracę z konkretnym uczniem w odniesieniu do specyfiki przedmiotu, jakie jest jego znaczenie. Budować atmosferę dialogu, porozumienia (takim działaniem będą konsultacje nauczycieli ze specjalistą, który diagnozował dziecko, np. podczas wizyt psychologa w szkole etc.).

Jaki powinien być język komunikacji z klientem? Warto: Patrzeć na rodzica jak na samego siebie. Poświecić tyle czasu, ile jest potrzebne. Cierpliwie wyjaśnić, wytłumaczyć, mimo niecierpliwości rodzica. Nie przyjmować apodyktycznej postawy i pozycji „my wiemy lepiej”. Jeśli potrzeba, odbyć kilka rozmów. Zapraszać, nie wzywać.

Wnioski, uwagi i spostrzeżenia Niezgodność dokumentacji wewnętrznej poradni Statut, regulaminy wewnętrzne, plany pracy) z obowiązującym prawem. Nieprzedstawianie wniosków ze sprawowanego nadzoru do 31 sierpnia danego roku, a planu nadzoru na kolejny rok szkolny do 15 września. Wydawanie orzeczeń niezgodnie z obowiązującym rozporządzeniem w tym zakresie. Niedoręczanie opinii/orzeczenia w terminie 14 dni od dnia posiedzenia zespołu.

Emilia Wojdyła – Dyrektor Wydziału Zwiększania Szans Edukacyjnych Kuratorium Oświaty w Warszawie emilia.wojdyla@kuratorium.waw.pl Dziękuję za uwagę.