Od Lizbony do Mazowsza Wsparcie ze środków funduszy strukturalnych na rzecz innowacji w regionach Marcin Wójcik Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna Polityki Regionalnej Warszawa 23.03.2006 r.

Zagadnienia Czym są fundusze strukturalne? PL Zagadnienia Czym są fundusze strukturalne? Co fundusze strukturalne mogą zaoferować regionom? Czemu służy Lizbona? Co regiony (i Państwa Członkowskie) powinny uczynić?

PL Wstęp Badania i rozwój są podstawowymi czynnikami napędzającymi wydajność i przyczyniającymi się do wzrostu gospodarczego Niestety w chwili obecnej 25% wszystkich inwestycji w B+R jest dokonywanych w 8 (ośmiu) regionach w Europie. Nie ma wśród nich żadnego polskiego regionu

PL Wstęp Niektórzy uważają, iż regiony nowych państw członkowskich powinny skoncentrować się na twardej, podstawowej infrastrukturze. Jednakże brak innowacji jest podstawowym deficytem, który może uniemożliwić osiągnięcie trwałego wzrostu gospodarczego. Polska nie może opierać swojej przyszłości na taniej sile roboczej, czy sprzedaży bogactw naturalnych. Innowacyjność nie jest luksusem, lecz koniecznością na drodze konwergencji z pozostałymi państwami członkowskimi.

PL Innowacje a regiony Innowacje ogólnie rzecz biorąc należy rozumieć jako tworzenie nowej wiedzy i jej przekształcanie w nowe produkty i usługi w odpowiedzi na potrzeby obywateli. Innowacje są rezultatem częstych interakcji pomiędzy ludźmi, firmami i organizacjami, którzy w ten sposób wzajemnie pogłębiają swoja wiedzę i zdobywają know-how. Regiony stanowią najbardziej odpowiednią płaszczyznę do wspierania i tworzenia innowacji: są dostatecznie blisko ludzi, ale mają też masę krytyczną (wystarczającą liczbę uniwersytetów, dużych firm i MSP…). Bliskość geograficzna ułatwia również stworzenie sieci powiązań, partnerstwa i pogłębionej współpracy.

Pozycja Polski na tle innych krajów pod względem poziomu innowacji PL Pozycja Polski na tle innych krajów pod względem poziomu innowacji Based on the Summary Innovation Index (SII) score and the growth rate of the SII the countries can be divided into four groups: Switzerland, Finland, Sweden, Denmark and Germany make up the group of “Leading countries”. Of the leading countries, Sweden and Denmark show a below EU average SII growth rate. France, Luxembourg, Ireland, United Kingdom, Netherlands, Belgium, Austria, Norway, Italy and Iceland all belong to the group of countries showing “Average performance”. Countries “Catching up” include Slovenia, Hungary, Portugal, Czech Republic, Lithuania, Latvia, Greece, Cyprus and Malta. Countries “Losing ground” include Estonia, Spain, Bulgaria, Poland, Slovakia, Romania and Turkey Source: European Innovation Scoreboard 2005

Wydatki na B+R w regionach w 2002 roku PL Wydatki na B+R w regionach w 2002 roku jako % PKB EUR-27 = 1.92 < 0.45 0.45 – 0.8 0.8 – 1.16 1.16 – 1.88 >= 1.88 brak danych

SPÓJNOŚĆ GOSPODARCZA I SPOŁECZNA PL Podstawy prawne polityki spójności TYTUŁ XVII SPÓJNOŚĆ GOSPODARCZA I SPOŁECZNA Artykuł 158 W celu wspierania harmonijnego rozwoju całej Wspólnoty, rozwija ona i prowadzi działania służące wzmocnieniu jej spójności gospodarczej i społecznej. W szczególności Wspólnota zmierza do zmniejszenia dysproporcji w poziomie rozwoju różnych regionów oraz zacofania wysp lub regionów najmniej uprzywilejowanych, w tym obszarów wiejskich.

PL Punkt wyjścia 2000-2006 Fundusze strukturalne sa podstawowym źródłem finansowanie Strategii Lizbońskiej przez Unię Europejską W wielu krajach do 50% wsparcia z FS na cele bezpośrednio związane z realizacją strategii ERDF: 9.7 miliarda Euro na RTDI 130 innowacyjnych akcji pomiędzy 2003 a 2006: zintensyfikowanie kroków w celu uzyskania spójności pomiędzy FS a Strategią Lizbońską

Innowacyjne Regiony w Europie (IRE) i projekty regionalne PL Innowacyjne Regiony w Europie (IRE) i projekty regionalne

PL Perspektywa Finansowa 2007-2013 Wnioski Prezydencji z 19 grudnia 2005 : Tabela finansowa ZOBOWIĄZANIA Z PODZIAŁEM NA POZYCJE W miliardach EUR, ceny z 2004 W % 1a. Konkurencyjność na rzecz wzrostu i zatrudnienia 72.1 8,4% 1b. Spójność na rzecz wzrostu i zatrudnienia 307.6 35,7% 2. Zachowanie i zarządzanie zasobami naturalnymi 371.2 43,1% w tym wydatki rynkowe 293.1 34,0% 3. Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość (z wyłączeniem EFS) 10.3 1,2% 4. Unia Europejska jako globalny partner (z wył. EFR) 50.0 5,8% 5. Koszty administracyjne 50.3 6. Kompensacje BG/RO 0.8 0,1% Całość zobowiązań 862.4 W % UE-27 DNB 1.045% COMMITMENT APPROPRIATIONS BY HEADING In billion of EUR, at 2004 prices In % 1a. Competitiveness for growth and employment 72.1 8,4% 1b. Cohesion for growth and employment 307.6 35,7% 2. Preservation and management of natural resources 371.2 43,1% of which market-related expenditure 293.1 34,0% 3. Citizenship, freedom, security and justice (excl. EUSF) 10.3 1,2% 4. The EU as a global partner (excl. EDF) 50.0 5,8% 5. Total administrative expenditure 50.3 5,8% 6. Compensations BG/RO 0.8 0,1% Total commitments 862.4 In % of EU-27 GNI 1.045%

Porównanie propozycji Komisji i Rady Cel Propozycja Komisji w % Alokacja finansowa (Komisja) Porozu-mienie Rady UE w % Alokacja finansowa (Rada) Konwergencja 78,54 % 264 mld. 81,7 % 251,3 mld. Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach 17,22 % 57,9 mld. 15,9 % 48,9 mld. Europejska Współpraca Terytorialna 3,94 % 13,2 mld. 2,42 % 7,5 mld. Razem 336,1 mld 307,6 mld

PL

Fundusze Strukturalne i instrumenty PL Cele, Fundusze strukturalne i instrumenty 2007-2013 Cele Fundusze Strukturalne i instrumenty Konwergencja EFRR EFS Fundusz Spójności Regionalna konkurencyjność i zatrudnienie EFRR EFS Europejska współpraca terytorialna EFRR infrastruktura, innowacyjność, inwestycje, etc. szkolenia zawodowe, pomoc w zatrudnieniu, etc. Kraje człnk.z PKB na głowę pon. 90% infrastruktura transportowa i środowiskowa, energia odnawialna wszystkie państwa człnk. i regiony

PL Wnioski Komisji w sprawie ponownego przystąpienia do realizacji Strategii Lizbońskiej Strategia na rzecz Wzrostu i Zatrudnienia: Uczynienie z Europy regionu bardziej sprzyjającego inwestycjom i podejmowaniu inicjatyw zawodowych Wiedza i doświadczenie - głównymi atutami wzrostu w Europie 3. Polityka umożliwiająca przedsiębiorcom tworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy Growth and Jobs Agenda based on the premise that the European Union needs a dynamic economy to fuel its wider social and environmental objectives. Growth and Jobs Agenda proposes to ensure that: Europe is a more attractive place to invest and work Knowledge and innovation are the beating heart of European growth We shape the policies allowing our businesses to create more and better jobs

Nowe Wytyczne Strategiczne: włączenie w Strategię Lizbońską PL Nowe Wytyczne Strategiczne: włączenie w Strategię Lizbońską Podnoszenie poziomu wiedzy i innowa-cyjności na rzecz wzrostu gospodarczego Wzrost i poprawa efektywności inwestycji na badania naukowe i rozwój Ułatwianie innowacji i promowanie przedsiębiorczości 3. Promowanie społeczeństwa informacyjnego dla wszystkich 4. Poprawianie dostępu do finansowania Priorytety

Nowe Wytyczne Strategiczne: włączanie w Strategię Lizbońską PL Nowe Wytyczne Strategiczne: włączanie w Strategię Lizbońską 1. Wzrost i poprawa efektywności inwestycji na badania naukowe i rozwój. a) Pogłębianie współpracy między przedsiębiorstwami oraz między przedsiębiorstwami a państwowymi lub uniwersyteckimi placówkami badawczymi poprzez wspieranie tworzenia regionalnych i ponad- regionalnych klastrów i centrów doskonałości. b) Wspieranie działań badawczych i działań z zakresu rozwoju technologicznego w MŚP oraz umożliwianie MŚP dostępu do usług z zakresu badań i rozwoju w placówkach badawczych finansowanych ze środków państwowych. Priorytety

Nowe Wytyczne Strategiczne: włączanie w Strategię Lizbońską PL Nowe Wytyczne Strategiczne: włączanie w Strategię Lizbońską 1. Wzrost i poprawa efektywności inwestycji na badania naukowe i rozwój. c) Wspieranie regionalnych przygranicznych i ponadnarodowych inicjatyw mających na celu pogłębianie współpracy badawczej oraz rozwijanie zdolności w priorytetowych dla unijnej polityki badawczej dziedzinach. d) Wspieranie rozwijania zdolności w zakresie badań i rozwoju, w tym technologii informacyjno- komunikacyjnych, infrastruktury badawczej oraz kapitału ludzkiego w dziedzinach o wysokim potencjale wzrostu. Priorytety

Nowe Wytyczne Strategiczne: włączanie w Strategię Lizbońską PL Nowe Wytyczne Strategiczne: włączanie w Strategię Lizbońską Ułatwianie innowacji i promowanie przedsiębiorczości a) Podnoszenie skuteczności i dostępności dla przedsiębiorstw, zwłaszcza MŚP; b) Dostarczanie usług pomocniczych dla przedsiębiorstw; Zapewnianie pełnego wykorzystania europejskich zdolności w dziedzinie innowacji ekologicznych d) Promocja przedsiębiorczości, wspieranie powstawania i rozwoju nowych firm, oraz promocja powstawania spółek typu spin-out i spin-off z placówek badawczych Priorytety

Nowe Wytyczne Strategiczne: włączanie w Strategię Lizbońską PL Nowe Wytyczne Strategiczne: włączanie w Strategię Lizbońską 3. Promowanie społeczeństwa informacyjnego dla wszystkich Zapewnienie wykorzystania ICT przez przedsiębiorstwa oraz gospodarstwa domowe oraz promowanie rozwoju poprzez zrównoważone wsparcie dla popytu i podaży na towary i usługi zarówno prywatne jak i publiczne z zakresu ICT, oraz poprzez zwiększone inwestycje w kapitał ludzki. Zapewnienie dostępności infrastruktury ICT, tam gdzie nie zapewnił tego rynek, która będzie przystępna cenowo i rozwinięta w takim stopniu, aby możliwe było świadczenie koniecznych usług, w szczególności na obszarach oddalonych lub wiejskich oraz w nowych Państwach Członkowskich. Priorytety

Nowe Wytyczne Strategiczne: włączenie w Strategię Lizbońską PL Nowe Wytyczne Strategiczne: włączenie w Strategię Lizbońską 4. Poprawianie dostępu do finansowania Wspieranie wykorzystania instrumentów nie będących dotacjami takich jak pożyczki, finansowanie zabezpieczonego długu dla długów podporządkowanych, instrumenty zamienne (dług mezzaninowy) oraz kapitał podwyższonego ryzyka (np. kapitał zalążkowy oraz kapitał typu venture). W tej kwestii EBI i EFI mogą zapewnić cenny wkład. Pomoc dla określonych grup społecznych, takich jak młodzi przedsiębiorcy lub kobiety podejmujące własną działalność gospodarczą, przedsiębiorcy wywodzący się z nieuprzywilejowanych grup, w tym mniejszości etnicznych. Priorytety

Strategiczne wytyczne, programowanie i follow-up PL Strategiczne wytyczne, programowanie i follow-up Strategiczne wytyczne Wspólnoty dot. spójności zaproponowane przez Komisję, przyjęte przez Radę, zgoda EP 1 Narodowe strategiczne ramy odniesienia zaproponowane przez kraj człnk. z zastosowaniem zasady partnerstwa; odzwierciedlają kierunki UE, decydują o narodowej strategii i programowaniu; ostatecznie przyjęte przez Komisję 2 Programy Operacyjne programy jednofunduszowe, kraj człnk. lub region, opis priorytetów, zarządzania i źródeł finansowania; zaproponowane przez kraj człnk. lub region; ostatecznie przyjęte przez Komisję 3 Zarządzanie programem i wybór projektów przez kraje człnk. i regiony; zasada “wspólnego zarządzania“ = w uzgodnieniu z Komisją 4 5 Strategiczny follow-up i coroczna debata przez Radę UE na wiosnę, w oparciu o roczny raport Komisji i krajów człnk. Art. 23-29 Gen.Reg. Art. 16-21 and 28 Gen.Reg.

PL Dalsze kroki Budżet 2007-2013: Parlament Europejski, Rada i Komisja Europejska muszą uzgodnić nowe Porozumienie Interinstytucjonalne (kwiecień/maj 2006?). Rozporządzenia dot. polityki spójności oraz Strategiczne Wytyczne dla Spójności: zestaw pięciu rozporządzeń prawdopodobnie zostanie uzgodniony przez Radę i PE (czerwiec/lipiec 2006) Programowanie i wdrażanie: państwa człnk. i regiony proponują Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia oraz Programy Operacyjne (druga połowa 2006), które zostaną przyjęte przez Komisję (2006/2007).

Pozostałe polityki zorientowane na wzrost innowacyjności PL Pozostałe polityki zorientowane na wzrost innowacyjności 7 Program Ramowy CIP (Program konkurencyjność i innowacyjność) Decydującym elementem dla wyboru projektów finansowanych z Funduszy Strukturalnych: przyczynianie się do realizacji narodowej lub regionalnej strategii rozwoju gospodarczego

Efekt synergii z PR7 Szerokie cele Finansowanie komplementarne - budowa potencjału regionów w celu zwiększenia ich konkurencyjności i umożliwienia im udziału w PR - wspieranie obszarów priorytetowych w zakresie unijnej polityki badan naukowych Finansowanie komplementarne - realizacja inicjatywy Regiony Wiedzy – wzmocnienie potencjału badawczego regionów poprzez wspieranie klastrow opartych o badania naukowe, grupujących uniwersytety, ośrodki naukowe, przedsiębiorstwa, regionalne władze - realizacja inicjatywy Potencjału Badawczego w regionach konwergencji mającą na celu wzmocnienie potencjału naukowców w tych regionach

PL Efekt synergii z CIP CIP i FS wykazują szereg podobieństw w zakresie priorytetów powiązanych ze Strategią Lizbońską - CIP – pobudzanie przedsiębiorczości, innowacji i transferu technologii - SF mają na celu przede wszystkim pomoc regionom w zwiększeniu innowacyjności Networking, identyfikacja centrów doskonałości i wzajemne uczenie się (CIP) ↔ tworzenie i rozwój (SF) ale inne podejście - CIP - wielopodmiotowe + zarządzane przez Komisję + nastawione na doskonałość - FS - głównie zakres regionalny + zarządzane przez państwo lub region + zorientowane na spójność

Zdecentralizowane wdrażanie funduszy strukturalnych PL Zdecentralizowane wdrażanie funduszy strukturalnych Wybór projektów jest dokonywany przez instytucje na poziomie regionalnym lub krajowym Spójność pomiędzy programami zarządzanymi na szczeblu krajowym i regionalnym Koordynacja działań pomiędzy krajowymi i regionalnymi instytucjami dokonującymi wyboru projektow. Państwa Członkowskie i regiony winny opracować programy w oparciu o inteligentne strategie innowacyjne

1. Czy nasz program pozwala na eksperymenty? PL 1. Czy nasz program pozwala na eksperymenty? Tradycyjną rolą funduszy strukturalnych jest stworzenie środowiska wspierającego innowacje (poprzez edukację, infrastrukturę, biznes itp.). Jednakże ERDF powinien nie tylko współfinansować infrastrukturę służącą innowacjom, ale także generować innowacje. W chwili obecnej w projekcie nowego rozporządzenia ogólnego nie ma podstawy prawnej nakładającej obowiązek wdrażania tego typu działań, ale Państwa Członkowskie są gorąco zachęcane do przeznaczenia na eksperymenty niewielkiej ilości środków na poziomie Programu Operacyjnego.

Czy nasz program pozwala na eksperymenty? PL Czy nasz program pozwala na eksperymenty? Nowe zastosowanie funduszy polega na działaniu FS jako katalizatora poprzez: 1. tworzenie i uaktualnianie regionalnej strategii innowacyjnej 2. badanie wykonalności RIS poprzez projekty pilotażowe (środki powinny zostać skoncentrowane na nowe, wręcz ”ryzykowne” pomysły, a porażka takich projektów jest dopuszczalna) 3. zastosowanie na szerszą skalę przetestowanego innowacyjnego podejścia poprzez wdrażanie większej ilości projektów lub też większych projektów

2. Czy nasz program pozwala na wspieranie innowacyjnych klastrów? PL 2. Czy nasz program pozwala na wspieranie innowacyjnych klastrów? Bieguny konkurencyjności wokół wielkich przedsiębiorstw Uniwersyteckie centra doskonałości (spin-offs) MSP jednej specjalności MSP bez wiodącej dziedziny zgrupowane w usługach wspierających

3. Jakiego rodzaju wsparcie jest możliwe w ramach naszego programu? PL 3. Jakiego rodzaju wsparcie jest możliwe w ramach naszego programu? Czy możemy wspierać inwestycje? Czy możemy wspierać szkolenia? Czy możemy zaoferować doradztwo w zakresie zarządzania? Czy możemy zaoferować seed/venture capital? Czy możemy zaoferować pierwszeństwo projektom, które zawierają inteligentne powiązanie wyżej wymienionych różnych dziedzin wsparcia?

Dodatkowe informacje : PL Dodatkowe informacje : CIP http://europa.eu.int/comm/enterprise/enterprise_policy/cip/index_en.htm MAP http://europa.eu.int/comm/enterprise/enterprise_policy/mult_entr_programme/programme_2001_2005.htm European Innovation Portal http://www.cordis.lu/innovation Enterprise policy and networks http://europa.eu.int/comm/enterprise/index_en.htm Innovation Policy and Networks http://europa.eu.int/comm/enterprise/innovation/index.htm Financial Instruments http://eif.eu.int Life-Environment http://europa.eu.int/comm/environment/life/life/environment.htm e-Ten http://europa.eu.int/information_society/activities/eten/index_en.htm e-Content http://www.cordis.lu/econtent/ i2010 http://europa.eu.int/information_society/eeurope/i2010/index_en.htm Intelligent Energy – Europe http://europa.eu.int/comm/energy/intelligent/index_en.html

Dziękujemy Państwu serdecznie za uwagę PL Dziękujemy Państwu serdecznie za uwagę http://europa.eu.int/comm/regional_policy/index_pl.htm