Studium strategicznego rozwoju małych portów i przystani morskich województwa pomorskiego Uchwała 693/221/09 Zarządu Województwa Pomorskiego

WYKONAWCA Actia Forum Sp. z o.o. Oferta: Business Consulting, Organizacja konferencji biznesowych, Public Relations & Public Affairs. Klienci: Transport, turystyka, energetyka. Autorzy Studium: dr Maciej Matczak – kierownik projektu, starszy konsultant Actia Forum, adiunkt Akademia Morska w Gdyni Bogdan Ołdakowski – prezes zarządu Actia Forum, Jacek Kalinowski – adwokat, dr Daniel Kaszubowski – adiunkt Politechnika Gdańska.

CELE OPRACOWANIA Diagnoza aktualnego potencjału oraz możliwości rozwojowych małych portów i przystani morskich. Określenie wiodących funkcji portowych w wybranych małych portach i przystaniach morskich: funkcja handlowo – przeładunkowa, funkcja przemysłowa, funkcja rybacka, funkcja turystyczna, inne funkcje portowe. Wskazanie scenariuszy oraz rekomendacji rozwojowych: dla sieci portów i przystani morskich w ramach określonych funkcji, struktury funkcjonalnej poszczególnych portów i przystani, dla samorządu regionalnego.

PROCES PRZYGOTOWANIA STUDIUM Konsultacje przeprowadzone z przedstawicielami urzędów (region, powiat, gmina, miasto, urzędy morskie), przedsiębiorstw działających na obszarach portowych oraz organizacji działających w branży – uzyskanie bezpośrednich informacji dotyczących stanu aktualnego, planów oraz perspektyw rozwojowych. Analiza źródeł wtórnych informacji odnoszących się do poszczególnych obszarów aktywności (funkcji) małych portów i przystani morskich, opracowań, analiz oraz projektów branżowych. Przygotowanie Studium zgodnie z założonym planem. Okres realizacji: 29 lipca 2009 roku – 19 grudnia 2009 roku.

PODSTAWOWE ELEMENTY STUDIUM Przeprowadzenie diagnozy aktualnej sytuacji, Wskazanie uwarunkowań (ograniczeń) rozwojowych, Analiza przyszłego potencjału rozwojowego, SWOT Zdefiniowanie kierunków oraz związanych z nimi rekomendacji rozwojowych.

Dynamiczny układ rozwoju małych portów i przystani morskich POTENCJAŁ ROZWOJOWY UWARUNKOWANIA ROZWOJU DIAGNOZA KSZTAŁTOWANIE POTRNCJAŁU ZMIANA UWARUNKOWAŃ KIERUNKI ROZWOJU TRANSPORT PRZEMYSŁ TURYSTYKA RYBOŁÓSTWO INNE FUNKCJE OTOCZENIE RYNKOWE

Małe porty i przystanie morskie województwa pomorskiego DIAGNOZA Małe porty i przystanie morskie województwa pomorskiego W województwie pomorskim istnieje 41 portów i przytani morskich: 2 porty o podstawowym znaczeniu dla gospodarki morskiej (Gdańsk, Gdynia), 9 „małych” portów (Ustka, Rowy, Łeba, Władysławowo, Hel, Jastarnia, Puck, Kąty Rybackie, Krynica Morska), 30 przystani morskich. Szczegółowej analizie poddano wszystkie małe porty województwa oraz dwie przystanie morskie posiadające rozbudowaną infrastrukturę portową i dostępową oraz wielofunkcyjny charakter (Kuźnica, Nowa Karczma – Piaski)

DIAGNOZA Infrastruktura portowa oraz dostępowa od strony wody Lp Port/przystań Długość nabrzeży (metry) Powierzchnia lądowa portu (ha) Powierzchnia wodna portu (ha) Głębokość (metry) Długość toru podejściowego (metry) Falochrony (metry) 1 Ustka 2 343,4 19,0497 10,4516 1,4 – 6,0 926 764,6 2 Rowy 612,9 4,9180 1,4920 2,0 200 - 3 Łeba 2 787,3 16,4550 9,0501 2,5 - 4,0 529,8 4 Władysławowo 2 371,5 75,5590 11,4374 4,0 - 6,0 700 829,8 5 Hel 1 934,0 8,9625 9,5524 4,5 – 7,0 370 710 6 Jastarnia  658,1 28,1160 10,7100 3,8 - 5,0 980 172 7 Kuźnica  92,0 0,7050 3,5 1 750 8 Puck  258,7 5,4684 1,8191 2,8 - 3,5 1 570 182 9 Kąty Rybackie 405,0 3,6960 1,5 - 2,0 1 330 10 Krynica Morska (+Nowa Karczma) 838,3 14,4072 4,5708 1 050 + 1650 + 1120 Razem: 12 301,2 177,3368 69,7934

Plany rozwoju infrastruktury małych portów i przystani morskich DIAGNOZA Plany rozwoju infrastruktury małych portów i przystani morskich

Infrastruktura portowa oraz dostępowa od strony wody DIAGNOZA Infrastruktura portowa oraz dostępowa od strony wody Duży potencjał infrastrukturalny w odniesieniu do infrastruktury portowej (długość nabrzeży, tereny portowe), Znaczący udział nowych i wyremontowanych obiektów hydrotechnicznych w małych portach i przystaniach morskich, Program dalszej modernizacji i rozbudowy infrastruktury realizowany przez urzędy morskie, Plany rozwoju infrastruktury portowej definiowane na poziomie lokalnym (wiodąca funkcja turystyczna), Braki w odniesieniu do jakości infrastruktury portowej (głębokości), Istotne utrudnienia w dostępie do portów od strony wody – przepłycanie torów podejściowych, Wysokie nakłady na utrzymanie dobrych warunków nawigacyjnych (tory podejściowe, kanały i baseny portowe).

DIAGNOZA Infrastruktura dostępowa od strony lądu - drogi Port Droga o znaczeniu krajowym Bezpośrednie połączenie do portu Ustka S6 i DK21 DK21 Rowy S6 DK21 lub DW 213 Łeba DW214 Puck DW213 i DW 216 Władysławowo DW215 i DW216 Kuźnica DW216 Jastarnia Hel Kąty Rybackie DK7/S7, DK55 DW501, DW502 Krynica Morska Piaski 2 1

Infrastruktura dostępowa od strony lądu - koleje DIAGNOZA Infrastruktura dostępowa od strony lądu - koleje POŁĄCZENIA KOLEJOWE OBSŁUGUJĄCE MAŁE PORTY WOJ. POMORSKIEGO: Linia kolejowa 202, przebiegająca od Stargardu Szczecińskiego (zachodniopomorskie) do Gdańska Głównego, oraz jej odgałęzienia: fragment zelektryfikowanej linii nr 405 na odcinku Słupsk – Ustka, fragment niezelektryfikowanej linii nr 229 na odcinku Lębork – Łeba, niezelektryfikowana linia kolejowa Reda – Puck – Władysławowo – Hel. Helski Korytarz Kolejowy

Infrastruktura dostępowa od strony lądu - drogi DIAGNOZA Infrastruktura dostępowa od strony lądu - drogi Niska jakość połączeń drogowych do portów morskich, zarówno pod względem parametrów technicznych, jak i eksploatacyjnych, Słabo rozwinięty lub brak dostępu kolejowego do obszarów portowych, Program modernizacyjny oraz inwestycyjny realizowany na poziomie krajowym oraz wojewódzkim dotyczący infrastruktury drogowej (m.in. Trasa Kaszubska) oraz kolejowej (m.in. Helski Korytarz Transportowy),

Stan prawny nieruchomości – struktura własności DIAGNOZA Stan prawny nieruchomości – struktura własności

Stan prawny nieruchomości – władanie gruntami DIAGNOZA Stan prawny nieruchomości – władanie gruntami WYBRANI UŻYTKOWNICY WIECZYŚCI GRUNTÓW PORTOWYCH: USTKA: PRZEDSIĘBIORSTWA POŁOWÓW PRZETWÓRSTWA I HANDLU KORAB S.A., PRZETWÓRSTWO RYBNE ŁOSOŚ Sp. z o.o. LOKALNE CENTRUM PIERWSZEJ SPRZEDAŻY RYB – AUKCJA RYBNA Sp. z o.o. EURO-INDUSTRY Sp. z o.o. HEL: MARINA HELSKA Sp. z o.o., CHŁODNIE HELSKIE Sp. z o.o., WTI Sp.j., KOGA-MARIS Sp. z o.o. WŁADYSŁAWOWO: MŁODZIEŻOWA SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA „SZKUNER” we Władysławowie, MIERZEJA HELSKA Spółka z o.o. w Chałupach, ENERGOBALTIC Sp. z o.o.

Sytuacja finansowa małych portów ZARZĄDCY INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ DIAGNOZA Sytuacja finansowa małych portów KOSZTY Koszty świadczenia usług portowych Koszty rozwoju infrastruktury portowej Koszty rozwoju infrastruktury dostępowej od strony wody Koszty rozwoju infrastruktury dostępowej od strony lądu PRZYCHODY Przychody z działalności usługowej Przychody z opłat portowych: opłata tonażowa opłata przystaniowa, opłata pasażerska Przychody z tytułu dzierżawy gruntów PODMIOTY PRYWATNE ZARZĄD PORTU URZĄD MORSKI SAMORZĄD GMINNY SAMORZĄD REGIONALNY ZARZĄDCY INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ

UWARUNKOWANIA Przestrzenne

UWARUNKOWANIA Przestrzenne Struktura działalności gospodarczej rejonów (gminy i miasta) lokalizacji małych portów i przystani morskich woj. pomorskiego według ilości zarejestrowanych firm (REGON) w 2007 roku.

UWARUNKOWANIA Środowiskowe – Natura 2000 Powiat Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków Porty i przystanie Natura 2000 Porty i przystanie poza Natura 2000 Słupski Ostoja Słowińska, Bagna Izbeckie, Torfowisko Pobłockie, Przymorskie Błota, Dolina Łupawy Ostoja Słowińska, Przybrzeżna wody Bałtyku Ustka, Rowy Lęborski Mierzeja Sarbska, Ostoja Słowińska, Białe Błoto, Łebskie Bagna, Górkowy Las, Dolina Łupawy Łeba Pucki Piaśnickie łąki, Białogóra, Zatoka Pucka i Półwysep Hel, Widowo Przybrzeżne wody Bałtyku Kuźnica, Jastarnia, Hel, Puck, Władysławowo Nowodworski Zalew Wiślany i Mierzeja Wiślana, Ostoja w Ujściu Wisły Zalew Wiślany, Ujście Wisły. Kąty Rybackie, Krynica Morska, Nowa Karczma Gdańsk Ostoja w Ujściu Wisły Ujście Wisły, Zatoka Pucka Port Gdańsk Gdynia Zatoka Pucka i Półwysep Hel, Zatoka Pucka Sopot

Gospodarczo - społeczne UWARUNKOWANIA Gospodarczo - społeczne Populacja, charakterystyka regionalna oraz dynamika zmian w skali krajowej; Produkt Krajowy Brutto, charakterystyka regionalna oraz perspektywy wzrostu; Zmiany wielkości produkcji przemysłowej na krajowym oraz regionalnym poziomie; Poziom spożycia indywidualnego, wskazujący na poziom konsumpcji realizowany przez obywateli; Obroty handlu zagranicznego, wraz z udziałem przewozów morskich w jego obsłudze. Dynamika zmian parametrów gospodarczych w Polsce w latach 2000 – 2008

Regionalne i ponadregionalne współzależności rozwojowe UWARUNKOWANIA Regionalne i ponadregionalne współzależności rozwojowe Potencjalne kierunki integracji rozwiązań w zakresie żeglugi turystycznej oraz żeglugi kabotażowej bliskiego zasięgu

UWARUNKOWANIA Rozwój drogi wodnej E 70 Obszar i zadania Projektu rozwoju dróg wodnych Delty Wisły i Zalewu Wiślanego – Pętla Żuławska – Międzynarodowa Droga Wodna E-70

Funkcja handlowo - przeładunkowa POTENCJAŁ Funkcja handlowo - przeładunkowa OBSZARY AKTYWNOŚCI: przewozy ładunków, przewozy pasażerskie, przewozy pasażersko – samochodowe. CZYNNIKI ROZWOJOWE: poziom produkcji i konsumpcji na zapleczu portów (miasta, SSE, nowe inwestycje), rozwój sezonowego ruchu turystycznego, przeciążenie połączeń drogowych.

POTENCJAŁ Funkcja przemysłowa OBSZARY AKTYWNOŚCI: przetwórstwo rybne, przemysł stoczniowy, inne obszary produkcji (np. elektrownie wiatrowe, akwakultury). CZYNNIKI ROZWOJOWE: modernizacja floty rybackiej oraz poprawa światowej koniunktury - stocznie, lokalne wyroby rybne jako atrakcja turystyczna – przetwórstwo rybne, aktywizacja rozwoju odnawialnych źródeł energii.

POTENCJAŁ Funkcja rybacka OBSZARY AKTYWNOŚCI: połowy, handel rybą, przetwórstwo rybne. CZYNNIKI ROZWOJOWE: limity połowowe na Bałtyku, polityka UE (m.in. lokalne grupy, złomowanie), regulacja rynku rybnego (LCPSR).

POTENCJAŁ Funkcja turystyczna OBSZARY AKTYWNOŚCI: żeglarstwo rekreacyjne, regaty żeglarskie i motorowodne, wędkarstwo morskie, nurkowanie, rejsy wycieczkowe. CZYNNIKI ROZWOJOWE: wzrost zamożności społeczeństwa, rozwój rynku turystycznego, wzrost popularności turystyki wodnej aktywnej, promocja oraz kompleksowa oferta.

POTENCJAŁ Inne funkcje portowe OBSZARY AKTYWNOŚCI: działalność handlowa i usługowa, działalność hotelowa i gastronomiczna, mieszkalnictwo. CZYNNIKI ROZWOJOWE: wzrost gospodarczy, rozwój lokalnego rynku, sezonowość, oddziaływanie aglomeracji trójmiasta, lokalne czynniki wzrostu.

REKOMENDACJE Struktura funkcjonalna układu sieci małych portów i przystani morskich

REKOMENDACJE Potencjał rozwojowy wybranych małych portów i przystani morskich woj. pomorskiego

REKOMENDACJE Docelowa struktura funkcjonalna dla portów i przystani morskich woj. pomorskiego

REKOMENDACJE samorząd regionalny Bezpośrednie i pośrednie wsparcie rozwoju infrastruktury i terenów portowych (m.in. promocja oraz realizacja inwestycji dostępowych i portowych, poszukiwanie potencjalnych inwestorów gotowych zlokalizować swoja działalność na obszarach portowych, wspieranie rozwoju zaplecza dla uprawiania sportów wodnych ), Wsparcie finansowe ekologicznych, działających sezonowo rozwiązań transportowych (np. Tramwaj Wodny, Helski Korytarz Kolejowy), Wspieranie kompetencji jednostek samorządowych w zarządzaniu portami, prowadzenie dialogu społecznego oraz inicjowanie działań strategicznych (przygotowanie strategii rozwoju małych portów i przystani morskich województwa pomorskiego, wspieranie gmin w procesie decentralizacji zarządzania małymi portami i przystaniami morskimi poprzez pomoc merytoryczną oraz formalną, podniesienie świadomości wśród władz lokalnych w zakresie planowania, rozwoju i zarządzania małymi portami, powołanie przez Marszałka rady konsultacyjnej rozwoju małych portów i przystani morskich, etc.) Wsparcie promocyjne dla gmin i miast portowych (szersze uwzględnienie małych portów i przystani morskich w działaniach promocyjnych województwa pomorskiego, współdziałanie z województwami sąsiednimi w celu tworzenia spójnych koncepcji rozwojowych, opracowanie i wdrożenie koncepcji promocji małych portów i przystani morskich jako produktu dla żeglarzy pełnomorskich, głównie na rynku skandynawskim i niemieckim, promocja Zatoki Puckiej i Zatoki Gdańskiej (również Zalewu Wiślanego) jako unikalnych akwenów do sportów żeglarskich).