Innowacje w przedsiębiorstwie Joanna Żurawska Opolskie Centrum Badań Regionalnych przy WSZiA w Opolu Opole, 26 kwietnia 2013 r.

opisz, co narysowałeś (20 min.) Ćwiczenie… Jak wygląda proces pracy nad nowymi produktami/usługami w firmie? narysuj go (10 min.) opisz, co narysowałeś (20 min.)

Ćwiczenie… 1. kto rozpoczyna proces? 2. kto kończy? 3. jakie główne elementy obejmuje proces? 4. kto występuje w procesie, co robi i z jakich zasobów korzysta?

Zamiast komentarza Schemat 1

Źródła innowacji i procesy innowacyjne O czym dzisiaj… Źródła innowacji i procesy innowacyjne Systemy innowacji- klastry, firmy typu spin out/off (przedsiębiorczość akademicka)

Co może być źródłem innowacji? Źródła innowacji Co może być źródłem innowacji?

Źródła innowacji Źródłem innowacji jest wszystko to, co inspiruje człowieka do procesu zmian i pozwala mu w sposób kreatywny reagować na zmieniające się otoczenie. Źródło: A. P o m y k a l s k i, Zarządzanie innowacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Łódź 2001

Źródła innowacji - klientów, - naukowców, - konkurentów, Pomysły na nowy produkt mogą pochodzić od: - klientów, - naukowców, - konkurentów, - pracowników, - uczestników kanałów dystrybucji - zarządu źródło: jw

Źródła innowacji Schemat 6

Źródła innowacji Współczesna firma powinna posiadać odpowiednie i zróżnicowane tj. pochodzące z różnych źródeł zasoby wiedzy i informacji. Klient, czy konsument to ważne źródło nowych idei. Przedsiębiorca powinien permanentnie monitorować rynek i „nasłuchiwać” wygłaszanych na nim opinii klientów A. P o m y k a l s k i, Zarządzanie innowacjami… s. 26

Proces innowacyjny Nawet najlepszy pomysł dopiero wtedy ma znaczenie, kiedy zostanie wprowadzony w życie, dlatego ważne jest, by go wybrać i zrealizować. Proces, w których dochodzi do wyboru i realizacji innowacji to proces innowacyjny

Proces innowacyjny potrzeba, pomysł, projekt, decyzja o zastosowaniu Proces innowacji, za R. L. Daftem można podzielić na pięć etapów, w skład których wchodzą : potrzeba, pomysł, projekt, decyzja o zastosowaniu wdrożenie Źródło: J. B o g d a n i e n k o (red.), Zarządzanie innowacjami. Wybrane problemy, SGH, s. 11

Procesy innowacyjne- rodzaje W literaturze wyróżnia się trzy grupy modeli procesów innowacyjnych: 1. modele liniowe 2. modele interaktywne 3. modele sieciowe źródło: Janasz W., Kozioł- Nadolna K., Innowacje w organizacji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011

Procesy innowacyjne- rodzaje Modele liniowe: - podażowy („pchany przez naukę”) - popytowy („pchany przez rynek”) Źródło: jw

Procesy innowacyjne- rodzaje Modele interaktywne: - sprzężeniowy - interakcyjny -„związanego łańcucha” źródło: jw

Procesy innowacyjne- rodzaje Modele sieciowe: - innowacji zamkniętej - innowacji otwartej źródło: jw

Procesy innowacyjne- rodzaje Model podażowy to inaczej model innowacji „pchany przez naukę” Obowiązywał on do końca lat 80- tych ubiegłego stulecia. Nauka Produkcja  Marketing  Klient Nauka w modelu to badania: podstawowe „czyste” i stosowane, prace rozwojowe i wdrożeniowe. Efektem są innowacje technologiczne, a im „wcześniej” prowadzi się badania, na wcześniejszych etapach, tym większa szansa, że produkt będzie bardziej oryginalny. Badania podstawowe finansowane są przez budżet państwa. Badania stosowane i rozwojowe – mogą być finansowane niekoniecznie z budżetu np. przez firmy źródło: jw

Procesy innowacyjne- rodzaje Schemat 2

Procesy innowacyjne- rodzaje Model popytowy jest odpowiedzią na silniejszą konkurencję Potrzeba rynkowa  Nauka  Podukcja  Klient (Marketing) (B+R) (Sprzedaż) Model ten określa się jako model innowacji „ciągnionych” przez rynek. Wyeksponowanie potrzeby rynkowej spowodowało zaprzestanie prac badawczo-rozwojowych, a rozpoczęcie od prac rozwojowych. Ten model zaczął obowiązywać w końcówce lat 80-tych i w latach 90. źródło: jw

Procesy innowacyjne- rodzaje Schemat 3

Procesy innowacyjne- rodzaje W modelach interaktywnych następuje jednoczesne powiązanie czynników podażowych i popytowych oraz zaprojektowanie relacji między nimi w taki sposób, by przyniosły korzyści odbiorcy. Wśród modeli interaktywnych wyróżnia się m.in. model sprzężeniowy Rothwella i Zegvelda. Łączy on prace B+R, produkcję, marketing i sprzedaż, względnie ich powiązania wewnątrz i na zewnątrz organizacji, a także pokazuje zbiór połączeń informacyjnych, którymi jest transferowana wiedza w organizacji źródło: jw

Procesy innowacyjne- rodzaje Cechą modeli interaktywnych jest to, że marketing i sfera B+R wywierają wpływ na proces innowacji poprzez kreowanie popytu oraz podaży na innowacje. Między elementami procesu występują sprzężenie zwrotne. Następuje poprawa procesu interakcji pomiędzy otoczeniem, a zasobami organizacji. Co ważne występuje powiązanie strategii rozwoju organizacji z procesem innowacji. Niezbędne jest projektowanie inżynieryjno-ekonomiczne źródło: jw

Procesy innowacyjne- rodzaje Schemat 4

Procesy innowacyjne- rodzaje Ewolucja w modelach następowała poprzez dodawanie kolejnych ogniw i sprzężeń zwrotnych. Tak powstały modele sieciowe. Wśród modeli sieciowych można wyróżnić model sieciowy zamknięty. Jego istota to dobre powiązania pomiędzy sferą B+R, klientem, a wnętrzem organizacji. Akcentuje się komunikację w organizacji i wewnętrzne powiązania. W modelu „zamkniętym” pomysły inspirowane są wewnątrz i wewnątrz są weryfikowane.

Procesy innowacyjne- rodzaje Przejście od modelu „zamkniętego” do „otwartego” stało się możliwe poprzez globalizację, rozwój instrumentów (np. ochrona własności intelektualnej), rosnącą mobilność na rynku pracy oraz rozwój nowych technologii, szczególnie komunikacyjnych. Pojawiły się środki umożliwiające łatwy kontakt na każdym etapie procesu innowacyjnego.

Procesy innowacyjne- rodzaje Istotą koncepcji open innovation jest, iż przedsiębiorstwa nie mogą polegać na swej wiedzy, ale dzielą się wiedzą i przekazują swoje pomysły, których nie wykorzystują.

Procesy innowacyjne- rodzaje Mamy do czynienia z przenikalnością granic przedsiębiorstwa, pomysły mogą zatem płynąć z zewnątrz i mogą być wykorzystywane, poprzez selekcję. Pomysły, z których nie korzystamy sami - udostępniamy. Możemy szeroko współpracować np. z dotychczasowym kontrahentem nad pomysłami, które nas nie interesują. To model innowacji otwartych, w którym dyfuzja innowacji jest bardzo szeroka źródło: Chesbrough H.W, Open Innovation. The New Imperative for Creating and Profiting from Technology , Harvard Business School Press, Boston 2003

Procesy innowacyjne- rodzaje Schemat 5

I dalej – systemy innowacji Klastry

Klastry – definicja Zjawisko przestrzennej koncentracji przedsiębiorstw połączonych ze sobą siatką różnorakich powiązań, więzi kooperacyjnych i konkurencyjnych, skupionych wokół uniwersytetów i współdziałających z nimi oraz innymi instytucjami (IOB), w tym z władzami różnych szczebli ma wiele określeń. Coraz powszechniejsze staje się obecnie określanie tego zjawiska mianem klastrów i klasteringu. źródło: Polityka wspierania klastrów. Najlepsze praktyki. Rekomendacje dla Polski, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową , Gdańsk 2004

Klastry- definicja Klastry według Portera...

Klastry- definicja „… geograficzne skupisko wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji (na przykład uniwersytetów, jednostek normalizacyjnych i stowarzyszeń branżowych) w poszczególnych dziedzinach, konkurujących ze sobą, ale również współpracujących..” źródło: M.E. P o r t e r, Porter o konkurencji, PWE, Warszawa 2001, s. 246

Klastry- korzyści Korzyści z klastra: geograficzna bliskość dostawców i odbiorców, oszczędności w transporcie, przepływ siły roboczej większa presja na innowacyjność firm współpraca ze sferą B+R, szybszy przepływ wiedzy i informacji, udogodnienia w zakresie możliwości uzyskania dofinansowania działalności ze środków publicznych źródło: B. M i k o ł a j c z y k, A. K u r c z e w s k a, Rola klastrów w podnoszeniu konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw. Przykład klastrów japońskich [w:] S. Pangsy – Kania, K. Piech (red.) Innowacyjność w Polsce w ujęciu regionalnym: nowe teorie, rola funduszy unijnych i klastrów, Instytut Wiedzy i Innowacji, Warszawa 2008, s. 286

I dalej – systemy innowacji Przedsiębiorczość akademicka

Przedsiębiorczość akademicka – definicje Przedsiębiorczość akademicka to aktywność gospodarcza środowiska akademickiego realizowana najczęściej w formie podmiotów gospodarczych typu spin out/off, opartych na wiedzy, jako przedsięwzięcia o dużym potencjale wzrostu, ambitne i dynamiczne. źródło: J. Cieślik, Przedsiębiorczość dla ambitnych. Jak uruchomić własny biznes, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008

Przedsiębiorczość akademicka – definicje Przedsiębiorczość akademicka to aktywność w sferze gospodarki: pracowników naukowych doktorantów studentów absolwentów (do 12. mies. od ukończenia studiów) źródło: Szczegółowy Opis Priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013. Narodowa Strategia Spójności, Warszawa 2007.

Przedsiębiorczość akademicka- definicja Spin out to nowe przedsiębiorstwo, które zostało założone przez pracownika/ów przedsiębiorstwa macierzystego lub innej organizacji (np. szkoły wyższej, laboratorium badawczego), wykorzystując w tym celu intelektualne oraz materialne zasoby organizacji macierzystej, kapitałowo lub operacyjnie powiązane z organizacją macierzystą. Innowacje i transfer technologii. Słownik pojęć, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości , Warszawa 2005

Przedsiębiorczość akademicka – definicje Spin off (tzw. firma odpryskowa) to nowe przedsiębiorstwo, które powstało w drodze usamodzielnienia się pracowników przedsiębiorstwa macierzystego (np. szkoły wyższej, laboratorium badawczego), wykorzystujących w tym celu intelektualne zasoby organizacji macierzystej. Firmy spin off, w przeciwieństwie do firm spin out, posiadają charakter przedsięwzięć niezależnych od organizacji macierzystej. źródło: jw

Przedsiębiorczość akademicka – definicje Nieco inne definicje znajdujemy w dokumentacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, gdzie za firmę spin off uważa się nowe przedsiębiorstwo zależne od jednostki macierzystej, zaś spin out – za niezależne źródło: Szczegółowy Opis Priorytetów Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013…op.cit., s. 319, materiał powiel.

Przedsiębiorczość akademicka Rola przedsiębiorczości akademickiej jest szczególna w innowacyjności, bo jest ona narzędziem przekształcania badań i potencjału placówek naukowych w towary i usługi, co bezpośrednio lub pośrednio zwiększa korzyści konsumentów i zwiększa perspektywę szybszego wzrostu gospodarki w przyszłości. W następstwie nowa wiedza jest transferowana do prywatnych przedsiębiorstw, co zwiększa ich produktywność, a w rezultacie wpływa na powstawanie nowych firm, zwiększa inwestycje i zatrudnienie, zwłaszcza w dziedzinach wysokich technologii

Na koniec… Dziękuję bardzo