Jednorodne Grupy Pacjentów, geneza, teraźniejszość i opcje rozwoju polskiego systemu case-mix.” Jacek Grabowski

JGP - system case-mix w Polsce od 2008 roku, pięć lat doświadczeń Projekt Euro DRG - równolatek

Ewolucja zasad finansowania szpitali w ciągu ostatnich 15 lat Metoda budżetowa – finansowanie personelu i/lub infrastruktury – model przed 1998, Płacenie za hospitalizacje - model roku 1998, Różnorodność metod finansowania – Kasy Chorych – 1999 - 2004, Katalog świadczeń szpitalnych – NFZ – stopniowa ewolucja w kierunku płacenia za świadczenie – 2004 - 2008, System case-mix – JGP – od 2008, Dalsza ewolucja systemu (?).

Podstawowe sposoby płacenia za świadczenia szpitalne Opłata za usługę (fee-for-service, FFS) Opłata za przypadek (fee per case, FPC) Budżet globalny (global budged, GB) Model amerykański: FFS  FPC Model europejski: GB  FPC Model polski: GB  varia  FFS  FPC (w ciągu 15 lat!)

Zmiany w aktywności szpitali w 1998 r. ok. 13 przyjęć na 100 mieszkańców rocznie wobec ok. 22 na 100 mieszkańców w roku 2009, w 1988 średnia długość pobytu szpitalnego wynosiła ok. 12 dni, podczas gdy w roku 2009 było to już 5,8 dnia. liczba porad lekarskich wzrosła w tym czasie o ok. 1/5

Motywacje do zmiany sposobu finansowania szpitali w 2008 roku Wady poprzedniego systemu: narastająca komplikacja systemu, wzrost kosztów operacyjnych, narastająca erozja systemu rozliczeń szpitalnych brak związku z podstawowymi klasyfikacjami (ICD-10, ICD-9 CM) brak skutecznej metody zarządzania katalogiem świadczeń szpitalnych: uzgodnieniowy tryb dodawania i wyceny pozycji w katalogu podatność na lobbing – mechanizm corocznego „przeciągania liny” i brak kosztowych podstaw wyceny widoczne i narastające odchodzenie od pierwotnych założeń: tendencja rozdrobnienia i rozbudowy katalogu (liczne pozycje „martwe”, nazwy świadczeń niezrozumiałe i wymagające ciągłych interpretacji) nadużywanie tzw. „sumowania”

Pilotaż JGP w 2008 roku - wnioski dotyczące sposobu kodowania świadczeń niezgodne z zasadami kodowanie diagnoz z użyciem trzech znaków kodów ICD-10 niezgodny z zasadami kodowanie ICD-9 z pominięciem kodów szczegółowych (pięcioznakowych) dostępnych dla większości procedur lub brak kodowania używanie klasyfikacji ICD-9 II edycji z 1999 roku obarczonej bardzo istotnymi brakami w zakresie kodów procedur, szczególnie z zakresów ortopedia i kardiologia.

Oczekiwania wobec systemu JGP wprowadzenie jednoznacznych definicji i opisu świadczenia konieczność stosowania klasyfikatorów (ICD-10, ICD-9 CM) do celów statystycznych i modyfikacji systemu rozliczeń uproszczenie zasad i zmniejszenie liczby pozycji katalogowych – ryczałt za przypadek powiązanie finansowania z kosztami wytworzenia ograniczenie możliwości oderwania rozliczeń finansowych od faktycznie realizowanej terapii Czy oczekiwania zostały spełnione?

kliniczne wojewódzkie inne Rok 2008: wzrost cen o 26% kliniczne wojewódzkie inne

Fakty dotyczące finansowania świadczeń zdrowotnych w roku 2008 Po stronie płatnika: Przychody NFZ wzrosły mierzone rok do roku o 19,5% Średnia wartość hospitalizacji wzrosła o 26% Udział nakładów NFZ na szpitalnictwo w nakładach na świadczenia zdrowotne wyniósł 48,2% (23 802 149 mln*, z chemioterapią i programami terapeutycznymi) Po stronie szpitali**: Wynik finansowy ZOZ-ów prowadzące działalność szpitalną: w 2006 r. nieujemny: 41,5% w 2008 r. nieujemny: 68% Wskaźnik zyskowności działalności operacyjnej (odniesienie zysku netto z działalności operacyjnej do przychodów z działalności operacyjnej): 2006: -3,48% (221 nieujemny, 307 ujemny) 2008: 0,74% (333 nieujemny (67,8%), 158 ujemny) * SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA ZA 2008 ROK **Sytuacja finansowa samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej – analiza wskaźnikowa, A. Sobczak, D. Czechowska, M. Dmowski, CSIOZ, 2007 oraz niepublikowane opracowanie za rok 2008.

Rekomendacje kierunków rozwoju systemu JGP (propozycje uważnego czytelnika publikacji „Jednorodne grupy pacjentów w Europie”)

Ewolucja systemu JGP wymaga strategii i modelu zarządzania zmianami Celem operacyjnym dla systemu JGP jest dążenia do większej jednorodności poszczególnych grup, zgodnie z klasycznymi regułami (wg Fettera) systemów case-mix: każda grupa powinna posiadać znaczenie kliniczne, które kojarzy się ze zbliżonym sposobem leczenia oraz określoną charakterystyką leczonych pacjentów w odniesieniu do czasu pobytu w szpitalu, rodzaju wykonanych procedur zabiegowych, diagnostycznych, leków, itp. poszczególne grupy powinny obejmować pacjentów o podobnej „kosztochłonności", hospitalizacje o zbliżonym poziomie zużycia zasobów szpitala Celem strategicznym jest dążenie do uzyskania większej przejrzystości, efektywności i jakości systemu ochrony zdrowia w zakresie lecznictwa szpitalnego poprzez dostosowanie bodźców finansowych do oczekiwanych efektów.

W dążeniu do jednorodności grup systemu JGP zarządzanie oparte o analizę czasu pobytu jest jedynym dostępnym rozwiązaniem o znaczeniu systemowym Zarządzanie czasem pobytu, a zwłaszcza ryzykiem występowania hospitalizacji bardzo krótkich (najczęściej świadczeń możliwych do realizacji ambulatoryjnej) oraz hospitalizacji długich (wynikających z braku możliwości wypisania pacjenta), pozytywnie wpływa na jednorodność grup. W wielu krajach stosujących systemy typu case-mix jest to ważny i nadal stosowany mechanizm regulacyjny.

Przykład: grupa jednorodna, grupa zabiegowa o rozkładzie normalnym kod grupy kod produktu nazwa grupy wartość punktowa - hospitalizacja wartość punktowa - hospitalizacja planowa wartość punktowa - "leczenie jednego dnia" G25 5.51.01.0007025 Wycięcie pęcherzyka żółciowego * 63 60 57 Rozkład normalny pozwala wyznaczyć taryfę, która jest reprezentatywna dla większości hospitalizacji rozliczanych w ramach danej grupy. Poziom finansowania powinien zapewniać rentowność większości hospitalizacji. Przykład: „Wycięcie pęcherzyka żółciowego” Sposób wykonania świadczeń: 75% metoda laparoskopowa – pobyt 3 dni 25% metoda klasyczna – pobyt 7 dni

Rozkłady czasu pobytu (%) Ocena szacunkowa częstości występowania czterech kategorii rozkładu czasu hospitalizacji   Rozkłady czasu pobytu (%) Normalny Bimodalny Wielomodalny „Ambulatoryjny” Grupy zabiegowe 25 15 7 9 Grupy zachowawcze 20 17 5 2 Łącznie: 45 32 12 11 Wnioski: jedynie połowa grup charakteryzuje się jednolitym sposobem ich realizacji, co umożliwia ustalenie reprezentatywnej dla danej grupy taryfy, wysoki odsetek grup (30%) charakteryzuje się rozkładem sugerującym możliwość wykonania części świadczeń w trybie pozaszpitalnym.

Zarządzanie oparte o analizę czasu pobytu Opieka ambulatoryjna Opieka długoterminowa Poszukiwanie i tworzenie możliwości realizacji świadczeń szpitalnych w warunkach ambulatoryjnych i opieki długoterminowej poprawia efektywność i dostępność. Warunkiem powodzenia jest zaproponowanie opłacalnej wyceny świadczeń ambulatoryjnych, na poziomie zapewniającym obustronne korzyści, dla płatnika i świadczeniodawców.

Rekomendacje kierunków rozwoju systemu JGP Prowadzenie ciągłych prac nad jednorodnością grup jest warunkiem dalszego rozwoju systemu

Przykład grupy „ambulatoryjnej” kod grupy kod produktu nazwa grupy wartość punktowa - hospitalizacja wartość punktowa - hospitalizacja planowa wartość punktowa - "leczenie jednego dnia" liczba dni pobytu finansowana grupą wartość punktowa hospitalizacji < 2 dni wartość punktowa osobodnia ponad ryczałt finansowany grupą (kolumna 7) J33 5.51.01.0009033 Średnie zabiegi skórne * 35 33 32   No obserwacji 14 113 średnia 1,64 mediana 1 dominanta Odch .std 3,11 Grupa „J33 Średnie zabiegi skórne” była realizowana przez świadczeniodawców jak typowe świadczenie ambulatoryjne – większość wypisów w dniu przyjęcia.

Przykład grupy „ambulatoryjnej” Kod procedury ICD-9 Nazwa procedury ICD9 Liczba wystąpień procedury ICD-9 Udział procentowy procedury w grupie 3 4 5 6 86.093 PRZEMIESZCZENIE PODSKÓRNEJ KIESZONKI NA URZĄDZENIE, NIE OKREŚLONE GDZIE INDZIEJ 412 0,07% 86.4 RADYKALNE WYCIĘCIE ZMIANY SKÓRY 51127 86,95% 86.51 REPLANTACJA SKALPU 229 0,39% 86.662 PRZESZCZEP SKÓRY ALLOGENICZNY 41 86.671 WYTWORZENIE NOWEJ SKÓRY 53 0,09% 86.672 PRZESZCZEP REGENERACYJNY NASKÓRKOWY WARSTWY SKÓRY 112 0,19% 86.741 UMOCOWANIE PRZEZ WYDŁUŻONY PŁAT 123 0,21% 86.743 UMOCOWANIE PRZEZ USZYPUŁOWANY PŁAT 147 0,25% 86.744 UMOCOWANIE PRZEZ ZROTOWANY PŁAT 3699 6,29% 86.745 UMOCOWANIE PRZEZ PRZESUNIĘTY PŁAT 3199 5,44% 86.93 WPROWADZENIE EKSPANDERA POD SKÓRĘ 18 0,03% N ważnych 14 113 średnia 1,64 mediana 1 dominanta Odch .std 3,11 Sposób realizacji świadczeń w 2008 roku w ramach grupy J33 pokazał, że w 87% przypadków użyto w rozliczeniu kod procedury 86.4 Radykalne wycięcie zmiany skóry. Brak reguł interpretacyjnych dla tej procedury umożliwił nadmierne jej użycie, niezgodne z projektowanym przeznaczeniem. Procedura 86.4 w tej grupie była przeznaczona do usuwania zmian nowotworowych skóry. Pozostałe procedury z grupy J33 stanowią zabiegi rekonstrukcyjne i przeszczepy wykonywane w ramach chirurgii plastycznej.

Przykład grupy „ambulatoryjnej” Grupa J33 Średnie zabiegi skórne wymagała zmian, podjęcia co najmniej jednego z następujących działań: dodania rozpoznań zmian nowotworowych skóry wymaganych przy wykonaniu procedury 86.4 (zmianę wprowadzono pod koniec 2009 roku), co wymusza przeprowadzanie badania histopatologicznego usuniętej zmiany, ustalenie interpretacji rozliczeniowej procedury 86.4 Radykalne wycięcie zmiany skóry – taki mechanizm nie został wprowadzony, zmiany relacji cenowej pomiędzy świadczeniem szpitalnym i ambulatoryjnym usunięcia zmiany skórnej –dziesięciokrotna różnica ceny.

Rekomendacje kierunków rozwoju systemu JGP Prowadzenie ciągłych prac nad jednorodnością grup jest warunkiem dalszego rozwoju systemu Eliminowanie nieprawidłowości w sposobie interpretacji i rozliczeniach powinno być procesem ciągłym

Przykład: grupa o rozkładzie bimodalnym kod grupy kod produktu nazwa grupy wartość punktowa - hospitalizacja wartość punktowa - hospitalizacja planowa wartość punktowa - "leczenie jednego dnia" liczba dni pobytu finansowana grupą wartość punktowa hospitalizacji < 2 dni wartość punktowa osobodnia ponad ryczałt finansowany grupą (kolumna 7) A87 5.51.01.0001087 Inne choroby układu nerwowego 31 29   15 6 4 Grupa A87 Inne choroby układu nerwowego została zaprojektowana jako grupa o charakterze zachowawczym, a postawienie rozpoznania z ustalonego zbioru rozpoznań pozwala na jej rozliczenie. Rozkład czasu pobytu sugeruje występowanie dwóch rodzajów hospitalizacji.

Przykład: grupa o rozkładzie bimodalnym Kod rozpoznania zasadniczego ICD10 Nazwa rozpoznania zasadniczego ICD10 Liczba hospitalizacji Udział procentowy rozpoznania w grupie Średni czas hospitalizacji Mediana czasu hospitalizacji Minimalny czas hospitalizacji Maksymalny czas hospitalizacji 3 4 5 6 7 8 9 10 M51.1 CHOROBY KRĄŻKÓW MIĘDZYKRĘGOWYCH LĘDŹWIOWYCH I INNYCH Z USZKODZENIEM KORZENI NERWÓW RDZENIOWYCH 8637 22,51% 8,8 1 101 G96.8 INNE OKREŚLONE ZABURZENIA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO 2552 6,65% 5,5 117 M54.4 RWA KULSZOWA Z BÓLEM LĘDŹWIOWO-KRZYŻOWYM 2006 5,23% 7,5 43 G98 INNE ZABURZENIA UKŁADU NERWOWEGO NIESKLASYFIKOWANE GDZIE INDZIEJ 1823 4,75% 5,8 79 G93.8 INNE OKREŚLONE ZABURZENIA MÓZGU 1558 4,06% 6,0 73 M50.1 CHOROBA KRĄŻKA MIĘDZYKRĘGOWEGO SZYJNEGO Z USZKODZENIEM KORZENI NERWÓW RDZENIOWYCH 1404 3,66% 8,2 236 G96.9 ZABURZENIE OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO, NIE OKREŚLONE 1047 2,73% 5,3 162 R29.8 INNE I NIEOKREŚLONE OBJAWY CHOROBOWE DOTYCZĄCE UKŁADU NERWOWEGO I MIĘŚNIOWO KOSTNEGO 981 2,56% 4,7 28 M54.1 CHOROBY KORZENI NERWÓW RDZENIOWYCH /ZESPOŁY KORZONKOWE/ 882 2,30% 7,2 52 M51.3 INNE OKREŚLONE ZWYRODNIENIA KRĄŻKA MIĘDZYKRĘGOWEGO 875 2,28% 7,6 55 M47.9 NIE OKREŚLONE SPONDYLOZY 812 2,12% 7,3 65 I67.8 INNE OKREŚLONE CHOROBY NACZYŃ MÓZGOWYCH 778 2,03% 69 I69.8 NASTĘPSTWA INNYCH I NIEOKREŚLONYCH CHORÓB NACZYŃ MÓZGOWYCH 760 1,98% 7,7 121 M54.3 RWA KULSZOWA G93.9 ZABURZENIE MÓZGU, NIE OKREŚLONE 619 1,61% 58 M51.8 INNE OKREŚLONE CHOROBY KRĄŻKA MIĘDZYKRĘGOWEGO 613 1,60% 7,4 66 I67.9 CHOROBA NACZYŃ MÓZGOWYCH, NIE OKREŚLONA 506 1,32% 7,9 57 I67.2 MIAŻDŻYCA TĘTNIC MÓZGOWYCH 487 1,27% 109 R47.8 INNE I NIE OKREŚLONE ZABURZENIA MOWY 446 1,16% 3,0 2 W zestawieniu rozpoznań jakie postawiono w toku realizacji grupy A87 widoczne są dwa podzbiory powiązane z czasem pobytu: hospitalizacje krótsze (2-4 dni), a rozpoznania mają charakter niejednoznaczny hospitalizacje dłuższe (7-8 dni) i rozpoznania jednoznaczne.

Przykład: grupa o rozkładzie bimodalnym Grupa A87 Inne choroby układu nerwowego wymaga zmian. Ustalenie związku pomiędzy rozpoznaniami a czasami pobytu, sugeruje podział grupy – wyeliminowanie rozpoznań nieokreślonych, świadczących o braku zakończenia procesu diagnostycznego oraz terapeutycznego. Krótkotrwałe hospitalizacje związane z wykonaniem badań powinny być możliwe do przeprowadzenia w trybie pozaszpitalnym. Aktualnie brakuje możliwości wykonania takich świadczeń w sposób opłacalny dla świadczeniodawców.

Rekomendacje kierunków rozwoju systemu JGP Prowadzenie ciągłych prac nad jednorodnością grup jest warunkiem dalszego rozwoju systemu Eliminowanie nieprawidłowości w sposobie interpretacji i rozliczeniach powinno być procesem ciągłym Zapewnienie efektywnych mechanizmów konsultacyjnych projektów zmian

Model zarządzania zmianami w systemie JGP Najważniejszy jest mechanizm modyfikacji poszczególnych grup w relacji do: poniesionych kosztów szpitali, sposobu realizacji świadczeń. Proponowany model powinien mieć charakter adaptacyjny, to znaczy dostosowywać system finansowania do zmieniających się sposobów realizacji świadczeń. Propozycja modelu, obejmuje trzy poziomy jego zaawansowania i rozwoju oraz dostosowania metod analitycznych do dostępności i kompletności danych: porównanie sposobu realizacji poszczególnych grup, w szczególności ocenę charakterystyki czasu pobytu – „model aktualny”, porównanie kosztu wytworzenia punktu JGP dla poszczególnych oddziałów szpitalnych wraz z oceną ich rentowności – „model dystrybucyjny”, porównanie kosztów wytworzenia punktu JGP dla poszczególnych grup wraz z oceną ich rentowności – „model docelowy”.

Porównanie modeli model aktualny model dystrybucyjny model docelowy Metoda analityczna ocena charakterystyki czasu pobytu oraz pozostałych parametrów koszt wytworzenia punktu JGP dla poszczególnych oddziałów szpitalnych wraz z oceną ich rentowności koszt wytworzenia punktu JGP dla poszczególnych grup wraz z oceną ich rentowności Cel poprawa jednorodności grup wyrównanie rentowności pomiędzy poszczególnymi zakresami świadczeń (typami oddziałów szpitalnych) wyrównanie rentowności pomiędzy poszczególnymi grupami JGP Oczekiwany efekt – dla szpitali powiązania sposobu realizacji grup JGP z kosztami ich realizacji, możliwość ustalenia adekwatnej taryfy eliminacja wpływu posiadanego zestawu oddziałów szpitalnych na wynik finansowy szpitala, poprawa relacji pomiędzy taryfami eliminacja wpływu case-mix’u leczonych pacjentów na wynik finansowy oddziału i szpitala, ustalenie prawidłowych taryf Niezbędne dane dane sprawozdawcze z roku poprzedniego, dostępne w II kwartale roku kolejnego koszty i przychody szpitala ogółem i poszczególnych oddziałów wynikające z rozliczeń w systemie JGP koszty leczenia poszczególnych pacjentów Dostępność danych dane dostępne w NFZ dane ze sprawozdań finansowych MZ03 – koszty i przychody szpitalne ogółem (ograniczona użyteczność ze względu na opóźnienie publikacji oraz brak możliwości filtrowania i grupowania) dane o kosztach i przychodach poszczególnych oddziałów szpitalnych, dostępne w szpitalach i niedostępne systemowo dane dostępne sporadycznie – nie więcej niż 10% szpitali liczy koszty do poziomu pacjenta brak jednolitej metodyki prowadzenia rachunku kosztów uniemożliwia wyciąganie wniosków Prawdopodobieństwo sukcesu znaczne średnie niewielkie

Model zarządzania zmianami w systemie JGP System JGP wymaga systematycznego rozwoju i wdrożenia mechanizmów zapewniających adaptację tego narzędzia do zmieniającego się otoczenia (zmiany kosztów, nowe technologie, zachowania świadczeniodawców, cele systemu ochrony zdrowia). "Nie o to chodzi, by złapać króliczka, ale by gonić go!"

Rekomendacje kierunków rozwoju systemu JGP Prowadzenie ciągłych prac nad jednorodnością grup jest warunkiem dalszego rozwoju systemu Eliminowanie nieprawidłowości w sposobie interpretacji i rozliczeniach powinno być procesem ciągłym Zapewnienie efektywnych mechanizmów konsultacyjnych projektów zmian Rozwoju systemu poprzez stopniowe wdrożenie modeli opartych o dane o kosztach wytworzenia świadczeń zapewni wiarygodne mechanizmy jego aktualizacji

Wykorzystanie analizy porównawczej opartej na JGP benchmarkingu oddziałów szpitalnych – wspieranie mechanizmów autoregulacyjnych

Benchmarking oparty o system JGP Cel to przygotowanie metody wspierania zarządzania szpitalem poprzez opracowanych i udostępnianie zestawów wskaźników dla porównywalnych grup szpitali stanowiących grupy odniesienia, co umożliwi pozycjonowanie poszczególnych oddziałów szpitalnych na tle danych ogólnopolskich. W oparciu o aktualnie dostępne dane możliwa jest analiza i porównanie uzyskiwanych przychodów w stosunku do aktywności oddziałów szpitalnych oraz posiadanej infrastruktury i personelu. Docelowo należy dołączyć dane o kosztach wytworzenia świadczeń.

Porównanie aktywności oddziałów szpitalnych pokazuje duże zróżnicowanie, a w wielu wypadkach niewielkie wykorzystanie zasobów, personelu, infrastruktury. Jest to ważna informacja dla kadry zarządzającej w tych szpitalach.

Rekomendacje kierunków rozwoju systemu JGP Prowadzenie ciągłych prac nad jednorodnością grup jest warunkiem dalszego rozwoju systemu Eliminowanie nieprawidłowości w sposobie interpretacji i rozliczeniach powinno być procesem ciągłym Zapewnienie efektywnych mechanizmów konsultacyjnych projektów zmian Rozwoju systemu poprzez stopniowe wdrożenie modeli opartych o dane o kosztach wytworzenia świadczeń zapewni wiarygodne mechanizmy jego aktualizacji Wypracowanie metod wspierania analizy porównawczej dla celów zarządczych w szpitalach

Prognoza wydatków zdrowotnych w poszczególnych grupach wiekowych Źródło: Stanisława Golinowska, Ewa Kocot, Raport dla Banku Światowego: Presja na krótko- i długookresowy wzrost wydatków w sektorze zdrowotnym. Pożądane interwencje państwa, 2010

Główne problemy systemu ochrony zdrowia Wzrost wydatków na ochronę zdrowia jest niemożliwy do uniknięcia z powodu: wydłużenia czasu trwania życia (wzrostu zachorowalności i chorobowości), rosnącej podaży usług zdrowotnych, w tym nowych technologii, wzrostu zamożności społeczeństwa. Deficyt finansowy w systemie ochrony zdrowia będzie narastał z powodu: zahamowania wzrostu dochodu narodowego, szczególnie z przyczyn demograficznych, wzrostu wydatków.

Główne wyzwania systemu ochrony zdrowia Prowadzenie spójnej polityki zdrowotnej w opartej na synergii mechanizmów: planowania i finansowania, inwestowania i dopuszczania do korzystania z środków publicznych, kształcenia, rozwoju systemu wsparcia społecznego. Uzyskanie zdolności prognozowania potrzeb zdrowotnych populacji dla której planujemy określoną politykę zdrowotną. Pieniądz powinien iść przed populacją, a nie „za pacjentem”.

Ograniczenia systemów płacenia za świadczenia zdrowotne, „hurt – detal”, samoregulacja - kontrola Zorientowanie na problem zdrowotny i pacjenta Zorientowanie na efekt populacyjny i mechanizmy samoregulacji Drogie jednostkowo (wysokie koszt administracyjny) Tanie jednostkowo (niski koszt administracyjny)

Rekomendacje kierunków rozwoju systemu JGP Prowadzenie ciągłych prac nad jednorodnością grup jest warunkiem dalszego rozwoju systemu Eliminowanie nieprawidłowości w sposobie interpretacji i rozliczeniach powinno być procesem ciągłym Zapewnienie efektywnych mechanizmów konsultacyjnych projektów zmian Rozwoju systemu poprzez stopniowe wdrożenie modeli opartych o dane o kosztach wytworzenia świadczeń zapewni wiarygodne mechanizmy jego aktualizacji Wypracowanie metod wspierania analizy porównawczej dla celów zarządczych w szpitalach Konieczna ewolucja w kierunku zdolności prognozowania potrzeb zdrowotnych populacji dla planowania określonej polityki zdrowotnej

Dziękuję za uwagę!