Dziennikarstwo
Wkład w historię druku miał między innymi: Jan Gutenberg (ur. ok. 1399, zm. 3 lutego 1468) – złotnik i drukarz moguncki, niemiecki rzemieślnik, twórca pierwszej przemysłowej metody druku na świecie.
Działalność Gutenberga przypada na okres rozwoju drukarstwa w zachodniej Europie. Początkowo Gutenberg stosował znane już wcześniej w Europie czcionki drewniane, z czasem opracował własną wersję czcionek metalowych (również znanych już w Europie), posługiwał się także czcionkami glinianymi. Skonstruował specjalny aparat do ich odlewania, w którym nowością było używanie wymiennych matryc. Zaprojektował również własną wersję prasy drukarskiej na wzór znanych już pras introligatorskich. W 1448 r. założył wMoguncji drukarnię. W 1455 r. ukazała się drukiem tzw. Biblia Gutenberga, której jeden egzemplarz można oglądać w muzeum diecezjalnym w Pelplinie. Zmarł w biedzie.
Jest uważany za wynalazcę ruchomej czcionki, mimo że historia jej sięga przynajmniej XI w. (Chiny). Wynalazek czcionki ruchomej był prawdopodobnie pierwotnie autorstwa Laurensa Janszoona Costera, Holendra z Haarlemu. Gutenberg mógł zobaczyć jego druk wystawiony przy okazji uroczystości ku czci relikwii akwizgrańskich w roku 1440. Sposób konstruowania czcionek i ich składu został przez Gutenberga opracowany na nowo i następnie udoskonalany, dlatego też jemu przypisuje się wynalazek nowoczesnego druku. Gutenberg popadł w długi i część jego warsztatu została przejęta przez Jana Fusta, który zatrudnił ucznia Gutenberga Piotra Schőffera. Z tego warsztatu wyszły druki dawniej przypisywane Gutenbergowi, m.in. Psałterz moguncki (1457), pierwszy tekst z drukowanymi iluminacjami (inicjały czerwone i niebieskie, ryte w metalu, nie w drewnie).
Jego prekursorskim dokonaniem było stworzenie w Europie pierwszego prawdziwie dużego wydawnictwa książkowego. Do tamtej pory drukowano tylko pojedyncze karty zawierające skomplikowane zdobienia, przeznaczone do dalszego wypełnienia pismem ręcznym, oraz niewielkie akcydensy. Inne ważne osiągnięcia Gutenberga to udany projekt modyfikacji dotychczasowego gotyckiego kroju pisma ręcznego, a przede wszystkim stworzenia podstawowych zasad składu tekstu, z których korzysta większość zawodowych typografów, jak i projektanci oprogramowania dla DTP. Za datę wynalezienia druku uznaje się rok 1450. Pierwszymi księgami jakie Gutenberg wydrukował były: Biblia (tzw. Biblia 42-wierszowa, 1455) oraz Księga Wszelkiej Mądrości.
Początki prasy Prasa jest jednym z najstarszych środków masowego przekazu, a jej początkowe fazy sięgają II w.p.n.e. w Chinach. Jednak jej najbardziej dynamiczny rozwój nastąpił na przełomie XVI-XVI, kiedy to został wynaleziony druk i w Europie zaczęły się pojawiać pierwsze periodyki i magazyny. Na rozwój prasy miało wpływ wiele czynników. Są to m.in.: Powstanie maszyny do pisania Bardziej efektywna produkcja papieru Wynalezienie telefonu
W pierwszej połowie XX wieku mówiło się o nastaniu „nowego dziennikarstwa”, które zaczęło intensywnie szukać sposobów na poszerzenie kręgu zainteresowanych prasą. W gazetach pojawiały się sensacyjne nagłówki i tematy uważane często za tabu, czyli dotyczące seksu, brutalnych morderstw, gwałtów, wypadków, a nawet plotki dotykające osób publicznych. Wówczas wyróżniano dwie metody, według których działali dziennikarze. Jedną z nich było tzw. pranie brudów czyli udostępnianie opinii publicznej informacji, które nie powinny być ujawnione. Innym sposobem na zdobywanie czytelników było nagłaśnianie i angażowanie się w sprawy dotykające społeczeństwa, np. walka z korupcją, nadużyciami, co zostało nazwane krucjatami prasowymi. Cechą prasy jest to, że: Jest periodyczna (nie może się ukazywać rzadziej niż raz w roku) Nie ma zamkniętej formy, zawsze można w niej coś zmienić. Dostosowuje się do odbiorców Uniwersalność Jest dostępna.
Prasa współcześnie Czasy współczesne charakteryzują się dużą różnorodnością prasy. Pisma redaguje się z myślą o wielu grupach odbiorców: kobietach, mężczyznach, specjalistach w określonych dziedzinach czy o młodzieży. Większość ukazujących się tytułów nastawionych jest na zysk, dlatego poziom periodyków jest bardzo zróżnicowany. Obok pism przekazujących istotne i rzetelne informacje istnieją wielonakładowe wydawnictwa zdobywające mało wymagającego czytelnika kolorowymi fotografiami osób publicznych oraz sensacyjnymi treściami. Takie tytuły zalicza się do prasy bulwarowej albo inaczej brukowej. Warto więc spośród dostępnych periodyków wybierać takie, które pomagają pogłębiać naszą wiedzę i wzbogacać osobowość.
Przykłady popularnych gazet: ,,Gazeta wyborcza” ,,Fakt” ,,Rzeczpospolita” ,,Dziennik Polski”
Gatunki dziennikarskie System gatunków dziennikarskich można podzielić na dwa podsystemy: pierwszy obejmuje gatunki informacyjne, drugi - publicystyczne. Gatunki informacyjne pełnią przede wszystkim funkcję powiadamiania. Pozwalają tekstom przekazywać wiadomości w sposób najbardziej zwarty i rzeczowy oraz możliwie najbliższy faktom, zjawiskom czy wydarzeniom. Dają możliwość rozszerzenia wiedzy odbiorcy o świecie.
wzmianka - najmniejszy gatunek informacyjny. Zawiera powiadomienie o pojedynczym fakcie lub wydarzeniu. notatka - jest odmianą wzmianki wzbogaconej o dodatkowe fakty szczegółowe. Cechą charakterystyczną notatki jest statystyczne wyliczanie tych faktów. sprawozdanie - prezentacja zdarzeń, które już się zakończyły i mają swój finał. Fakty przedstawiane są w sposób dynamiczny oraz w porządku czasowym. relacja - równoległa prezentacja zdarzeń, które trwają. Przekaz barwny, emocjonalny. życiorys - chronologiczne przedstawianie wydarzeń z życia postaci. Obowiązuje ograniczenie do istotnych dat i faktów. sylwetka - sposób prezentacji osób przez opis ich osobowości, a także wyglądu zewnętrznego, sposobu bycia, upodobań itd.
kalendarium - uporządkowane chronologicznie wzmianki lub notatki przekazujące informacje o zdarzeniach, jakie miały miejsce w ściśle określonym przedziale czasowym (tydzień, miesiąc, rok itd.). przegląd prasy - seria cytatów z najciekawszych materiałów zamieszczonych w innych mediach. reportaż - sprawozdanie dziennikarskie z prawdziwych wydarzeń, wzbogacone o dokładny opis środowiska, charakterystykę postaci oraz o wrażenia samego reportera. wywiad - rozmowa przeprowadzona przez dziennikarza z budzącą zainteresowanie osobą. Składa się z celowo formułowanych pytań i odpowiedzi. Gatunki publicystyczne podporządkowane są funkcji interpretacyjnej i perswazyjnej; służą wyjaśnianiu rzeczywistości. Pozwalają pogłębiać już posiadaną wiedzę oraz wywoływać intelektualne i emocjonalne reakcje na przedstawiane fakty. komentarz - wypowiedź publicystyczna o najwyższym stopniu aktualności i silnie zarysowanym stanowisku autora (autorów).
artykuł - wypowiedź publicystyczna na aktualne w danym momencie tematy, w której wywód podporządkowany jest wyraźnie sformułowanym tezom. esej - obszerny utwór, swobodnie rozwijający i interpretujący jakieś zjawisko lub dociekający problemu. Charakteryzuje go niekonsekwentna erudycja, brak linearności, skojarzenia poetyckie, zaskakujące sformułowania, paradoksy oraz narracja liryczno-refleksyjna. recenzja - omówienie lub ocena jakiegoś faktu kulturalnego (wydania książki, wystawy, koncertu, spektaklu, filmu). Powinna zawierać skrótowe przedstawienie treści omawianego utworu. felieton - krótki utwór publicystyczny w lekkiej i dowcipnej formie, poruszający aktualne sprawy, także trudne i bulwersujące. Jest cykliczny i ma stałą pozycję w czasopismach i mediach elektronicznych. dyskusja (debata) - jest formą wywiadu, bierze w niej udział większa liczba osób reprezentująca różne stanowiska na dany temat. Istotną rolę pełni prowadzący.
Funkcje dziennikarstwa -Informacja Odbiorcy oczekują od mediów, że dostarczą im informacji takiego rodzaju i w takim wymiarze, aby mogli lepiej funkcjonować w życiu codziennym. Oczekują, że informacje te ułatwią im podejmowanie decyzji, przed którymi stają zarówno jako uczestnicy rynku, jak i obywatele. -Artykulacja (system wczesnego ostrzegania) Media artykułują pewne zjawiska i problemy- inaczej mówiąc, podają je do publicznej wiadomości. W idealnym przypadku stają się przez to dla społeczeństwa ,,systemem wczesnego ostrzegania’’. -Agenda setting Pojęcie to oznacza, że media, kierując uwagę odbiorców na pewne- wybrane i nieliczne- tematy i wydarzenia, stawiają te tematy w centrum zainteresowania. Mimo coraz większego zróżnicowania oferty tematycznej mediów, często zdarza się, że na porządku dziennym staje właściwie jeden temat, który dominuje i tendencyjnie spycha wszystkie inne na bardzo daleki plan. Właśnie na takie skoncentrowanie uwagi opinii publicznej nauki społeczne ukuły pojęcie ,,agenda setting’’, ponieważ jego skutkiem jest jednocześnie swoiste ,,ustalenie porządku dziennego’’ dla całego życia publicznego.
-Krytyka i kontrola Specjaliści, którzy dostarczają dziennikarzom informacje, jednocześnie pilnują, by inne informacje nie wydostały się na zewnątrz. ,,Strach przed prasą udaremnił więcej przestępstw, korupcji i niemoralności niż prawo’’- zauważył sławny amerykański wydawca Joseph Pulitzer. -Rozrywka Naturalne jest oczekiwanie odbiorcy, że media towarzyszące mu w życiu codziennym pomogą mu także odprężyć się i zabawić. Media, a z nimi dziennikarstwo, są integralną częścią ,,społeczeństwa zabawy’’ i ,,gospodarki rozrywki’’. Kształtują je i wyciskają na nie swe piętno. -Edukacja Szkoły i uniwersytety nie wykorzystują w pełni różnorodnych i coraz nowocześniejszych możliwości kształcenia, jakie dają media. Jednak faktem jest, że znaczną część naszej wiedzy ogólnej nabywamy przez prasę, radio i telewizję. Dlatego też o edukacyjnej funkcji dziennikarstwa wypada choć trochę od czasu do czasu przypomnieć. Wydawcy prasy kilka lat temu odkryli nowy obszar mieszczący się w określeniu ,,news in use’’. Dołączając do swoich wydawnictw programy do samodzielnego obliczania podatków , testy gimnazjalne, kursy językowe, poradniki psychologiczne czy rozkłady jazdy. -Integracja Kolejną funkcją dziennikarstwa o której rzadko się myśli i mówi chociaż staje się coraz ważniejsza, jest funkcja integracyjna. Media budują mosty pomiędzy kulturami i stylami życia, przy czym dotyczy to w równym stopniu dzienników ogólnokrajowych, tygodników opinii, jak i prasy regionalnej i lokalnej.
Praca dziennikarza Definiując pracę dziennikarza mówi się, że polega ona na wykonywaniu trzech rodzajów czynności: zbieraniu materiałów o określonych wydarzeniach i ich bohaterach, opracowywaniu, selekcjonowaniu i ocenianiu zebranych wiadomości, wreszcie prezentacji zebranego materiału.
Dyskusja na temat etyki dziennikarskiej, toczona od kilkudziesięciu lat na międzynarodowych forach, doprowadziła do określenia pewnych zasad, które obecnie większość środowisk dziennikarskich uznaje za uniwersalne. Zazwyczaj dziennikarskie kodeksy etyczne zawierają przesłania takie jak: Prawda Obiektywizm Uczciwość 4.Szacunek i tolerancja 5.Wolność i odpowiedzialność
Wykonały: Milena Skierkowska, Agata Więckowska, Źródła: ,,Dziennikarstwo’’ Marek Chyliński, Stephan Russ-Mohl, wikipedia.pl Wykonały: Milena Skierkowska, Agata Więckowska, Dominika Wojciechowska, Martyna Żurawska,