DIAGNOZA I TERAPIA PSYCHOPEDAGOGICZNA dr Małgorzata Chojak, UMCS chojak.m@poczta.umcs.lublin.pl

Etymologia słowo diagnoza pochodzi z greckiego „ diágnosis ” oznacza rozróżnianie, osądzanie „ diagnostiké ” to sztuka odróżniania za pomocą pośredniego (umysłowego) poznawania.

Etapy diagnozy 1) Zebranie informacji: -środowisko rodzinne (warunki bytowe i zdrowotne, postawy rodziców, kontakt z dalszą rodziną i znajomymi), -środowisko szkolne (relacje w klasie, postawa wobec dziecka nauczyciela i nauczyciela wobec dziecka) -dziecko (stan zdrowia, aspekt psychologiczny, aspekt pedagogiczny)

ASPEKT PSYCHOLOGICZNY Źródła informacji do diagnozy (każde z tych źródeł powinno zostać uzupełnione literaturą) ASPEKT MEDYCZNY Zaświadczenie od lekarza rodzinnego Informacje od pielęgniarki szkolnej Dokumenty posiadane przez rodzica ASPEKT PSYCHOLOGICZNY Informacje od psychologa Wyniki testów diagnostycznych Analiza wytworów dziecka ASPEKT PEDAGOGICZNY Obserwacja dziecka w klasie (techniki socjometryczne) Rozmowa z rodzicami/opiekunami dziecka (informacje z OPS i innych instytucji o sytuacji rodziny)

Etapy diagnozy cz. 2. 2) Porządkowanie zebranych informacji np. w postaci drzewa problemów

Etapy diagnozy cz. 2

Schemat pełnej diagnozy (rozwiniętej)

Podstawowe błędy diagnostyczne 1)BŁĘDY ZWIĄZANE Z DIAGNOZUJĄCYM: - Błąd postawy (postępowanie według określonego schematu, nadmierne poczucie odpowiedzialności, tendencja do dominacji, nastawienie lękowe, postawa zimnego naukowca, terapeuty, moralisty) - Błąd maski (zasłanianie się swoją rolą zawodową) - Błąd sędziego (ocenianie, etykietowanie badanego) 2) BŁĘDY ZWIĄZANE Z PROCESEM BADAWCZYM: - Błąd skupiania się na negatywnych aspektach jednostki, bez uwzględniania mocnych stron - Błąd skupiania się na skutkach bez wyjaśniania przyczyn (diagnozowanie cząstkowe) - Błąd redukcji źródeł wiedzy (opieranie się tylko na obiektywnych wynikach narzędzi, bez uwzględniania np. komunikacji niewerbalnej = „wiedza gorąca”; niewłaściwy dobór metod diagnostycznych) 3) TRUDNOŚCI ZWIĄZANE Z OSOBĄ BADANEGO (opór)

Podstawowe dyspozycje diagnosty Wiedza merytoryczna Umiejętność logicznego myślenia i zestawiania różnorodnych informacji Podstawowa umiejętność obserwowania i prowadzenia rozmowy (zbieranie informacji) Zasób dostępnych technik diagnozowania i umiejętność adekwatnego ich doboru

Zasady diagnozy środowiska rodzinnego Zasada wartościującego charakteru diagnozowania rodziny Zasada diagnozy pozytywnej rodziny Zasada uwzględniania kontekstu społecznego rodziny Zasada relatywności wpływu warunków środowiska rodzinnego Zasada traktowania rodziny jako systemu Zasada uwzględniania dynamizmu rodziny Zasada autodiagnozy rodziny i jej członków

Testy dla pedagoga do diagnozy środowiska rodzinnego Kwestionariusz dla Rodziców M. Ziemskiej Kwestionariusz stosunków miedzy rodzicami a dziećmi M. Siegielmana i A. Roe Test Komunikacji zadaniowej Rodzic- Dziecko A. Frydrychowicz Skala Postaw Rodzicielskich M. Plopy Test Rysunku Rodziny

Testy do diagnozy środowiska szkolnego Karta mierzenia postępu uspołecznienia się dziecka Arkusz Zachowania się Ucznia B. Markowskiej Kwestionariusz zachowania się dziecka w Przedszkolu i Szkole Test rysunku Nauczyciela Techniki socjometryczne (Moreno, Zgadnij kto?, Plebiscyt życzliwości i niechęci) Diagnoza dojrzałości szkolnej Test wolnych skojarzeń i zdań niedokończonych

Testy dla nauczyciela do diagnozy błędów wychowawczych Kwestionariusz autopercepcji wychowawcy Kwestionariusz percepcji ucznia Techniki projekcyjne

Sposób posługiwania się kredką

Ilość szczegółów dodanych

Wielkość postaci

Dopracowanie szczegółów

Kolorystyka rysunków

Wskaźniki dezintegracji osobowości

Komu potrzebna jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna czyli PLAN DZIAŁŃ POMOCOWYCH? dzieci niepełnosprawne dzieci niedostosowane społecznie dzieci zagrożone niedostosowaniem społecznym szczególnie zdolne ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się z zaburzeniami w rozwoju mowy z chorobą przewlekłą w sytuacji kryzysowej i traumatycznej w niepowodzeniach edukacyjnych z powodu zaniedbań środowiskowych (bieda) z trudnościami adaptacyjnymi

Plan pomocy dziecku Dane osoby Diagnoza (oparta na dokumentach oraz własnej obserwacji) Zalecenia (w oparciu o dokumenty, własne wnioski oraz wskazówki rodziny) Cele ogólne i szczegółowe dla sfery fizyczno-motorycznej poznawczo-intelektualnej społeczno-emocjonalnej motywacyjnej

zajęcia specjalistyczne wsparcie rodziny 5. Zakres działań proces kształcenia proces wychowania zajęcia specjalistyczne wsparcie rodziny współpraca z innymi specjalistami spoza placówki 6. PODPISY OSÓB ZAANAŻOWANYCH Cel Rodzaj działania Zakres czasowy Osoba odpowiedzialna