ZAPOMNIANE ZAWODY

SPIS TREŚCI: WSTĘP KOWALSTWO GARNCARSTWO ŁYŻKARSTWO TKACTWO BEDNARSTWO DRUCIARSTWO SITARSTWO KOŁODZIEJSTWO ZDUŃSTWO PODSUMOWANIE

WPROWADZENIE Do przełomu XIX i XX wieku wieś polska była samowystarczalna. W większości gospodarstw wszystkie przedmioty codziennego użytku wykonywane były w ramach rodziny. Były to wyroby bardzo atrakcyjne, odznaczały się dużą indywidualnością, estetyką a nierzadko też artyzmem. Umiejętności ich wytwarzania przekazywane były z dziada pradziada w jednej rodzinie. W niektórych rodzinach te tak bogate i żywe do niedawna tradycje rękodzieła ludowego przetrwały do dzisiaj i są kultywowane przez potomków mistrzów kowalstwa, garncarstwa, łyżkarstwa, tkactwa i wielu innych zawodów. Jednak… Świat się zmienia, a może pędzi jak oszalały? Ludzkie umysły produkują wciąż nowe pomysły, zmieniają się technologie i obyczaje a niektóre umiejętności tracą sens. Zastanawiając się nad tym można stworzyć listę ginących zawodów. WSTECZ

KOWALSTWO Zawód polegający na tworzeniu (wykuwaniu) przedmiotów z metalu. Kowale zajmowali się wyrobem przedmiotów użytkowych z metalu jak kociołków, podków, gwoździ, narzędzi, a także broni białej. Zajmowali się również podkuwaniem (podkuwacz) oraz pielęgnacją końskich kopyt. Wraz z postępującą industrializacją procesów wytwarzania przedmiotów coraz bardziej tracił na znaczeniu i z czasem prawie kompletnie przestał być praktykowany. WSTECZ

GARNCARSTWO Garncarstwo to jedno z najstarszych rzemiosł.   Garncarstwo to jedno z najstarszych rzemiosł. Jest to rękodzielniczy wyrób ceramicznych naczyń i przedmiotów codziennego użytku. Głównym surowcem była glina, stosowano także domieszki mineralne (piasek, tłuczeń), wzmacniające konstrukcję. Naczynia lepiono ręcznie z taśm i wałków glinianych. Po wysuszeniu wypalano je w ognisku. WSTECZ

ŁYŻKARSTWO   Łyżkarstwem nazywany jest wyrób przedmiotów gospodarczych z drewna głównie łyżek i warząchwi, ale nie tylko bo również innych przedmiotów kuchennych. W tym celu używa się drewna miękkiego tzn. lipy, wierzby, topoli i olchy. Zręcznemu łyżkarzowi wyrób jednej łyżki tą metodą zajmował około piętnastu minut. WSTECZ

TKACTWO Gałąź przemysłu włókienniczego. Tkactwem zajmował się tkacz. Tkacz wytwarzał oraz wykańczał tkaniny. Był to jeden z najstarszych zawodów. Dziełami tkacza były kilimy, gobeliny, dywany i chodniki. Dziś wyparty przez automatyczne krosna tkackie . WSTECZ

BEDNARSTWO Dział rzemiosła zajmujący się wytwarzaniem naczyń drewnianych techniką klepkową: beczek, maselnic, konewek, wiader. Bednarz wyrabia naczynia z drewna sosnowego, świerkowego, olchowego, lipowego, dębowego. Tak jak wiele innych produktów rzemieślniczych, wyroby te sprzedawane są na targach i jarmarkach. Jesienią największym powodzeniem cieszą się beczki, ponieważ służą rolnikom do kiszenia ogórków i kapusty. WSTECZ

DRUCIARZ  Wędrowny rzemieślnik zajmujący się druciarstwem, który naprawiał sprzęty gospodarstwa domowego i wyrabiał drobne przedmioty domowego użytku z drutu, np. łapki na myszy. W szczególności drutował rozbite naczynia ceramiczne, np. gliniane garnki, co polegało na silnym ściągnięciu skorup siatką drucianą. WSTECZ

SITARSTWO Jest rzemiosłem polegającym na tworzeniu sit, prostych urządzeń służących do oddzielania od siebie metodą przesiewania obiektów mniejszych, mogących przejść przez oka sita, od większych, pozostających na powierzchni sita. Siatkę wykonywano z końskiego włosia zaś obręcze na których ją rozpinano, zazwyczaj z sosny. Sita produkowano zimą. W okresie cieplejszym sitarz brał swoją produkcję na plecy (miał specjalne drewniane nosiłki) i "szedł w świat" szukać nabywców. WSTECZ

KOŁODZIEJSTWO Kołodziejstwo to rzemiosło zajmujące się wyrobem i naprawą kół do pojazdów konnych, ale także części wozów i sań, uprawiane już od starożytności. W XX w. stopniowy upadek kołodziejstwa w związku z maszynową produkcją kół coraz częściej ogumionych. Elementy koła omówiono poniżej przy wykonywaniu wozów konnych. Narzędzia stosowane przez kołodziejów były takie same jak stolarskie, stąd często łączono te zawody.  WSTECZ

ZDUŃSTWO Rzemiosło zajmujące się budową oraz naprawą pieców różnego typu i przeznaczenia. Dawniej zduństwo łączyło się z garncarstwem. Zduństwo było zawodem dobrze płatnym, powszechnym i szanowanym. Osobę zajmująca się zduństwem nazywano zdunem. Zdun musiał posiadać sporą widzę i fach, ponieważ źle postawiony piec mógł doprowadzić do zaczadzenia jego użytkowników. WSTECZ

SZANSA PRZETRWANIA DLA GINĄCYCH ZAWODÓW Ratowaniem ginących zawodów zajmuje się także Stowarzyszenie Bioregion. Działania stowarzyszenia wspierające rozwój rzemiosła i tradycyjnych zawodów na obszarze Podlasia Nadbużańskiego są istotne z dwóch powodów. Po pierwsze pozwalają mieszkańcom wsi na zachowanie tożsamość i ciągłości dziedzictwa kulturowego oraz po drugie dają mieszkańcom szansę, by w zróżnicowany sposób uzyskiwali dochody bez konieczności zmiany swego zawodu oraz umiejętności.

PODSUMOWANIE Ginące zawody- profesje, które nieuchronnie znikają z naszego życia. Kiedy od nas odejdą – odejdzie z nimi niepowtarzalny smak, zapach, kształt i jakość wytwarzanych przez nich rzeczy. Niestety, wiele z nich odchodzi powoli w niebyt. Brak zapotrzebowania na usługi rzemieślnicze oraz rozwój technologiczny spowodowały, że niektóre profesje nie są już tak potrzebne, jak to bywało w przeszłości. Ciężko zatem znaleźć obecnie: kołodzieja, rymarza, smolarza, garncarza, kowala, bednarza, siodłarza czy nawet szewca. WSTECZ

ŹRÓDŁA INFORMACJI: *Wikipedia wolna encyklopedia * http://goworowo.pl/biblioteka/ginace-zawody * http://perlypodlasia.pl/Gin%C4%85ce_zawody,1,28 Zdjęcia wykorzystane w prezentacji nie są mojego autorstwa. Wykonała: Aleksandra Sobocińska II LO w Łomży