ERM II Exchange Rate Mechanism

ERM II jest systemem łączącym waluty krajowe państw UE oraz euro, działającym na zasadzie stałych, ale dostosowywanych (fixed but adjustable) kursów walutowych z ustalonym kursem centralnym i standardowym pasmem wahań +/- 15 proc.

ERM II Podstawą funkcjonowania mechanizmu jest zawsze wielostronna umowa pomiędzy danym państwem członkowskim, krajami członkowskimi strefy euro, EBC oraz innymi państwami członkowskimi uczestniczącymi w mechanizmie.

ERM II Przy wahaniach kursów zbliżających się do krańców pasma podejmowane są interwencje – z zasady automatyczne i nieograniczone, chyba że byłyby sprzeczne z nadrzędnym celem stabilności cenowej w danym państwie członkowskim lub strefie euro. Każdy uczestnik ERM II, również EBC, ma prawo inicjowania poufnej procedury mającej na celu korektę kursów centralnych. Krajowy bank centralny może pozyskać na interwencję w obronie kursu krótkookresowe finansowanie ze źródeł EBC, co powoduje, że jest on w pewien sposób współodpowiedzialny za spełnienie kryteriów przez państwo kandydujące do strefy euro.

ERM II Na wniosek państwa członkowskiego możliwe jest oficjalne uzgodnienie pasma wahań węższego niż standardowe. Tego rodzaju decyzje są podejmowane indywidualnie, w drodze wyjątku, jako że pasmo standardowe jest uznawane za właściwe dla państw członkowskich podążających ścieżką konwergencji. Zastosowanie wielostronnie uzgodnionego węższego pasma można rozważać jedynie w odniesieniu do krajów znajdujących się na bardzo zaawansowanym etapie konwergencji. Tak stało się w przypadku Danii, gdzie przedział wahań wynosi +/ -2,25proc.

ERM II Najdłużej, bo od roku 1999, w wężu pozostaje korona duńska. Dania uzyskała klauzulę opt-out, więc nie jest zobowiązana do wprowadzenia euro. Duńskie elity polityczne i gospodarcze są przekonane co do przyjęcia euro, ale społeczeństwo pozostaje niechętne. W referendum przeprowadzonym w 2000 r. przeciw wspólnej walucie opowiedziało się 53,2 proc. głosujących. Prawdopodobnie w przyszłym roku Duńczycy ponownie przeprowadzą referendum.

ERM II Po wejściu do ERM II złoty nie mógłby się osłabić lub umocnić więcej niż o 15 proc. wobec parytetu centralnego ustalonego w negocjacjach między MF i NBP z jednej strony a Komitetem ERM II złożonym z przedstawicieli ministrów finansów i banków centralnych państw członkowskich oraz KE i EBC z drugiej strony. Gdyby parytet został ustalony na poziomie 4 zł za 1 euro, polski złoty musiałby się utrzymywać w przedziale 3,40–4,60 zł za euro. Można wynegocjować zmianę parytetu centralnego w trakcie pobytu w ERM II.

ERM II Słowacja dwukrotnie zmieniała parytet, ale zawsze był to ruch tylko w jedną stronę (wzmocnienia waluty narodowej). Osłabienie jej kursu podczas pobytu w poczekalni do euro nie udało się nikomu, gdyż jest to między innymi uregulowane w traktacie z Maastricht. Można także negocjować szerokość korytarza. Może być on węższy, ale 15 proc. stanowi górną granicę.

ERM II Waluta musi przebywać w ERM II minimum dwa lata. Są jednak wyjątki. Krócej w poczekalni były Finlandia i Hiszpania, a także Słowenia. Obecnie w ERM II, oprócz wspomnianej już Danii, są kraje bałtyckie: Estonia, Łotwa i Litwa. Ta ostatnia była o krok od euro, ale na przeszkodzie stanęła inflacja o 0,07 proc. wyższa niż kryterium z Maastricht.