Opracowała Bożena Smolik

Czy warto uczyć się biologii? Odpowiedź na to pytanie jest oczywista. T a k !!!! Ale dlaczego? Oczekuję przynajmniej jednej odpowiedzi na to pytanie koniecznie! na naszym Forum zapraszam

Biologia jest pasjonującą i bardzo obszerną dziedziną wiedzy. A oto jej niektóre dyscypliny. Czy wiesz czym się zajmują? Wiedza uzyskiwana w wyniku odkryć biologicznych jest wykorzystywana w wielu gałęziach gospodarki, a także w życiu codziennym człowieka

Skąd się biorą nazwy biologiczne? Większość terminów biologicznych zawiera w sobie jedno lub kilka słów pochodzenia greckiego lub łacińskiego Oto krótki kurs: Fito- gr. phyton – roślina Przykłady: fitofagi Fag- gr. pfageln – jeść monofagi Makro- gr. macros – duży makrofity Poli- gr. polys – wiele polifagi Mono- gr. monos - jedyny -logia -gr. logos – nauka eko- gr. oikos- dom Odczytaj co kryje się za tymi nazwami.

Odkrycia biologiczne Arystoteles – filozof starożytny - wniósł ogromne zasługi do biologii i zoologii Robert Hooke – XVII w. - odkrył komórkową budowę korka posługując się udoskonalonym przez siebie mikroskopem. Edward Jenner XVIII-XIX w. - lekarz brytyjski, wynalazca szczepień ochronnych przeciw ospie prawdziwej LoudwikPasteur – XIX w. - Badaniami nad drobnoustrojami występującymi w powietrzu ostatecznie obalił teorię samorództwa. Odkrył bakteryjną przyczynę takich chorób jak: cholera drobiu, wąglikai różyca świń, a także stwierdził, iż jedynym skutecznym postępowaniem profilaktycznym mogłoby być szczepienie ochronne i wyprodukował szczepionki przeciw tym chorobom. Wyprodukował też szczepionkę przeciw chorobie wirusowej – wściekliźnie która uratowała życie człowiekowi pokąsanemu przez chorego psa. Opracował metodę konserwowania żywności za pomocą podwyższonej temperatury, proces ten nazwamy pasteryzacją. Thomas Morgan - XIX-XX w. – jako pierwszy zlokalizował geny, uznał, że znajdują się w chromosomach, w ten sposób stał się autorem chromosomowej teorii dziedziczności. Laureat Nagrody Nobla w 1933 za odkrycia dotyczące roli chromosomów w przekazywaniu cech dziedzicznych. Obiektem jego badań była muszka owocowa (Drosophila melanogaster). Inne zjawiska odkryte przez Morgana to tzw. sprzężenie genów, czyli wspólne dziedziczenie się genów zlokalizowanych w tym samym chromosomie, oraz zjawisko wymiany odcinków chromosomów (crossing-over) powodujące niezależne dziedziczenie się genów sprzężonych.

Wybrałam te odkrycia zupełnie przypadkowo. Ich lista jest bardzo długa. Za każdym odkryciem stoi człowiek. Myślę, że znasz te nazwiska, albo wkrótce je poznasz. Kto wie? Może właśnie Ty dołączysz kiedyś do tego grona?

Biologia jest jedną z nauk, która rozwija się najszybciej Skąd możemy czerpać wiedzę przyrodniczą? - z podręczników - od nauczyciela - oglądając filmy przyrodnicze - słuchając audycji radiowych - czytając książki i czasopisma popularnonaukowe - korzystając z Internetu - prowadząc hodowle małych zwierząt lub roślin - prowadząc obserwacje otaczającej nas przyrody - wykonując doświadczenia - biorąc udział w różnych ciekawych zajęciach edukacyjnych

Prowadzone przez nas hodowle czynią nas znawcami tematu A może już jesteś specjalistą w dziedzinie hodowli? Podziel się swoimi doświadczeniami na Forum grupy

A nasze rośliny hodowane w domu, na balkonie, w ogrodzie są naszą dumą i cieszą oczy wszystkich

JAK ZOSTAĆ BADACZEM? Badania biologiczne polegają przede wszystkim na szukaniu zależności między działaniem określonych czynników a zmianami, które zachodzą pod ich wpływem. Dobry badacz to osoba uważnie obserwująca swoje otoczenie i dostrzegająca zjawiska, które nie wzbudzają zainteresowania innych. Ciekawość to główna cecha badacza. Stawia on pytania o przyczyny i prawidłowości dostrzeżonych zjawisk. Badacz prowadzi obserwacje i doświadczenia, szuka informacji w książkach, Internecie… Docieka odpowiedzi, dyskutuje, wyciąga wnioski. Ty też możesz zostać badaczem!

OBSERWACJA BIOLOGICZNA -Jest podstawowym źródłem wiedzy biologicznej -Obserwator nie wprowadza żadnych zmian w otaczającym go środowisku -Do analizy zjawisk używa narządów wzroku, węchu, słuchu lub specjalnych przyrządów, zależnie od wielkości obserwowanego obiektu (np. lupa, binokular, mikroskop) -Obserwator zawsze ustala cel obserwacji, czyli obiekt lub zjawisko, które będzie obserwował -Wyniki obserwacji dokumentuje w formie opisu, rysunku, fotografii, nagrania filmowego, tabeli wyników pomiarów -Na końcu formułuje wniosek obserwacji -Czy znasz zasady obserwacji mikroskopowych? -Czy prowadziłeś samodzielnie obserwacje mikroskopowe? -Czy wykonywałeś samodzielnie preparat mikroskopowy?

Przed przystąpieniem do obserwacji musisz zadać sobie następujące pytania:

Doświadczenie( eksperyment) biologiczny Jest metodą badania organizmu lub zjawiska (procesu) w ściśle zaplanowanych warunkach, według określonych zasad Polega na celowym wywołaniu konkretnych zjawisk w układach biologicznych i obserwowaniu ich przebiegu Jego celem jest sprawdzenie ( weryfikacja) wcześniej postawionej hipotezy W odróżnieniu od obserwacji w doświadczeniu zmieniamy jeden z czynników wpływających na organizm lub zjawisko

Zasady eksperymentu biologicznego Badaniu powinna być poddana odpowiednia ( jak największa) liczba osobników, by uzyskane wyniki były wiarygodne Doświadczenie przeprowadza się na organizmach tego samego gatunku, i w tym samym wieku, dzięki czemu wyklucza się błędy w interpretacji wyników W każdym doświadczeniu ustala się próbę doświadczalną i kontrolną Doświadczenie musi być powtarzalne - nie wystarczy tylko ogłosić wyniki. Inni badacze muszą osiągnąć takie same rezultaty w tych samych warunkach Przebieg eksperymentu należy udokumentować, a na podstawie spostrzeżeń sformułować wniosek ( należy zapisywać wszystkie spostrzeżenia, nawet te, które z pozoru nie mają wiele wspólnego z doświadczeniem. Może przyczynią się do nieoczekiwanego odkrycia?)

ETAPY EKSPERYMENTU BIOLOGICZNEGO 1.Sformułowanie problemu badawczego. 2. Sformułowanie hipotezy. 3. Zaplanowanie doświadczenia: - zaplanowanie zestawu doświadczalnego i kontrolnego - ustalenie liczby powtórzeń - określenie czasu przebiegu doświadczenia - ustalenie sposobu odnotowywania wyników 4. Przeprowadzenie doświadczenia. 5. Zanotowanie spostrzeżeń. 6. Opracowanie wyników. 7. Sformułowanie wniosków. 8. Weryfikacja hipotezy

Problem badawczy i hipoteza Problem badawczy to cel doświadczenia, sformułowany jako pytanie W pytaniu musi być zawarta nazwa badanego organizmu i zmienianego czynnika Przykłady: - Czy światło wpływa na wzrost i barwę roślin? - Czy roztwór soli wpływa na wzrost trawy? Hipoteza to przypuszczenie, co do tego, jaki będzie spodziewany wynik badania. Jest wyrażana zdaniem oznajmującym Przykłady do podanych problemów badawczych -Światło wpływa na wzrost i barwę roślin -Roztwór soli nie wpływa na wzrost trawy Postawiona hipoteza nie musi być prawdziwa. Jej prawdziwość ma wykazać doświadczenie

Próba kontrolna i próba badana Aby sprawdzić, czy światło wpływa na wzrost i barwę roślin, należy próby podzielić na dwie grupy Próba kontrolna – stwarzane warunki wzrostu i rozwoju są takie same jak w naturze Próba badana – jeden z typowych czynników zostaje zmieniony (podlega eksperymentowi)

Zadania do wykonania: 1.Podaj 3 tytuły czasopism popularnonaukowych, będących źródłem wiedzy biologicznej. /1 punkt 2. Wymień 4 nazwy zwierząt, które można hodować w akwarium. /1 punkt 3. Co jest przedmiotem badawczym ornitologa i ichtiologa ? /1 punkt 4. Ustal, który z poniższych przykładów jest obserwacją, a który eksperymentem: /1 punkt A. ustalenie sposobu poruszania się wybranej jaszczurki B. Określenie wpływu karmy na ilość jaj znoszonych przez kurę C. Zbadanie liczebności kurzych piskląt w stosunku do złożonych jaj 5. Problem badawczy brzmi: Czy roztwór soli wpływa na wzrost trawy? /1 punkt Opisz różnice w postępowaniu z próbą badaną i kontrolną w tym doświadczeniu. Zabierz głos na Forum naszej grupy i odpowiedz przynajmniej na jedno pytanie zawarte w prezentacji

Uwaga: Z każdej lekcji możesz zdobyć maksymalnie 5 punktów. Masz 3 dni na odesłanie odpowiedzi. Suma wszystkich punktów na końcu tego kursu może uczynić Ciebie szczęśliwym zwycięzcą. Postaraj się. Bądź systematyczny i punktualny. Życzę powodzenia !