Konferencja nt. „Nowy wizerunek szkół zawodowych w Lublinie i Chełmie - większe szanse na rynku pracy” Chełm 24 maja 2011 roku Udział szkolnictwa zawodowego w Chełmie w kształtowaniu podaży na lokalnym rynku pracy – wyniki badań Autor: Bożena Słomińska

Prezentowane problemy badawcze  Tendencje zmian w strukturze kształcenia w Chełmie na tle woj. lubelskiego  Absolwenci wg zawodów a potrzeby rynku pracy – na podstawie analizy zawodów deficytowych i nadwyżkowych  Ocena podaży pracy przez lokalnych pracodawców  Przyczyny niedopasowania podaży pracy do popytu  Ocena szans absolwentów na rynku pracy

Współczynniki scholaryzacji netto w szkołach ponadgimnazjalnych w roku szkolnym 2008/2009 Źródło: Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2008/2009, GUS, Warszawa 2009

Absolwenci szkół zawodowych w woj. lubelskim w latach Źródło: Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2008/2009, GUS, Warszawa 2009

Absolwenci szkół zawodowych w woj. lubelskim w latach Rodzaje szkółZmiany liczby absolwentów w % 2008/ /2008 Ogółem szkoły zawodowe:- 13,2- 8,4 Zasadnicze szkoły zawodowe- 4,2- 6,4 Technika+ 7,6- 2,4 Licea profilowane- 11,7- 24,4 Źródło: Dane GUS, obliczenia własne

Absolwenci szkół zawodowych w Chełmie w latach Źródło: Dane Wydziału Edukacji Urzędu Miasta w Chełmie

Absolwenci chełmskich techników w latach ZawodyUdział w liczbie absolwentów Technik mechanik-specjalność naprawa pojazdów samochod. 16,4 Technik elektryk13,6 Technik budownictwa12,4 Technik technologii żywności12,4 Technik ekonomista12,3 Technik elektronik-specjalność maszyny i systemy cyfrowe 9,8 Kucharz7,5 Technik elektronik5,5 Technik handlowiec2,8 Źródło: Dane Wydziału Edukacji Urzędu Miasta w Chełmie, obliczenia własne

Absolwenci chełmskich szkół zawodowych w latach ZawodyUdział w liczbie absolwentów Mechanik pojazdów samochodowych12,6 Technolog dokumentacji budowlanej12,6 Murarz8,9 Sprzedawca8,2 Technolog robót budowlanych7,2 Piekarz7,0 Elektryk5,6 Stolarz5,4 Malarz4,7 Źródło: Dane Wydziału Edukacji Urzędu Miasta w Chełmie, obliczenia własne

Ocena sytuacji absolwentów szkół zawodowych na lokalnym rynku pracy na podstawie danych PUP w Chełmie dotyczących lat

Wariant I – bardzo małe szanse na pracę: rejestrowano nowych bezrobotnych, brak ofert pracy Zawody/specjalnościZmiany w liczbie absolwentów Technik technologii żywnościLiczba absolwentów utrzymywała się na tym samym dość wysokim poziomie Technik żywienia i gospodarstwa domowego Absolwenci pojawili się po kilkuletniej przerwie Technik technologii odzieżyBrak absolwentów w ostatnich dwóch latach Technik ekonomistaLiczba absolwentów utrzymywała się na tym samym dość wysokim poziomie Technik mechatronikBrak absolwentów Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta oraz PUP w Chełmie

Wariant II –małe szanse na pracę: liczba ofert mniejsza niż nowo rejestrowanych bezrobotnych Zawody/specjalnościZmiany w liczbie absolwentów Technik mechanikDość wysoka liczba absolwentów; w 2009 roku znacznie zmalała Technik budownictwaLiczba absolwentów rosła Technik elektronikLiczba absolwentów rosła Kucharz małej gastronomii W 2009 roku pojawiła się niewielka liczba absolwentów Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta oraz PUP w Chełmie

Wariant III –duże szanse na pracę: liczba ofert pracy większa niż nowo rejestrowanych bezrobotnych Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta oraz PUP w Chełmie Zawody/specjalnościZmiany w liczbie absolwentów Technik elektrykDuża liczba absolwentów KucharzBrak absolwentów w latach 2008 i 2009 KelnerBrak absolwentów w latach 2008 i 2009 Technik administracjiBrak absolwentów Technik prac biurowychBrak absolwentów FryzjerBrak absolwentów KosmetyczkaBrak absolwentów SprzedawcaBrak absolwentów w 2009 r. SpedytorBrak absolwentów

Wariant III –duże szanse na pracę: liczba ofert pracy większa niż nowo rejestrowanych bezrobotnych Zawody/specjalnościZmiany w liczbie absolwentów MurarzZmniejszająca się liczba absolwentów PosadzkarzBrak absolwentów ŚlusarzBrak absolwentów w latach 2007 i 2008 CukiernikBrak absolwentów w latach 2007 i 2008 Mechanik pojazdów samochodowych Zmniejszająca się liczba absolwentów PiekarzZmniejszająca się liczba absolwentów StolarzZmniejszająca się liczba absolwentów KrawiecBrak absolwentów w latach 2007 i 2008 Elektromonter instalacji elektrycznych Brak absolwentów Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miasta oraz PUP w Chełmie

Czy rynek pracy w Lublinie i Chełmie zaspokaja potrzeby pracodawców, w % wypowiedzi Zawody Zdecydo wanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydo wanie nie Ekonomiczno-administracyjne32,667,4-- Handlowe47,951,30,9- Gastronomiczne22,465,310,22,0 Elektrotechnika/informatyka9,557,133,3- Budowlane i geodezyjne-60,923,215,9 Mechaniczne i samochodowe16,776,24,82,4 Transport/spedycja/logistyka11,485,72,9- Turystyka i hotelarstwo-100,0-- Usługi osobiste13,573,02,75,4 Rolnicze/ogrodnicze/leśne-38,157,14,8 Źródło: badanie pracodawców, Ii kwartał 2010 r.

Niedobory w liczbie i jakości zatrudnionych w przedsiębiorstwach Lublina i Chełma w ocenie badanych pracodawców, w % Grupy zawodówLiczba zatrudnionychJakość zatrudnionych % wskazań niewystarczająca % wskazań niewystarczająca Ekonomiczno-administracyjne 2,3- Handlowe -- Gastronomiczne 12,2- Elektrotechnika/informatyka 18,24,5 Budowlane i geodezyjne 34,35,7 Mechaniczne i samochodowe 7,12,4 Transport/spedycja/logistyka -5,7 Turystyka i hotelarstwo -- Usługi osobiste 10,52,6 Rolnicze/ogrodnicze/leśne 47,64,8

Przyczyny niedopasowania podaży i popytu na pracę  Oferta edukacyjna i jakość kształcenia  Uwarunkowania wynikające z sytuacji w szkolnictwie zawodowym  Preferencje i aspiracje młodzieży i rodziców  Trudności w prognozowaniu potrzeb rynku i wyznaczaniu kierunków rozwoju lokalnego szkolnictwa zawodowego  Brak drożnych kanałów przepływu informacji  Mała funkcjonalność systemu doradztwa zawodowego  Ograniczona współpraca szkół z pracodawcami

Słabe strony oferty edukacyjnej szkół zawodowych  Zestaw zawodów proponowanych przez szkoły jest ograniczony listą narzuconą przez MEN  Kształcenie w proponowanych zawodach jest bardziej teoretyczne niż praktyczne  Klasyfikacja zawodów szkolnych nie odpowiada klasyfikacji zawodów gospodarczych  Duża zmienność otoczenia utrudnia planowanie oferty edukacyjnej  Do gimnazjalistów nie dociera wyczerpująca informacja o ofercie edukacyjnej i rynku pracy  Ostateczna oferta zależy od liczby zgłoszeń ze strony uczniów

Opinie ekspertów o uwarunkowaniach wynikających z sytuacji w szkolnictwie  Niedoinwestowanie technologiczne pracowni i warsztatów szkolnych  Nauczyciele-dobrze wykształceni teoretycy- mają małą znajomość nowych technologii  Napływ dużej liczby gimnazjalistów o najniższych wynikach edukacyjnych  Przestarzałe programy nauczania  Brak korelacji między kształceniem teoretycznym a praktycznym  Praktyki-nie wykorzystane szanse przyuczenia  Niska samoocena absolwentów szkół zawodowych-rezultat złej marki szkolnictwa

Preferencje młodzieży i rodziców Duże znaczenie mają upodobania młodzieży i wspierających ich w wyborach rodziców, którzy postrzegają niektóre zawody jako bardziej nobilitujące na rynku pracy i wybierają ich naukę częściej niż naukę innych zawodów nie zwracając uwagi na zapotrzebowanie pracodawców i kierunki rozwoju rynku

Negatywne opinie i postawy licznej grupy badanych uczniów szkolnictwa zawodowego w Lublinie i Chełmie  Oceniają wybór szkoły o profilu zawodowym jako przypadkowy,  Nie widzą swojej przyszłości w zawodzie, którego się uczą,  Nie dostrzegają żadnych atutów nauki w wybranej szkole,  Źle oceniają możliwość zaistnienia na lubelskim rynku pracy,  Uzyskują bardzo niskie oceny z nauki. Źródło: wyniki badania uczniów szkół zawodowych-Raport, D. Jegorow, I. Niećko

Pozyskiwanie informacji z rynku pracy  Udrożnienie kanałów przepływu informacji pomiędzy podmiotami rynku pracy stworzyłoby lepsze warunki dla ukształtowania dorocznej oferty edukacyjnej  Wypracowanie procedur śledzenia losów absolwentów szkolnictwa zawodowego wzbogaciłoby informacyjnie organy decydujące o ofercie i rozwoju szkolnictwa

Profesjonalna informacja i poradnictwo zawodowe Jak wynika z badań edukacyjnych Polaków większość bo aż 63% jest niezadowolona ze swojego wykształcenia, w tym 51% uważa, że gdyby naukę zaczynali jeszcze raz to staraliby się uzyskać wykształcenie wyższe niż mają. Natomiast 9% wybrałoby inny profil kształcenia. Swoją drogę kształcenia aprobuje co trzeci Polak ( 34%)

W ramach systemu edukacji konieczne jest podjęcie działań ułatwiających świadomy i racjonalny wybór ścieżki kształcenia  68% badanych uczennic i 80% uczniów szkolnictwa zawodowego zadeklarowało, że nigdy nie korzystało z porady doradcy zawodowego,  tylko co piąty uczeń spośród tych, którzy skorzystali z porady uznał poradę za użyteczną,  ponad połowa badanych wyraziła gotowość spotkania z doradcą oczekując informacji na temat rynku pracy i sposobów poszukiwania pracy Źródło: wyniki badania uczniów szkół zawodowych-Raport, D. Jegorow, I. Niećko

Współpraca pracodawców ze szkołami zawodowymi, w % Ocena współpracyOgółemDo 9 pracują cych pracują cych 50 i więcej Brak współpracy 67,681,665,529,5 Bardzo luźna współpraca 2,43,51,42,3 Dobra współpraca 30,014,933,168,2 Źródło: badanie pracodawców z II kw. 2010

Formy współpracy badanych pracodawców ze szkołami zawodowymi Źródło: badanie pracodawców w II kw. 2010

Przyczyny braku współpracy, w % wypowiedzi Źródło: badanie pracodawców w II kw. 2010

Kierunki rozszerzania współpracy szkół zawodowych z pracodawcami Źródło: badanie pracodawców w II kw. 2010

Działania zwiększające szanse absolwentów na lubelskim i chełmskim rynku pracy  Dostosowywanie oferty edukacyjnej do przekształcającego się rynku pracy  Wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań w nauczaniu  Tworzenie wyczerpujących podstaw informacyjnych dla uczniów gimnazjów  Wzmocnienie poradnictwa zawodowego i preorientacji zawodowej  Włączanie pracodawców do procesu edukacji  Rozszerzanie praktyk uczniowskich  Lokalna współpraca w przepływie informacji

Dziękuję za uwagę