Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Jak zachować zdrowy szkielet ? 1

 poznasz zasady właściwego postępowania służące zachowaniu zdrowia szkieletu,  poznasz przyczyny powstawania i sposoby zapobiegania chorobom układu szkieletowego. 2 CELE LEKCJI

Dowiesz się, jakie są choroby szkieletu i jak im zapobiegać. 3 CEL W JĘZYKU UCZNIA

1. Wymienisz nazwy 3 – 4 chorób układu szkieletowego. 2. Wymienisz 3 czynniki sprzyjające prawidłowemu rozwojowi kości i stawów. 3. Omówisz zagrożenia dla szkieletu wynikające z nieprawidłowego postępowania człowieka. 4. Zaprezentujesz i uzasadnisz własną opinię na temat korzyści wynikających z uprawiania aktywności ruchowej. 5. Scharakteryzujesz zmiany zachodzące w układzie kostnym wraz z wiekiem oraz zagrożenia z tym związane. 4 Kryteria sukcesu dla ucznia

Co zrobić by nasz szkielet był jak najdłużej sprawny i zdrowy? 5 PYTANIE KLUCZOWE

to choroba występująca u dzieci, najczęściej pomiędzy 2 miesiącem a 3 rokiem życia dziecka. Podstawową przyczyną krzywicy jest niedobór witaminy D. Najczęściej spowodowany jest on niedostateczną ekspozycją na światło słoneczne i niedoborami pokarmowymi. Powoduje zmiany w układzie kostnym, zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforowej. 6 KRZYWICA Fot.1

 łukowato wygięte kości nóg,  zahamowanie wzrostu, zmniejszone napięcie mięśniowe,  bardzo wolne zarastanie ciemiączka, spłaszczenie i rozmiękanie kości potylicznej,  utrata łaknienia, drażliwość, wzmożone pocenie się, skłonność do zaparć, niepokój, czasami charakterystyczny zapach moczu,  powstawanie guzów czołowych, bransolety krzywicze na przedramionach i podudziach, inne. Diagnozę choroby na podstawie badań biochemicznych i zdjęcia rentgenowskiego oraz leczenie ustala lekarz pediatra. 7 Objawy krzywicy :

 karmieniu dziecka piersią,  wychodzeniu na powietrze, by dziecko korzystało z działania promieni słonecznych, które wpływają na wytwarzanie w organizmie witaminy D 3,  podawaniu witaminy D 3 – zwiększa ona wchłanianie wapnia i fosforu w jelitach, a co za tym idzie, pełni ważną rolę w budowaniu tkanki kostnej dzieci. 8 Zapobieganie krzywicy polega na:

objawia się:  zmniejszoną wytrzymałością kości,  postępującym ubytkiem masy kostnej, osłabieniem struktury przestrzennej kości,  zwiększoną podatnością na złamania. Choroba ta dotyka najczęściej ludzi starszych. Jej przyczyną jest zmniejszenie się zawartości białka, odwapnienie kości i zanik masy kostnej – rozrzedzenie kości. 9 OSTEOPOROZA

10 Prawidłowa tkanka kostna zbita gąbczasta Tkanka kostna zbita gąbczasta rozrzedzona Fot. 2

 przekwitanie (zwłaszcza wczesne),  szczupła budowa ciała (mniejsze obciążenie),  nieprawidłowa dieta (ubogobiałkowa, ubogowapniowa),  długotrwałe unieruchomienie, które może spowodować zmiany osteoporotyczne nawet u młodych osób,  picie alkoholu, palenie papierosów, zwłaszcza w młodym wieku,  przyjmowanie leków: kortykosterydów, nasennych, hormonów tarczycy, heparyny,  inne choroby: cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów, kamica nerkowa, mukowiscydoza,  niedobór witaminy D Na wystąpienie osteoporozy ma wpływ:

 bóle kości długich pod wpływem obciążenia,  obniżenie wzrostu (złamania kompresyjne kręgów) i ból kręgosłupa oraz powstanie nadmiernej kifozy piersiowej (garb starczy),  złamania kości przy niewielkich urazach (szczególnie niebezpieczne są złamania szyjki kości udowej, ale często łamie się kość ramienna – bliższy odcinek i dalszy kości promieniowej). Profilaktyka polega na usunięciu lub minimalizacji czynników prowadzących do osteoporozy, a także na uzupełnianiu niedoborów żywieniowych wapnia, witaminy D 3 oraz białka. 12 Objawy:

zniekształcenie stopy polegające na obniżeniu się jej fizjologicznych sklepień, w wyniku czego staje się ona płaska. Stopa o prawidłowej budowie nie dotyka podłoża całą powierzchnią. Jej kości układają się w łuk. Przy płaskostopiu prawie cała stopa przylega do podłoża. Kości w takiej stopie ułożone są w linii prostej. 13 Płaskostopie

 nadmierne, długotrwałe obciążenie stóp przy jednoczesnym osłabieniu mięśni i więzadeł,  noszenie niewłaściwego obuwia,  spadek kondycji fizycznej, np. po długotrwałym przebywaniu w łóżku,  nadwaga,  ciągłe chodzenie po twardym i równym podłożu (jezdnia, beton, twarda podłoga),  wszelkie skoki, zeskoki na twardym podłożu (należy zwracać uwagę na tak zwaną grę w gumę na betonie),  długotrwała gra w piłkę nożną, ręczną, szczególnie na twardym boisku. 14 Przyczyny płaskostopia:

 bóle stóp i łydek nasilające się w miarę chodzenia,  przewlekłe stany zapalne torebek i więzadeł stawowych stopy,  obrzęk i bolesność stopy utrudniające, niekiedy nawet uniemożliwiające, stanie i chodzenie,  nierówne ścieranie podeszew butów (szybsze od strony palucha),  odciski na podeszwach stóp. 15 Objawy:

 zapewnienie swobody ruchów niemowlętom – zakładanie nie krępujących śpiochów i rajstop,  nie przyspieszanie nauki chodzenia poprzez wkładanie dziecka do chodzika, skraca się wówczas okres raczkowania,  systematyczne ćwiczenia usprawniające mięśnie,  noszenie prawidłowo dopasowanego obuwia,  zapobieganie otyłości u dzieci. 16 Zapobieganie:

Aby nasz szkielet prawidłowo się rozwijał i funkcjonował należy przestrzegać higienicznego trybu życia. Dlatego zaleca się: Stosowanie odpowiedniej diety bogatej w białko, wapń i witaminę D 3. Uprawianie ćwiczeń fizycznych przyczyniających się do harmonijnego wzrostu organizmu. Unikanie ćwiczeń wysiłkowych mogących nadmiernie obciążyć szkielet i doprowadzić do jego deformacji. Zachowywanie prawidłowej pozycji podczas siedzenia, leżenia. Odpowiednio długi sen – od 9 do 11 godzin. 17

osteoporozy.html# dzieci--jak-nie-dopuscic-do-jego-rozwoju_35354.html tbn2.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQzuzH1TCgBg8pmNvP3yjI4zB2jPsnpI7LBaKsKb8 ytrfXwJ11_ J. Balerstet, L. Betleja, T. Falkowski, B. Jakubik, R. Kościelniak, K.Kulpiński, A. Tyc, M. Zaleska-Szczygieł, Vademecum Matura 2011 Biologia, wyd. Operon, Gdynia Źródła:

Nume r AutorTytułŹródłoLicencja Fot. 1 MrichXrayRicketsLegssmall etsLegssmall.jpg CC BY 3.0 PL Fot. 2 Gtirouflet Bone normal and degraded micro architecture #/media/File:Bone_normal_and_degraded_micro_str ucture.jpgCC BY 3.0 PL 19 ŹRÓDŁA ILUSTRACJI

20 Dziękujemy Lidia Trabczys Anna Karpa