III Konferencja Normalizacja w Szkole; Edukacja na rynek pracy Polski Komitet Normalizacyjny, LXXII Liceum Ogólnokształcące im. gen. Jakuba Jasińskiego w Warszawie, 12 marca 2014 r. _____________________________________________________________ Europejskie próby normalizacji kształcenia zawodowego mgr inż. Ewa Kędracka Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie

Celem trzeciej edycji konferencji „Normalizacja w szkole” jest zachęta do dyskusji nauczycieli i pracodawców na temat relacji między jakością i efektami kształcenia a wymaganiami rynku pracy.

Plan moich 10 minut „Parole, parole, parole…” Normalizacja a standaryzacja ???? Kopenhaga CQAF EQARF EQAVET Konkluzje

Ewaluacja w polityce społecznej: standardy ewaluacji i metaewaluacja Dr hab. Ryszard Szarfenberg (Kraków 2011) Standardy Standard jako pojęcie statystyczne –X jest standardem = X jest powszechny, X jest stosowany przez większość, X występuje w większości przypadków Standard jako pojęcie normatywne –X jest standardem Y = Y powinien odpowiadać X, Y ma mieć cechy oznaczone przez X, Y powinien być wzorowany na X, Y ma być podobny do X

Luty 2012 rys. B. Brosz

Ustawa o normalizacji z dnia 12 września 2002 "Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) normalizacji - rozumie się przez to działalność zmierzającą do uzyskania optymalnego, w danych okolicznościach, stopnia uporządkowania w określonym zakresie, poprzez ustalanie postanowień przeznaczonych do powszechnego i wielokrotnego stosowania, dotyczących istniejących lub mogących wystąpić problemów;"

Szkoła/placówka a normy Szkoła/placówka o normach uczy oraz Szkoła/placówka normy stosuje w takich obszarach jak:  Baza  Ludzie  Organizacja pracy, w tym zarządzanie Uwaga: systemy (zapewniania) jakości !!!

Jakość kształcenia zawodowego – normalizacja de facto Prace nad „…optymalnym stopniem uporządkowania…” mają Wymiar europejski CQAF> EQAF> EQARF> EQVET>… Wymiar polski

Europejskie próby normalizacji kształcenia zawodowego Od CQAF przez EQARF do EQAVET…

Od CQAF do EQARF Jolanta Podłowska, Ewa Kędracka Miętne, 17 kwietnia 2009 r.

Deklaracja Kopenhaska, 2002 rok Utworzenie jednolitych ram przezroczystości/transparentności kompetencji i kwalifikacji (EQF -> PRK) Poradnictwo i doradztwo w uczeniu się przez całe życie (LLL) Stworzenie systemu punktów kredytowych w kształceniu i szkoleniu zawodowym Stworzenie mechanizmów zapewniania jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym

Stworzenie mechanizmów zapewnienia jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym… … oznacza wypracowanie standardów, standardów, norm, norm, kryteriów, kryteriów, wskaźników wskaźników jakości kształcenia i szkolenia zawodowego

CQAF Potrzebne są wspólne ramy zapewniania jakości Common Quality Assurance Framework

Dokument: Fundamentals of A Common Quality Assurance Framework for VET in Europe listopad 2003 rok – opublikowano raport technicznej grupy roboczej zajmującej się jakością w kształceniu zawodowym i szkoleniach - Quality in VET maj 2004 rok – propozycje zawarte w raporcie zatwierdzone zostały do realizacji przez Radę UE

Koncepcja CQAF Założenia dla wspólnych ram zapewniania jakości w kształceniu zawodowym: 1.mają być one zbudowane na doświadczeniach krajów członkowskich 2.powinny wynikać ze zgodnego podejścia do identyfikacji obszarów i kryteriów kluczowych dla zapewniania i podnoszenia jakości 3.mają na celu postawienie kluczowych pytań i sugerowanie możliwych odpowiedzi (kryteria jakości) na poziomie systemu jak i realizatorów kształcenia, bez opisywania jak się to robi

Koncepcja CQAF 4.powinny być spójne z głównymi etapami i pytaniami w odpowiednich istniejących już narzędziach, szczególnie EFQM i ISO 5.stosować proste podejście do raczej skomplikowanej materii

Koncepcja CQAF Proponowane zasady dotyczą zapewniania jakości na poziomie systemu kształcenia zawodowego: w skali ogólnokrajowejw skali ogólnokrajowej w skali lokalnej i regionalnejw skali lokalnej i regionalnej w pojedynczych placówkach oferujących szkoleniew pojedynczych placówkach oferujących szkolenie

Struktura 4 M Wspólne ramy zapewniania jakości CQAF zostały skonstruowane wg struktury 4M, obejmującej 4 elementy: ModelModel MetodologiaMetodologia system Monitorowaniasystem Monitorowania narzędzia Mierzenianarzędzia Mierzenia

Struktura CQAF Model (wspólne kryteria kluczowe) Mierzenie (wskaźniki) Monitorowanie (zewnętrzne) ZYSKI: wzajemne zaufanie przezroczystość Metodologia (samoocena)

Model zapewniania jakości Planowanie (cel i plan) Przegląd (feedback i procedury wprowadzania zmian) Wdrożenie Ewaluacja i ocena Metodologia

Wskaźniki Narzędzia mierzenia zależą od wskaźników, jakie uznane zostaną za kluczowe dla poszczególnych etapów zapewniania jakości. Wskaźniki pomagają znaleźć odpowiedzi na pytania, ważne zarówno na poziomie całego systemu kształcenia zawodowego i szkoleń, jak i pojedynczej placówki oferującej szkolenie

Kluczowe pytania stawiane wg modelu CQAF Czy twoje cele strategiczne i cele operacyjne są jasne i mierzalne? W jaki sposób wdrażane są zaplanowane działania? W jaki sposób upewniasz się, że twoje ocenianie i ewaluacja są odpowiednie i systematyczne?

Od CQAF (2004) do EQARF (2008)… Od CQAF (2004) do EQARF (2008)… Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 kwietnia 2008 roku Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 kwietnia 2008 roku z dnia 18 czerwca 2008 roku w sprawie ustanowienia europejskich ram odniesienia na rzecz zapewnienia jakości w kształceniu i szkoleniu zawodowym

„Diabeł tkwi w szczegółach…”

Model zapewniania jakości Planowanie (cel i plan) Przegląd (feedback i procedury wprowadzania zmian) Wdrożenie Ewaluacja i ocena Metodologia

EQARF kryteria jakości (1/2) Planowanie odzwierciedla strategiczną wizję wszystkich zainteresowanych stron i obejmuje jasno sformułowane cele, działania i wskaźniki. Plany realizacji są opracowywane w porozumieniu z zainteresowanymi stronami i zawierają jasno sformułowane zasady.

EQARF kryteria jakości (2/2) Regularnie prowadzona jest ocena (ewaluacja) wyników i procesów; uzupełnia się ją pomiarami. Przegląd -> procedury wprowadzania zmian

EQARF Każde kryterium jakości opisane jest (przez tzw. deskryptory) -na poziomie systemu edukacji -na poziomie usługodawcy (provider) kształcenia i szkolenia zawodowego

EQARF Przykład deskryptorów dot. przeglądu Na poziomie systemu: Na wszystkich poziomach zdefiniowane są procedury, mechanizmy i narzędzia przeglądu. Procesy podlegają regularnemu przeglądowi; opracowywane są plany działania w celu dokonywania zmian. Systemy są odpowiednio modyfikowane. Informacja o wynikach przeglądu jest udostępniana publicznie.

EQARF Przykład deskryptorów dot. przeglądu Na poziomie usługodawcy (np. szkoły): Gromadzone są informacje zwrotne od osób uczących się na temat ich osobistych doświadczeń i okoliczności uzyskiwania oraz przekazywania wiedzy. Informacje te wykorzystywane są – wraz z informacjami zwrotnymi od nauczycieli – jako podstawa dalszych działań. Informacje o wynikach przeglądu są powszechnie dostępne. Procedury gromadzenia informacji zwrotnej i dokonywania przeglądu stanowią część strategicznego procesu uczenia się w ramach organizacji. Wyniki procesu przeglądu są omawiane z odpowiednimi zainteresowanymi stronami; wprowadzane są odpowiednie plany działan.

EQARF Wskaźniki odniesienia pozwalające ocenić jakość VET 1. Użyteczność systemów jakości dla kształcenia i szkolenia zawodowego: A) odsetek usługodawców stosujących wewnętrzne systemy jakości na mocy przepisów lub z własnej inicjatywy B) odsetek akredytowanych usługodawców VET

EQARF Wskaźniki odniesienia pozwalające ocenić jakość VET 2. Inwestycje w szkolenie nauczycieli i osób szkolących: A) Odsetek nauczycieli i osób szkolących uczestniczących w doskonaleniu zawodowym A) Odsetek nauczycieli i osób szkolących uczestniczących w doskonaleniu zawodowym B) Wielkość inwestowanych środków. B) Wielkość inwestowanych środków.

EQARF Wskaźniki odniesienia pozwalające ocenić jakość VET 3. Wskaźnik uczestnictwa w programach kształcenia i doskonalenia zawodowego: A) liczba uczestników programów VET (w podziale na rodzaj szkolenia i kryteria indywidualne)

EQARF Wskaźniki odniesienia pozwalające ocenić jakość VET 4. Wskaźnik pełnego uczestnictwa w programach kształcenia i doskonalenia zawodowego (aż do ukończenia): A) liczba osób, które ukończyły z powodzeniem kształcenie VET (w podziale na rodzaj szkolenia i kryteria indywidualne)

EQARF Wskaźniki odniesienia pozwalające ocenić jakość VET 5. Wskaźnik powodzenia uczestników programów kształcenia i doskonalenia zawodowego w szukaniu zatrudnienia: A) sytuacja zawodowa uczestników programów VET w określonym czasie od ukończenia szkolenia (w podziale na rodzaj szkolenia i kryteria indywidualne) B) odsetek zatrudnionych uczestników szkolenia…

EQARF Wskaźniki odniesienia pozwalające ocenić jakość VET 6. Wykorzystanie nabytych umiejętności w miejscu pracy: A) informacja o rodzaju pracy uzyskanej przez uczestników o zakończeniu nauki w podziale na rodzaj edukacji i kryteria indywidualne; B) wskaźnik zadowolenia pracowników i pracodawców z umiejętności i kompetencji uzyskanych przez pracowników

EQARF Wskaźniki odniesienia pozwalające ocenić jakość VET 7. Stopa bezrobocia w podziale na kryteria indywidualne

EQARF Wskaźniki odniesienia pozwalające ocenić jakość VET 8. Przewaga grup słabszych A) Odsetek uczestników kształcenia i szkolenia zawodowego sklasyfikowanych jako przedstawiciele słabszych grup w podziale wg płci B) Wskaźnik sukcesu w grupach słabszych

EQARF Wskaźniki odniesienia pozwalające ocenić jakość VET 9. Mechanizmy określania potrzeb edukacyjnych rynku pracy: A) informacja o mechanizmach utworzonych w celu określania zmiennych potrzeb na różnych poziomach B) dane świadczące o ich skuteczności

EQARF Wskaźniki odniesienia pozwalające ocenić jakość VET 10. Środki promowania lepszego dostępu do kształcenia i szkolenia zawodowego: A) informacja o sposobach stosowanych na różnych poziomach B) dane świadczące o ich skuteczności

Od EQARF do EQAVET… (do 2015) EQARF in VET -> EQAVET

EQAVET implementation A European goal to be achieved through national approaches EQAVET Projects VET-CERT Austria NLQAVET The Netherlands EQA-VET Malta Romania ENIQAB Germany (Poland as a partner)

EQAVET a polskie kształcenie zawodowe Jakie są polskie doświadczenia w zapewnianiu jakości kształcenia zawodowego?

Co to znaczy DOBRA SZKOŁA ZAWODOWA? Skąd wiemy, jaka jest nasza szkoła zawodowa? Czy jest DOBRA? Co robić, aby szkoła zawodowa była DOBRA?

Wszystkie drogi prowadzą do… KOWEZiU ! „Standaryzacja i zapewnianie jakości kształcenia zawodowego”

Polskie standardy kształcenia zawodowego 1/2 I Oferta kształcenia i programy nauczania odpowiadają potrzebom rynku pracy i oczekiwaniom uczących się II Kadra posiada kwalifikacje i kompetencje zapewniające wysoki poziom realizacji kształcenia zawodowego w szkole/placówce III Szkoła/placówka zapewnia bazę lokalową i wyposażenie dydaktyczne niezbędne do realizacji kształcenia zawodowego z zachowaniem bezpiecznych i higienicznych warunków pracy IV Organizacja procesu kształcenia w szkole/placówce zapewnia przygotowanie ucznia do pracy zawodowej, potwierdzania kwalifikacji w zawodzie i dalszego uczenia się V W procesie kształcenia szkoła/placówka rozpoznaje indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne uczniów oraz umożliwia ich zaspokajanie

Polskie standardy kształcenia zawodowego 2/2 VI Pracodawcy są aktywnie włączeni w projektowanie, realizację i ocenę efektów kształcenia zawodowego VII Szkoła/placówka współpracuje z partnerami krajowymi i zagranicznymi w przygotowaniu absolwenta do funkcjonowania na krajowym i europejskim rynku pracy VIII Szkoła/placówka ocenia osiągnięcia edukacyjne ucznia i przygotowuje go do potwierdzenia kwalifikacji w zawodzie IX Szkoła wspiera ucznia w dokonaniu oceny trafności wyboru zawodu, w podjęciu decyzji w zakresie dalszego kształcenia lub ewentualnego przekwalifikowania się i przygotowuje ucznia do odnalezienia się na rynku pracy (doradztwo) X Zarządzanie strategiczne zapewnia efektywne funkcjonowanie szkoły/placówki

KOWEZiU – to także standaryzacja: Usług doradczych wum/446-konferencja-standaryzacja-i-jako- poradnictwa-zawodowego-w-edukacji-marta- uczak Kształcenia na odległość wum/

Przed konferencją organizatorzy postawili pytania : Zakładamy, że konferencja będzie płaszczyzną wymiany poglądów między dyrektorami, nauczycielami, przedstawicielami kuratoriów, samorządów i pracodawców na temat relacji między jakością i efektami kształcenia a potrzebami i wymaganiami rynku pracy. W czasie Konferencji będziemy próbowali odpowiedzieć na następujące, nurtujące środowisko, pytania: Jakie są oczekiwania pracodawców wobec absolwentów szkół? W jaką wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne należy wyposażyć przyszłego przedsiębiorcę i pracownika? Czy podstawy programowe kształcenia ogólnego i zawodowego dają nauczycielowi swobodę we wprowadzaniu innowacyjnych treści nauczania? Jakie należy tworzyć warunki, aby rozwijać nowoczesne metody wspierania uczenia się dostosowane do wyzwań gospodarki opartej na wiedzy?

Jakie działania powinny podjąć poszczególne szczeble zarządzania oświatą, a jakie szkoła, aby umożliwić uczniom zdobycie potrzebnej wiedzy na rynku pracy? Co zrobić, aby podnieść dopasowanie systemów kształcenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy? Jaką rolę powinna odgrywać w tym zakresie normalizacja?

Konkluzje Dołączmy ściślej do europejskich inicjatyw dotyczących systemów zapewniania jakości Współpracujmy – i z Europą, i w kraju Wykorzystujmy intensywniej europejskie opracowania i doświadczenia w kraju

Citius-Altius-Fortius Citius – Altius - Fortius Wyżej – dalej - szybciej ! Lepiej…

Koło jakości – niech się kręci!