Podstawy przedsiębiorczości wg podręcznika „Z ekonomią na ty” Lekcja 7 – Młody człowiek szuka pracy – rynek pracy, wiek produkcyjny, zatrudniony, bezrobotny, giełda pracy.
ZATRUDNIENI I BEZROBOTNI Rynek pracy w systemie wolnokonkurencyjnym rządzi się tymi samymi prawami co inne rynki, przede wszystkim prawami podaży i popytu. To sam rynek wycenia wartość różnych kwalifikacji i umiejętności, ocenia ile warta jest dana praca. Jeżeli wielu pracodawców szuka ludzi wykonujących dany zawó, a na rynku jest mało takich specjalistów, to z oczywistych względów pracownicy będą mogli dyktować swoje warunki zatrudnienia. I odwrotnie, gdy na rynku będzie dużo np. tokarzy szukających pracy, a na rynku małe zapotrzebowanie na tego typu usługi, wtedy praca ich będzie mniej płatna, a wielu z nich nie dostanie zatrudnienia. Ci, którzy znajdą się w wieku produkcyjnym (18-64 lata) i chcą pracować tworzą tzw. zasoby siły roboczej. Grupa ta rozpada się zawsze na dwie kategorie – zatrudnionych (zaliczani są tu zarówno wykonujący pracę najemną, jak i pracujący na własny rachunek) i bezrobotnych (czyli tych, którym nie udało się znaleźć pracy). Wielkość bezrobocia określa tzw. stopa bezrobocia – wyrażona w procentach liczba określająca część siły roboczej, którą stanowią osoby bez pracy.
Najczęściej mówimy o trzech rodzajach bezrobocia : bezrobocie strukturalne – wynika z niedostosowania kwalifikacji pracowników do potrzeb pracodawców bezrobocie koniunkturalne – powstaje w wyniku zmieniającej się koniunktury gospodarczej; gdy w kraju panuje recesja wiele przedsiębiorstw bankrutuje, albo bojąc się bankructwa ogranicza produkcję i zatrudnienie; tego rodzaju bezrobocie znika wraz z przezwyciężeniem kryzysu i wzrostem gospodarczym bezrobocie frykcyjne – dotyczy tych ludzi, którzy pozostają bez pracy jedynie chwilowo, bo są zajęcie poszukiwaniem dla siebie nowych posad bezrobocie ukryte – pracą, którą z powodzeniem mogła zajmować się jedna osoba zajmowało się kilka osób Obecnie z bezrobociem ukrytym mamy do czynienia przede wszystkim w rolnictwie (około 1 mln osób formalnie zatrudnieni w rolnictwie to „utajeni bezrobotni”).
Bezrobocie należy do najtrudniejszych problemów zarówno ekonomicznych jak i społecznych. Dłuższe pozostawanie bez pracy powoduje nie tylko obniżenie poziomu życia bezrobotnego, ale także wywołuje u niego zniechęcenie i spadek poczucia wartości. Im dłużej pobiera zasiłek tym niższa motywacja do podjęcia pracy. Prowadzi też do powstania patologii społecznych, staje się podłożem konfliktów rodzinnych. Dlatego też władze próbują przeciwdziałać bezrobociu, prowadząc biura pośrednictwa pracy, organizując szkolenia umożliwiające zdobycie dodatkowych kwalifikacji czy finansując roboty publiczne. Władze udzielają też pożyczek na tworzenie nowych miejsc pracy lub rozpoczęcie działalności gospodarczej.
JAK SZUKAĆ PRACY, CZYLI MÓW, PYTAJ, DZWOŃ. mów znajomym, rodzicom znajomym i w ogóle wszystkim, którzy twoim zdaniem mogliby Ci pomóc, że szukasz pracy systematycznie przeglądaj gazety zamieszczające oferty pracy odwiedzaj swój powiatowy urząd pracy, korzystaj z porad jego pracowników i czytaj oferty pracy tam wywieszone jeśli w twojej okolicy działa biuro doradztwa zawodowego, odwiedz je koniecznie, zostaw swoją ofertę, dowiedz się jakie umiejętności powinieneś zdobyć, aby zwiększyć swoje szanse, wypytaj o kursy doskonalenia zawodowego jest jeszcze jeden sposób szukania pracy, bardzo uciążliwy, ale skuteczny, to bezpośrednie wizyty w miejscach, gdzie chciałbyś pracować. Ubierz się odpowiednio, weź do ręki swój życiorys i odwiedzając kolejno firmy pytaj o możliwość zatrudnienia. Wszędzie zostawiaj kopię swojego życiorysu, jeśli dzisiaj nie są zainteresowani Twoją ofertą, to może jutro…
Uczymy się pisać życiorys, przyjrzyj się poniższemu wzorowi i napisz swój CV ( z łac. Curriculum vitae). Zwróć uwagę, że życiorys można pisać „od początku”, lub „od końca”. Curriculum vitae Imię i nazwisko Data i miejsce urodzenia Miejsce zamieszkania Telefon Wykształcenie Języki obce Doświadczenie zawodowe Inne doświadczenia (nagrody, osiągnięcia) Umiejętności Hobby
Szukający pracy oprócz życiorysu pisze też list motywacyjny, czyli rozbudowane podanie o pracę. Wyjaśnia w nim jaką pracę chciałby podjąć i dlaczego się o nią ubiega. Przedstawia także swoje umiejętności i kwalifikacje. Na podstawie zamieszczonego poniżej przykładu napisz list motywacyjny do firmy lub instytucji w której chciałbyś pracować. Pamiętaj, że jeśli o pracę ubiega się wiele osób pracodawca od razu odrzuci tych, których listy motywacyjne są sztampowe czy źle napisane.
List motywacyjny – przykład: Szanowni Państwo, chciałabym przedstawić swoją kandydaturę na stanowisko asystenta sprzedaży w dziale Dom i ogród w Państwa sklepie. Mam dużą wiedzę na temat roślin, poświadczoną egzaminem końcowym w Technikum Ogrodniczym. Obecnie uczęszczam na kurs architektury krajobrazu w Wyższej szkole Biznesu we Wrocławiu. Zdobyta wiedza na pewno przyda mi się w doradzaniu klientom, jak zaaranżować ogródek i balkon i jakie wybrać rośliny. Państwa sklep jest znany z doskonałej obsługi klienta. Pracownicy są uprzejmi i kompetentni. Dzięki pracy w Państwa firmie będę mogła uczyć się od najlepszych. Wierzę, że moja wiedza na temat roślin i chęć zdobywania nowych doświadczeń zawodowych właśni9e w Państwa firmie sprawią, że zostanę przyjęta na stanowisko asystenta sprzedaży w dziale Dom i Ogród. Z poważaniem Anita Nowak
ROZMOWA KWALIFIKACYJNA Ubierz się stosownie do sytuacji, nawet jeśli zwykle chodzisz w dżinsach, tym razem włóż garsonkę (jeśli jesteś kobietą) lub garnitur, a przynajmniej marynarkę (jeśli jesteś mężczyzną). Przywitaj się (nie wyciągaj pierwszy ręki), przedstaw. Odpowiadaj na pytania, wyrażaj się jasno i zwięźle. Staraj się robić wrażenie osoby bezpośredniej i zdecydowanej; często patrz rozmówcy w oczy i spróbuj się nawiązać kontakt (oczywiście bez żadnej poufałości). Jeśli prowadzący rozmowę da Ci zaskakujące zadanie np. „Niech pan spróbuje mnie przekonać, że nie powinno się zakazywać handlu w niedzielę”, nie zdziw się on po prostu stara się sprawdzić Twoją zdolność argumentacji. Są jednak pytania na które nie musisz odpowiadać – nikt nie ma prawa naruszać Twojej prywatności. Jeśli np.. Zada Ci pytanie: „Czy w Twojej rodzinie są narkomani”, nie musisz odpowiadać, odpowiedz: „Przepraszam, ale na to pytanie nie musze odpowiadać”. Nie przechwalaj się umiejętnościami, których nie posiadasz i sukcesami, których naprawdę nie odniosłeś. Pracodawca może Cię sprawdzić.
jeśli zostaniesz zapytany o swoje oczekiwania finansowe, nie wstydź się powiedzieć ile chciałbyś zarabiać. Oczywiście warto przy tej okazji wykazać się zdrowym rozsądkiem – zbyt wysokie roszczenia mogą zrazić pracodawcę. Można też uchylić się od odpowiedzi, wyjaśniając, że oczekuje się podobnego wynagrodzenia, jakie w tej firmie mają osoby na zbliżonych stanowiskach i o podobnych kwalifikacjach. Pamiętaj, że Ty też masz prawo zadawać pytania. Możesz zapytać nie tylko o wynagrodzenie ale także o ewentualny zakres obowiązków, czas pracy, możliwości szkoleniowe. Staraj się jednak nie zamęczać rozmówcy pytaniami.
SPRAWDŹ SIĘ SAM ZANIM SPRAWDZĄ CIĘ INNI Czy na rynku pracy działa prawo sprzedaży i popytu ? Odpowiedź uzasadnij. Co to jest bezrobocie i jak można z nim walczyć ? Sformułuj pięć przykazań dla osób szukających pracy. Jak dobrze wypaść w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej ?