Odpady stałe, gospodarka odpadami Opracował: Patryk Krupa

Podział odpadów - gazowe - ciekłe - stałe, które ze względu na źródło pochodzenia dzielą się na: –komunalne (odpady miejskie: z gospodarstw domowych, obiektów usługowych, trawników i terenów parków, z ulic), –przemysłowe, –rolnicze – głównie odpady organiczne z produkcji roślinnej –niebezpieczne – np. odpady szpitalne, z rzeźni, azbestowe, osady z oczyszczalni ścieków, niektóre chemiczne itp.

Definicje Odpady - są to wszystkie przedmioty i substancje stałe, a także nie będące ściekami substancje ciekłe, powstające w wyniku działalności bytowej lub gospodarczej człowieka, i nieprzydatne w miejscu lub czasie w którym powstały.

Gospodarowanie odpadami – rozumie się przez to zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów.

Magazynowanie odpadów – rozumie się przez to czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem.

Odpady komunalne – rozumie się przez to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.

Odpady medyczne – rozumie się przez to odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny.

Wytwórca odpadów – rozumie się przez to każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów, oraz każdego, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów.

Termiczne przekształcanie odpadów – rozumie się przez to procesy utleniania odpadów, w tym spalania, zdegazowywania lub rozkładu odpadów, w tym rozkładu pirolitycznego, prowadzone w przeznaczonych do tego instalacjach lub urządzeniach na zasadach określonych w przepisach szczegółowych.

Recykling – rozumie się przez to taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii.

Produkty ze szkła nadają się do ponownego przerobu (recyklizacji) w: 100% Ze 100 ton makulatury można wyprodukować: 90 ton papieru z odzysku Rozkład plastikowej butelki wyrzuconej na śmietnik może trwać do: 500 lat

Odzysk – rozumie się przez to wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub części lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania, określone w załączniku nr 5 do Ustawy o odpadach.

Odzysk energii – rozumie się przez to termiczne przekształcanie odpadów w celu odzyskania energii.

Składowisko odpadów - rozumie się przez to obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów.

System gospodarowania odpadami obowiązujący w Polsce KRAJOWY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI WOJEWÓDZKI PLAN GOSPODARKI ODPADAMI GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI POWIATOWY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI

Założenia planu krajowego  W 2010 roku odzyska się lub unieszkodliwi odpady komunalne ulegające biodegradacji tak, aby składować tylko 75% ilości odpadów z roku  W 2013 będzie składować się tylko 50% masy odpadów z roku 1995  W 2009 roku odpady opakowaniowe zostaną poddane w 50% odzyskowi a w 25% recyklingowi

Założenie planu wojewódzkiego dla województwa lubuskiego na lata 2003 – 2010 STAN AKTUALNY W województwie lubuskim zamieszkałym przez 1024,6 tyś osób przeważa ludność zamieszkała na terenach miejskich (65%). W roku 2001 w województwie zebrano 1394,3 tys. m3 stałych odpadów komunalnych (szacunkowo 362,5 tys. Mg) i 664,2 tys. m3 odpadów komunalnych płynnych (US w Zielonej Górze, 2002). W przeliczeniu na 1 mieszkańca, ilość wytworzonych komunalnych odpadów stałych w roku 2001 wyniosła 1,361 m3 (0,354 Mg). Dla porównania, w omawianym roku w Polsce zebrano średnio na 1 mieszkańca 1,289 m3 odpadów komunalnych (0,316 Mg) (GUS, 2002).

Odpady komunalne - odpady powstające w gospodarstwach domowych a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych, pochodzących od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych (Dz.U. z 2001 r. Nr 62, poz. 628).

Kategorie odpadów komunalnych ODPADY STAŁE I CIEKŁE: powstające: w gospodarstwach domowych, w obiektach użyteczności publicznej i obsługi ludności w tym nieczystości gromadzone w zbiornikach bezodpływowych porzucone wraki samochodów odpady uliczne.

Podział odpadów komunalnych: Frakcja ulegająca biodegradacji, jak odpady kuchenne, papier i tekstura, odpady zielone Frakcja palna, jak opakowania, tworzywa sztuczne, odpady tekstylne Frakcja obojętna, jak odpady mineralne, szkło i metale.

Skład odpadów komunalnych 40-50% - substancje organiczne 0,53-0,87% - azot 0,45-0,88% - fosfor 0,14-0,48% - potas 50-60% - substancja mineralna –30% - popioły z małych palenisk –pierwiastki śladowe: Mo, Cu, Zn, Co, Ni, Cr, Hg, Pb)‏

Struktura miejskich odpadów komunalnych

Tereny wiejskie a miejskie na terenach wiejskich powstaje 24,5% na terenach miejskich 75,5% całkowitej ilości wytworzonych odpadów. 79,7% odpadów pochodzących z obiektów infrastrukturalnych powstaje w miastach.

Źródło odpadów komunalnych

Stan i prognoza składu głównej grupy odpadów komunalnych w latach

Prognoza ilości odpadów organicznych w Polsce w latach

Ilość odpadów w Polsce Największe ilości odpadów wytworzono w rejonie Polski południowej, w województwach: –śląskim (41,9% całego strumienia), –dolnośląskim (26,9%)‏ –małopolskim (7,3%). Najmniejsze ilości odpadów powstały w województwach: –lubuskim (0,5%), –warmińsko-mazurskim (0,5%) –podlaskim (0,7%).

Ilość odpadów w Polsce W Polsce powstaje rocznie ok. 12,5 mln Mg odpadów komunalnych, co w przeliczeniu na statystycznego mieszkańca daje poziom 350 kg/rok. (dane przyjęte przy opracowywaniu Krajowego Planu Gospodarki Odpadami)‏

W 2004 roku wytworzono w Polsce 11,8 mln Mg odpadów komunalnych, w tym: 10,4 mln Mg odpadów komunalnych nie segregowanych, 243 tys. Mg odpadów komunalnych zbieranych selektywnie, 440 tys. Mg odpadów z ogrodów, parków i z targowisk, 251 tys. Mg odpadów z czyszczenia ulic i placów, 451 tys. Mg odpadów wielkogabarytowych.

Zbieranie odpadów komunalnych w Polsce W 2004 roku zebrano prawie 9,8 mln Mg odpadów komunalnych nie segregowanych w tym: 6,6 mln Mg odpadów z gospodarstw domowych 2,9 mln Mg odpadów z infrastruktury tylko 240 tys. Mg odpadów selektywnie zbieranych.

Wniosek Z porównania ilości wytworzonych i wywiezionych w Polsce odpadów komunalnych wynika, że ok. 10% odpadów komunalnych powstających na terenie kraju trafia do środowiska w sposób niekontrolowany.

„Strategia” UE – podstawowe wytyczne Zapobieganie powstawania odpadów Recykling Składowanie jako ostateczność Uregulowanie transportu odpadów Rekultywacja zanieczyszczonych przez odpady terenów

Europejska hierarchia postępowania z odpadami

ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW KOMUNALNYCH Gospodarowanie odpadami, w rozumieniu ustawy z 27 kwietnia 2001 r o odpadach, to: zbieranie transport odzysk unieszkodliwianie odpadów w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów.

Gromadzenie, usuwanie i gospodarcze wykorzystanie (odzysk)‏ selektywna zbiórka i segregacja: metodą zbiórki selektywnej „u źródła” w zakładach mechanicznego sortowania odpadów, jako sortowanie na wysypiskach (najczęściej ręczne).

Selektywne gromadzenie odpadów -zmniejsza koszt nowego produktu -produkcja butelek ze stłuczki jest o połowę tańsza -w produkcji aluminium ze złomu zużywa się 17 razy mniej energii -zebranie 60 kg makulatury ratuje jedno drzewo.

Odpady komunalne Selektywne gromadzenie Sortowanie z oczyszczaniem Odpady organiczneZłom stalowyPapier, tekturaSzkło Złom metali nieżelaznych Tworzywa sztuczne -Kompostowanie -Huty metali Nieżelaznych - Przemysł elektro- Maszynowy -Drobna wytwórczość -Zakłady tworzyw sztucznych -Drobna wytwórczość -Fabryki papieru -Fabryki celulozy Rys. Schemat selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów - Huty żelaza i stali Huty szkła -Wytwarzanie Biogazu

Selektywna zbiórka  w 2000 r. ilość wyselekcjonowanych odpadów wynosiła zaledwie 0,1% masy zebranych odpadów komunalnych  w 2004 r. – jedynie 2,5% tej masy.

Mechaniczne sortowanie odpadów Najczęściej stosuje się: rozdrabnianie, rozwłóknianie, stapianie, mielenie, elektromagnetyczne wydzielanie metali żelaznych lub wydzielanie metali nieżelaznych i ich prasowanie, segregację powietrzną i balistyczną, separację optyczną, separację termiczną, flotację.

Recykling Makulatura  Wskaźnik zużycia makulatury w kraju wyniósł w kraju 97,3%  Wskaźnik zużycia makulatury na 1 tonę papieru i tektury w 2000 r. wyniósł 39,8%. Złom metali  Wskaźnik zużycia złomu i odpadów (surowce metaliczne) w 2000 r. wyniósł 100,2% (wielkość ta jest efektem importu)‏

Recykling Stłuczka szklana  Wskaźnik wykorzystania stłuczki szklanej w Polsce nie odbiega od obserwowanego w Europie Zachodniej i wynosi ok. 40% rocznej produkcji szkła opakowaniowego.  Wskaźnik jej zużycia w kraju wyniósł w 2000 r. 99,6%.

Gospodarcze wykorzystanie odpadów z odzysku Odpady mogą być wykorzystane w celach :  przemysłowych, w tym energetycznych, a także budowlanych, jako surowiec wtórny w całości lub w części, bezpośrednio lub po przetworzeniu,  nieprzemysłowych, w szczególności jako kompost do nawożenia i ulepszania gleby, rekultywacji gruntów itp.

Unieszkodliwianie odpadów  polega na poddaniu ich procesom przekształcenia: - biologicznego, - fizycznego - lub chemicznego w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożeń dla życia lub zdrowia ludzi oraz środowiska.

Metody unieszkodliwiania biologiczne: - kompostowanie - fermentacja metanowa termiczne: -spalanie -zgazowanie -odgazowanie (piroliza)‏ inne: - przerób na paliwo

Odpady komunalne ulegające biodegradacji

Zagospodarowanie odpadów  W Polsce w 2004 r. ponad 95% odpadów komunalnych wytworzonych było unieszkodliwionych przez składowanie.  Procesom przekształcania biologicznego poddano zaledwie 278 tys. Mg odpadów, co stanowiło jedynie 2,3% całości wytwarzanych odpadów komunalnych.  W ciągu czterech lat ilość odpadów poddana kompostowaniu wzrosła zaledwie o 30 tys. Mg.  Termicznemu przekształcaniu odpadów poddano tylko 44 tys. Mg odpadów, co stanowiło 0,4% ogólnej ilości odpadów

Składowiska  W 2000 r. zarejestrowano 999 składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne.  W 2004 r. w Polsce tych składowisk eksploatowano  Składowiska nie spełniające wymogów muszą być do 2009 roku zamknięte

Instalacje odzysku i unieszkodliwiania  W 2000 r. funkcjonowały: 52 sortownie 54 kompostownie 1 instalacja termicznego przekształcania.  W 2004 r. funkcjonowały: 77 kompostowni 75 sortowni 1 instalacja termicznego przekształcania.

Instalacje odzysku i unieszkodliwiania

EKOZNACZKI recyclingnie testowane na zwierzętach zielony punkt

nie śmiecić zgodny z normami UE Margarytka UE Błękitny Aniołnie śmiecić

recycling szkławyrób z aluminium bezpieczny dla środowiska żywność ekologiczna

dbaj o czystość środowiska; nie śmiecić Stop! waga lub objętość zostały sprawdzone na aerozolach - spełnia wymagania okres trwałości po otwarciu

Segregacja odpadów - kolory pojemników

żółty na plastik niebieski na papier zielony na szkło czerwony na aluminium

PAMIĘTAJ! Segreguj – wrzucając śmieci do odpowiednich pojemników umożliwiasz ich ponowne wykorzystanie Redukuj ilość śmieci – w tygodniu możesz „zaoszczędzić” Ty i Twoja rodzina około 1 kg śmieci Przerabiaj – używaj produktów poddanych recyklingowi

Przydatne informacje można znaleźć: odpadowe ABC - baza materiałów do edukacji ekologicznej: materiały edukacyjne, konspekty, wzory, scenariusze - portal tematyczny zawierający aktualne przepisy prawne w gospodarce odpadami, wykaz organizacji odzysku oraz firm zagospodarowujących odpady - Ministerstwo Środowiska - Plany Gospodarki Odpadami - gospodarowanie odpadami w prawodawstwie Unii Europejskiej

Źródło materiałów

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!