Od początków do romantyzmu Historia teatru w Polsce

Początki teatru. Chrzest Polski- 966r.- wejście w kulturę Zachodu. Do Oświecenia- przejmowanie wzorców zachodnich Formy własne- XVIII wiek ! Duży wpływ historii na teatr w Polsce

Teatr średniowiecza Narodziny teatru chrześcijańskiego w Europie i pierwszy dramat w Polsce Visitatio sepulchri- „Nawiedzenie grobu” (XI wiek)

Teatr średniowiecza Trzy czynniki warunkujące rozwój teatru: Budowa kościołów Rozwój miast Powstawanie uniwersytetów

Teatr średniowiecza Teatr religijny: Początkowo wyłącznymi miejscami widowisk były Kościoły. Kto przygotowywał przedstawienia: KsiężaDiakoni Ministranci

Teatr średniowiecza Teatr religijny Przedstawienia pisane i grane po łacinie- w języku liturgii r.: nakaz głoszenia kazań w językach narodowych.

Teatr średniowiecza Teatr religijny: rodzaje przedstawień Jasełka Mirakle Misteria Moralitety

Teatr średniowiecza Teatr świecki: Początek: XIII wiek Kto przygotowywał przedstawienia: Profesorowie Studenci uniwersytetu Wysoko urodzeni

Teatr średniowiecza Teatr świecki: W Polsce: dialogowane interludia i „rozprawy”, w których występowali: Pleban, Kantor i Wójt. Widowiska świeckie grano zarówno na wolnym powietrzu jak i pod dachem.

Teatr renesansu Renesans- czas bujnego rozwoju teatru i równoczesnego występowania wielu różnych rodzajów widowisk. Teatr w Polsce rozszerza oddziaływanie.

Teatr renesansu Teatr religijny: bogate, wielowątkowe widowiska. Jasełka i pasje bardzo popularne w XVI wieku. Dwie tradycje parateatralne: Występy kolędników Inscenizacje przy Grobie Pańskim.

Teatr renesansu Teatr świecki: Dwa główne nurty: uczony i ludowy. Nurt uczony: uprawiany był na uniwersytetach i dworach w Krakowie. wystawiano sztuki łacińskie Przedstawienia odbywały się w domu królewicza Zygmunta, na zamku królewskim, w salach uniwersyteckich. Grali studenci- wyłącznie mężczyźni. Widownia złożona była z akademików i dworzan.

„Odprawa posłów greckich” Inscenizacja z 1578r. Kochanowski sam nadzorował realizację odprawy. Początek tradycji teatru obywatelskiego, w Polsce; teatru troski o państwo i naród. Kamień milowy w historii polskiego teatru; widowisko w wielkim stylu, oraz arcydzieło narodowej tragedii.

Teatr renesansu Teatr świecki: Dwa główne nurty: uczony i ludowy. Nurt ludowy: teatr okazjonalny, najuboższy, jarmarczny, wędrowny, tworzony przez małe grupy aktorów-amatorów. przedstawienia w karczmach, zajazdach, ratuszach, stodołach. Sztuki nazywane,, rybałtowskimi”. Występowały w nich postacie ludowe, ze wsi i z miasta: rybałt, klecha, kantor, proboszcz, sołtys, żołnierz, kupiec, żebrak, dziad wędrowny, dziedzic chłop, wiejska baba i inni.

Teatr renesansu Teatr świecki: Dwa główne nurty: uczony i ludowy. Nurt ludowy: Sztuki pisane niezbyt wyszukanym wierszem. Dominują scenki rodzajowe: targowanie się, oszukiwanie, bicie, picie, jedzenie. W dialogach liczne przekomarzanki. Przedstawienia grane przez rodzimych amatorów, uzupełniane przez wędrownych zawodowców zagranicznych.

Teatr baroku Początkowo charakter dworski- ulubiona rozrywka warstw wyższych, nowo wynalezione gatunki- opera i balet. W Polsce najbardziej typowa postać: widowisko operowe grane na scenie pudełkowej, w dekoracji iluzyjnej. Wpływy włoskie- zmieniają oblicze teatru w Polsce.

Teatr baroku Wpływ wydarzeń historycznych. Wzory włoskie zastąpione francuskimi; opery zastąpione dramatami. Widowiska na dworze królewskim grano po francusku.

Teatr baroku Działalność władców Polski. August II sprowadzał przede wszystkim aktorów francuskich i osadzał ich w Warszawie na stałe. August II był teatromanem. Urządził aż siedem sal teatralnych w Warszawie.

Teatr baroku Działalność władców Polski. August III: wystawił osobny, wolno stojący, publiczny teatr, pierwszy tego typu w Warszawie. Zwany był teatrem operowym.

Teatr baroku Wpływ zakonów na rozwój teatrów szkolnych. Jezuici Pijarzy Bazylianie Teatyni Sztuki budujące i edukujące, uczące cnót i wymowy, oparte o Biblię, żywoty świętych, zdarzenia historyczne.

Teatr oświecenia W Polsce sarmackiej nie było w ogóle teatru publicznego, rozwiniętego już w całej zachodniej Europie. Oświecenie w Polsce: połowa XVIII wieku. Teatr oświeceniowy jako forum elit intelektualnych i politycznych. ! Powstanie teatru publicznego.

Powstanie Teatru Narodowego Trudne początki… Aktorzy- rekrutowani z byłych uczniów, którzy występowali w przedstawieniach konwiktowych. Aktorki- z tzw. „łapanki”: piękne szlachcianki i mieszczanki Warszawy, dworskie służące. Nieudany konkurs na sztukę.

Powstanie Teatru Narodowego Pierwsza sztuka: komedia „Natręci” Józefa Bielawskiego. Historyczna premiera,,Natrętów” odbyła się 19 listopada 1765 roku na scenie Operalni w Warszawie. W lutym 1766 roku zespół aktorski liczył18 osób w tym 6 kobiet i 12 mężczyzn.

Teatr jako wyraz głębokich aspiracji narodu i jego życia duchowego. Powstaje pierwsza w Polsce sieć publicznych teatrów stałych. Pojawia się wiele aktorskich trup objazdowych. W 1819 oficjalna cenzura widowisk. Warszawa jako najsilniejszy ośrodek polskiego teatru. Teatr pod zaborami ( )

Wieczorem 29 listopada 1830 roku Teatr Narodowy na placu Krasińskich w Warszawie był nieczynny- wybucha powstanie listopadowe. Po klęsce powstania dwa nurty w teatrze: -wolne i otwarte na emigracji, -zniewolone zaś w kraju- poddane cenzurze i zagrożone represjami, z konieczności więc spiskowe, posługujące się symbolem, aluzją, metaforą, pozorem.

Ewolucja roli teatru: Ewangelizacja Rozrywka ludowa i dworska Edukacja Podtrzymywanie ducha patriotyzmu Forum elit intelektualnych i politycznych.